Say hello to the 1st effort of the Turkish Translation Team.
Submitted by: Omer Faruk Sen <ofsen@enderunix.org>
This commit is contained in:
Marc Fonvieille
parent
207b1a7f61
commit
ce2a9ab575
Notes:
svn2git
2020-12-08 03:00:23 +00:00
svn path=/head/; revision=18324
5 changed files with 792 additions and 0 deletions
tr_TR.ISO8859-9
8
tr_TR.ISO8859-9/Makefile
Normal file
8
tr_TR.ISO8859-9/Makefile
Normal file
|
|
@ -0,0 +1,8 @@
|
|||
# $FreeBSD$
|
||||
|
||||
SUBDIR = articles
|
||||
|
||||
COMPAT_SYMLINK = tr
|
||||
|
||||
DOC_PREFIX?= ${.CURDIR}/..
|
||||
.include "${DOC_PREFIX}/share/mk/doc.project.mk"
|
||||
7
tr_TR.ISO8859-9/articles/Makefile
Normal file
7
tr_TR.ISO8859-9/articles/Makefile
Normal file
|
|
@ -0,0 +1,7 @@
|
|||
# $FreeBSD$
|
||||
|
||||
SUBDIR = explaining-bsd
|
||||
|
||||
DOC_PREFIX?= ${.CURDIR}/../..
|
||||
|
||||
.include "${DOC_PREFIX}/share/mk/doc.project.mk"
|
||||
5
tr_TR.ISO8859-9/articles/Makefile.inc
Normal file
5
tr_TR.ISO8859-9/articles/Makefile.inc
Normal file
|
|
@ -0,0 +1,5 @@
|
|||
#
|
||||
# $FreeBSD$
|
||||
#
|
||||
|
||||
DESTDIR?= ${DOCDIR}/tr_TR.ISO8859-9/articles/${.CURDIR:T}
|
||||
14
tr_TR.ISO8859-9/articles/explaining-bsd/Makefile
Normal file
14
tr_TR.ISO8859-9/articles/explaining-bsd/Makefile
Normal file
|
|
@ -0,0 +1,14 @@
|
|||
# $FreeBSD$
|
||||
|
||||
DOC?= article
|
||||
|
||||
FORMATS?= html
|
||||
|
||||
INSTALL_COMPRESSED?=gz
|
||||
INSTALL_ONLY_COMPRESSED?=
|
||||
|
||||
SRCS= article.sgml
|
||||
|
||||
DOC_PREFIX?= ${.CURDIR}/../../..
|
||||
|
||||
.include "${DOC_PREFIX}/share/mk/doc.project.mk"
|
||||
758
tr_TR.ISO8859-9/articles/explaining-bsd/article.sgml
Normal file
758
tr_TR.ISO8859-9/articles/explaining-bsd/article.sgml
Normal file
|
|
@ -0,0 +1,758 @@
|
|||
<!--
|
||||
The FreeBSD Turkish Documentation Project
|
||||
|
||||
$FreeBSD$
|
||||
Original Revision: 1.9
|
||||
-->
|
||||
|
||||
<!DOCTYPE article PUBLIC "-//FreeBSD//DTD DocBook V4.1-Based Extension//EN" [
|
||||
<!ENTITY % man PUBLIC "-//FreeBSD//ENTITIES DocBook Manual Page Entities//EN">
|
||||
%man;
|
||||
<!ENTITY % freebsd PUBLIC "-//FreeBSD//ENTITIES DocBook Miscellaneous FreeBSD Entities//EN">
|
||||
%freebsd;
|
||||
<!ENTITY % trademarks PUBLIC "-//FreeBSD//ENTITIES DocBook Trademark Entities//EN">
|
||||
%trademarks;
|
||||
]>
|
||||
|
||||
<article lang="tr">
|
||||
<articleinfo>
|
||||
<title>BSD Nedir?</title>
|
||||
|
||||
<author>
|
||||
<firstname>Greg</firstname>
|
||||
<surname>Lehey</surname>
|
||||
|
||||
<affiliation>
|
||||
<address><email>grog@FreeBSD.org</email></address>
|
||||
</affiliation>
|
||||
</author>
|
||||
|
||||
<legalnotice id="trademarks" role="trademarks">
|
||||
&tm-attrib.freebsd;
|
||||
&tm-attrib.apple;
|
||||
&tm-attrib.linux;
|
||||
&tm-attrib.opengroup;
|
||||
&tm-attrib.sun;
|
||||
&tm-attrib.xfree86;
|
||||
&tm-attrib.general;
|
||||
</legalnotice>
|
||||
|
||||
<abstract>
|
||||
<para>Açýk kod dünyasýnda
|
||||
<quote>Linux</quote> kelimesi neredeysec<quote>iþletim
|
||||
sistemi</quote> ile eþanlamlýdýr fakat
|
||||
açýk kaynak kodlu &unix; sadece
|
||||
<quote>Linux</quote> deðildir. <ulink
|
||||
url="http://www.leb.net/hzo/ioscount/data/r.9904.txt">Ýnternet
|
||||
Ýþletim Sistemi Sayacý</ulink> 'na göre
|
||||
Nisan 1999 itibarý ilecdünyada internete baðlý
|
||||
makinalarýn %31.3 'ücLinux, %14.6 'ü ise &unix; 'tir.
|
||||
<ulink url="http://www.yahoo.com/">Yahoo!</ulink> gibi
|
||||
dünyanýn en büyük organizasyonlarýndan
|
||||
biri BSD kullanmaktadýr.
|
||||
Dünyanýn en meþgul FTP sunucularýndan biri
|
||||
olan <ulink url="ftp://ftp.cdrom.com/">ftp.cdrom.com</ulink>
|
||||
günde 1.4 TB dosya transferi için BSD
|
||||
kullanmaktadýr.</para>
|
||||
|
||||
<para>Öyleyse sýr nedir? Neden BSD daha iyi bilinmiyor?
|
||||
Bu küçük yazý, bu ve diðer
|
||||
sorularýn cevaplarýný
|
||||
aramaktadýr.</para>
|
||||
|
||||
<para>Bu yazýda BSD ve LÝnux arasýndaki farklar
|
||||
<emphasis>bu þekilde</emphasis> ifade edilecektir.</para>
|
||||
</abstract>
|
||||
</articleinfo>
|
||||
|
||||
<sect1>
|
||||
<title>BSD nedir?</title>
|
||||
|
||||
<para>BSD <quote>Berkeley Software Distribution</quote> 'ýn
|
||||
kýsaltýlmýþýdýr.
|
||||
Bu isim California Üniversitesi, Berkeley 'in kaynak kodu
|
||||
daðýtýmý olan AT&T 'nin &unix; 'i
|
||||
için bir eklentiler zinciridir. Bir çok
|
||||
açýk kaynak kodlu iþletim sistemi projesi,
|
||||
4.4BSD-Lite olarak bilinen kaynak kodu
|
||||
daðýtýmýný temel kabul eder.
|
||||
Ek olarak bunlar, özellikle GNU projesi olmak üzere
|
||||
diðer bir çok açýk kod projesini de
|
||||
kapsar. BSD 'in içeriði:</para>
|
||||
|
||||
<itemizedlist>
|
||||
<listitem>
|
||||
<para>BSD çekirdeði iþlem zamanlama,
|
||||
hafýza yönetimi, simetrik çoklu
|
||||
iþlemci(SMP), aygýt sürücüleri ve
|
||||
diðerlerini kapsar.</para>
|
||||
|
||||
<para><emphasis>Linux çekirdeðinden farklý
|
||||
olarak kapasite ve güçte bir çok
|
||||
farklý BSD çekirdeði
|
||||
vardýr.</emphasis></para>
|
||||
</listitem>
|
||||
|
||||
<listitem>
|
||||
<para>C kütüphanesi, sistem API 'sinin temellidir</para>
|
||||
|
||||
<para><emphasis>BSD C kütüphanesi GNU projesi
|
||||
tabanlý deðildir, Berkeley kodu
|
||||
temellidir.</emphasis></para>
|
||||
</listitem>
|
||||
|
||||
<listitem>
|
||||
<para>Kabuk, dosya araçlarý derleyiciler ve
|
||||
linkerler gibi araçlar.</para>
|
||||
|
||||
<para><emphasis>Bazý araçlar
|
||||
dýþýnda bir çoðu projesinden
|
||||
saðlanmýþtýr.</emphasis></para>
|
||||
</listitem>
|
||||
|
||||
<listitem>
|
||||
<para>X Windows sistemi grafik ekran arabirimi.</para>
|
||||
|
||||
<para>Birçok BSD türevinde kullanýlan X
|
||||
Window sistemi ayrý bir proje olan
|
||||
<ulink url="http://www.XFree86.org/">&xfree86; projesi</ulink> 'nde
|
||||
devam ettirilmektdir. Linux 'te bu sistemi kullanmaktadýr.
|
||||
BSD KDE ya da GNOME gibi bir <quote>görsel
|
||||
masaüstü</quote> ile öntanýmlý
|
||||
olarak gelmez. Fakat istenirse bunlar da
|
||||
kullanýlabilir.</para>
|
||||
</listitem>
|
||||
|
||||
<listitem>
|
||||
<para>Bir çok diðer program ve araçlar.</para>
|
||||
</listitem>
|
||||
</itemizedlist>
|
||||
</sect1>
|
||||
|
||||
<sect1>
|
||||
<title>Ne gerçek bir &unix; 'mi?</title>
|
||||
|
||||
<para>BSD iþletim sistemi bir kopya deðildir, fakat temelde
|
||||
&unix; 'in atasý sayýlan AT&T'nin iþletim
|
||||
sisteminin kaynak kodundan oluþur. Ayrýca bu kod
|
||||
System V &unix; 'in de atasýdýr. Bu durum sizi belki
|
||||
þaþýrtmýþ olabilir. Yada AT&T
|
||||
hiç bir zaman kaynak kodunu vermemiþ olmasýna
|
||||
raðmen bu nasýl olabilir?</para>
|
||||
|
||||
<para>AT&T &unix; 'inin açýk kaynak kodlu
|
||||
olmadýðý doðrudur ve kopya hakký
|
||||
düþünüldüðünde BSD kesinlikle bir
|
||||
&unix; <emphasis>deðildir</emphasis> fakat diðer taraftan
|
||||
AT&T diðer projelerden ve özellikle Berkeleydeki
|
||||
California Üniversitesi Computer Science Research Group
|
||||
(CSRG -Bilgisayar Bilimi Araþatýrma Grubu)undan
|
||||
AT&T &unix; 'e bir çok kod dahil ettiði
|
||||
düþünülmelidir. 1976 'dan baþlayarak
|
||||
CSRG yazdýklarý yazýlýmý
|
||||
içeren teyp 'leri daðýtarak bunu <emphasis>Berkeley
|
||||
Software Distribution</emphasis> ya da <emphasis>BSD</emphasis>
|
||||
olarak nitelendirdi.</para>
|
||||
|
||||
<para>BSD ilk sürümleri asýl olarak
|
||||
kullanýcý programlarýndan oluþuyordu
|
||||
ta ki dramatik bir þekilde CSRG
|
||||
karþýlýlý olarak DARPA (Defence
|
||||
Advanced Projects Research Agency) ile aðlarýndaki
|
||||
(ARPANET) iletiþim protokollerini güncellemek için
|
||||
sözleþme imzalayana kadar. Bu yeni protokol
|
||||
<emphasis>Ýnternet Protokolü</emphasis> daha sonra da
|
||||
<emphasis>TCP/IP</emphasis> olarak adlandýrýldý.
|
||||
BSD nin asýl geniþ alanlara
|
||||
yayýlmýþ sürümü 1982 de piyasaya
|
||||
sürülen 4.2 BSD 'dir.</para>
|
||||
|
||||
<para>1980 'lerde bir çok küçük
|
||||
çaplý iþletim sistemi þirketi piyasaya
|
||||
çýktý. Ve birçoklarý kendi
|
||||
iþletim sistemlerini yazmak yerine &unix;
|
||||
iþletim sistemini lisanslamayý tercih ettiler.
|
||||
Özelde SUN Microsystems 4.2BSD temelli &unix; üzerinde
|
||||
deðiþiklikler yaparak &sunos; adýyla
|
||||
lisansladý. AT&T &unix; 'in ticari olarak
|
||||
satýlmasýna izin verince, çok kýsa bir
|
||||
süre içinde System V adýný alacak System
|
||||
III isimli küçük uygulamalarla satýþa
|
||||
baþlandý. System V networking uygulama ve
|
||||
bileþenlerini içermiyordu, bu sebeble piyasaya
|
||||
sürülen bir çok uygulama BSD 'den
|
||||
özellikle að teknolojileri alanýnda TCP/IP
|
||||
protokolünü kullanmaya baþladý. Bunun
|
||||
yanýnda <emphasis>csh</emphasis> kabuðu ve
|
||||
<emphasis>vi</emphasis> editörünü de kendi
|
||||
sistemlerine dahil etti. BSD 'den alýnan bütün bu
|
||||
eklentilere <emphasis>Berkeley Extensions</emphasis> adý
|
||||
verildi.</para>
|
||||
|
||||
<para>Piyasaya sunulan BSD kasetleri AT&T kaynak kodu ve
|
||||
gerekli olan olan UNIX lisansýný içeriyordu.
|
||||
90larda CSRG'a ayrýlan fon azalýnca grup kapanma ile
|
||||
karþý karþýya kaldý ve bazý
|
||||
grup üyeleri AT&T 'nin kodunu içermeyen BSD
|
||||
Açýk kaynak kod olarak daðýtýlan
|
||||
kodlarýný daðýtmaya karar verdi ve bu
|
||||
<emphasis>Networking Tape 2</emphasis> ya da kýsaca
|
||||
<emphasis>Net/2</emphasis> adý verilen
|
||||
daðýtým ile gerçekleþti. Net/2 tam
|
||||
anlamýyla bir iþletim sistemi deðildi
|
||||
çünkü yaklaþýk olarak %20
|
||||
oranýndaki kernel kaynak kodu eksikti. CSRG üyelerinde
|
||||
William F. Jolitz geriye kalan %20 lik kodu yazarak 1992'de
|
||||
<emphasis>386BSD</emphasis> ismiyle piyasaya sürdü.
|
||||
Ayný zaman zarfýnda eski CSRG üyelerinden
|
||||
oluþan bir grup <ulink url="http://www.bsdi.com/">Berkeley
|
||||
Software Design Inc.</ulink> adý verilen iþletim
|
||||
sisteminin betasýný piyasaya sürdüler ve
|
||||
bu iþletim sisteminin adý daha sonra BSD/OS olarak
|
||||
deðiþtirildi.</para>
|
||||
|
||||
<para>386BSD hiçbir zaman güvenilir bir iþletim
|
||||
sistemi olamadý. Onun yerine 1993 yýlýnda
|
||||
iki ayrý proje doðdu. Bunlar:
|
||||
<ulink url="http://www.NetBSD.org/">NetBSD</ulink> ve
|
||||
<ulink url="http://www.FreeBSD.org">FreeBSD</ulink>.
|
||||
NetBSD 93'ün baþlarýnda tamamlandý ancak
|
||||
&os; 'nin ilk versiyonu yýlýn sonuna kadar
|
||||
hazýr durumda deðildi. Bu süre içerisinde kodu
|
||||
devam ettirilmekte güçlük çekilince
|
||||
karýþýklýðý önlemek ve
|
||||
yönetimi kolay kýlmak için ayrýldý.
|
||||
Projeler farklý amaçlar gütmeye baþladý.
|
||||
1996 'da NetBSD 'den ayrýlarak doðan
|
||||
<ulink url="http://www.OpenBSD.org/">OpenBSD</ulink> doðdu.</para>
|
||||
</sect1>
|
||||
|
||||
<sect1>
|
||||
<title>BSD neden daha iyi tanýnmýyor?</title>
|
||||
|
||||
|
||||
<para>Aþaðýdaki birçok sebebe baðlý
|
||||
olarak BSD tam olarak bilinmemektedir:</para>
|
||||
|
||||
<orderedlist>
|
||||
<listitem>
|
||||
<para>BSD programcýlarý çoðu zaman
|
||||
pazarlama amacý gütmek yerine kendi
|
||||
kodlarýný geliþtirme ile
|
||||
ilgileniyorlar.</para>
|
||||
</listitem>
|
||||
|
||||
<listitem>
|
||||
<para> Linux 'lerin popülaritesi özellikle
|
||||
baský (ve kitap piyasasý) ve þirketlerin
|
||||
desteði linuxlere özel destek ve güncellik
|
||||
saðlýyor buna karþýlýk BSDnin
|
||||
bu þekilde herhangi bir destekçisi yoktur.
|
||||
Fakat bu gün geçtikçe
|
||||
deðiþmektedir.</para>
|
||||
</listitem>
|
||||
|
||||
<listitem>
|
||||
<para>BSD programcýlarý Linux
|
||||
programcýlarýndan daha tecrübeliler
|
||||
ve iþletim sisteminin kullaným
|
||||
kolaylýðý ile daha az ilgileniyorlar
|
||||
Yeni kullanýcýlar Linuxleri daha
|
||||
kullanýþlý olarak kabul ediyor
|
||||
ve destekliyorlar.</para>
|
||||
</listitem>
|
||||
|
||||
<listitem>
|
||||
<para>1992, AT&T <ulink url="http://www.bsdi.com/">BSDI</ulink>
|
||||
'a dava açtý ve bu yazýlýmýn
|
||||
AT&T 'ye ait olan lisanslý kaynak kodunu
|
||||
içerdiðini iddia etti. Dava 1994'te anlaþma
|
||||
ile sona erdi. Fakat davanýn hayaleti insanlarý
|
||||
avlamaya devam etti. Mart 2000'de ise web üzerine,
|
||||
davanýn mahkeme tarafýndan geçmiþte
|
||||
<quote>sonuçlandýrýldýðýný</quote>
|
||||
haykýran bir makale yayýnlandý.</para>
|
||||
|
||||
<para>Davanýn ortaya
|
||||
çýkardýðý önemli bir
|
||||
detayda isimlendirmeydi. 1980 'lerde BSD ayný zamanda
|
||||
<quote>BSD &unix;</quote> olarakta bilinmekteydi. AT&T 'ye
|
||||
ait kodlarýn son
|
||||
kalýntýlarýnýn da BSD'den
|
||||
çýkartýlmasý ile birlikte BSD &unix;
|
||||
adýndan kurtuldu. Bu sebeble birçok kitapta
|
||||
<quote>the 4.3BSD &unix; operating system</quote> ve
|
||||
<quote>the 4.4BSD operating system</quote>
|
||||
isimlerini görebilirsiniz.</para>
|
||||
</listitem>
|
||||
|
||||
<listitem>
|
||||
<para>BSD ile ilgili olarak akýlda kalan genellikle
|
||||
daðýnýk ve saldýrgan olduðudur.
|
||||
There is a perception that the BSD projects are fragmented and
|
||||
belligerent. <ulink
|
||||
url="http://interactive.wsj.com/bin/login?Tag=/&URI=/archive/retrieve.cgi%253Fid%253DSB952470579348918651.djm&">Wall Street
|
||||
Journal</ulink>'da bir makalede BSD projelerinin
|
||||
<quote>balkan</quote> ülkelerinin ürünü
|
||||
olduðundan bahsedildi. Davada olduðu gibi burada da
|
||||
akýlda kalan bu tip düþünceler BSD'nin
|
||||
geçmiþteki konumu ve durumudur.</para>
|
||||
</listitem>
|
||||
</orderedlist>
|
||||
</sect1>
|
||||
|
||||
<sect1>
|
||||
<title>BSD ve Linux nasýl
|
||||
karþýlaþtýrmasý</title>
|
||||
|
||||
<para>Linux (mesela Debian Linux) ile BSD arasýndaki
|
||||
asýl farklýlýk nedir? Normal
|
||||
kullanýcýlar için fark aslýnda
|
||||
çok küçüktür yani ikiside &unix;
|
||||
benzeri iþletim sistemidir. Her ikiside ticari olmayan
|
||||
amaçlar için geliþtirildi (Tabiki bu diðer
|
||||
bazý ticari Linux daðýtýmlarýndaki
|
||||
gibi deðildir). Bu bölümde BSD'nin
|
||||
yapýsýna bakýp Linux ile
|
||||
karþýlaþtýracaðýz. Genel
|
||||
olarak söylediklerimiz &os;'ye yakýn olacak
|
||||
çünkü yaygýn olarak kullanýlan BSD
|
||||
versiyonu &os; 'dir.</para>
|
||||
|
||||
<sect2>
|
||||
<title>BSD'nin sahibi kimdir?</title>
|
||||
|
||||
<para>Hiç kimse veya hiçbir kuruluþ BSD'nin
|
||||
sahibi deðildir. BSD bütün dünya
|
||||
üzerinde teknik olarak üst düzeyde ve uzman bir
|
||||
çok insan tarafýndan geliþtirildi. ve BSD'nin
|
||||
bazý bileþenleri farklý açýk
|
||||
kaynak kodu geliþtiricileri tarafýndan
|
||||
saðlandý.</para>
|
||||
</sect2>
|
||||
|
||||
<sect2>
|
||||
<title>BSD nasýl geliþtirildi ve güncellendi?</title>
|
||||
|
||||
<para>BSD çekirdeði Açýk kaynak
|
||||
geliþtirim modeli ile geliþtirilmiþtir.
|
||||
Her proje eriþimi herkese açýk olan
|
||||
<emphasis>kaynak kodu aðacý</emphasis> altýnda
|
||||
<ulink url="http://www.sourcegear.com/CVS/">Concurrent Versions
|
||||
System</ulink> (CVS) ile daðýtýldý.
|
||||
Bu sistemde BSD ile alakalý doküman ve diðer
|
||||
dosyalar da bulunmaktadýr. CVS ile herhangi bir
|
||||
kiþi <quote>check out</quote> (yani gerekli
|
||||
dosyalarýn bir kopyasýný sistemine indirerek)
|
||||
yaparak sistemin herhangi bir bolümüne sahip
|
||||
olabilmektedir.</para>
|
||||
|
||||
<para>Dünya üzerinde odukça fazla sayýda
|
||||
programcý BSD'nin geliþimine katkýda bulunur.
|
||||
Bu programcý ve geliþtiriciler temelde üç
|
||||
kýsma ayrýlýr:</para>
|
||||
|
||||
<itemizedlist>
|
||||
<listitem>
|
||||
<para><firstterm>Contributors(Katkýta
|
||||
Bulunanlar)</firstterm> doküman ya da kod yazarlar.
|
||||
Bu grubun direk olarak kod aðacýna herhangi bir
|
||||
kod eklenmelerine izin verilmez. Bu kiþilerin
|
||||
yazdýðý kodlar <emphasis>committer</emphasis>
|
||||
tarafýndan incelenip ana sistemde dahil edilirler.</para>
|
||||
</listitem>
|
||||
|
||||
<listitem>
|
||||
<para><firstterm>Committers</firstterm> kaynak aðacýna
|
||||
kod ekleme yetkisinde sahip geliþtiriciler. Committer
|
||||
olabilmek için
|
||||
çalýþtýðý
|
||||
alan üzerinde çok yüksek bilgi seviyesine
|
||||
sahip olmasý gerekir.</para>
|
||||
|
||||
<para>Bazý commiterler bütün kaynak koduna
|
||||
ulaþma yetkisine sahiptirler diðerleri ise
|
||||
gerçek koddan ayrý tutulurlar.
|
||||
Dökümantasyonla ilgilenenler normal olarak kernel
|
||||
koduna ulaþma yetkisine sahip deðillerdir.
|
||||
Principal Architect olarak adlandýrýlan
|
||||
çekirdek takýmýndaki
|
||||
bazý þahýslarýn ise
|
||||
<firstterm>back out</firstterm> adý verilen kaynak
|
||||
kodu aðacýndaki kodlarý silme hakký
|
||||
vardýr. Bütün committer 'lar
|
||||
yapýlan her bir commit (iþlem) için
|
||||
e-posta alýrlar ve böylece gizlice
|
||||
bir kodun kaynak kodu aðacýna girmesi
|
||||
engellenmiþ olur.</para>
|
||||
</listitem>
|
||||
|
||||
<listitem>
|
||||
<para><firstterm>Core team (Çekirdek
|
||||
Takýmý)</firstterm>.
|
||||
&os; ve NetBSD kesinlikle bir çekirdek
|
||||
takýma sahiptir.
|
||||
Çekirdek takým projenin geliþimi ve
|
||||
oluþturulmasý sýrasýnda
|
||||
programlarýný yaparlar ve rolleri tam olarak
|
||||
belli deðildir.
|
||||
Çekirdek takýmý üyesi olmak
|
||||
için program geliþtirici (developer) olma
|
||||
zorunluluðu yoktur ve buda son derece normaldir.
|
||||
Çekirdek takým için
|
||||
kurallar bir projeden diðerine farklýlýk
|
||||
gösterebilir ve genel olarak
|
||||
çekirdek takýmýn projenin geliþme
|
||||
ve gidiþat noktasýndaki görüþ ve
|
||||
fikirleri kesinlikle Çekirdek Takým üyesi
|
||||
olmayan kiþilerin görüþ ve
|
||||
fikirlerinden daha üstün tutulur.</para>
|
||||
</listitem>
|
||||
</itemizedlist>
|
||||
|
||||
<para>Ýþte bütün bu düzenlemeler
|
||||
Linux'ten birçok noktada farklýlýk
|
||||
gösterir:</para>
|
||||
|
||||
<orderedlist>
|
||||
<listitem>
|
||||
<para>Hiç kimse sistem içeriðini kontrol
|
||||
edemez. Pratikte bu farklýlýk göze
|
||||
çok önemli gelebilir. Asýl mimar
|
||||
(Chief Architect) kodun asýl koddan
|
||||
çýkartýlmasý isteðinde
|
||||
bulunabilir ve hatta Linux projelerinde birçok
|
||||
kiþi deðiþiklikler yapabilir.</para>
|
||||
</listitem>
|
||||
|
||||
<listitem>
|
||||
<para>Diðer taraftan merkezi bir depo vardýr.
|
||||
Bu depo eski tüm versiyonlarda dahil olmak üzere
|
||||
bir noktada toplanmýþ olarak iþletim
|
||||
sistemine ait tüm kodlarý
|
||||
barýndýrýr.</para>
|
||||
</listitem>
|
||||
|
||||
<listitem>
|
||||
<para>BSD projeleri yalnýzca kernel(çekirdek)
|
||||
olarak deðil <quote>bütün iþletim
|
||||
sistemi</quote> olarak kabul edilir. Bu özellik
|
||||
yalnýzca marjinal olarak faydalýdýr.
|
||||
Ne BSD nede Linux programlar olmadan yararlý deðildir.
|
||||
Ve bu programlar Linux altýnda BSD altýnda
|
||||
kullanýldýðý gibi
|
||||
kullanýlýr.</para>
|
||||
</listitem>
|
||||
|
||||
<listitem>
|
||||
<para>CVS kod aðacýnýn (source tree)
|
||||
biçimlendirilmiþ olmasýnýn
|
||||
bir neticesi olarak BSD geliþim evreleri gayet
|
||||
açýktýr ve herhangi bir versiyona ait
|
||||
bilgi versiyon numarasý yada piyasaya sürülme
|
||||
tarihi ile bulunabilir. Hatta CVS güncellemelere izin
|
||||
bile verir. Örneðin &os; deposu ortalama
|
||||
günde 100 kez güncellenir ancak bu güncellemeler
|
||||
çoðu kez çok küçüktür.
|
||||
</para>
|
||||
</listitem>
|
||||
</orderedlist>
|
||||
</sect2>
|
||||
|
||||
<sect2>
|
||||
<title>BSD Sürümleri</title>
|
||||
|
||||
<para>Her BSD projesi üç tane farklý
|
||||
sürüm içerir. Linuxteki gibi bu
|
||||
sürümler 1.4.1 ya da da 3.5.0 olarak belirlenir.
|
||||
Ek olarak versiyon numaralarý kendi amacýný
|
||||
belirten bir son eke sahiptir:</para>
|
||||
|
||||
<orderedlist>
|
||||
<listitem>
|
||||
<para>Geliþtirilmiþ olan versiyon
|
||||
<firstterm>CURRENT</firstterm> (Geçerli En Son)
|
||||
olarak adlandýrýlýr. &os;'de
|
||||
CURRENT'a bir numara atanýr. Örneðin &os;
|
||||
5.0-CURRENT. NetBSD açýk bir biçimde
|
||||
farklý isimlendirme þemasý
|
||||
kullanýr. Kullanýlan bu þema tek
|
||||
harften oluþan bir son ektir ki bu son ek dahili
|
||||
arayüzdeki deðiþikliði ifade eder.
|
||||
Örneðin NetBSD 1.4.3G gibi. OpenBSD her hangi
|
||||
bir numara atamasý yapmaz
|
||||
(OpenBSD-current). Bütün yeni sürümler
|
||||
sistemde bu þekilde kullanýlýr.</para>
|
||||
</listitem>
|
||||
|
||||
<listitem>
|
||||
<para>Belirli aralýlarla yýlda iki ila dört
|
||||
defa projeler CD-ROM ile edinme yada ftp sitelerinden
|
||||
ücretsiz olarak download etmek için
|
||||
piyasaya sürülür(RELEASE). Örneðin
|
||||
OpenBSD 2.6 RELEASE. Yada NetBSD 1.4-RELEASE. Piyasaya
|
||||
sürülen <firstterm>Sürüm</firstterm>
|
||||
(RELEASE) versiyonu son kullanýcý
|
||||
için gerekli olan sürümdür ve sistemin
|
||||
normal versiyonudur. Ayrýca
|
||||
NetBSD ayrýca <emphasis>yama sürümleri</emphasis>
|
||||
(patch releases) Örneðin NetBSD 1.4.2 gibi.
|
||||
Bu sürümler üç
|
||||
basamaklýdýr.</para>
|
||||
</listitem>
|
||||
|
||||
<listitem>
|
||||
<para>RELEASE versiyonlarda her hangi bir hata (bug)
|
||||
bulunðunda hatalar düzeltilir ve CVS kaynak kodu
|
||||
aðacýna (source tree) dahil edilir. &os; 'de
|
||||
son elde edilen sürüm <firstterm>STABLE</firstterm>
|
||||
(saðlam versiyon) olarak adlandýrýlýr
|
||||
ancak OpenBSD ve NetBSD RELEASE versiyon ismini kullanmaya
|
||||
devam eder. CURRENT versiyonun test edilmesi
|
||||
sýrasýnda yeni ama küçük
|
||||
özellikler sisteme dahil edilebilir.</para>
|
||||
</listitem>
|
||||
</orderedlist>
|
||||
|
||||
<para><emphasis>Bütün bunlarýn aksine Linux'te iki
|
||||
ayrý kod aðacý (code tree) vardýr:
|
||||
Stable (Saðlam) versiyon ve Development (Geliþmekte olan)
|
||||
versiyon. Stable versiyon çift sayýlardan
|
||||
oluþan minor versiyon numaralarýna
|
||||
sahiptir. 2.0, 2.2, 2.4 gibi. Development versiyon ise tek
|
||||
sayýlardan oluþan minor versiyon numaralarýna
|
||||
sahiptir. 2.1, 2.3, 2.5 gibi.
|
||||
Bazý durumlarda deðiþik Linux
|
||||
daðýtým firmalarý kendi
|
||||
geliþtirdikleri ürünleri
|
||||
<quote>TurboLinux 6.0 with kernel 2.2.14</quote></emphasis>
|
||||
þeklinde piyasaya sürebilir.</para>
|
||||
</sect2>
|
||||
|
||||
<sect2>
|
||||
<title>BSD'nin in hangi versiyonlarý bulunabilir?</title>
|
||||
|
||||
<para>Birçok Linux sürümünün aksine
|
||||
açýk kaynak kodu olan yanlýzca üç
|
||||
tane BSD sürümü vardýr.her BSD projesi
|
||||
kendi kod aðacý (source tree) ve çekirdeðine
|
||||
sahiptir. Ve pratikte kullanýcýlarýn
|
||||
projelere kendi ekledikleri kodlarla Linuxteki kodlar
|
||||
arasýnda daha az farklýlýk vardýr.</para>
|
||||
|
||||
<para>Her projenin amacýný gruplamak gerçekten
|
||||
zordur: Farklýlýklar kiþilere özeldir.
|
||||
Genel olarak:</para>
|
||||
|
||||
<itemizedlist>
|
||||
<listitem>
|
||||
<para>&os; yüksek performans ve son
|
||||
kullanýcýlar için kullaným
|
||||
kolaylýðý amacýný güder.
|
||||
Ve ISP firmalarý için favori iþletim
|
||||
sistemdir. PCler ve Compaq'ýn Alpha iþlemcileri
|
||||
üzerinde çalýþýr. &os;
|
||||
açýk bir farkla diðer projelere oranla daha
|
||||
fazla kiþi tarafýndan
|
||||
kullanýlýr.</para>
|
||||
</listitem>
|
||||
|
||||
<listitem>
|
||||
<para>NetBSD azami seviyede taþýnabilirlilik
|
||||
hedefler. <quote>NetBSD üzerinde elbette
|
||||
çalýþýr!</quote> ile de bu
|
||||
belirtilmiþ olur. Ek olarak sade dizayna sahip olmak
|
||||
önemlidir. NetBSD palmtoplardan
|
||||
büyük serverlara kadar her yarde
|
||||
çalýþýr ve NASA'nýn uzay
|
||||
çalýþmalarýnda da
|
||||
kullanýlmýþtýr.Özel olarakda
|
||||
Intel-olmayan donanýmlar için iyi
|
||||
seçimdir.</para>
|
||||
</listitem>
|
||||
|
||||
<listitem>
|
||||
<para>OpenBSD kod temizliðini ve güvenliðini
|
||||
hedef alýr. Açýk kaynak
|
||||
kod geliþtirim modeli ve sýký kod
|
||||
incelemesini içerir ve banka
|
||||
ABD hükümet bakanlýklarý, hisse
|
||||
senedi kurumlarý gibi güvenlik
|
||||
temelli iþletmeler için bir iþletim
|
||||
sistemi olmayý hedefler. NetBSD
|
||||
gibi birçok platformda
|
||||
çalýþabilir.</para>
|
||||
</listitem>
|
||||
</itemizedlist>
|
||||
|
||||
<para>Bunlardan baþka açýk kod olamayan iki
|
||||
deðiþik ki deðiþik iki BSD &unix;
|
||||
iþletim sistemi mevcuttur. Bunlar BSD/OS ve
|
||||
Apple'ýn geliþtirdiði &macos; X:</para>
|
||||
|
||||
<itemizedlist>
|
||||
<listitem>
|
||||
<para>BSD/OS 4.4 BSD türetilmiþ en eski
|
||||
sürümdür. Açýk kaynak kodlu
|
||||
deðildir ve bu sebeble kod çok
|
||||
küçük bir maliyetle satýn
|
||||
alýnabilir. Bir çok açýdan
|
||||
&os;'ye benzer ve bir çok geliþtirici iki
|
||||
sistemlede çalýþýr.</para>
|
||||
</listitem>
|
||||
|
||||
<listitem>
|
||||
<para><ulink url="http://www.apple.com/macosx/server/">&macos;
|
||||
X</ulink>
|
||||
<ulink url="http://www.apple.com/">Apple Computer Inc.'in</ulink>
|
||||
&macintosh; serisinin en son üyesidir. Bu iþletim
|
||||
sisteminin çekirdeði BSD tabanlýdýr
|
||||
ve <ulink
|
||||
url="http://developer.apple.com/darwin/">Darwin</ulink>,
|
||||
olarak adlandýrýlýr. Diðer
|
||||
versiyonlarýn aksine iþletim aksine
|
||||
çekirdek açýk kaynak kodludur. Bu
|
||||
geliþimin bir neticesi olarakda
|
||||
Apple geliþtiricileri &os; committer
|
||||
'ýdýr. Bu çekirdeðin üzerinde
|
||||
Aqua/Quartz grafik arabirimi ve &macos; 'un diðer
|
||||
ürünleri vardýr. Fakat bu X arabiriminin
|
||||
kodu kapalýdýr. Bu iþletim sistemi
|
||||
x86 and PPC mimarilerinde
|
||||
çalýþýr.</para>
|
||||
</listitem>
|
||||
</itemizedlist>
|
||||
</sect2>
|
||||
|
||||
<sect2>
|
||||
<title>BSD kullaným lisansýnýn GNU
|
||||
kullaným lisansýndan farký nedir?</title>
|
||||
|
||||
<para>Linux kapalý kod (closed source)
|
||||
yazýlýmýný saf
|
||||
dýþý býrakmak için
|
||||
tasarlanmýþ
|
||||
<ulink url="http://www.fsf.org/copyleft/gpl.html">GNU General
|
||||
Public License</ulink> (GPL) lisansý ile
|
||||
daðýtýlýr. GPL lisanslý bir
|
||||
ürün kullanarak geliþtirilen bir
|
||||
yazýlýmda mutlaka GPL lisansý ile
|
||||
daðýtýlmalýdýr. Fakat
|
||||
<ulink url="http://www.opensource.org/licenses/bsd-license.html">BSD
|
||||
lisansý</ulink> daha az
|
||||
kýsýtlayýcýdýr ve binary
|
||||
daðýtýma izin verir. Bu özellikle
|
||||
gömülü uygulamalar için çekici bir
|
||||
lisans türüdür.</para>
|
||||
</sect2>
|
||||
|
||||
<sect2>
|
||||
<title>Daha baþka ne bilmeliyim?</title>
|
||||
|
||||
<para>BSDler için Linuxlere oranla daha az
|
||||
programýn üretildiði zamanlarda BSD
|
||||
geliþtiricileri Linux programlarýný BSD
|
||||
altýnda çalýþtýrmayý
|
||||
saðlayan Linux uyumluluk paketini ortaya
|
||||
çýkardýlar. Bu Paket, Linux sistem
|
||||
çaðrýlarýný düzgün
|
||||
yapabilmek için her iki çekirdek
|
||||
deðiþikliklerini ve C Library (C
|
||||
kütüphanesi) gibi Linux uyumluluk
|
||||
dosyalarýný içerir. Linux
|
||||
programlarýný Linux makinesi ile BSD makinesi
|
||||
altýnda çalýþtýrmak
|
||||
arasýnda hýz bakýmýndan her hangi
|
||||
bir kayda deðer fark yoktur.</para>
|
||||
|
||||
<para>BSD 'nin <quote>All from one supplier (Herþey
|
||||
tek elden)</quote> mantýðý Linuxlerde
|
||||
ayný sýklýkla yapýlan
|
||||
güncelleme iþlemlerinin daha kolay olduðu
|
||||
anlamýna gelir. BSD kütüphane versiyon
|
||||
güncellemelerini eski versiyon kütüphaneleri ile
|
||||
uyumlu olarak yapar ve bu eski Binary kodlarý
|
||||
çalýþtýrmayý mümkün
|
||||
kýlar.</para>
|
||||
</sect2>
|
||||
|
||||
<sect2>
|
||||
<title>BSD'mi Linux'mü kullanmalýyým?</title>
|
||||
|
||||
<para>Bunlarýn hepsinin pratikteki anlamý nedir?
|
||||
Kim BSD kim Linux kullanmalý?</para>
|
||||
|
||||
<para>Bu hakikatten cevaplanmasý zor bir sorudur.
|
||||
Bir kaç öneri þuþekilde
|
||||
sýralanabilir:</para>
|
||||
|
||||
<itemizedlist>
|
||||
<listitem>
|
||||
<para><quote>If it ain't broke, don't fix it</quote>
|
||||
(Bozulmuyorsa düzeltme). Eðer halihazýrda
|
||||
açýk kodlu bir iþletim sistemi
|
||||
kullanýyorsanýz ve ondan memnunsanýz
|
||||
deðiþiklik yapmak için iyi bir sebeb
|
||||
yoktur.</para>
|
||||
</listitem>
|
||||
|
||||
<listitem>
|
||||
<para>BSD sistemi, özellikle &os; dikkate deðer
|
||||
bir þekilde Linuxlerden daha fazla performans
|
||||
saðlayabilir. Fakat bu herkesi ayný derecede
|
||||
etkileyen birþey deðildir ve bir çok
|
||||
durumda yok denecek kadar az performans farký
|
||||
vardýr. Ama bazý özel durumlarda da
|
||||
Linux'de &os;'den daha iyi olarak nitelendirilebilir.</para>
|
||||
</listitem>
|
||||
|
||||
<listitem>
|
||||
<para>Genelde BSD sistemi güvenilirlilik
|
||||
açýsýndan daha iyi üne
|
||||
sahiptir. ve bu genelde daha olgun koda sahip
|
||||
oluþundan kaynaklanýr.</para>
|
||||
</listitem>
|
||||
|
||||
<listitem>
|
||||
<para>BSD lisansý GPL Lisansýndan daha dikkat
|
||||
çekicidir.</para>
|
||||
</listitem>
|
||||
|
||||
<listitem>
|
||||
<para>BSD Linux kodlarýný
|
||||
çalýþtýrabilir ama Linux
|
||||
BSD kodlarýný
|
||||
çalýþtýranilir. Bunun bir
|
||||
neticesi olarakda BSD için Linux'den daha fazla
|
||||
yazýlým vardýr.</para>
|
||||
</listitem>
|
||||
</itemizedlist>
|
||||
</sect2>
|
||||
|
||||
<sect2>
|
||||
<title>BSD için kim yardým servis ve eðitim
|
||||
saðlýyor?</title>
|
||||
|
||||
<para>BSDi her zaman BSD/OS'u desteklemektedir ve yakýn
|
||||
zaman önce &os; ile bir anlaþma
|
||||
imzalamýþlardýr.</para>
|
||||
|
||||
<para>Ek olarak her projenin kendi yardým yada kiralama
|
||||
departmaný vardýr: <ulink
|
||||
url="../../../../commercial/consulting_bycat.html">&os;</ulink>,
|
||||
<ulink
|
||||
url="http://www.netbsd.org/gallery/consultants.html">NetBSD</ulink>,
|
||||
and
|
||||
<ulink url="http://www.openbsd.org/support.html">OpenBSD</ulink>.</para>
|
||||
</sect2>
|
||||
</sect1>
|
||||
</article>
|
||||
|
||||
<!--
|
||||
Local Variables:
|
||||
mode: sgml
|
||||
sgml-indent-data: t
|
||||
sgml-omittag: nil
|
||||
sgml-always-quote-attributes: t
|
||||
End:
|
||||
-->
|
||||
Loading…
Reference in a new issue