736 lines
25 KiB
XML
736 lines
25 KiB
XML
<?xml version="1.0" encoding="iso-8859-9"?>
|
||
<!DOCTYPE article PUBLIC "-//FreeBSD//DTD DocBook XML V5.0-Based Extension//EN"
|
||
"http://www.FreeBSD.org/XML/share/xml/freebsd50.dtd">
|
||
<!--
|
||
The FreeBSD Turkish Documentation Project
|
||
|
||
$FreeBSD$
|
||
Original Revision: 1.9
|
||
-->
|
||
<article xmlns="http://docbook.org/ns/docbook" xmlns:xlink="http://www.w3.org/1999/xlink" version="5.0" xml:lang="tr">
|
||
<info><title>BSD Nedir?</title>
|
||
|
||
|
||
<author><personname><firstname>Greg</firstname><surname>Lehey</surname></personname><affiliation>
|
||
<address><email>grog@FreeBSD.org</email></address>
|
||
</affiliation></author>
|
||
|
||
<legalnotice xml:id="trademarks" role="trademarks">
|
||
&tm-attrib.freebsd;
|
||
&tm-attrib.apple;
|
||
&tm-attrib.linux;
|
||
&tm-attrib.opengroup;
|
||
&tm-attrib.sun;
|
||
&tm-attrib.xfree86;
|
||
&tm-attrib.general;
|
||
</legalnotice>
|
||
|
||
<pubdate>$FreeBSD$</pubdate>
|
||
|
||
<releaseinfo>$FreeBSD$</releaseinfo>
|
||
|
||
<abstract>
|
||
<para>Açık kod dünyasında
|
||
<quote>Linux</quote> kelimesi neredeysec<quote>işletim
|
||
sistemi</quote> ile eşanlamlıdır fakat
|
||
açık kaynak kodlu &unix; sadece
|
||
<quote>Linux</quote> deðildir. <link xlink:href="http://www.leb.net/hzo/ioscount/data/r.9904.txt">İnternet
|
||
İşletim Sistemi Sayacı</link> 'na göre
|
||
Nisan 1999 itibarı ilecdünyada internete baðlı
|
||
makinaların %31.3 'ücLinux, %14.6 'ü ise &unix; 'tir.
|
||
<link xlink:href="http://www.yahoo.com/">Yahoo!</link> gibi
|
||
dünyanın en büyük organizasyonlarından
|
||
biri BSD kullanmaktadır.
|
||
Dünyanın en meşgul FTP sunucularından biri
|
||
olan <link xlink:href="ftp://ftp.cdrom.com/">ftp.cdrom.com</link>
|
||
günde 1.4 TB dosya transferi için BSD
|
||
kullanmaktadır.</para>
|
||
|
||
<para>Öyleyse sır nedir? Neden BSD daha iyi bilinmiyor?
|
||
Bu küçük yazı, bu ve diðer
|
||
soruların cevaplarını
|
||
aramaktadır.</para>
|
||
|
||
<para>Bu yazıda BSD ve Lİnux arasındaki farklar
|
||
<emphasis>bu şekilde</emphasis> ifade edilecektir.</para>
|
||
</abstract>
|
||
</info>
|
||
|
||
<sect1>
|
||
<title>BSD nedir?</title>
|
||
|
||
<para>BSD <quote>Berkeley Software Distribution</quote> 'ın
|
||
kısaltılmışıdır.
|
||
Bu isim California Üniversitesi, Berkeley 'in kaynak kodu
|
||
daðıtımı olan AT&T 'nin &unix; 'i
|
||
için bir eklentiler zinciridir. Bir çok
|
||
açık kaynak kodlu işletim sistemi projesi,
|
||
4.4BSD-Lite olarak bilinen kaynak kodu
|
||
daðıtımını temel kabul eder.
|
||
Ek olarak bunlar, özellikle GNU projesi olmak üzere
|
||
diðer bir çok açık kod projesini de
|
||
kapsar. BSD 'in içeriði:</para>
|
||
|
||
<itemizedlist>
|
||
<listitem>
|
||
<para>BSD çekirdeði işlem zamanlama,
|
||
hafıza yönetimi, simetrik çoklu
|
||
işlemci(SMP), aygıt sürücüleri ve
|
||
diðerlerini kapsar.</para>
|
||
|
||
<para><emphasis>Linux çekirdeðinden farklı
|
||
olarak kapasite ve güçte bir çok
|
||
farklı BSD çekirdeði
|
||
vardır.</emphasis></para>
|
||
</listitem>
|
||
|
||
<listitem>
|
||
<para>C kütüphanesi, sistem API 'sinin temellidir</para>
|
||
|
||
<para><emphasis>BSD C kütüphanesi GNU projesi
|
||
tabanlı deðildir, Berkeley kodu
|
||
temellidir.</emphasis></para>
|
||
</listitem>
|
||
|
||
<listitem>
|
||
<para>Kabuk, dosya araçları derleyiciler ve
|
||
linkerler gibi araçlar.</para>
|
||
|
||
<para><emphasis>Bazı araçlar
|
||
dışında bir çoðu projesinden
|
||
saðlanmıştır.</emphasis></para>
|
||
</listitem>
|
||
|
||
<listitem>
|
||
<para>X Windows sistemi grafik ekran arabirimi.</para>
|
||
|
||
<para>Birçok BSD türevinde kullanılan X
|
||
Window sistemi ayrı bir proje olan
|
||
<link xlink:href="http://www.XFree86.org/">&xfree86; projesi</link> 'nde
|
||
devam ettirilmektdir. Linux 'te bu sistemi kullanmaktadır.
|
||
BSD KDE ya da GNOME gibi bir <quote>görsel
|
||
masaüstü</quote> ile öntanımlı
|
||
olarak gelmez. Fakat istenirse bunlar da
|
||
kullanılabilir.</para>
|
||
</listitem>
|
||
|
||
<listitem>
|
||
<para>Bir çok diðer program ve araçlar.</para>
|
||
</listitem>
|
||
</itemizedlist>
|
||
</sect1>
|
||
|
||
<sect1>
|
||
<title>Ne gerçek bir &unix; 'mi?</title>
|
||
|
||
<para>BSD işletim sistemi bir kopya deðildir, fakat temelde
|
||
&unix; 'in atası sayılan AT&T'nin işletim
|
||
sisteminin kaynak kodundan oluşur. Ayrıca bu kod
|
||
System V &unix; 'in de atasıdır. Bu durum sizi belki
|
||
şaşırtmış olabilir. Yada AT&T
|
||
hiç bir zaman kaynak kodunu vermemiş olmasına
|
||
raðmen bu nasıl olabilir?</para>
|
||
|
||
<para>AT&T &unix; 'inin açık kaynak kodlu
|
||
olmadıðı doðrudur ve kopya hakkı
|
||
düşünüldüðünde BSD kesinlikle bir
|
||
&unix; <emphasis>deðildir</emphasis> fakat diðer taraftan
|
||
AT&T diðer projelerden ve özellikle Berkeleydeki
|
||
California Üniversitesi Computer Science Research Group
|
||
(CSRG -Bilgisayar Bilimi Araşatırma Grubu)undan
|
||
AT&T &unix; 'e bir çok kod dahil ettiði
|
||
düşünülmelidir. 1976 'dan başlayarak
|
||
CSRG yazdıkları yazılımı
|
||
içeren teyp 'leri daðıtarak bunu <emphasis>Berkeley
|
||
Software Distribution</emphasis> ya da <emphasis>BSD</emphasis>
|
||
olarak nitelendirdi.</para>
|
||
|
||
<para>BSD ilk sürümleri asıl olarak
|
||
kullanıcı programlarından oluşuyordu
|
||
ta ki dramatik bir şekilde CSRG
|
||
karşılılı olarak DARPA (Defence
|
||
Advanced Projects Research Agency) ile aðlarındaki
|
||
(ARPANET) iletişim protokollerini güncellemek için
|
||
sözleşme imzalayana kadar. Bu yeni protokol
|
||
<emphasis>İnternet Protokolü</emphasis> daha sonra da
|
||
<emphasis>TCP/IP</emphasis> olarak adlandırıldı.
|
||
BSD nin asıl geniş alanlara
|
||
yayılmış sürümü 1982 de piyasaya
|
||
sürülen 4.2 BSD 'dir.</para>
|
||
|
||
<para>1980 'lerde bir çok küçük
|
||
çaplı işletim sistemi şirketi piyasaya
|
||
çıktı. Ve birçokları kendi
|
||
işletim sistemlerini yazmak yerine &unix;
|
||
işletim sistemini lisanslamayı tercih ettiler.
|
||
Özelde SUN Microsystems 4.2BSD temelli &unix; üzerinde
|
||
deðişiklikler yaparak &sunos; adıyla
|
||
lisansladı. AT&T &unix; 'in ticari olarak
|
||
satılmasına izin verince, çok kısa bir
|
||
süre içinde System V adını alacak System
|
||
III isimli küçük uygulamalarla satışa
|
||
başlandı. System V networking uygulama ve
|
||
bileşenlerini içermiyordu, bu sebeble piyasaya
|
||
sürülen bir çok uygulama BSD 'den
|
||
özellikle að teknolojileri alanında TCP/IP
|
||
protokolünü kullanmaya başladı. Bunun
|
||
yanında <emphasis>csh</emphasis> kabuðu ve
|
||
<emphasis>vi</emphasis> editörünü de kendi
|
||
sistemlerine dahil etti. BSD 'den alınan bütün bu
|
||
eklentilere <emphasis>Berkeley Extensions</emphasis> adı
|
||
verildi.</para>
|
||
|
||
<para>Piyasaya sunulan BSD kasetleri AT&T kaynak kodu ve
|
||
gerekli olan olan UNIX lisansını içeriyordu.
|
||
90larda CSRG'a ayrılan fon azalınca grup kapanma ile
|
||
karşı karşıya kaldı ve bazı
|
||
grup üyeleri AT&T 'nin kodunu içermeyen BSD
|
||
Açık kaynak kod olarak daðıtılan
|
||
kodlarını daðıtmaya karar verdi ve bu
|
||
<emphasis>Networking Tape 2</emphasis> ya da kısaca
|
||
<emphasis>Net/2</emphasis> adı verilen
|
||
daðıtım ile gerçekleşti. Net/2 tam
|
||
anlamıyla bir işletim sistemi deðildi
|
||
çünkü yaklaşık olarak %20
|
||
oranındaki kernel kaynak kodu eksikti. CSRG üyelerinde
|
||
William F. Jolitz geriye kalan %20 lik kodu yazarak 1992'de
|
||
<emphasis>386BSD</emphasis> ismiyle piyasaya sürdü.
|
||
Aynı zaman zarfında eski CSRG üyelerinden
|
||
oluşan bir grup <link xlink:href="http://www.bsdi.com/">Berkeley
|
||
Software Design Inc.</link> adı verilen işletim
|
||
sisteminin betasını piyasaya sürdüler ve
|
||
bu işletim sisteminin adı daha sonra BSD/OS olarak
|
||
deðiştirildi.</para>
|
||
|
||
<para>386BSD hiçbir zaman güvenilir bir işletim
|
||
sistemi olamadı. Onun yerine 1993 yılında
|
||
iki ayrı proje doðdu. Bunlar:
|
||
<link xlink:href="http://www.NetBSD.org/">NetBSD</link> ve
|
||
<link xlink:href="http://www.FreeBSD.org">FreeBSD</link>.
|
||
NetBSD 93'ün başlarında tamamlandı ancak
|
||
&os; 'nin ilk versiyonu yılın sonuna kadar
|
||
hazır durumda deðildi. Bu süre içerisinde kodu
|
||
devam ettirilmekte güçlük çekilince
|
||
karışıklıðı önlemek ve
|
||
yönetimi kolay kılmak için ayrıldı.
|
||
Projeler farklı amaçlar gütmeye başladı.
|
||
1996 'da NetBSD 'den ayrılarak doðan
|
||
<link xlink:href="http://www.OpenBSD.org/">OpenBSD</link> doðdu.</para>
|
||
</sect1>
|
||
|
||
<sect1>
|
||
<title>BSD neden daha iyi tanınmıyor?</title>
|
||
|
||
|
||
<para>Aşaðıdaki birçok sebebe baðlı
|
||
olarak BSD tam olarak bilinmemektedir:</para>
|
||
|
||
<orderedlist>
|
||
<listitem>
|
||
<para>BSD programcıları çoðu zaman
|
||
pazarlama amacı gütmek yerine kendi
|
||
kodlarını geliştirme ile
|
||
ilgileniyorlar.</para>
|
||
</listitem>
|
||
|
||
<listitem>
|
||
<para> Linux 'lerin popülaritesi özellikle
|
||
baskı (ve kitap piyasası) ve şirketlerin
|
||
desteði linuxlere özel destek ve güncellik
|
||
saðlıyor buna karşılık BSDnin
|
||
bu şekilde herhangi bir destekçisi yoktur.
|
||
Fakat bu gün geçtikçe
|
||
deðişmektedir.</para>
|
||
</listitem>
|
||
|
||
<listitem>
|
||
<para>BSD programcıları Linux
|
||
programcılarından daha tecrübeliler
|
||
ve işletim sisteminin kullanım
|
||
kolaylıðı ile daha az ilgileniyorlar
|
||
Yeni kullanıcılar Linuxleri daha
|
||
kullanışlı olarak kabul ediyor
|
||
ve destekliyorlar.</para>
|
||
</listitem>
|
||
|
||
<listitem>
|
||
<para>1992, AT&T <link xlink:href="http://www.bsdi.com/">BSDI</link>
|
||
'a dava açtı ve bu yazılımın
|
||
AT&T 'ye ait olan lisanslı kaynak kodunu
|
||
içerdiðini iddia etti. Dava 1994'te anlaşma
|
||
ile sona erdi. Fakat davanın hayaleti insanları
|
||
avlamaya devam etti. Mart 2000'de ise web üzerine,
|
||
davanın mahkeme tarafından geçmişte
|
||
<quote>sonuçlandırıldıðını</quote>
|
||
haykıran bir makale yayınlandı.</para>
|
||
|
||
<para>Davanın ortaya
|
||
çıkardıðı önemli bir
|
||
detayda isimlendirmeydi. 1980 'lerde BSD aynı zamanda
|
||
<quote>BSD &unix;</quote> olarakta bilinmekteydi. AT&T 'ye
|
||
ait kodların son
|
||
kalıntılarının da BSD'den
|
||
çıkartılması ile birlikte BSD &unix;
|
||
adından kurtuldu. Bu sebeble birçok kitapta
|
||
<quote>the 4.3BSD &unix; operating system</quote> ve
|
||
<quote>the 4.4BSD operating system</quote>
|
||
isimlerini görebilirsiniz.</para>
|
||
</listitem>
|
||
|
||
<listitem>
|
||
<para>BSD ile ilgili olarak akılda kalan genellikle
|
||
daðınık ve saldırgan olduðudur.
|
||
There is a perception that the BSD projects are fragmented and
|
||
belligerent. <link xlink:href="http://interactive.wsj.com/bin/login?Tag=/&URI=/archive/retrieve.cgi%253Fid%253DSB952470579348918651.djm&">Wall Street
|
||
Journal</link>'da bir makalede BSD projelerinin
|
||
<quote>balkan</quote> ülkelerinin ürünü
|
||
olduðundan bahsedildi. Davada olduðu gibi burada da
|
||
akılda kalan bu tip düşünceler BSD'nin
|
||
geçmişteki konumu ve durumudur.</para>
|
||
</listitem>
|
||
</orderedlist>
|
||
</sect1>
|
||
|
||
<sect1>
|
||
<title>BSD ve Linux nasıl
|
||
karşılaştırması</title>
|
||
|
||
<para>Linux (mesela Debian Linux) ile BSD arasındaki
|
||
asıl farklılık nedir? Normal
|
||
kullanıcılar için fark aslında
|
||
çok küçüktür yani ikiside &unix;
|
||
benzeri işletim sistemidir. Her ikiside ticari olmayan
|
||
amaçlar için geliştirildi (Tabiki bu diðer
|
||
bazı ticari Linux daðıtımlarındaki
|
||
gibi deðildir). Bu bölümde BSD'nin
|
||
yapısına bakıp Linux ile
|
||
karşılaştıracaðız. Genel
|
||
olarak söylediklerimiz &os;'ye yakın olacak
|
||
çünkü yaygın olarak kullanılan BSD
|
||
versiyonu &os; 'dir.</para>
|
||
|
||
<sect2>
|
||
<title>BSD'nin sahibi kimdir?</title>
|
||
|
||
<para>Hiç kimse veya hiçbir kuruluş BSD'nin
|
||
sahibi deðildir. BSD bütün dünya
|
||
üzerinde teknik olarak üst düzeyde ve uzman bir
|
||
çok insan tarafından geliştirildi. ve BSD'nin
|
||
bazı bileşenleri farklı açık
|
||
kaynak kodu geliştiricileri tarafından
|
||
saðlandı.</para>
|
||
</sect2>
|
||
|
||
<sect2>
|
||
<title>BSD nasıl geliştirildi ve güncellendi?</title>
|
||
|
||
<para>BSD çekirdeði Açık kaynak
|
||
geliştirim modeli ile geliştirilmiştir.
|
||
Her proje erişimi herkese açık olan
|
||
<emphasis>kaynak kodu aðacı</emphasis> altında
|
||
<link xlink:href="http://www.sourcegear.com/CVS/">Concurrent Versions
|
||
System</link> (CVS) ile daðıtıldı.
|
||
Bu sistemde BSD ile alakalı doküman ve diðer
|
||
dosyalar da bulunmaktadır. CVS ile herhangi bir
|
||
kişi <quote>check out</quote> (yani gerekli
|
||
dosyaların bir kopyasını sistemine indirerek)
|
||
yaparak sistemin herhangi bir bolümüne sahip
|
||
olabilmektedir.</para>
|
||
|
||
<para>Dünya üzerinde odukça fazla sayıda
|
||
programcı BSD'nin gelişimine katkıda bulunur.
|
||
Bu programcı ve geliştiriciler temelde üç
|
||
kısma ayrılır:</para>
|
||
|
||
<itemizedlist>
|
||
<listitem>
|
||
<para><firstterm>Contributors(Katkıta
|
||
Bulunanlar)</firstterm> doküman ya da kod yazarlar.
|
||
Bu grubun direk olarak kod aðacına herhangi bir
|
||
kod eklenmelerine izin verilmez. Bu kişilerin
|
||
yazdıðı kodlar <emphasis>committer</emphasis>
|
||
tarafından incelenip ana sistemde dahil edilirler.</para>
|
||
</listitem>
|
||
|
||
<listitem>
|
||
<para><firstterm>Committers</firstterm> kaynak aðacına
|
||
kod ekleme yetkisinde sahip geliştiriciler. Committer
|
||
olabilmek için
|
||
çalıştıðı
|
||
alan üzerinde çok yüksek bilgi seviyesine
|
||
sahip olması gerekir.</para>
|
||
|
||
<para>Bazı commiterler bütün kaynak koduna
|
||
ulaşma yetkisine sahiptirler diðerleri ise
|
||
gerçek koddan ayrı tutulurlar.
|
||
Dökümantasyonla ilgilenenler normal olarak kernel
|
||
koduna ulaşma yetkisine sahip deðillerdir.
|
||
Principal Architect olarak adlandırılan
|
||
çekirdek takımındaki
|
||
bazı şahısların ise
|
||
<firstterm>back out</firstterm> adı verilen kaynak
|
||
kodu aðacındaki kodları silme hakkı
|
||
vardır. Bütün committer 'lar
|
||
yapılan her bir commit (işlem) için
|
||
e-posta alırlar ve böylece gizlice
|
||
bir kodun kaynak kodu aðacına girmesi
|
||
engellenmiş olur.</para>
|
||
</listitem>
|
||
|
||
<listitem>
|
||
<para><firstterm>Core team (Çekirdek
|
||
Takımı)</firstterm>.
|
||
&os; ve NetBSD kesinlikle bir çekirdek
|
||
takıma sahiptir.
|
||
Çekirdek takım projenin gelişimi ve
|
||
oluşturulması sırasında
|
||
programlarını yaparlar ve rolleri tam olarak
|
||
belli deðildir.
|
||
Çekirdek takımı üyesi olmak
|
||
için program geliştirici (developer) olma
|
||
zorunluluðu yoktur ve buda son derece normaldir.
|
||
Çekirdek takım için
|
||
kurallar bir projeden diðerine farklılık
|
||
gösterebilir ve genel olarak
|
||
çekirdek takımın projenin gelişme
|
||
ve gidişat noktasındaki görüş ve
|
||
fikirleri kesinlikle Çekirdek Takım üyesi
|
||
olmayan kişilerin görüş ve
|
||
fikirlerinden daha üstün tutulur.</para>
|
||
</listitem>
|
||
</itemizedlist>
|
||
|
||
<para>İşte bütün bu düzenlemeler
|
||
Linux'ten birçok noktada farklılık
|
||
gösterir:</para>
|
||
|
||
<orderedlist>
|
||
<listitem>
|
||
<para>Hiç kimse sistem içeriðini kontrol
|
||
edemez. Pratikte bu farklılık göze
|
||
çok önemli gelebilir. Asıl mimar
|
||
(Chief Architect) kodun asıl koddan
|
||
çıkartılması isteðinde
|
||
bulunabilir ve hatta Linux projelerinde birçok
|
||
kişi deðişiklikler yapabilir.</para>
|
||
</listitem>
|
||
|
||
<listitem>
|
||
<para>Diðer taraftan merkezi bir depo vardır.
|
||
Bu depo eski tüm versiyonlarda dahil olmak üzere
|
||
bir noktada toplanmış olarak işletim
|
||
sistemine ait tüm kodları
|
||
barındırır.</para>
|
||
</listitem>
|
||
|
||
<listitem>
|
||
<para>BSD projeleri yalnızca kernel(çekirdek)
|
||
olarak deðil <quote>bütün işletim
|
||
sistemi</quote> olarak kabul edilir. Bu özellik
|
||
yalnızca marjinal olarak faydalıdır.
|
||
Ne BSD nede Linux programlar olmadan yararlı deðildir.
|
||
Ve bu programlar Linux altında BSD altında
|
||
kullanıldıðı gibi
|
||
kullanılır.</para>
|
||
</listitem>
|
||
|
||
<listitem>
|
||
<para>CVS kod aðacının (source tree)
|
||
biçimlendirilmiş olmasının
|
||
bir neticesi olarak BSD gelişim evreleri gayet
|
||
açıktır ve herhangi bir versiyona ait
|
||
bilgi versiyon numarası yada piyasaya sürülme
|
||
tarihi ile bulunabilir. Hatta CVS güncellemelere izin
|
||
bile verir. Örneðin &os; deposu ortalama
|
||
günde 100 kez güncellenir ancak bu güncellemeler
|
||
çoðu kez çok küçüktür.
|
||
</para>
|
||
</listitem>
|
||
</orderedlist>
|
||
</sect2>
|
||
|
||
<sect2>
|
||
<title>BSD Sürümleri</title>
|
||
|
||
<para>Her BSD projesi üç tane farklı
|
||
sürüm içerir. Linuxteki gibi bu
|
||
sürümler 1.4.1 ya da da 3.5.0 olarak belirlenir.
|
||
Ek olarak versiyon numaraları kendi amacını
|
||
belirten bir son eke sahiptir:</para>
|
||
|
||
<orderedlist>
|
||
<listitem>
|
||
<para>Geliştirilmiş olan versiyon
|
||
<firstterm>CURRENT</firstterm> (Geçerli En Son)
|
||
olarak adlandırılır. &os;'de
|
||
CURRENT'a bir numara atanır. Örneðin &os;
|
||
5.0-CURRENT. NetBSD açık bir biçimde
|
||
farklı isimlendirme şeması
|
||
kullanır. Kullanılan bu şema tek
|
||
harften oluşan bir son ektir ki bu son ek dahili
|
||
arayüzdeki deðişikliði ifade eder.
|
||
Örneðin NetBSD 1.4.3G gibi. OpenBSD her hangi
|
||
bir numara ataması yapmaz
|
||
(OpenBSD-current). Bütün yeni sürümler
|
||
sistemde bu şekilde kullanılır.</para>
|
||
</listitem>
|
||
|
||
<listitem>
|
||
<para>Belirli aralılarla yılda iki ila dört
|
||
defa projeler CD-ROM ile edinme yada ftp sitelerinden
|
||
ücretsiz olarak download etmek için
|
||
piyasaya sürülür(RELEASE). Örneðin
|
||
OpenBSD 2.6 RELEASE. Yada NetBSD 1.4-RELEASE. Piyasaya
|
||
sürülen <firstterm>Sürüm</firstterm>
|
||
(RELEASE) versiyonu son kullanıcı
|
||
için gerekli olan sürümdür ve sistemin
|
||
normal versiyonudur. Ayrıca
|
||
NetBSD ayrıca <emphasis>yama sürümleri</emphasis>
|
||
(patch releases) Örneðin NetBSD 1.4.2 gibi.
|
||
Bu sürümler üç
|
||
basamaklıdır.</para>
|
||
</listitem>
|
||
|
||
<listitem>
|
||
<para>RELEASE versiyonlarda her hangi bir hata (bug)
|
||
bulunðunda hatalar düzeltilir ve CVS kaynak kodu
|
||
aðacına (source tree) dahil edilir. &os; 'de
|
||
son elde edilen sürüm <firstterm>STABLE</firstterm>
|
||
(saðlam versiyon) olarak adlandırılır
|
||
ancak OpenBSD ve NetBSD RELEASE versiyon ismini kullanmaya
|
||
devam eder. CURRENT versiyonun test edilmesi
|
||
sırasında yeni ama küçük
|
||
özellikler sisteme dahil edilebilir.</para>
|
||
</listitem>
|
||
</orderedlist>
|
||
|
||
<para><emphasis>Bütün bunların aksine Linux'te iki
|
||
ayrı kod aðacı (code tree) vardır:
|
||
Stable (Saðlam) versiyon ve Development (Gelişmekte olan)
|
||
versiyon. Stable versiyon çift sayılardan
|
||
oluşan minor versiyon numaralarına
|
||
sahiptir. 2.0, 2.2, 2.4 gibi. Development versiyon ise tek
|
||
sayılardan oluşan minor versiyon numaralarına
|
||
sahiptir. 2.1, 2.3, 2.5 gibi.
|
||
Bazı durumlarda deðişik Linux
|
||
daðıtım firmaları kendi
|
||
geliştirdikleri ürünleri
|
||
<quote>TurboLinux 6.0 with kernel 2.2.14</quote></emphasis>
|
||
şeklinde piyasaya sürebilir.</para>
|
||
</sect2>
|
||
|
||
<sect2>
|
||
<title>BSD'nin in hangi versiyonları bulunabilir?</title>
|
||
|
||
<para>Birçok Linux sürümünün aksine
|
||
açık kaynak kodu olan yanlızca üç
|
||
tane BSD sürümü vardır.her BSD projesi
|
||
kendi kod aðacı (source tree) ve çekirdeðine
|
||
sahiptir. Ve pratikte kullanıcıların
|
||
projelere kendi ekledikleri kodlarla Linuxteki kodlar
|
||
arasında daha az farklılık vardır.</para>
|
||
|
||
<para>Her projenin amacını gruplamak gerçekten
|
||
zordur: Farklılıklar kişilere özeldir.
|
||
Genel olarak:</para>
|
||
|
||
<itemizedlist>
|
||
<listitem>
|
||
<para>&os; yüksek performans ve son
|
||
kullanıcılar için kullanım
|
||
kolaylıðı amacını güder.
|
||
Ve ISP firmaları için favori işletim
|
||
sistemdir. PCler ve Compaq'ın Alpha işlemcileri
|
||
üzerinde çalışır. &os;
|
||
açık bir farkla diðer projelere oranla daha
|
||
fazla kişi tarafından
|
||
kullanılır.</para>
|
||
</listitem>
|
||
|
||
<listitem>
|
||
<para>NetBSD azami seviyede taşınabilirlilik
|
||
hedefler. <quote>NetBSD üzerinde elbette
|
||
çalışır!</quote> ile de bu
|
||
belirtilmiş olur. Ek olarak sade dizayna sahip olmak
|
||
önemlidir. NetBSD palmtoplardan
|
||
büyük serverlara kadar her yarde
|
||
çalışır ve NASA'nın uzay
|
||
çalışmalarında da
|
||
kullanılmıştır.Özel olarakda
|
||
Intel-olmayan donanımlar için iyi
|
||
seçimdir.</para>
|
||
</listitem>
|
||
|
||
<listitem>
|
||
<para>OpenBSD kod temizliðini ve güvenliðini
|
||
hedef alır. Açık kaynak
|
||
kod geliştirim modeli ve sıkı kod
|
||
incelemesini içerir ve banka
|
||
ABD hükümet bakanlıkları, hisse
|
||
senedi kurumları gibi güvenlik
|
||
temelli işletmeler için bir işletim
|
||
sistemi olmayı hedefler. NetBSD
|
||
gibi birçok platformda
|
||
çalışabilir.</para>
|
||
</listitem>
|
||
</itemizedlist>
|
||
|
||
<para>Bunlardan başka açık kod olamayan iki
|
||
deðişik ki deðişik iki BSD &unix;
|
||
işletim sistemi mevcuttur. Bunlar BSD/OS ve
|
||
Apple'ın geliştirdiði &macos; X:</para>
|
||
|
||
<itemizedlist>
|
||
<listitem>
|
||
<para>BSD/OS 4.4 BSD türetilmiş en eski
|
||
sürümdür. Açık kaynak kodlu
|
||
deðildir ve bu sebeble kod çok
|
||
küçük bir maliyetle satın
|
||
alınabilir. Bir çok açıdan
|
||
&os;'ye benzer ve bir çok geliştirici iki
|
||
sistemlede çalışır.</para>
|
||
</listitem>
|
||
|
||
<listitem>
|
||
<para><link xlink:href="http://www.apple.com/macosx/server/">&macos;
|
||
X</link>
|
||
<link xlink:href="http://www.apple.com/">Apple Computer Inc.'in</link>
|
||
&macintosh; serisinin en son üyesidir. Bu işletim
|
||
sisteminin çekirdeði BSD tabanlıdır
|
||
ve <link xlink:href="http://developer.apple.com/darwin/">Darwin</link>,
|
||
olarak adlandırılır. Diðer
|
||
versiyonların aksine işletim aksine
|
||
çekirdek açık kaynak kodludur. Bu
|
||
gelişimin bir neticesi olarakda
|
||
Apple geliştiricileri &os; committer
|
||
'ıdır. Bu çekirdeðin üzerinde
|
||
Aqua/Quartz grafik arabirimi ve &macos; 'un diðer
|
||
ürünleri vardır. Fakat bu X arabiriminin
|
||
kodu kapalıdır. Bu işletim sistemi
|
||
x86 and PPC mimarilerinde
|
||
çalışır.</para>
|
||
</listitem>
|
||
</itemizedlist>
|
||
</sect2>
|
||
|
||
<sect2>
|
||
<title>BSD kullanım lisansının GNU
|
||
kullanım lisansından farkı nedir?</title>
|
||
|
||
<para>Linux kapalı kod (closed source)
|
||
yazılımını saf
|
||
dışı bırakmak için
|
||
tasarlanmış
|
||
<link xlink:href="http://www.fsf.org/copyleft/gpl.html">GNU General
|
||
Public License</link> (GPL) lisansı ile
|
||
daðıtılır. GPL lisanslı bir
|
||
ürün kullanarak geliştirilen bir
|
||
yazılımda mutlaka GPL lisansı ile
|
||
daðıtılmalıdır. Fakat
|
||
<link xlink:href="http://www.opensource.org/licenses/bsd-license.html">BSD
|
||
lisansı</link> daha az
|
||
kısıtlayıcıdır ve binary
|
||
daðıtıma izin verir. Bu özellikle
|
||
gömülü uygulamalar için çekici bir
|
||
lisans türüdür.</para>
|
||
</sect2>
|
||
|
||
<sect2>
|
||
<title>Daha başka ne bilmeliyim?</title>
|
||
|
||
<para>BSDler için Linuxlere oranla daha az
|
||
programın üretildiði zamanlarda BSD
|
||
geliştiricileri Linux programlarını BSD
|
||
altında çalıştırmayı
|
||
saðlayan Linux uyumluluk paketini ortaya
|
||
çıkardılar. Bu Paket, Linux sistem
|
||
çaðrılarını düzgün
|
||
yapabilmek için her iki çekirdek
|
||
deðişikliklerini ve C Library (C
|
||
kütüphanesi) gibi Linux uyumluluk
|
||
dosyalarını içerir. Linux
|
||
programlarını Linux makinesi ile BSD makinesi
|
||
altında çalıştırmak
|
||
arasında hız bakımından her hangi
|
||
bir kayda deðer fark yoktur.</para>
|
||
|
||
<para>BSD 'nin <quote>All from one supplier (Herşey
|
||
tek elden)</quote> mantıðı Linuxlerde
|
||
aynı sıklıkla yapılan
|
||
güncelleme işlemlerinin daha kolay olduðu
|
||
anlamına gelir. BSD kütüphane versiyon
|
||
güncellemelerini eski versiyon kütüphaneleri ile
|
||
uyumlu olarak yapar ve bu eski Binary kodları
|
||
çalıştırmayı mümkün
|
||
kılar.</para>
|
||
</sect2>
|
||
|
||
<sect2>
|
||
<title>BSD'mi Linux'mü kullanmalıyım?</title>
|
||
|
||
<para>Bunların hepsinin pratikteki anlamı nedir?
|
||
Kim BSD kim Linux kullanmalı?</para>
|
||
|
||
<para>Bu hakikatten cevaplanması zor bir sorudur.
|
||
Bir kaç öneri şuşekilde
|
||
sıralanabilir:</para>
|
||
|
||
<itemizedlist>
|
||
<listitem>
|
||
<para><quote>If it ain't broke, don't fix it</quote>
|
||
(Bozulmuyorsa düzeltme). Eðer halihazırda
|
||
açık kodlu bir işletim sistemi
|
||
kullanıyorsanız ve ondan memnunsanız
|
||
deðişiklik yapmak için iyi bir sebeb
|
||
yoktur.</para>
|
||
</listitem>
|
||
|
||
<listitem>
|
||
<para>BSD sistemi, özellikle &os; dikkate deðer
|
||
bir şekilde Linuxlerden daha fazla performans
|
||
saðlayabilir. Fakat bu herkesi aynı derecede
|
||
etkileyen birşey deðildir ve bir çok
|
||
durumda yok denecek kadar az performans farkı
|
||
vardır. Ama bazı özel durumlarda da
|
||
Linux'de &os;'den daha iyi olarak nitelendirilebilir.</para>
|
||
</listitem>
|
||
|
||
<listitem>
|
||
<para>Genelde BSD sistemi güvenilirlilik
|
||
açısından daha iyi üne
|
||
sahiptir. ve bu genelde daha olgun koda sahip
|
||
oluşundan kaynaklanır.</para>
|
||
</listitem>
|
||
|
||
<listitem>
|
||
<para>BSD lisansı GPL Lisansından daha dikkat
|
||
çekicidir.</para>
|
||
</listitem>
|
||
|
||
<listitem>
|
||
<para>BSD Linux kodlarını
|
||
çalıştırabilir ama Linux
|
||
BSD kodlarını
|
||
çalıştıranilir. Bunun bir
|
||
neticesi olarakda BSD için Linux'den daha fazla
|
||
yazılım vardır.</para>
|
||
</listitem>
|
||
</itemizedlist>
|
||
</sect2>
|
||
|
||
<sect2>
|
||
<title>BSD için kim yardım servis ve eðitim
|
||
saðlıyor?</title>
|
||
|
||
<para>BSDi her zaman BSD/OS'u desteklemektedir ve yakın
|
||
zaman önce &os; ile bir anlaşma
|
||
imzalamışlardır.</para>
|
||
|
||
<para>Ek olarak her projenin kendi yardım yada kiralama
|
||
departmanı vardır: <link xlink:href="../../../../commercial/consulting_bycat.html">&os;</link>,
|
||
<link xlink:href="http://www.netbsd.org/gallery/consultants.html">NetBSD</link>,
|
||
and
|
||
<link xlink:href="http://www.openbsd.org/support.html">OpenBSD</link>.</para>
|
||
</sect2>
|
||
</sect1>
|
||
</article>
|