doc/el_GR.ISO8859-7/books/faq/book.sgml

<!--

  Συχνές Ερωτήσεις για το FreeBSD

  The FreeBSD Greek Documentation Project

  %SOURCE%      en_US.ISO8859-1/books/faq/book.sgml
  %SRCID%       1.807

-->

<!DOCTYPE book PUBLIC "-//FreeBSD//DTD DocBook V4.1-Based Extension//EN" [
<!ENTITY % books.ent PUBLIC "-//FreeBSD//ENTITIES DocBook FreeBSD Books Entity Set//EL">
%books.ent;
<!ENTITY bibliography SYSTEM "../../../share/sgml/bibliography.sgml">
]>

<book>
  <bookinfo>
    <title>Συχνές Ερωτήσεις για το &os; 5.X και 6.X</title>

    <corpauthor>Η Ομάδα Τεκμηρίωσης του &os;</corpauthor>

    <pubdate>$FreeBSD$</pubdate>

    <copyright>
      <year>1995</year>
      <year>1996</year>
      <year>1997</year>
      <year>1998</year>
      <year>1999</year>
      <year>2000</year>
      <year>2001</year>
      <year>2002</year>
      <year>2003</year>
      <year>2004</year>
      <year>2005</year>
      <year>2006</year>
      <year>2007</year>
      <year>2008</year>
      <holder>Η Ομάδα Τεκμηρίωσης του &os;</holder>
    </copyright>

    &bookinfo.legalnotice;

    <legalnotice id="trademarks" role="trademarks">
      &tm-attrib.freebsd;
      &tm-attrib.3com;
      &tm-attrib.adobe;
      &tm-attrib.creative;
      &tm-attrib.cvsup;
      &tm-attrib.ibm;
      &tm-attrib.ieee;
      &tm-attrib.intel;
      &tm-attrib.iomega;
      &tm-attrib.linux;
      &tm-attrib.microsoft;
      &tm-attrib.mips;
      &tm-attrib.netscape;
      &tm-attrib.opengroup;
      &tm-attrib.oracle;
      &tm-attrib.sgi;
      &tm-attrib.sparc;
      &tm-attrib.sun;
      &tm-attrib.usrobotics;
      &tm-attrib.xfree86;
      &tm-attrib.general;
    </legalnotice>

    <abstract>
      <para>Το κείμενο αυτό αποτελεί τις Συχνές Ερωτήσεις (FAQ) για τις
        εκδόσεις 5.Χ και 6.Χ του &os;. Όλες οι καταχωρήσεις θεωρείται ότι
        σχετίζονται με την έκδοση &os; 5.X και μεταγενέστερες, εκτός
        αν αναφέρεται διαφορετικά. Αν ενδιαφέρεστε να μας βοηθήσετε σε αυτό
        το έργο, στείλτε ένα email στην &a.doc;. Η τελευταία έκδοση αυτού
        του κειμένου είναι πάντοτε διαθέσιμη στην
        <ulink
        url="http://www.FreeBSD.org/doc/en_US.ISO8859-1/books/faq/index.html">δικτυακή τοποθεσία του &os;</ulink>. Μπορείτε επίσης να την κατεβάσετε ως
        ένα μεγάλο <ulink url="book.html">HTML</ulink> αρχείο μέσω HTTP ή
        ακόμα και ως απλό κείμενο, &postscript;, PDF, κλπ. από τον <ulink
        url="ftp://ftp.FreeBSD.org/pub/FreeBSD/doc/">εξυπηρετητή FTP του
        &os;</ulink>. Μπορείτε ακόμα να <ulink
        url="&url.base;/search/index.html">ψάξετε στις Συχνές Ερωτήσεις
        </ulink>.</para>
    </abstract>
  </bookinfo>

  <chapter id="introduction">
    <title>Εισαγωγή</title>

    <para>Καλώς ήλθατε στις Συχνές Ερωτήσεις (FAQ) του &os; 5.X-6.X!</para>

    <para>Όπως συνηθίζεται στα FAQs του Usenet, το κείμενο αυτό έχει σκοπό
      να καλύψει τις πιο συνηθισμένες ερωτήσεις που αφορούν το λειτουργικό
      σύστημα &os; (και φυσικά να τις απαντήσει!). Αν και ο αρχικός σκοπός
      των FAQs ήταν η εξοικονόμηση εύρους ζώνης του διαδικτύου από την
      επαναλαμβανόμενη απάντηση των ίδιων ερωτήσεων, τα FAQs αναγνωρίστηκαν
      τελικά ως πολύτιμες πηγές πληροφοριών.</para>

    <para>Έχει καταβληθεί κάθε προσπάθεια ώστε αυτό το FAQ να γίνει όσο πιο
      πληροφοριακό γίνεται. Αν θέλετε να κάνετε κάποιες υποδείξεις σχετικά
      με τρόπους βελτίωσης του, σας παρακαλούμε στείλτε μας ένα email στη
      &a.doc;.</para>

    <qandaset>
      <qandaentry>
        <question id="what-is-FreeBSD">
          <para>Τι είναι το &os;;</para>
        </question>

        <answer>
         <para>Εν συντομία, το &os; είναι ένα λειτουργικό σύστημα τύπου
           &unix;&nbsp;για τις αρχιτεκτονικές Alpha/AXP, AMD64 και &intel;
           EM64T, &i386; IA-64, PC-98, και &ultrasparc; και βασίζεται στην
           έκδοση <quote>4.4BSD-Lite</quote> του Πανεπιστημίου του Berkeley,
           με κάποιες βελτιώσεις από το <quote>4.4BSD-Lite2</quote>. Βασίζεται
           επίσης έμμεσα στην εργασία μεταφοράς (port) του
           <quote>Net/2</quote> (επίσης από το Berkeley) που έγινε από τον
           William Jolitz, αν και δεν έχει μείνει σχεδόν τίποτα από τον αρχικό
           κώδικα του 386BSD. Πληρέστερη περιγραφή για το τι είναι το &os; και
           πως μπορεί να λειτουργήσει για εσάς, μπορείτε να βρείτε στην
           <ulink url="&url.base;/index.html">δικτυακή τοποθεσία του &os;
           </ulink>.</para>

         <para>Το &os; χρησιμοποιείται από εταιρίες, παροχείς υπηρεσιών
           Internet (ISPs), φοιτητές και οικιακούς χρήστες, ερευνητές,
           και επαγγελματίες των υπολογιστών σε όλο τον κόσμο, στη δουλειά
           τους, στην εκπαίδευση και για αναψυχή.</para>

         <para>Για περισσότερες λεπτομέρειες σχετικά με το &os;, παρακαλούμε
           διαβάστε το
           <ulink url="&url.books.handbook;/index.html">Εγχειρίδιο του &os;
           </ulink>.</para>
       </answer>
      </qandaentry>

      <qandaentry>
        <question id="FreeBSD-goals">
          <para>Ποιος είναι ο σκοπός του &os; Project;</para>
        </question>

        <answer>
          <para>Ο σκοπός του &os; Project είναι να παρέχει λογισμικό το οποίο
            να μπορεί να χρησιμοποιηθεί για οποιουσδήποτε σκοπούς και χωρίς
            περιορισμούς. Πολλοί από εμάς έχουμε επενδύσει σημαντικά στον
            κώδικα (και στο ίδιο το έργο) και σίγουρα δεν θα μας πείραζε
            και κάποια χρηματική αποζημίωση που και που, αλλά σίγουρα δεν
            επιμένουμε σε αυτό. Πιστεύουμε ότι η πρώτη και βασικότερη
            <quote>αποστολή</quote> μας είναι να παρέχουμε κώδικα σε όλους,
            για οποιοδήποτε πιθανό σκοπό, έτσι ώστε ο κώδικας μας να έχει
            την ευρύτερη δυνατή χρήση και επιτυγχάνει το μεγαλύτερο δυνατό
            όφελος. Πιστεύουμε ότι αυτός είναι ένας από τους σημαντικότερους
            σκοπούς του Ελεύθερου Λογισμικού και τον υποστηρίζουμε θερμά.</para>

          <para>Ο κώδικας, στο δέντρο του πηγαίου μας κώδικα, ο οποίος
            εμπίπτει στη άδεια χρήσης
            <ulink url="http://www.FreeBSD.org/copyright/COPYING">GNU
            General Public License (GPL)</ulink> ή <ulink
            url="http://www.FreeBSD.org/copyright/COPYING.LIB">GNU
            Library General Public License (LGPL)</ulink> έχει περισσότερους
            περιορισμούς, αλλά τουλάχιστον όσο αφορά την υποχρέωση
            ελεύθερης πρόσβασης αντί για το αντίθετο που είναι και το πλέον
            συνηθισμένο. Λόγω της αυξημένης πολυπλοκότητας που μπορεί να
            προκύψει από την εμπορική χρήση λογισμικού GPL, προσπαθούμε γενικά
            να αντικαταστήσουμε αυτό το λογισμικό με αντίστοιχο υπό την
            πιο χαλαρή <ulink
            url="http://www.FreeBSD.org/copyright/freebsd-license.html">
            άδεια &os;</ulink>, όπου αυτό είναι δυνατό.</para>
        </answer>
      </qandaentry>

      <qandaentry>
        <question id="bsd-license-restrictions">
          <para>Υπάρχουν κάποιοι περιορισμοί στην άδεια του &os;;</para>
        </question>

        <answer>
          <para>Ναι. Οι περιορισμοί αυτοί δεν ελέγχουν πως χρησιμοποιείτε τον
            κώδικα, αλλά μόνο πως μεταχειρίζεστε το ίδιο το &os; Project. Αν
            σας ενδιαφέρει σοβαρά η άδεια, διαβάστε την
            <ulink
            url="http://www.FreeBSD.org/copyright/freebsd-license.html">
            εδώ</ulink>.  Για τους απλώς περίεργους, η άδεια περιληπτικά
            γράφει:</para>

          <itemizedlist>
            <listitem>
              <para>Μην ισχυρισθείτε ότι γράψατε αυτό το λογισμικό.</para>
            </listitem>

            <listitem>
              <para>Μη μας μηνύσετε αν χαλάσει.</para>
            </listitem>
          </itemizedlist>
        </answer>
      </qandaentry>

      <qandaentry>
        <question id="replace-current-OS">
          <para>Μπορεί το &os; να αντικαταστήσει το τρέχον λειτουργικό
            μου σύστημα;</para>
        </question>

        <answer>
          <para>Για τους περισσότερους ανθρώπους, ναι. Αλλά αυτή η απάντηση
            δεν μπορεί να δοθεί τόσο ξερά.</para>

          <para>Οι περισσότεροι άνθρωποι δεν χρησιμοποιούν στην πραγματικότητα
            κάποιο λειτουργικό. Χρησιμοποιούν εφαρμογές. Το &os; είναι
            σχεδιασμένο να παρέχει ένα στιβαρό και πλήρων δυνατοτήτων
            περιβάλλον για εφαρμογές. Υποστηρίζει μεγάλη ποικιλία από
            φυλλομετρητές, σουίτες γραφείου, προγράμματα ηλεκτρονικού
            ταχυδρομείου, προγράμματα γραφικών, γλώσσες προγραμματισμού,
            εξυπηρετητές δικτύου, και ουσιαστικά οτιδήποτε άλλο μπορεί να
            θελήσετε. Μπορείτε να διαχειριστείτε τις περισσότερες από αυτές
            τις εφαρμογές μέσω της
            <ulink url="http://www.FreeBSD.org/ports/">Συλλογής των Ports
            </ulink>.</para>

          <para>Αν χρειάζεται να χρησιμοποιήσετε μια εφαρμογή που είναι
            διαθέσιμη σε ένα μόνο λειτουργικό σύστημα, τότε απλά δεν μπορείτε
            να αντικαταστήσετε το σύστημα αυτό. Υπάρχουν ωστόσο καλές
            πιθανότητες να βρείτε μια αντίστοιχη εφαρμογή στο &os;. Αν
            θέλετε ένα εξυπηρετητή για το γραφείο σας ή για το Internet,
            ένα αξιόπιστο σταθμό εργασίας, ή απλώς την ικανότητα να κάνετε
            την εργασίας σας χωρίς διακοπές, το &os; είναι σχεδόν σίγουρο ότι
            θα κάνει ότι χρειάζεστε. Πολλοί χρήστες υπολογιστών σε όλο τον
            κόσμο, περιλαμβανομένων τόσο αρχάριων όσο και προχωρημένων
            διαχειριστών συστημάτων &unix;, χρησιμοποιούν το &os; ως το
            μοναδικό τους desktop σύστημα.</para>

          <para>Αν έρχεστε στο &os; από κάποιο άλλο &unix; περιβάλλον, ξέρετε
            ήδη τα περισσότερα από αυτά που χρειάζεστε. Αν ωστόσο η εμπειρία
            σας προέρχεται από λειτουργικά συστήματα με γραφικό περιβάλλον,
            όπως τα &windows; και οι παλιότερες εκδόσεις του &macos;,
            θα πρέπει να επενδύσετε, όπως είναι αναμενόμενο, επιπλέον χρόνο
            για να εξοικειωθείτε με τον &unix; τρόπο εκτέλεσης των εργασιών.
            Αυτό το FAQ, καθώς και το
            <ulink
            url="&url.books.handbook;/index.html">Εγχειρίδιο του &os;</ulink>
            αποτελούν εξαιρετικά αναγνώσματα για να ξεκινήσετε.</para>
        </answer>
      </qandaentry>

      <qandaentry>
        <question id="why-called-FreeBSD">
          <para>Γιατί ονομάζεται &os;;</para>
        </question>

        <answer>
          <itemizedlist>
            <listitem>
              <para>Μπορεί να χρησιμοποιηθεί χωρίς χρέωση, ακόμα και για
                εμπορικούς σκοπούς.</para>
            </listitem>

            <listitem>
              <para>Διατίθεται ο πλήρης πηγαίος κώδικας για το λειτουργικό
                σύστημα, και με τους ελάχιστους δυνατούς περιορισμούς σχετικά
                με τη χρήση του, τη διανομή του και την ενσωμάτωση του σε άλλα
                έργα (εμπορικά ή μη).</para>
            </listitem>

            <listitem>
              <para>Οποιοσδήποτε έχει να προτείνει μια βελτίωση ή διόρθωση,
                είναι ελεύθερος να υποβάλλει τον κώδικα του, ο οποίος και
                θα προστεθεί στο δέντρο πηγαίου κώδικα (υπό μια-δυο βασικές
                προφανείς προϋποθέσεις).</para>
            </listitem>
          </itemizedlist>

          <para>Αξίζει να αναφέρουμε ότι η λέξη <quote>ελεύθερο</quote>
            χρησιμοποιείται εδώ με δύο τρόπους, ο ένας σημαίνει
            <quote>δωρεάν</quote>, και ο άλλος σημαίνει
            <quote>μπορείτε να το κάνετε ότι θέλετε</quote>. Εκτός από
            ένα-δύο πράγματα που <emphasis>δεν</emphasis> μπορείτε να κάνετε
            με τον κώδικα του &os;, για παράδειγμα να ισχυρισθείτε ότι τον
            γράψατε, μπορείτε στα αλήθεια να τον κάνετε ότι θέλετε.</para>
        </answer>
      </qandaentry>

      <qandaentry>
	<question id="differences-to-other-bsds">
	  <para>Ποιες είναι οι διαφορές μεταξύ του &os; και του NetBSD,
            OpenBSD και των άλλων BSD συστημάτων ανοικτού κώδικα;</para>
	</question>

	<answer>
	  <para>Ο James Howard έχει γράψει μια καλή εξήγηση της ιστορίας
            και των διαφορών μεταξύ των διάφορων έργων για το
	    <ulink url="http://www.daemonnews.org/">DaemonNews</ulink>,
	    στο άρθρο που ονομάζεται  <ulink
	    url="http://ezine.daemonnews.org/200104/bsd_family.html">Η
	    Οικογένεια Λειτουργικών BSD</ulink> και το οποίο εμβαθύνει
            ιδιαίτερα σε αυτή την ερώτηση.</para>
	</answer>
      </qandaentry>

      <qandaentry>
        <question id="latest-version">
          <para>Ποια είναι η τελευταία έκδοση του &os;;</para>
        </question>

<!--
   Η ερώτηση αυτή έχει μπει για να αποσαφηνίζεται το γεγονός ότι υπάρχουν
   πλέον πολλαπλές νέες εκδόσεις του FreeBSD
-->

        <answer>
	  <para>Αυτή τη στιγμή στην ανάπτυξη του &os;, υπάρχουν δύο παράλληλοι
            κλάδοι. Και από τους δύο αυτούς κλάδους, προκύπτουν νέες εκδόσεις.
            Η σειρά των εκδόσεων 5.Χ δημιουργείται από τον κλάδο
	    <emphasis>5-STABLE</emphasis> ενώ η σειρά των εκδόσεων 6.Χ
	    από τον <emphasis>6-STABLE</emphasis>.

	  <para>Μέχρι και την έκδοση της 5.3, η σειρά 4.Χ ήταν γνωστή ως
	    <emphasis>-STABLE</emphasis>. Ωστόσο από την 5.3 και μετά, η
            σειρά 4.Χ θεωρείται ότι εισέρχεται στη φάση της
	    <quote>εκτεταμένης υποστήριξης</quote> και θα λαμβάνει μόνο
            διορθώσεις για σοβαρά προβλήματα, όπως π.χ. αυτά που αναφέρονται
            σε κενά ασφαλείας. Θα υπάρξουν περισσότερες εκδόσεις από την
            σειρά <emphasis>5-STABLE</emphasis>, αλλά και αυτή θεωρείται
	    <quote>παρωχημένη</quote> και η περισσότερη τρέχουσα εργασία θα
            αποτελεί τμήμα μόνο της σειράς <emphasis>6-STABLE</emphasis>.

          <para>Η έκδοση <ulink
            url="ftp://ftp.FreeBSD.org/pub/FreeBSD/releases/i386/&rel.current;-RELEASE/">&rel.current;</ulink>
            είναι η πλέον τελευταία της σειράς
            <emphasis>6-STABLE</emphasis> και έγινε στις
            &rel.current.date;.  Η έκδοση <ulink
            url="ftp://ftp.FreeBSD.org/pub/FreeBSD/releases/i386/&rel2.current;-RELEASE/">&rel2.current;</ulink>
            είναι η πλέον τελευταία της σειράς
            <emphasis>5-STABLE</emphasis> και έγινε στις
            &rel2.current.date;.</para>

          <para>Εν συντομία, η σειρά  <emphasis>-STABLE</emphasis> προορίζεται
            για τους ISPs, τους εταιρικούς χρήστες καθώς και οποιοδήποτε
            χρήστη θέλει σταθερότητα και μίνιμουμ αριθμό αλλαγών σε σχέση με
            τα νέα (και πιθανόν ασταθή) χαρακτηριστικά που εμφανίζονται στη
            σειρά <emphasis>-CURRENT</emphasis>. Εκδόσεις μπορεί να γίνονται
            από οποιοδήποτε κλάδο, αλλά η έκδοση <emphasis>-CURRENT</emphasis>
            θα πρέπει να χρησιμοποιείται μόνο αν είστε προετοιμασμένοι να
            χειριστείτε τα ενδεχομένως πιο ασταθή χαρακτηριστικά της (σε σχέση
            πάντα με την αντίστοιχη <emphasis>-STABLE</emphasis>).</para>

          <para>Νέες εκδόσεις εμφανίζονται <link linkend="release-freq">κάθε
            μερικούς μήνες</link>. Αν και πολλοί επιλέγουν να διατηρούνται
            ενημερωμένοι και πιο συχνά μέσω του πηγαίου κώδικα του &os;
            (δείτε τις ερωτήσεις στο
            <link linkend="current">&os.current;</link> και <link
            linkend="stable">&os.stable;</link>), οι εκδόσεις είναι κάτι
            παραπάνω από υποχρέωση, καθώς ο πηγαίος κώδικας είναι περισσότερο
            ένας κινούμενος στόχος.</para>

	  <para>Περισσότερες πληροφορίες για τις εκδόσεις του &os; μπορείτε
            να βρείτε στην
	    <ulink
	    url="http://www.FreeBSD.org/releng/index.html">Σελίδα
            Προετοιμασίας Εκδόσεων</ulink> στην δικτυακή τοποθεσία του &os;.</para>
        </answer>
      </qandaentry>

      <qandaentry>
        <question id="current">
          <para>Τι είναι το &os;-CURRENT;</para>
        </question>

        <answer>
          <para>Το <ulink
            url="&url.books.handbook;/cutting-edge.html#CURRENT">&os.current;</ulink>
            είναι η υπό εξέλιξη έκδοση του λειτουργικού συστήματος, το οποίο
            με τον καιρό θα εξελιχθεί στο νέο κλάδο &os.stable;. Για το λόγο
            αυτό, παρουσιάζει συνήθως ενδιαφέρον μόνο σε όσους ασχολούνται με
            την ανάπτυξη κώδικα του συστήματος και σε σκληροπυρηνικούς
            χομπίστες. Δείτε το
            <ulink
            url="&url.books.handbook;/cutting-edge.html#CURRENT">σχετικό
            τμήμα</ulink> στο  <ulink
            url="&url.books.handbook;/index.html">εγχειρίδιο</ulink> για
            λεπτομέρειες σχετικά με το -CURRENT.</para>

          <para>Αν δεν είστε εξοικειωμένος με το λειτουργικό σύστημα, ή δεν
            είστε ικανός να αναγνωρίσετε τη διαφορά μεταξύ ενός πραγματικού
            και ενός προσωρινού προβλήματος, μάλλον δεν θα πρέπει να
            χρησιμοποιήσετε το &os.current;. Ο κλάδος αυτός ορισμένες φορές
            εξελίσσεται πολύ γρήγορα, και μπορεί ακόμα και η μεταγλώττιση του
            να μην είναι δυνατή για ολόκληρες μέρες κάθε φορά. Όσοι
            χρησιμοποιούν το &os.current; αναμένεται να είναι ικανοί να
            αναλύουν τα όποια προβλήματα και να τα αναφέρουν, μόνο αν θεωρούν
            ότι πρόκειται για λάθη και όχι για
            <quote>μικροπροβλήματα</quote>. Ερωτήσεις του τύπου
            <quote>το make world παράγει κάποια σφάλματα σχετικά με τα
            groups</quote> στη λίστα ταχυδρομείου -CURRENT, μπορεί να
            αντιμετωπιστούν περιφρονητικά.</para>

          <para>Κάθε μέρα, παράγονται  <ulink
	    url="&url.base;/snapshots/">στιγμιότυπα
            </ulink> εκδόσεων που βασίζονται στην τρέχουσα κατάσταση των
            κλάδων -CURRENT και -STABLE. Γίνονται κατά καιρούς διαθέσιμες
            οι εκδόσεις κάποιων στιγμιότυπων. Οι στόχοι πίσω από κάθε έκδοση
            στιγμιότυπου είναι:</para>

          <itemizedlist>
            <listitem>
              <para>Ο έλεγχος της τελευταίας έκδοσης του λογισμικού
                εγκατάστασης.</para>
            </listitem>

            <listitem>
              <para>Να δώσει τη δυνατότητα εύκολης εγκατάστασης σε όσους
                επιθυμούν να εκτελούν το -CURRENT ή το -STABLE αλλά δεν έχουν
                το χρόνο ή το εύρος ζώνης να το παρακολουθούν μέρα με τη μέρα.</para>
            </listitem>

            <listitem>
              <para>Η διατήρηση ενός σταθερού σημείου αναφοράς σχετικά με τον
                πηγαίο κώδικα, σε περίπτωση που χαλάσουμε κάτι πολύ άσχημα
                αργότερα. (Αν και λόγω της χρήσης του CVS είναι δύσκολο να
                συμβεί κάτι πραγματικά τόσο φρικτό :)</para>
            </listitem>

            <listitem>
              <para>Να εξασφαλιστεί ότι κάθε νέο χαρακτηριστικό και διόρθωση
                που χρειάζεται έλεγχο, θα έχει το μεγαλύτερο δυνατό κοινό
                πιθανών δοκιμαστών.</para>
            </listitem>
          </itemizedlist>

          <para>Δεν υπάρχει ποτέ ο ισχυρισμός ότι κάποιο στιγμιότυπο -CURRENT
            μπορεί να θεωρηθεί <quote>τελικής ποιότητας</quote> για
            οποιοδήποτε σκοπό. Αν θέλετε να εκτελείτε ένα πλήρως σταθερό και
            δοκιμασμένο σύστημα, θα πρέπει να μείνετε στις πλήρεις εκδόσεις ή
            να χρησιμοποιείτε τα στιγμιότυπα -STABLE.</para>

	  <para>Εκδόσεις στιγμιοτύπων είναι άμεσα διαθέσιμες από <ulink
	    url="&url.base;/snapshots/">εδώ</ulink>.</para>

          <para>Κατά μέσο όρο, για κάθε κλάδο που βρίσκεται σε ενεργή
            ανάπτυξη, παράγεται στιγμιότυπο καθημερινά.</para>
        </answer>
      </qandaentry>

      <qandaentry>
        <question id="stable">
          <para>Ποια είναι η έννοια του &os;-STABLE;</para>
        </question>

        <answer>
          <para>Όταν κυκλοφόρησε το &os; 2.0.5, η ανάπτυξη του &os; χωρίστηκε
            σε δύο κλάδους. Ό ένας κλάδος ονομάστηκε
            <ulink url="&url.books.handbook;/current-stable.html#STABLE">
           -STABLE</ulink>, και ο άλλος <ulink
            url="&url.books.handbook;/current-stable.html#CURRENT">-CURRENT</ulink>.
            Το &os;-STABLE προορίζεται για Παροχείς Υπηρεσιών Internet (ISPs)
            και γενικά εμπορικές χρήσεις, όπου οι απότομες αλλαγές και τα
            τυχόν πειραματικά χαρακτηριστικά είναι γενικά ανεπιθύμητα. Στον
            κλάδο αυτό ενσωματώνονται μόνο καλά δοκιμασμένες διορθώσεις και
            άλλες μικρές πρόσθετες αλλαγές. Από την άλλη μεριά, το
            &os;-CURRENT βρίσκεται σε μια μοναδική αδιάκοπη γραμμή ανάπτυξης
            από την εποχή της κυκλοφορίας της έκδοσης 2.0, οδηγώντας προς
            την έκδοση 6.2-RELEASE αλλά και μετά από αυτή. Λίγο πριν τη
            κυκλοφορία της έκδοσης 6.0-RELEASE, δημιουργήθηκε ο κλάδος
            6-STABLE και το &os.current; έγινε 7-CURRENT. Για περισσότερες
            πληροφορίες δείτε
            <quote><ulink url="&url.articles.releng;/release-proc.html#REL-BRANCH">
		Προετοιμασία Εκδόσεων του &os;:
		Δημιουργία του Κλάδου Έκδοσης</ulink></quote>.</para>

          <para>Ο κλάδος 2.2-STABLE εγκαταλείφθηκε με την κυκλοφορία της
            έκδοσης 2.2.8. Ο κλάδος 3-STABLE τελείωσε με την κυκλοφορία της
            έκδοσης 3.5.1, που ήταν και η τελευταία της σειράς εκδόσεων 3.X.
            Ο κλάδος 4-STABLE τελείωσε με την κυκλοφορία της έκδοσης 4.11, της
            τελευταίας της σειράς 4.X. Οι μόνες αλλαγές που γίνονται κατά
            βάση σε κάθε ένα από αυτούς τους κλάδους, έχουν σχέση με
            διορθώσεις σε κενά ασφαλείας. Η υποστήριξη των κλάδων 5-STABLE θα
            συνεχιστεί για κάποιο διάστημα, ωστόσο θα επικεντρωθεί
            περισσότερο σε διορθώσεις κενών ασφαλείας και άλλων σοβαρών
            προβλημάτων.</para>

          <para>Το &rel.current;-STABLE είναι ο κλάδος που βρίσκεται υπό
            ενεργή ανάπτυξη. Η τελευταία κυκλοφορία που βασίζεται στον κλάδο
            &rel.current;-STABLE είναι η &rel.current;-RELEASE, και έγινε
            στις &rel.current.date;.</para>

          <para>Ο κλάδος 7-CURRENT είναι ο κλάδος -CURRENT που αναπτύσσεται
            αυτή τη στιγμή ενεργά ώστε να δημιουργηθεί η νέα γενιά του &os;.
	    Δείτε  <link linkend="current">Τι είναι το &os;-CURRENT;</link>
            για περισσότερες πληροφορίες σχετικά με αυτό τον κλάδο.</para>
        </answer>
      </qandaentry>

      <qandaentry>
        <question id="release-freq">
          <para>Κάθε πότε γίνονται επίσημες κυκλοφορίες του &os;;</para>
        </question>

        <answer>
	  <para>H &a.re; δίνει στην κυκλοφορία μια καινούρια έκδοση του &os;
            κάθε περίπου τέσσερις μήνες, κατά μέσο όρο. Οι ημερομηνίες
            κυκλοφορίας ανακοινώνονται αρκετό καιρό πριν, ώστε όσοι δουλεύουν
            πάνω στο σύστημα να ξέρουν πότε οι εργασίες τους πρέπει να έχουν
            ολοκληρωθεί και δοκιμαστεί. Πριν από κάθε κυκλοφορία, προηγείται
            μια περίοδος δοκιμών, ώστε να εξασφαλιστεί ότι η προσθήκη νέων
            χαρακτηριστικών δεν έχει αρνητικές επιπτώσεις στη σταθερότητα
            της έκδοσης. Πολλοί χρήστες θεωρούν αυτό το είδος της προσοχής
            ένα από τα καλύτερα πράγματα σχετικά με το &os;, αν και η αναμονή
            ως ότου φτάσουν όλα τα ωραία νέα χαρακτηριστικά το -STABLE μπορεί
            να γίνει λίγο εκνευριστική.</para>

	  <para>Περισσότερες πληροφορίες σχετικά με τη διαδικασία κυκλοφορίας
            (περιλαμβανομένου και ενός χρονοδιαγράμματος επικείμενων
            κυκλοφοριών) μπορούν να βρεθούν στις σελίδες
	    <ulink
	    url="http://www.FreeBSD.org/releng/index.html">προετοιμασίας
	    εκδόσεων</ulink> στη δικτυακή τοποθεσία του &os;.</para>

          <para>Για τους πιο ενθουσιώδεις, υπάρχουν καθημερινά στιγμιότυπα
            (binary snapshots) όπως αναφέρθηκε πιο πάνω.</para>
         </answer>
      </qandaentry>

      <qandaentry>
        <question id="responsible">
          <para>Ποιος είναι υπεύθυνος για το &os;</para>
        </question>

        <answer>
          <para>Οι βασικές αποφάσεις που αφορούν το &os; Project, όπως η
            συνολική κατεύθυνση του έργου και ποιος επιτρέπεται να προσθέσει
            πηγαίο κώδικα στο δέντρο, παίρνονται από την
            <ulink
            url="&url.base;/administration.html#t-core">βασική ομάδα
            (core team)</ulink> που αποτελείται από 9 άτομα. Υπάρχει μια
            ακόμα μεγαλύτερη ομάδα με περισσότερα από 350 άτομα που
            ονομάζονται
            <ulink
            url="&url.articles.contributors;/article.html#STAFF-COMMITTERS">
            διαπράκτες (committers)</ulink>
            και οι οποίοι έχουν την έγκριση να κάνουν απευθείας αλλαγές στο
            δέντρο πηγαίου κώδικα του &os;.</para>

          <para>Ωστόσο οι περισσότερες σημαντικές αλλαγές συζητούνται από
            πριν στις <link linkend="mailing">λίστες ηλεκτρονικού
            ταχυδρομείου</link>, και δεν υπάρχουν περιορισμοί σχετικά με το
            ποιοι λαμβάνουν μέρος σε αυτές τις συζητήσεις.</para>
        </answer>
      </qandaentry>

      <qandaentry>
        <question id="where-get">
          <para>Που μπορώ να προμηθευτώ το &os;;</para>
        </question>

        <answer>
          <para>Κάθε σημαντική έκδοση του &os; είναι διαθέσιμη μέσω ανώνυμου
            FTP από τον <ulink url="ftp://ftp.FreeBSD.org/pub/FreeBSD/">
            διακομιστή FTP του &os;</ulink>:</para>

          <itemizedlist>
            <listitem>
              <para>Η τελευταία κυκλοφορία που βασίζεται στο 6-STABLE,
                &rel.current;-RELEASE μπορεί να βρεθεί στον κατάλογο
                <ulink url="ftp://ftp.FreeBSD.org/pub/FreeBSD/releases/i386/&rel.current;-RELEASE/">&rel.current;-RELEASE</ulink>.</para>
            </listitem>

            <listitem>
              <para>Εκδόσεις που βασίζονται σε<ulink
		url="&url.base;/snapshots/">
                Στιγμιότυπα</ulink> γίνονται καθημερινά από τους κλάδους
		<link linkend="current">-CURRENT</link> και
                <link linkend="stable">-STABLE</link>, και εξυπηρετούν κατά
                βάση όσους ασχολούνται με την ανάπτυξη και τον έλεγχο των
                τελευταίας γενιάς προγραμμάτων.</para>
            </listitem>

            <listitem>
              <para>Η τελευταία κυκλοφορία που βασίζεται στον κλάδο  5-STABLE
                ,η  &rel2.current;-RELEASE, μπορεί να βρεθεί στον κατάλογο
                <ulink url="ftp://ftp.FreeBSD.org/pub/FreeBSD/releases/i386/&rel2.current;-RELEASE/">&rel2.current;-RELEASE</ulink>.</para>
            </listitem>
          </itemizedlist>

	  <para>Πληροφορίες σχετικά με τη διάθεση του &os; σε CD, DVD και άλλα
            μέσα μπορούν να βρεθούν
	    <ulink url="&url.books.handbook;/mirrors.html">στο Εγχειρίδιο
	    </ulink>.</para>
        </answer>
      </qandaentry>

      <qandaentry>
        <question id="access-pr">
          <para>Πως μπορώ να έχω πρόσβαση στη Βάση Δεδομένων με τις
            Αναφορές Προβλημάτων;</para>
        </question>

        <answer>
          <para>Μπορείτε να κάνετε αναζητήσεις στη βάση δεδομένων με τις
            αναφορές προβλημάτων μέσω της
            <ulink
            url="http://www.FreeBSD.org/cgi/query-pr-summary.cgi?query">
            διεπαφής αναζητήσεων στο Web</ulink>.</para>

	  <para>Η εντολή &man.send-pr.1; μπορεί να χρησιμοποιηθεί για την
            υποβολή αναφορών προβλημάτων, καθώς και αιτήσεων για αλλαγές,
            μέσω ηλεκτρονικού ταχυδρομείου. Εναλλακτικά, μπορείτε να
            χρησιμοποιήσετε την αντίστοιχη δυνατότητα
	      <ulink url="http://www.freebsd.org/send-pr.html">υποβολής
            αναφορών προβλημάτων μέσω της διεπαφής web</ulink> με τη βοήθεια
            ενός προγράμματος φυλλομετρητή.</para>

          <para>Πριν υποβάλετε μια αναφορά προβλήματος, παρακαλούμε διαβάστε
            το
            <ulink url="&url.articles.problem-reports;/article.html">Γράφοντας
            Αναφορές Προβλημάτων για το &os;</ulink>, ένα άρθρο για το πως
            να γράφετε καλές αναφορές προβλημάτων.</para>
        </answer>
      </qandaentry>

      <qandaentry>
        <question id="other-info-sources">
          <para>Τι άλλες πηγές πληροφοριών υπάρχουν;</para>
        </question>

        <answer>
          <para>Παρακαλούμε ελέγξτε τη λίστα της <ulink
            url="http://www.FreeBSD.org/docs.html">Τεκμηρίωσης</ulink>
            στην κύρια δικτυακή τοποθεσία του <ulink
            url="http://www.FreeBSD.org">&os;</ulink>.</para>
        </answer>
      </qandaentry>
    </qandaset>
  </chapter>

  <chapter id="support">
    <title>Τεκμηρίωση και Υποστήριξη</title>
    
    <qandaset>
      <qandaentry>
	<question id="books">
	  <para>Ποια καλά βιβλία υπάρχουν σχετικά με το &os;;</para>
	</question>
	
	<answer>
	  <para>Το Project παράγει μια μεγάλη γκάμα τεκμηρίωσης που διατίθεται
            online από τον παρακάτω σύνδεσμο:
            <ulink url="http://www.FreeBSD.org/docs.html"></ulink>. Τα ίδια
            αυτά έγγραφα είναι διαθέσιμα και ως πακέτα τα οποία μπορείτε να
            εγκαταστήσετε εύκολα στο &os; σύστημα σας. Περισσότερες
            λεπτομέρειες σχετικά με τα πακέτα τεκμηρίωσης, θα βρείτε στις
            ακόλουθες παραγράφους.</para>
	    
	    <para>Επιπρόσθετα, θα βρείτε και άλλα συνιστώμενα βιβλία στην
              Βιβλιογραφία στο τέλος αυτού του FAQ, και του Εγχειριδίου.</para>
	</answer>
      </qandaentry>
      
      <qandaentry>
        <question id="doc-formats">
          <para>Είναι διαθέσιμη η τεκμηρίωση και σε άλλες μορφές, όπως απλό
            κείμενο (ASCII) ή &postscript;;</para>
        </question>

        <answer>
          <para>Ναι. Η τεκμηρίωση είναι διαθέσιμη σε πλήθος διαφορετικών
            μορφών και τρόπων συμπίεσης, στο διακομιστή FTP του &os;, στον
            κατάλογο <ulink
            url="ftp://ftp.FreeBSD.org/pub/FreeBSD/doc/">/pub/FreeBSD/doc/</ulink>.</para>

          <para>Η τεκμηρίωση είναι κατηγοριοποιημένη με διάφορους τρόπους.
            Αυτοί περιλαμβάνουν:</para>

          <itemizedlist>
            <listitem>
              <para>Το όνομα του εγγράφου, όπως π.χ. <literal>faq</literal>, ή
                <literal>handbook</literal>.</para>
            </listitem>

            <listitem>
              <para>H γλώσσα και η κωδικοποίηση του κειμένου. Αυτά βασίζονται
                στα ονόματα που έχουν δοθεί στις τοπικές ρυθμίσεις και που
                μπορείτε να βρείτε στον κατάλογο
                <filename>/usr/share/locale</filename> στο &os; σύστημά σας.
                Οι τρέχουσες γλώσσες και κωδικοποιήσεις που έχουμε διαθέσιμες
                αυτή τη στιγμή στην τεκμηρίωση είναι οι παρακάτω:</para>

              <informaltable frame="none" pgwide="1">
                <tgroup cols="2">
                  <thead>
                    <row>
                      <entry>Όνομα</entry>

                      <entry>Ερμηνεία</entry>
                    </row>
                  </thead>

                  <tbody>
                    <row>
                      <entry><literal>en_US.ISO8859-1</literal></entry>

                      <entry>Αγγλικά ΗΠΑ</entry>
                    </row>

                    <row>
                      <entry><literal>bn_BD.ISO10646-1</literal></entry>

                      <entry>Bengali (ή Bangla)</entry>
                    </row>

                    <row>
                      <entry><literal>da_DK.ISO8859-1</literal></entry>

                      <entry>Δανέζικα</entry>
                    </row>

                    <row>
                      <entry><literal>de_DE.ISO8859-1</literal></entry>

                      <entry>Γερμανικά</entry>
                    </row>

                    <row>
                      <entry><literal>es_ES.ISO8859-1</literal></entry>

                      <entry>Ισπανικά</entry>
                    </row>

                    <row>
                      <entry><literal>fr_FR.ISO8859-1</literal></entry>

                      <entry>Γαλλικά</entry>
                    </row>

                    <row>
                      <entry><literal>hu_HU.ISO8859-2</literal></entry>

                      <entry>Ουγγαρέζικα</entry>
                    </row>

		    <row>
		      <entry><literal>it_IT.ISO8859-15</literal></entry>

		      <entry>Ιταλικά</entry>
		    </row>

                    <row>
                      <entry><literal>ja_JP.eucJP</literal></entry>

                      <entry>Γιαπωνέζικα (κωδικοποίηση EUC)</entry>
                    </row>

                    <row>
                      <entry><literal>mn_MN.UTF-8</literal></entry>

                      <entry>Μογγολικά (κωδικοποίηση UTF-8)</entry>
                    </row>

                    <row>
                      <entry><literal>nl_NL.ISO8859-1</literal></entry>

                      <entry>Ολλανδικά</entry>
                    </row>

                    <row>
                      <entry><literal>pl_PL.ISO8859-2</literal></entry>

                      <entry>Πολωνικά</entry>
                    </row>

                    <row>
                      <entry><literal>pt_BR.ISO8859-1</literal></entry>

                      <entry>Πορτογαλικά (Βραζιλία)</entry>
                    </row>

                    <row>
                      <entry><literal>ru_RU.KOI8-R</literal></entry>

                      <entry>Ρώσικα (κωδικοποίηση KOI8-R)</entry>
                    </row>

                    <row>
                      <entry><literal>sr_YU.ISO8859-2</literal></entry>

                      <entry>Σέρβικα</entry>
                    </row>

                    <row>
                      <entry><literal>tr_TR.ISO8859-9</literal></entry>

                      <entry>Τούρκικα</entry>
                    </row>

                    <row>
                      <entry><literal>zh_CN.GB2312</literal></entry>

                      <entry>Απλοποιημένα Κινέζικα (κωδικοποίηση GB2312)
                        </entry>
                    </row>

                    <row>
                      <entry><literal>zh_TW.Big5</literal></entry>

                      <entry>Παραδοσιακά Κινέζικα (κωδικοποίηση Big5)</entry>
                    </row>
                  </tbody>
                </tgroup>
              </informaltable>

              <note>
                <para>Κάποια έγγραφα μπορεί να μην είναι διαθέσιμα σε όλες
                  τις γλώσσες.</para>
              </note>
            </listitem>

            <listitem>
              <para>Τη μορφή του εγγράφου. Παράγουμε τεκμηρίωση σε πλήθος
                διαφορετικών μορφών εξόδου. Κάθε μορφή έχει τα δικά της
                πλεονεκτήματα και μειονεκτήματα. Κάποιες μορφές είναι
                περισσότερο κατάλληλες για ανάγνωση online, ενώ άλλες
                δίνουν πιο καλαίσθητο αποτέλεσμα όταν εκτυπωθούν. Η διάθεση
                της τεκμηρίωσης σε όλες αυτές τις μορφές εξασφαλίζει ότι οι
                αναγνώστες μας θα μπορούν να διαβάσουν τα τμήματα που τους
                ενδιαφέρουν, είτε στην οθόνη τους, είτε αφού τα εκτυπώσουν.
                Οι διαθέσιμες αυτή τη στιγμή μορφές είναι:</para>

              <informaltable frame="none" pgwide="1">
                <tgroup cols="2">
                  <thead>
                    <row>
                      <entry>Μορφή</entry>

                      <entry>Ερμηνεία</entry>
                    </row>
                  </thead>

                  <tbody>
                    <row>
                      <entry><literal>html-split</literal></entry>

                      <entry>Συλλογή μικρών, συνδεμένων μεταξύ τους, αρχείων
                        HTML.</entry>
                    </row>

                    <row>
                      <entry><literal>html</literal></entry>

                      <entry>Ένα μεγάλο HTML αρχείο που περιέχει ολόκληρο το
                        έγγραφο.</entry>
                    </row>

                    <row>
                      <entry><literal>pdb</literal></entry>

                      <entry>Μορφή βάσης δεδομένων για το Palm Pilot, για
                        χρήση με το πρόγραμμα ανάγνωσης
                        <ulink url="http://www.iSilo.com/">iSilo</ulink>.
                      </entry>
                    </row>

                    <row>
                      <entry><literal>pdf</literal></entry>

                      <entry>Μορφή κειμένου PDF της Adobe.</entry>
                    </row>

                    <row>
                      <entry><literal>ps</literal></entry>

                      <entry>&postscript;</entry>
                    </row>

                    <row>
                      <entry><literal>rtf</literal></entry>

                      <entry>Μορφή Εμπλουτισμένου Κειμένου της Microsoft
                          <footnote><para>Οι αριθμοί σελίδων δεν ανανεώνονται
                          αυτόματα όταν φορτώνετε αυτή τη μορφή εγγράφου στο
                          Word. Πιέστε
                          <keycombo
                          action="simul"><keycap>CTRL</keycap><keycap>A</keycap></keycombo>,
                          <keycombo
                          action="simul"><keycap>CTRL</keycap><keycap>END</keycap></keycombo>,
                          <keycap>F9</keycap> μετά τη φόρτωση του κειμένου για
                          την ανανέωση των αριθμών σελίδων.</para>
                        </footnote>
                      </entry>
                    </row>

                    <row>
                      <entry><literal>txt</literal></entry>

                      <entry>Απλό κείμενο</entry>
                    </row>
                  </tbody>
                </tgroup>
              </informaltable>
            </listitem>

            <listitem>
              <para>Ο τρόπος συμπίεσης και πακεταρίσματος. Υπάρχουν τρεις
                τρόποι που χρησιμοποιούνται αυτή τη στιγμή.</para>

              <orderedlist>
                <listitem>
                  <para>Όταν η μορφή είναι
                    <literal>html-split</literal>, τα αρχεία συμπιέζονται
                    με χρήση της &man.tar.1;.  Το αρχείο
                    <filename>.tar</filename> που προκύπτει, συμπιέζεται
                    έπειτα με τους τρόπους συμπίεσης που περιγράφονται
                    παρακάτω.</para>
                </listitem>

                <listitem>
                  <para>Όλες οι άλλες μορφές δημιουργούν ένα αρχείο που
                    ονομάζεται
                    <filename>book.<replaceable>μορφή</replaceable></filename>
                    (π.χ., <filename>book.pdb</filename>,
                    <filename>book.html</filename>, κ.ο.κ.).</para>

                  <para>Τα αρχεία αυτά συμπιέζονται κατόπιν με δύο τρόπους
                    συμπίεσης.</para>

                  <informaltable frame="none" pgwide="1">
                    <tgroup cols="2">
                      <thead>
                        <row>
                          <entry>Τρόπος</entry>

                          <entry>Περιγραφή</entry>
                        </row>
                      </thead>

                      <tbody>
                        <row>
                          <entry><literal>zip</literal></entry>

                          <entry>Μορφή συμπίεσης Zip. Αν θέλετε να
                            το αποσυμπιέσετε στο &os; θα πρέπει να
                            εγκαταστήσετε πρώτα το port
                            <filename
                            role="package">archivers/unzip</filename>.
                          </entry>
                        </row>

                        <row>
                          <entry><literal>bz2</literal></entry>

                          <entry>Η μορφή BZip2. Είναι λιγότερο διαδεδομένη 
                            από το Zip, αλλά γενικά δημιουργεί μικρότερα
                            αρχεία.  Εγκαταστήστε το port <filename
                            role="package">archivers/bzip2</filename>
                            για να αποσυμπιέσετε αρχεία αυτού του τύπου.
                          </entry>
                        </row>
                      </tbody>
                    </tgroup>
                  </informaltable>

                  <para>Με τον τρόπο αυτό, η μορφή &postscript; του
                    Εγχειριδίου, συμπιεσμένη με χρήση του BZip2 θα
                    αποθηκευτεί σε ένα αρχείο με όνομα
                    <filename>book.ps.bz2</filename> στον
                    κατάλογο <filename>handbook/</filename>.</para>
                </listitem>
              </orderedlist>
            </listitem>
          </itemizedlist>

          <para>Αφού επιλέξετε τη μορφή και το μηχανισμό συμπίεσης που
            επιθυμείτε να κατεβάσετε, θα πρέπει έπειτα να αποφασίσετε αν
            θέλετε ή όχι  να κατεβάσετε το έγγραφο με τη μορφή
            <emphasis>πακέτου</emphasis> του &os;.</para>

          <para>Το πλεονέκτημα στο να κατεβάσετε και να εγκαταστήσετε το
            πακέτο είναι ότι έπειτα μπορείτε να διαχειριστείτε την
            τεκμηρίωση χρησιμοποιώντας τα συνηθισμένα εργαλεία διαχείρισης
            πακέτων του &os; όπως την &man.pkg.add.1; και την
            &man.pkg.delete.1;.</para>

          <para>Αν αποφασίσετε να κατεβάσετε και να εγκαταστήσετε την
            τεκμηρίωση ως πακέτο, θα πρέπει να ξέρετε το ακριβές όνομα αρχείου
            που θα κατεβάσετε. Τα αρχεία τεκμηρίωσης-ως-πακέτο αποθηκεύονται
            σε ένα κατάλογο με το όνομα <filename>packages</filename>. Κάθε
            πακέτο μοιάζει με
            <filename><replaceable>όνομα-κειμένου</replaceable>.<replaceable>γλώσσα</replaceable>.<replaceable>κωδικοποίηση</replaceable>.<replaceable>μορφή</replaceable>.tgz</filename>.</para>

          <para>Για παράδειγμα, το FAQ, στα Αγγλικά, σε μορφή PDF, είναι στο
            πακέτο με όνομα
            <filename>faq.en_US.ISO8859-1.pdf.tgz</filename>.</para>

          <para>Αν το ξέρετε αυτό μπορείτε να χρησιμοποιήσετε την ακόλουθη
            εντολή για να εγκαταστήσετε το πακέτο του Αγγλικού PDF FAQ:</para>

          <screen>&prompt.root; <userinput>pkg_add ftp://ftp.FreeBSD.org/pub/FreeBSD/doc/packages/faq.en_US.ISO8859-1.pdf.tgz</userinput></screen>

          <para>Αφού το κάνετε αυτό, μπορείτε να χρησιμοποιήσετε την εντολή
            &man.pkg.info.1; για να βρείτε που έχει εγκατασταθεί το αρχείο.</para>

          <screen>&prompt.root; <userinput>pkg_info -f faq.en_US.ISO8859-1.pdf</userinput>
Information for faq.en_US.ISO8859-1.pdf:

Packing list:
        Package name: faq.en_US.ISO8859-1.pdf
        CWD to /usr/share/doc/en_US.ISO8859-1/books/faq
File: book.pdf
        CWD to .
File: +COMMENT (ignored)
File: +DESC (ignored)</screen>

          <para>Όπως μπορείτε να δείτε, το <filename>book.pdf</filename> θα
            έχει εγκατασταθεί στον κατάλογο
            <filename>/usr/share/doc/en_US.ISO8859-1/books/faq</filename>.</para>

          <para>Αν δεν θέλετε να χρησιμοποιήσετε τα πακέτα, θα πρέπει να
            κατεβάσετε μόνοι σας τα συμπιεσμένα αρχεία, να τα αποσυμπιέσετε
            και έπειτα να αντιγράψετε τα αντίστοιχα έγγραφα στη θέση τους.</para>

          <para>Για παράδειγμα, η έκδοση του FAQ σε συνδεδεμένα αρχεία HTML,
            συμπιεσμένη με χρήση του &man.bzip2.1;, μπορεί να βρεθεί στο
            αρχείο
            <filename>doc/en_US.ISO8859-1/books/faq/book.html-split.tar.bz2
            </filename>. Για να κατεβάσετε και να αποσυμπιέσετε αυτό το αρχείο
            θα πρέπει να κάνετε το παρακάτω:</para>

          <screen>&prompt.root; <userinput>fetch ftp://ftp.FreeBSD.org/pub/FreeBSD/doc/en_US.ISO8859-1/books/faq/book.html-split.tar.bz2</userinput>
&prompt.root; <userinput>bzip2 -d book.html-split.tar.bz2</userinput>
&prompt.root; <userinput>tar xvf book.html-split.tar</userinput></screen>

          <para>Θα καταλήξετε με μια συλλογή από αρχεία
            <filename>.html</filename>. Το βασικό ονομάζεται
            <filename>index.html</filename>, και θα περιέχει τον πίνακα
            περιεχομένων, εισαγωγικό υλικό, και δεσμούς προς τα άλλα τμήματα
            του εγγράφου. Μπορείτε έπειτα να αντιγράψετε ή να μετακινήσετε
            τα αρχεία αυτά στις τελικές τους θέσεις, όπως απαιτείται.</para>
        </answer>
      </qandaentry>

      <qandaentry>
        <question id="mailing">
          <para>Που μπορώ να βρω πληροφορίες για λίστες ηλεκτρονικού
            ταχυδρομείου του &os;;</para>
        </question>

        <answer>
          <para>Μπορείτε να βρείτε πλήρεις πληροφορίες στην αντίστοιχη <ulink
            url="&url.books.handbook;/eresources.html#ERESOURCES-MAIL">
            καταχώρηση του Εγχειριδίου για τις λίστες ηλεκτρονικού
            ταχυδρομείου.</ulink>.</para>
        </answer>
      </qandaentry>

      <qandaentry>
        <question id="newsgroups">
          <para>Τι ομάδες συζήτησης είναι διαθέσιμες για το &os;;</para>
        </question>

        <answer>
          <para>Μπορείτε να βρείτε πλήρεις πληροφορίες στην <ulink
            url="&url.books.handbook;/eresources-news.html">καταχώρηση του
            Εγχειριδίου για τις ομάδες συζητήσεων.</ulink>.</para>
        </answer>
      </qandaentry>

      <qandaentry>
        <question id="irc">
          <para>Υπάρχουν κανάλια στο IRC (Internet Relay Chat) για το &os;;</para>
        </question>

        <answer>
          <para>Ναι, τα περισσότερα IRC δίκτυα διαθέτουν κανάλι συζήτησης για
            το &os;:</para>

          <itemizedlist>
            <listitem>
              <para>Το κανάλι <literal>#FreeBSD</literal> στο
                <ulink url="http://www.efnet.org/index.php">EFNet</ulink>
                ασχολείται με το &os;, αλλά μην πάτε εκεί για τεχνική
                υποστήριξη ή για να προσπαθήσετε να πείσετε τους θαμώνες να
                σας βοηθήσουν για να απαλλαγείτε από τον κόπο να διαβάσετε τις
                σελίδες βοήθειας ή να ερευνήσετε μόνος σας. Είναι απλώς ένα
                κανάλι συζήτησης, πρώτα από όλα, και τα θέματα εκεί μπορεί
                να κυμαίνονται ανάμεσα στο σεξ, τον αθλητισμό, τα πυρηνικά
                όπλα ως και το &os;. Σας έχουμε προειδοποιήσει! Είναι
                διαθέσιμο στον εξυπηρετητή <hostid>irc.chat.org</hostid>.</para>
            </listitem>

            <listitem>
              <para>Το κανάλι <literal>#FreeBSDhelp</literal> στο
                <ulink url="http://www.efnet.org/index.php">EFNet</ulink>
                είναι αφιερωμένο στη βοήθεια των χρηστών του &os;. Έχετε
                πολύ μεγαλύτερη πιθανότητα να βρείτε απαντήσεις στις ερωτήσεις
                σας σε αυτό, παρά στο <literal>#FreeBSD</literal>.</para>
            </listitem>

	    <listitem>
              <para>Το κανάλι <literal>##FreeBSD</literal> στο
                <ulink url="http://freenode.net/">Freenode</ulink>
                είναι ένα γενικό κανάλι βοήθειας με περίπου 300 χρήστες κάθε
                φορά. Οι συζητήσεις μερικές φορές ξεφεύγουν από το θέμα,
                αλλά δίνεται προτεραιότητα στους χρήστες με ερωτήσεις για το
                &os;. Είμαστε καλοί στο να σας βοηθήσουμε να καταλάβετε τα
                βασικά, να σας δείξουμε που να ανατρέξετε στο Εγχειρίδιο όποτε
                χρειάζεται, και να σας κατευθύνουμε εκεί όπου μπορείτε να
                μάθετε περισσότερα για θέμα που σας απασχολεί. Είμαστε κατά
                βάση Αγγλόφωνο κανάλι, αν και έχουμε χρήστες από όλο τον
                κόσμο. Αν θέλετε να ρωτήσετε στη μητρική σας γλώσσα,
                προσπαθήστε να κάνετε την ερώτηση στα Αγγλικά και έπειτα
                μετακινηθείτε σε κάποιο άλλο κανάλι
		##freebsd-<replaceable>lang</replaceable> αν χρειάζεται.</para>
	    </listitem>

            <listitem>
              <para>Το κανάλι <literal>#FreeBSD</literal> στο
                <ulink url="http://www.dal.net/">DALNET</ulink>
                είναι διαθέσιμο στο <hostid>irc.dal.net</hostid> στις ΗΠΑ
                και στο  <hostid>irc.eu.dal.net</hostid> στην Ευρώπη.</para>
            </listitem>

            <listitem>
              <para>Το κανάλι <literal>#FreeBSDHelp</literal> στο
                <ulink url="http://www.dal.net/">DALNET</ulink>
                είναι διαθέσιμο στο <hostid>irc.dal.net</hostid> στις ΗΠΑ
                και στο <hostid>irc.eu.dal.net</hostid> στην Ευρώπη.</para>
            </listitem>

            <listitem>
              <para>Το κανάλι  <literal>#FreeBSD</literal> στο
                <ulink url="http://www.undernet.org/">UNDERNET</ulink>
                είναι διαθέσιμο στο <hostid>us.undernet.org</hostid>
                στις ΗΠΑ και στο  <hostid>eu.undernet.org</hostid> στην
                Ευρώπη. Καθώς είναι κανάλι βοήθειας, θα πρέπει να είστε
                προετοιμασμένοι να διαβάσετε τα έγγραφα στα οποία θα σας
                παραπέμψουν.</para>
            </listitem>

	    <listitem>
	      <para>Το κανάλι <literal>#FreeBSD</literal> στο
		<ulink url="http://www.rusnet.org.ru/">RUSNET</ulink>
                είναι προσανατολισμένο στη βοήθεια χρηστών του &os; που
                μιλούν τη Ρωσική γλώσσα. Είναι επίσης ένα καλό μέρος για
                μη-τεχνικές συζητήσεις.</para>
	    </listitem>

	    <listitem>
	      <para>Το κανάλι <literal>#BSDChat</literal> στο
		<ulink url="http://www.ircnet.net/">IRCNET</ulink>
                είναι ένα κανάλι σε παραδοσιακή Κινεζική γλώσσα, αφιερωμένο
                στη βοήθεια χρηστών του &os;. Είναι επίσης ένα καλό μέρος για
                μη-τεχνικές συζητήσεις.</para>
	    </listitem>
          </itemizedlist>

          <para>Κάθε ένα από αυτά τα κανάλια, είναι χωριστό, και δεν
            διασυνδέεται με τα υπόλοιπα. Τα στυλ της συζήτησης διαφέρουν,
            και ίσως θα θέλετε να δοκιμάσετε καθένα για να βρείτε κάποιο
            που να ταιριάζει στο δικό σας. Όπως με <emphasis>κάθε</emphasis>
            τύπο συζήτησης στο IRC, αν είστε από αυτούς που προσβάλλονται
            εύκολα, ή δεν μπορείτε να αντιμετωπίσετε πολλούς νέους ανθρώπους
            (και αρκετούς πιο μεγάλους) να επιδίδονται στο λεκτικό αντίστοιχο
            της πυγμαχίας, μην ασχοληθείτε καθόλου.</para>
        </answer>
      </qandaentry>

      <qandaentry>
	<question id="training">
	  <para>Που μπορώ να βρω επί πληρωμή υποστήριξη και εκπαίδευση για
            το &os;;</para>
	</question>

	<answer>
	  <para>Το DaemonNews παρέχει επί πληρωμή εκπαίδευση και υποστήριξη
            για το &os;. Περισσότερες πληροφορίες μπορείτε να βρείτε στην
            δικτυακή τους τοποθεσία
	    <ulink url="http://www.bsdmall.com/">BSD Mall</ulink>.</para>

          <para>Το &os; Mall παρέχει επίσης επί πληρωμή υποστήριξη για το
            &os;. Μπορείτε να βρείτε περισσότερες πληροφορίες στην
            <ulink url="http://www.freebsdmall.com/">δικτυακή τους
            τοποθεσία</ulink>.</para>

	  <para>Οποιοσδήποτε άλλος οργανισμός παρέχει εκπαίδευση και
            υποστήριξη, θα πρέπει να επικοινωνήσει με το Project για να
            καταχωρηθεί σε αυτή τη λίστα.</para>
	</answer>
      </qandaentry>
    </qandaset>
  </chapter>

  <chapter
    id="install">
    <chapterinfo>
      <author>
	<firstname>Nik</firstname>
	<surname>Clayton</surname>
	<affiliation>
	  <address><email>nik@FreeBSD.org</email></address>
	</affiliation>
      </author>
    </chapterinfo>

    <title>Εγκατάσταση</title>

    <qandaset>
      <qandaentry>
        <question id="floppy-download">
          <para>Ποιο αρχείο πρέπει να κατεβάσω για να πάρω το &os;;</para>
        </question>

        <answer>
          <para>Χρειάζεστε τρία images δισκετών:
	    <filename>floppies/boot.flp</filename>,
	    <filename>floppies/kern1.flp</filename>, και
            <filename>floppies/kern2.flp</filename>. Τα images αυτά πρέπει να
            να τα γράψετε σε δισκέτες χρησιμοποιώντας κάποιο εργαλείο όπως το
	    <command>fdimage</command> ή το  &man.dd.1;.</para>

          <para>Αν πρέπει να κατεβάσετε μόνοι σας τα σετ διανομών
            (distributions &mdash; για παράδειγμα για μια εγκατάσταση μέσω
            συστήματος αρχείων DOS), θα βρείτε παρακάτω μερικές συστάσεις
            σχετικά με το ποιες διανομές να κατεβάσετε:</para>

          <itemizedlist>
            <listitem>
              <para>base/</para>
            </listitem>

            <listitem>
              <para>manpages/</para>
            </listitem>

            <listitem>
              <para>compat*/</para>
            </listitem>

            <listitem>
              <para>doc/</para>
            </listitem>

            <listitem>
              <para>src/ssys.*</para>
            </listitem>
          </itemizedlist>


          <para>Πλήρεις οδηγίες σχετικά με τη διαδικασία καθώς και
            περισσότερες πληροφορίες σχετικά με γενικά προβλήματα κατά την
            εγκατάσταση μπορείτε να βρείτε στο
            <ulink url="&url.books.handbook;/install.html">Κεφάλαιο του
            Εγχειριδίου σχετικά με την εγκατάσταση του &os;</ulink>.</para>

        </answer>
      </qandaentry>

      <qandaentry>
        <question id="floppy-image-too-large">
          <para>Τι μπορώ να κάνω αν το image της δισκέτας δεν χωράει σε μια
            μόνο δισκέτα;</para>
        </question>

        <answer>
          <para>Μια δισκέτα των 3.5 ιντσών (1.44MB) μπορεί να χωρέσει ως
            1474560 bytes δεδομένων. Το αρχείο image της δισκέτας εκκίνησης
            είναι ακριβώς αυτό το μέγεθος.</para>

          <para>Συνηθισμένα λάθη κατά την προετοιμασία της δισκέτας
            εκκίνησης:</para>

          <itemizedlist>
            <listitem>
              <para>Κατέβασμα της δισκέτας χωρίς τη χρήση του
                <emphasis>δυαδικού (binary)</emphasis> τρόπου όταν
                χρησιμοποιείται εξυπηρετητής <acronym>FTP</acronym>.</para>


              <para>Κάποια προγράμματα-πελάτες για FTP, χρησιμοποιούν από
                προεπιλογή τον <emphasis>ascii (κειμένου)</emphasis> τρόπο
                μεταφοράς δεδομένων και προσπαθούν να αλλάξουν τους χαρακτήρες
                τέλους γραμμής ώστε να ταιριάζουν με τις συμβάσεις που
                χρησιμοποιούνται από το σύστημα στο οποίο γίνεται η λήψη.
                Αυτό σχεδόν σίγουρα θα καταστρέψει το image εκκίνησης.
                Ελέγξτε το μέγεθος του image εκκίνησης που κατεβάσατε: Αν δεν
                είναι <emphasis>ακριβώς</emphasis> αυτό που φαίνεται στον
                εξυπηρετητή, η διαδικασία του κατεβάσματος θα πρέπει να
                θεωρηθεί ύποπτη.</para>

              <para>Για να παρακάμψετε το πρόβλημα: γράψτε
                <emphasis>binary</emphasis> στην γραμμή εντολών του FTP, μετά
                που θα συνδεθείτε στον εξυπηρετητή, και πριν ξεκινήσετε να
                κατεβάζετε το image.</para>
            </listitem>

            <listitem>
              <para>Χρήση της εντολής <command>copy</command> του DOS (η
                αντίστοιχου γραφικού εργαλείου) για τη μεταφορά του αρχείου
                image στη δισκέτα.</para>

              <para>Προγράμματα όπως το <command>copy</command>, δεν θα
                λειτουργήσουν σωστά καθώς το image εκκίνησης έχει φτιαχτεί
                ώστε να εκκινεί άμεσα. Το image έχει τα πλήρη περιεχόμενα
                της δισκέτας, τροχιά προς τροχιά, και δεν πρέπει να γραφεί
                στη δισκέτα ως κανονικό αρχείο. Θα πρέπει να το μεταφέρετε
                στη δισκέτα με <quote>ωμό</quote> τρόπο, χρησιμοποιώντας
                εργαλεία χαμηλού επιπέδου (low-level)  (όπως π.χ. το
                <command>fdimage</command> ή το <command>rawrite</command>)
                που περιγράφονται στον <ulink
                url="&url.books.handbook;/install.html">οδηγό εγκατάστασης του
                &os;</ulink>.</para>
            </listitem>
          </itemizedlist>
        </answer>
      </qandaentry>

      <qandaentry>
        <question id="install-instructions-location">
          <para>Που βρίσκονται οι οδηγίες για την εγκατάσταση του &os;;</para>
        </question>

        <answer>
          <para>Μπορείτε να βρείτε τις οδηγίες στην
            <ulink url="&url.books.handbook;/install.html">καταχώρηση του
              Εγχειριδίου σχετικά με την εγκατάσταση του &os;</ulink>.</para>
        </answer>
      </qandaentry>

      <qandaentry>
        <question id="need-to-run">
          <para>Τι χρειάζομαι για να εκτελέσω το &os;;</para>
        </question>

        <answer>
	  <para>Για εκδόσεις του &os; από το  5.X και μετά χρειάζεστε ένα PC
            με επεξεργαστή 486 ή καλύτερο, με 24 MB ή περισσότερη RAM, και
            τουλάχιστον 150 MB χώρου στο σκληρό σας δίσκο.</para>

	  <para>Μπορείτε να εκτελέσετε όλες τις εκδόσεις του  &os; με μια
            χαμηλών προδιαγραφών, μονόχρωμη (MDA) κάρτα γραφικών, αλλά για
            να χρησιμοποιήσετε το &xorg;, θα χρειαστείτε κάρτα VGA ή
            καλύτερη.</para>

          <para>Δείτε επίσης και το <xref linkend="hardware">.</para>
        </answer>
      </qandaentry>

      <qandaentry>
        <question id="custom-boot-floppy">
          <para>Πως μπορώ να δημιουργήσω τη δική μου, προσαρμοσμένη
            δισκέτα εγκατάστασης;</para>
        </question>

        <answer>
          <para>Τη δεδομένη στιγμή, δεν υπάρχει τρόπος να φτιάξετε
            <emphasis>απλώς</emphasis> μια προσαρμοσμένη δισκέτα εγκατάστασης.
            Θα πρέπει να δημιουργήσετε ολόκληρη νέα έκδοση, η οποία θα
            περιλαμβάνει και την προσαρμοσμένη δισκέτα εγκατάστασης σας.</para>

          <para>Για να δημιουργήσετε μια προσαρμοσμένη έκδοση, ακολουθήστε τις
            οδηγίες στο άρθρο σχετικά με την
            <ulink url="&url.articles.releng;/article.html">Οργάνωση Εκδόσεων
            </ulink>.</para>
        </answer>
      </qandaentry>

      <qandaentry>
        <question id="multiboot">
          <para>Μπορώ να έχω περισσότερα από ένα λειτουργικά συστήματα στον
            υπολογιστή μου;</para>
        </question>

        <answer>
          <para>Ρίξτε μια ματιά στην
            <ulink url="&url.articles.multi-os;/index.html">
            σελίδα πολλαπλών λειτουργικών</ulink>.</para>
        </answer>
      </qandaentry>

      <qandaentry>
        <question id="windows-coexist">
          <para>Μπορούν να συνυπάρξουν τα  &windows; με το &os;;</para>
        </question>

        <answer>
          <para>Εγκαταστήστε πρώτα τα &windows;, και μετά το &os;.
            Ο διαχειριστής εκκίνησης του &os; θα σας επιτρέπει έπειτα να
            επιλέξετε την εκκίνηση είτε των &windows; είτε του &os;. Αν
            εγκαταστήσετε τα &windows; μετά το &os;, θα σας σβήσουν τον
            διαχειριστή εκκίνησης, χωρίς καν να σας ρωτήσουν. Αν σας συμβεί,
            αυτό δείτε το επόμενο τμήμα.</para>
        </answer>
      </qandaentry>

      <qandaentry>
        <question id="win95-damaged-boot-manager">
          <para>Τα &windows; κατέστρεψαν το διαχειριστή εκκίνησης μου!
            Πως θα τον επαναφέρω;</para>
        </question>

        <answer>
          <para>Μπορείτε να επανεγκαταστήσετε το διαχειριστή εκκίνησης του
            &os; χρησιμοποιώντας έναν από τους τρεις παρακάτω τρόπους:</para>

          <itemizedlist>
            <listitem>
              <para>Εκτελώντας το DOS, μετακινηθείτε στον κατάλογο tools/ της
                &os; διανομής σας, και ψάξτε για το αρχείο
                <filename>bootinst.exe</filename>. Εκτελέστε το όπως φαίνεται
                παρακάτω:</para>

              <screen><prompt>...\TOOLS&gt;</prompt> <userinput>bootinst.exe boot.bin</userinput></screen>

              <para>και ο διαχειριστής εκκίνησης θα επανεγκατασταθεί.</para>
            </listitem>

            <listitem>
              <para>Ξεκινήστε ξανά χρησιμοποιώντας τη δισκέτα εκκίνησης του
                 &os; και πηγαίνετε στην επιλογή Custom Installation του
                 μενού. Επιλέξτε Partition. Επιλέξτε τον οδηγό που κανονικά
                 θα περιείχε τον διαχειριστή εκκίνησης σας (φυσιολογικά τον
                 πρώτο) και όταν φτάσετε στον επεξεργαστή κατατμήσεων
                 (partition editor) για τον οδηγό αυτό, το πρώτο πράγμα
                 που θα κάνετε (χωρίς άλλες αλλαγές), είναι να επιλέξετε
                 (W)rite. Επιλέξτε yes στην επιβεβαίωση που θα εμφανιστεί και
                 όταν φτάσετε στην προτροπή επιλογής Διαχειριστή Εκκίνησης,
                 επιλέξτε <quote>Boot Manager</quote>. Με τον τρόπο αυτό
                 ο διαχειριστής εκκίνησης θα γραφεί ξανά στο δίσκο. Μπορείτε
                 τώρα να βγείτε από το μενού της εγκατάστασης και να
                 επανεκκινήσετε από το σκληρό δίσκο, όπως συνήθως.</para>
            </listitem>

            <listitem>
              <para>Ξεκινήστε με τη βοήθεια της δισκέτας εκκίνησης (ή του
                CD) του &os; και επιλέξτε <quote>Fixit</quote> από το μενού.
                Επιλέξτε είτε τη δισκέτα Fixit είτε το CD #2 (το
                <quote>live</quote> σύστημα αρχείων) και θα εισέλθετε στο
                κέλυφος fixit. Εκτελέστε έπειτα την ακόλουθη εντολή:</para>

              <screen><prompt>Fixit#</prompt> <userinput>fdisk -B -b /boot/boot0 <replaceable>bootdevice</replaceable></userinput></screen>

              <para>αντικαθιστώντας το <replaceable>bootdevice</replaceable>
                με τον πραγματικό σας δίσκο εκκίνησης, όπως π.χ.
                <devicename>ad0</devicename> (πρώτος δίσκος IDE),
                <devicename>ad4</devicename> (πρώτος δίσκος IDE στον βοηθητικό
                ελεγκτή), <devicename>da0</devicename> (πρώτος δίσκος SCSI),
                κ.λ.π.</para>
            </listitem>
          </itemizedlist>
        </answer>
      </qandaentry>

      <qandaentry>
        <question id="boot-on-thinkpad">
          <para>Ο φορητός μου υπολογιστής σειράς IBM Thinkpad, σειράς Α, Τ ή
            Χ, σταματάει να αποκρίνεται όταν προσπαθώ να εκκινήσω το &os;
            μετά την εγκατάσταση. Πως μπορώ να επιλύσω αυτό το πρόβλημα;</para>
        </question>

        <answer>
          <para>Πρόκειται για ένα πρόβλημα στις αρχικές εκδόσεις του BIOS της
            ΙΒΜ στα συγκεκριμένα μηχανήματα, το οποίο αναγνωρίζει την
            κατάτμηση του &os; ως πιθανό διαμέρισμα FAT για τη λειτουργία
            αδρανοποίησης στο δίσκο (suspend-to-disk). Το BIOS σταματάει να
            αποκρίνεται καθώς προσπαθεί να αναλύσει το διαμέρισμα του &os;.</para>

          <para>Σύμφωνα με την IBM<footnote><para>Σε ένα e-mail από τον Keith
                Frechette
                <email>kfrechet@us.ibm.com</email>.</para></footnote>, τα
            ακόλουθα μοντέλα και εκδόσεις BIOS περιλαμβάνουν τις απαραίτητες
            διορθώσεις.</para>

          <informaltable frame="none" pgwide="1">
            <tgroup cols="2">
              <thead>
                <row>
                  <entry>Μοντέλο</entry>
                  <entry>Έκδοση BIOS</entry>
                </row>
              </thead>

              <tbody>
                <row>
                  <entry>T20</entry>
                  <entry>IYET49WW ή μεταγενέστερο</entry>
                </row>

                <row>
                  <entry>T21</entry>
                  <entry>KZET22WW ή μεταγενέστερο</entry>
                </row>

                <row>
                  <entry>A20p</entry>
                  <entry>IVET62WW ή μεταγενέστερο</entry>
                </row>

                <row>
                  <entry>A20m</entry>
                  <entry>IWET54WW ή μεταγενέστερο</entry>
                </row>

                <row>
                  <entry>A21p</entry>
                  <entry>KYET27WW ή μεταγενέστερο</entry>
                </row>

                <row>
                  <entry>A21m</entry>
                  <entry>KXET24WW ή μεταγενέστερο</entry>
                </row>

                <row>
                  <entry>A21e</entry>
                  <entry>KUET30WW</entry>
                </row>
              </tbody>
            </tgroup>
          </informaltable>

	  <para>Έχει αναφερθεί ότι μεταγενέστερες εκδόσεις του BIOS της ΙΒΜ,
            ίσως παρουσιάζουν ξανά το πρόβλημα.  <ulink
	    url="http://docs.FreeBSD.org/cgi/mid.cgi?20010427133759.A71732">
            To μήνυμα αυτό</ulink>  από τον Jacques Vidrine στην
            &a.mobile; περιγράφει μια διαδικασία η οποία ίσως δουλέψει σε
            νεότερα μοντέλα φορητών της IBM τα οποία δεν εκκινούν κανονικά
            το &os;, και στα οποία μπορείτε να αναβαθμίσετε το BIOS ή και να
            επιστρέψετε σε προηγούμενη έκδοση του.</para>

          <para>Αν έχετε παλιότερο BIOS, αλλά δεν έχετε την επιλογή να το
            αναβαθμίσετε, ένας τρόπος να ξεπεράσετε το πρόβλημα είναι να
            εγκαταστήσετε το &os;, να αλλάξετε τον αναγνωριστικό αριθμό
            (partition id) της κατάτμησης, και να εγκαταστήσετε νέα boot
            blocks τα οποία να μπορούν να χειριστούν το διαφορετικό
            αναγνωριστικό της κατάτμησης.</para>

          <para>Αρχικά, θα πρέπει να επαναφέρετε το μηχάνημα σε μια κατάσταση
            ώστε να περνάει από την αρχική διαγνωστική οθόνη. Αυτό απαιτεί
            να ενεργοποιήσετε το μηχάνημα χωρίς να το αφήσετε να βρει
            την κατάτμηση του &os; στον κύριο δίσκο του. Ένας τρόπος είναι
            να απομακρύνετε τον σκληρό δίσκο και να τον μετακινήσετε προσωρινά
            σε ένα παλιότερο ThinkPad (όπως το ThinkPad 600) ή κάποιο
            επιτραπέζιο μηχάνημα, χρησιμοποιώντας το κατάλληλο καλώδιο
            μετατροπής. Στο μηχάνημα αυτό μπορείτε πλέον να διαγράψετε την
            κατάτμηση του &os; και έπειτα να μετακινήσετε τον δίσκο στο
            αρχικό μηχάνημα. Το ThinkPad θα πρέπει τώρα να εκκινεί
            κανονικά.</para>

          <para>Με το μηχάνημα σε λειτουργική κατάσταση, μπορείτε τώρα να
            χρησιμοποιήσετε την διαδικασία που περιγράφεται εδώ ώστε να
            έχετε τελικά μια εγκατάσταση του &os; που να λειτουργεί.</para>

          <procedure>
            <step>
              <para>Κατεβάστε τις δισκέτες  <filename>boot1</filename> και
                <filename>boot2</filename> από  <ulink
                  url="http://people.FreeBSD.org/~bmah/ThinkPad/"></ulink>.
                Αποθηκεύστε τα αρχεία αυτά κάπου που θα μπορείτε να τα
                ξαναβρείτε αργότερα.</para>
            </step>

            <step>
              <para>Εγκαταστήστε κανονικά το &os; στο ThinkPad.
                <emphasis>Μην</emphasis> χρησιμοποιήσετε την κατάσταση
                <literal>Dangerously Dedicated</literal>.
                <emphasis>Μην</emphasis> κάνετε επανεκκίνηση όταν τελειώσει
                η εγκατάσταση.</para>
            </step>

            <step>
              <para>Χρησιμοποιήστε είτε το <quote>Emergency Holographic
                  Shell</quote> (<keycombo action="simul"><keycap>ALT</keycap>
                  <keycap>F4</keycap></keycombo>) είτε το κέλυφος
                <quote>fixit</quote>.</para>
            </step>

            <step>
              <para>Χρησιμοποιήστε την &man.fdisk.8; για να αλλάξετε τον
                αναγνωριστικό αριθμό της κατάτμησης του &os; από
                <literal>165</literal> σε <literal>166</literal> (αυτός είναι
                ο τύπος που χρησιμοποιείται από το OpenBSD).</para>
            </step>

            <step>
              <para>Γράψτε τα αρχεία <filename>boot1</filename> και
                <filename>boot2</filename> στο τοπικό σύστημα αρχείων.</para>
            </step>

            <step>
              <para>Χρησιμοποιήστε το  &man.disklabel.8; για να γράψετε τα
                <filename>boot1</filename> και <filename>boot2</filename> στο
                slice του &os;.</para>

              <screen>&prompt.root; <userinput>disklabel -B -b boot1 -s boot2 ad0s<replaceable>n</replaceable></userinput></screen>

              <para>Το <replaceable>n</replaceable> είναι ο αριθμός του slice
                που έχετε εγκαταστήσει το &os;.</para>
            </step>

            <step>
              <para>Κάντε επανεκκίνηση. Στην προτροπή εκκίνησης θα δείτε την
                επιλογή να ξεκινήσετε το <literal>OpenBSD</literal>. Στην
                πραγματικότητα, με αυτό τον τρόπο θα ξεκινήσετε το &os;.</para>
            </step>
          </procedure>

          <para>Το να κάνετε το παραπάνω να λειτουργήσει στην περίπτωση που
            θέλετε να έχετε διπλή εκκίνηση OpenBSD και &os; στον ίδιο φορητό
            υπολογιστή, το αφήνουμε ως άσκηση στον αναγνώστη.</para>
        </answer>
      </qandaentry>

      <qandaentry>
        <question id="install-bad-blocks">
          <para>Μπορώ να κάνω εγκατάσταση σε ένα δίσκο με χαλασμένους
            τομείς;</para>
        </question>

        <answer>
          <para>Μπορείτε, αλλά είναι κακή ιδέα.</para>

	  <para>Αν δείτε χαλασμένους τομείς σε ένα σύγχρονο οδηγό IDE, υπάρχει
            μεγάλη πιθανότητα ο οδηγός αυτός, πολύ σύντομα, να σταματήσει να
            λειτουργεί εντελώς (ο οδηγός δεν έχει άλλους εναλλακτικούς
            κυλίνδρους που να μπορούν να αντικαταστήσουν τους χαλασμένους μέσω
            της εσωτερικής λειτουργίας επανατοποθέτησης των δεδομένων, κάτι το
            οποίο σημαίνει ότι ο δίσκος έχει σημαντική φθορά). Σας συνιστούμε
            να αγοράσετε καινούριο δίσκο.</para>

          <para>Αν έχετε οδηγό SCSI με χαλασμένους τομείς δείτε
            <link linkend="awre">αυτή την απάντηση</link>.</para>
        </answer>
      </qandaentry>

      <qandaentry>
        <question id="boot-floppy-strangeness">
          <para>Διάφορα περίεργα πράγματα συμβαίνουν όταν εκκινώ με τη
            δισκέτα εκκίνησης! Τι συμβαίνει;</para>
        </question>

        <answer>
          <para>Αν βλέπετε καταστάσεις όπως το μηχάνημα να μην αποκρίνεται ή
            να κάνει επανεκκίνηση μόνο του όταν προσπαθείτε να εκκινήσετε με
            την δισκέτα εκκίνησης, θα πρέπει να κάνετε στον εαυτό σας τρεις
            ερωτήσεις:</para>

          <orderedlist>
            <listitem>
              <para>Χρησιμοποιήσατε καινούριες, φρεσκο-διαμορφωμένες, και
                χωρίς λάθη δισκέτες (κατά προτίμηση καλής εταιρίας τις οποίες
                μόλις βγάλατε καινούριες από το κουτί τους, σε αντίθεση με τη
                δισκέτα που πήρατε μαζί με κάποιο περιοδικό και η οποία
                βρίσκονταν κάτω από το κρεβάτι τα τρία τελευταία χρόνια);</para>
            </listitem>

            <listitem>
              <para>Κατεβάσατε το image της δισκέτας με δυαδικό (binary ή
                image) τρόπο μεταφοράς; (μη ντρέπεστε, ακόμα και οι καλύτεροι
                από μας έχουν κατά λάθος κατεβάσει κάποιο δυαδικό αρχείο σε
                κατάσταση ASCII (κειμένου), τουλάχιστον μια φορά!)</para>
            </listitem>

            <listitem>
              <para>Αν χρησιμοποιείτε  &windows; 95 ή 98, εκτελέστε το
                <command>fdimage</command> ή το
                <command>rawrite</command> σε καθαρή κατάσταση DOS; Τα
                λειτουργικά αυτά μπορεί να παρεμβληθούν σε προγράμματα τα
                οποία γράφουν απευθείας στο υλικό, κάτι το οποίο συμβαίνει και
                με τα προγράμματα δημιουργίας των δισκετών. Μπορεί να
                δημιουργηθεί πρόβλημα, ακόμα και αν τα εκτελείτε σε παράθυρο
                DOS μέσα από το γραφικό περιβάλλον.</para>
            </listitem>
          </orderedlist>

          <para>Έχουν επίσης αναφερθεί περιπτώσεις όπου το &netscape;
            δημιουργεί προβλήματα στο κατέβασμα της δισκέτας εκκίνησης, έτσι
            είναι καλύτερα να χρησιμοποιήσετε κάποιο άλλο πρόγραμμα FTP, αν
            αυτό είναι δυνατόν.</para>
        </answer>
      </qandaentry>

      <qandaentry>
        <question id="no-install-cdrom">
          <para>Ξεκίνησα από το ATAPI CDROM μου, αλλά το πρόγραμμα
            εγκατάστασης λέει ότι δεν βρίσκει CDROM. Που πήγε;</para>
        </question>

        <answer>
          <para>Η συνήθης αιτία αυτού του προβλήματος είναι ένας
            κακορυθμισμένος οδηγός CDROM. Πολλά PC έρχονται πλέον με το CDROM
            ως slave συσκευή στο δευτερεύοντα ελεγκτή, χωρίς να υπάρχει στο
            ίδιο κανάλι συσκευή master. Αυτό, σύμφωνα με τις προδιαγραφές του
            ATAPI, δεν είναι έγκυρο, αλλά τα &windows; τηρούν τις
            προδιαγραφές χαλαρά, ενώ το BIOS το αγνοεί κατά την εκκίνηση.
            Αυτός είναι και ο λόγος που το BIOS κατάφερε να δει το CDROM και
            να το χρησιμοποιήσει, αλλά και ο λόγος που το &os; δεν μπόρεσε να
            το δει για να συνεχίσει την εγκατάσταση.</para>

          <para>Ρυθμίστε ξανά το σύστημα σας, ώστε το CDROM είτε να είναι η
            master συσκευή στον ελεγκτή που είναι συνδεμένη, ή βεβαιωθείτε ότι
            είναι slave σε ένα ελεγκτή IDE ο οποίος όμως έχει άλλη συσκευή
            συνδεμένη ως master.</para>
        </answer>
      </qandaentry>

      <qandaentry>
        <question id="install-PLIP">
          <para>Μπορώ να εγκαταστήσω το &os; στο φορητό μου χρησιμοποιώντας
            PLIP (Parallel Line IP, IP μέσω Παράλληλης Θύρας);</para>
        </question>

        <answer>
          <para>Ναι. Χρησιμοποιήστε τυποποιημένο καλώδιο τύπου Laplink. Αν
            χρειάζεται, διαβάστε το
            <ulink url="&url.books.handbook;/network-plip.html">τμήμα PLIP
            του Εγχειριδίου</ulink> για λεπτομέρειες σχετικές με δικτύωση μέσω
            παράλληλης θύρας.</para>
        </answer>
      </qandaentry>

      <qandaentry>
        <question id="geometry">
          <para>Τι γεωμετρία να χρησιμοποιήσω για το σκληρό μου δίσκο;</para>
        </question>

        <answer>
            <note>
              <para>Με τον όρο <quote>γεωμετρία</quote>, εννοούμε τον αριθμό
                των κυλίνδρων, κεφαλών και τομέων ανά τροχιά ενός δίσκου. Για
                ευκολία, θα αναφερόμαστε στον όρο αυτό ως C/H/S (Cylinders /
                Heads / Sectors). Αυτός είναι και ο τρόπος με τον οποίο το
                BIOS βρίσκει σε ποια περιοχή του δίσκου να γράψει.</para>
            </note>

          <para>Το παραπάνω προκαλεί σύγχυση στου νέους διαχειριστές
            συστημάτων. Καταρχήν, η <emphasis>φυσική</emphasis> γεωμετρία ενός
            οδηγού SCSI είναι συνολικά άσχετη, αφού το &os; λειτουργεί με βάση
            τα μπλοκ δίσκου. Στην πραγματικότητα, δεν υπάρχει καν
            <quote>αληθινή</quote> φυσική γεωμετρία, καθώς η πυκνότητα των
            τομέων μεταβάλλεται από περιοχή σε περιοχή του δίσκου.  Αυτό που
            οι κατασκευαστές αναφέρουν συχνά ως
            <quote>φυσική γεωμετρία</quote> είναι συνήθως η γεωμετρία με την
            όποια έχουν ανακαλύψει ότι γίνεται η μικρότερη σπατάλη ελεύθερου
            χώρου.  Για δίσκους IDE, το &os; χρησιμοποιεί πράγματι το C/H/S,
            αλλά όλοι οι μοντέρνοι οδηγοί μετατρέπουν εσωτερικά αυτές τις
            αναφορές σε αντίστοιχα μπλοκ.</para>

          <para>Το μόνο που έχει πραγματική σημασία είναι η <emphasis>λογική
            </emphasis> γεωμετρία. Αυτή είναι και η απάντηση που δέχεται το
            BIOS όταν ρωτάει το δίσκο
            <quote>ποια είναι η γεωμετρία σου;</quote> Έπειτα, χρησιμοποιεί
            αυτή τη γεωμετρία για να αποκτήσει πρόσβαση στο δίσκο. Καθώς το
            &os; χρησιμοποιεί το BIOS κατά την εκκίνηση, είναι πολύ σημαντικό
            η γεωμετρία αυτή να είναι σωστή. Ειδικότερα, αν έχετε περισσότερα
            από ένα λειτουργικά συστήματα στο δίσκο, πρέπει όλα να συμφωνούν
            όσο αφορά τη γεωμετρία. Διαφορετικά θα έχετε σοβαρά προβλήματα
            κατά την εκκίνηση!</para>

          <para>Για δίσκους SCSI, η γεωμετρία που πρέπει να χρησιμοποιηθεί,
            εξαρτάται από το αν είναι ενεργοποιημένη η υποστήριξη εκτεταμένης
            μετάφρασης (αυτό συχνά αναφέρεται ως <quote>υποστήριξη για δίσκους
            DOS &gt;1GB</quote> ή κάτι αντίστοιχο). Αν είναι απενεργοποιημένη,
            χρησιμοποιήστε <replaceable>N</replaceable> κυλίνδρους, 64
            κεφαλές και 32 τομείς/τροχιά, όπου το
            <replaceable>N</replaceable> είναι η χωρητικότητα του δίσκου σε
            ΜΒ. Για παράδειγμα, για ένα δίσκο 2GB, θα πρέπει να έχετε 2048
            κυλίνδρους, 64 κεφαλές, και 32 τομείς/τροχιά.</para>

          <para>Αν <emphasis>είναι</emphasis> ενεργοποιημένη (και συχνά
            παρέχεται έτσι ώστε να ξεπερνιούνται κάποιοι περιορισμοί στο
            &ms-dos;) και η χωρητικότητα του δίσκου είναι μεγαλύτερη από 1GB,
            χρησιμοποιήστε M κυλίνδρους, 63 τομείς ανά τροχιά (<emphasis>όχι
            </emphasis> 64) και 255 κεφαλές, όπου <literal>M</literal> είναι
            η χωρητικότητα του δίσκου σε MB, διαιρεμένη με το 7.844238 (!).
            Έτσι, στο παράδειγμα μας, ο δίσκος των 2GB θα είχε 261 κυλίνδρους,
            63 τομείς ανά τροχιά και 255 κεφαλές.</para>

          <para>Αν δεν είστε σίγουρος για το παραπάνω, ή αν το &os; αποτύχει
            στην ανίχνευση της σωστής γεωμετρίας κατά την εγκατάσταση, ο
            απλούστερος τρόπος για να το παρακάμψετε, είναι συνήθως να
            δημιουργήσετε ένα μικρό διαμέρισμα DOS στο δίσκο. Το BIOS έπειτα
            θα ανιχνεύσει τη σωστή γεωμετρία, και μπορείτε πάντα να διαγράψετε
            το διαμέρισμα DOS μέσα από τον επεξεργαστή κατατμήσεων, αν
            δε θέλετε να το κρατήσετε. Μπορεί ωστόσο να θελήσετε να το
            αφήσετε, για να προγραμματίζετε κάρτες δικτύου και για άλλες,
            αντίστοιχες, εργασίες.</para>

          <para>Εναλλακτικά, υπάρχει ένα ελεύθερα διαθέσιμο βοηθητικό
            πρόγραμμα το οποίο διανέμεται με το &os; και λέγεται
            <filename>pfdisk.exe</filename>. Μπορείτε να το βρείτε στον
            υποκατάλογο <filename>tools</filename> στο CDROM του &os; ή στις
            δικτυακές τοποθεσίες FTP του &os;. Το πρόγραμμα αυτό μπορεί να
            χρησιμοποιηθεί για να ανακαλύψει τι γεωμετρία χρησιμοποιείται από
            τα άλλα λειτουργικά συστήματα στο δίσκο που χρησιμοποιείται.
            Μπορείτε να εισάγετε απευθείας αυτή τη γεωμετρία στον επεξεργαστή
            κατατμήσεων.</para>
        </answer>
      </qandaentry>

      <qandaentry>
        <question id="disk-divide-restrictions">
          <para>Υπάρχουν κάποιοι περιορισμοί στο πως πρέπει να χωρίσω
            το δίσκο;</para>
        </question>

        <answer>
          <para>Ναι. Πρέπει να βεβαιωθείτε ότι η ριζική (root) κατάτμηση
            βρίσκεται κάτω από τους 1024 κυλίνδρους, ώστε το BIOS να μπορεί
            να εκκινήσει τον πυρήνα από αυτή. (Σημειώστε ότι αυτός είναι ένας
            περιορισμός στο BIOS του PC, και όχι στο &os;).</para>

          <para>Για ένα δίσκο SCSI, συνήθως αυτό σημαίνει ότι η ριζική
            κατάτμηση θα βρίσκεται στα πρώτα 1024MB (ή στα πρώτα 4096ΜΒ αν
            χρησιμοποιείται η εκτεταμένη μετάφραση - δείτε την προηγούμενη
            ερώτηση). Για δίσκους IDE, το αντίστοιχο όριο είναι τα 504MB.</para>
        </answer>
      </qandaentry>

      <qandaentry>
        <question id="disk-manager">
          <para>Είναι συμβατό το &os; με προγράμματα διαχείρισης δίσκων
            (disk managers);</para>
        </question>

        <answer>
          <para>To &os; αναγνωρίζει και επιτρέπει τη χρήση του Ontrack Disk
            Manager. Δεν υποστηρίζονται άλλοι διαχειριστές δίσκων.</para>

          <para>Αν θέλετε απλώς να χρησιμοποιήσετε το δίσκο με το &os;, δεν
            χρειάζεστε διαχειριστή δίσκου. Απλώς ρυθμίστε το δίσκο για όσο
            περισσότερο χώρο μπορεί να δει το BIOS (συνήθως 504ΜΒ), και το
            &os; θα ανακαλύψει πόσο ελεύθερο χώρο έχετε στην πραγματικότητα.
            Αν χρησιμοποιείτε κάποιο παλιό δίσκο σε ελεγκτή MFM, ίσως να
            πρέπει να πείτε στο &os; πόσους κυλίνδρους να χρησιμοποιήσει.</para>

          <para>Αν θέλετε να χρησιμοποιήσετε το δίσκο τόσο με το &os; όσο και
            με κάποιο άλλο λειτουργικό σύστημα, θα πρέπει να μπορείτε να το
            κάνετε χωρίς διαχειριστή δίσκου: απλώς βεβαιωθείτε ότι το
            διαμέρισμα εκκίνησης του &os; καθώς και η κατάτμηση του άλλου
            λειτουργικού συστήματος βρίσκονται μέσα στους πρώτους 1024
            κυλίνδρους. Αν είστε αρκετά προσεκτικός, ένα διαμέρισμα εκκίνησης
            (boot) μεγέθους 20MB θα είναι αρκετό.</para>
        </answer>
      </qandaentry>

      <qandaentry>
        <question id="missing-os">
          <para>Όταν εκκινώ το &os; για πρώτη φορά, παίρνω το μήνυμα
            <errorname>Missing Operating System</errorname>. Τι συμβαίνει;</para>
        </question>

        <answer>
          <para>Αυτή είναι μια κλασική περίπτωση διένεξης μεταξύ του &os; και
            του DOS ή κάποιου άλλου λειτουργικού σχετικά με την ιδέα που έχει
            το καθένα για την <link linkend="geometry">γεωμετρία</link> του
            δίσκου. Θα πρέπει να επανεγκαταστήσετε το &os; αλλά τηρώντας
            προσεκτικά τις οδηγίες που δώσαμε πιο πάνω, είναι σχεδόν σίγουρο
            ότι θα τα καταφέρετε.</para>
        </answer>
      </qandaentry>

      <qandaentry>
        <question id="stop-at-boot-manager">
          <para>Γιατί δεν μπορώ να συνεχίσω πέρα από την προτροπή
            <prompt>F?</prompt> του διαχειριστή εκκίνησης;</para>
        </question>

        <answer>
          <para>Αυτό είναι άλλο ένα σύμπτωμα του προβλήματος που περιγράφεται
            στην προηγούμενη ερώτηση. Δεν συμπίπτει η γεωμετρία του BIOS με
            αυτή του &os;! Αν ο ελεγκτής ή το BIOS σας υποστηρίζει μετάφραση
            κυλίνδρων (συχνά αναφέρεται ως <quote>&gt;1GB drive
            support</quote>), δοκιμάστε να αλλάξετε αυτή τη τιμή και να
            επανεγκαταστήσετε το &os;.</para>
        </answer>
      </qandaentry>

      <qandaentry>
        <question id="need-complete-sources">
          <para>Πρέπει να εγκαταστήσω όλο τον πηγαίο κώδικα;</para>
        </question>

        <answer>
          <para>Γενικά, όχι. Ωστόσο σας συνιστούμε να εγκαταστήσετε, ως
            ελάχιστο, τον πηγαίο κώδικα της διανομής <literal>base</literal>,
            ο οποίος περιλαμβάνει αρκετά από τα αρχεία που αναφέρονται εδώ,
            καθώς και τον πηγαίο κώδικα της διανομής <literal>sys</literal>,
            η οποία περιλαμβάνει τον πηγαίο κώδικα του πυρήνα. Δεν υπάρχει
            ωστόσο κάτι στο σύστημα το οποίο να απαιτεί την ύπαρξη του
            πηγαίου κώδικα για να λειτουργήσει, εκτός από το πρόγραμμα
            ρύθμισης πυρήνα &man.config.8;. Με εξαίρεση τον πηγαίο κώδικα
            του πυρήνα, η δομή του συστήματος μεταγλώττισης μας είναι τέτοια,
            ώστε μπορείτε πάντα να προσαρτήσετε το δέντρο πηγαίου κώδικα
            μέσω NFS (και με δικαιώματα μόνο ανάγνωσης) και πάλι να μπορείτε
            να δημιουργήσετε νέα εκτελέσιμα (λόγω του περιορισμού που υπάρχει
            στον πηγαίο κώδικα του πυρήνα, σας συνιστούμε να μην κάνετε την
            προσάρτηση απευθείας στον κατάλογο <filename>/usr/src</filename>,
            αλλά να χρησιμοποιήσετε κάποια άλλη τοποθεσία και να δημιουργήσετε
            τους κατάλληλους συμβολικούς δεσμούς που να αντιγράφουν τη δομή
            της κεντρικής ιεραρχίας του δέντρου πηγαίου κώδικα).</para>

          <para>Αν έχετε άμεσα διαθέσιμο τον πηγαίο κώδικα, και γνωρίζετε πως
            να μεταγλωττίσετε ένα ολόκληρο σύστημα από αυτόν, θα
            διευκολυνθείτε πάρα πολύ όταν αναβαθμίζετε το σύστημα σας σε
            μελλοντικές εκδόσεις του &os;.</para>

          <para>Για να επιλέξετε ένα υποσύνολο του πηγαίου κώδικα,
            από την επιλογή Distributions του εργαλείου εγκατάστασης
            συστήματος, επιλέξτε το μενού Custom.</para>
        </answer>
      </qandaentry>

      <qandaentry>
        <question id="need-kernel">
          <para>Χρειάζεται να φτιάξω προσαρμοσμένο πυρήνα;</para>
        </question>

        <answer>
          <para>Η δημιουργία ενός νέου πυρήνα ήταν αρχικά σχεδόν υποχρεωτικό
            βήμα σε μια εγκατάσταση &os;, αλλά οι πιο πρόσφατες εκδόσεις έχουν
            ωφεληθεί από την εισαγωγή αισθητά φιλικότερων προγραμμάτων
            ρύθμισης του πυρήνα. Από το &os; 5.X και μετά, είναι αρκετά
            εύκολο να ρυθμίσετε τον πυρήνα χρησιμοποιώντας το πολύ πιο
            ευέλικτο σύστημα των "hints" τα οποία μπορείτε να ρυθμίσετε στην
            προτροπή του loader.</para>

          <para>Ενδεχομένως να αξίζει ακόμα να δημιουργήσετε ένα νέο πυρήνα
            ο οποίος να περιέχει μόνο τα προγράμματα οδήγησης που χρειάζεστε,
            για να γλυτώσετε κάποια μικρή ποσότητα μνήμης RAM, αλλά αυτό δεν
            είναι πλέον απαραίτητο για τα περισσότερα συστήματα.</para>

        </answer>
      </qandaentry>

      <qandaentry>
        <question id="password-encryption">
          <para>Για τους κωδικούς πρόσβασης των χρηστών, να χρησιμοποιήσω
            DES, Blowfish, ή MD5 κωδικοποίηση, και πως θα καθορίσω τι θα
            χρησιμοποιούν οι χρήστες μου;</para>
        </question>

        <answer>
          <para>Η προεπιλεγμένη μορφή κρυπτογράφησης για κωδικούς στο &os;
            είναι το <emphasis>MD5</emphasis>. Η γενική αντίληψη είναι ότι
            παρέχουν καλύτερη ασφάλεια σε σχέση με την παραδοσιακή μορφή του
            &unix; που βασίζεται στον αλγόριθμο <emphasis>DES</emphasis>.
            Οι κωδικοί DES είναι ακόμα διαθέσιμοι, αν χρειάζεται να
            διαμοιράσετε το αρχείο των κωδικών σας με παλιότερα λειτουργικά
            συστήματα, τα οποία χρησιμοποιούν ακόμα το παλιότερο και λιγότερο
            ασφαλές σύστημα (είναι διαθέσιμα αν εγκαταστήσετε τη διανομή
            <quote>crypto</quote> μέσω του sysinstall ή εγκαθιστώντας τον
            αντίστοιχο πηγαίο κώδικα αν κάνετε εγκατάσταση μέσω πηγαίου
            κώδικα). Αν εγκαταστήσετε τις βιβλιοθήκες crypto θα μπορέσετε
            επίσης να χρησιμοποιήσετε κρυπτογράφηση Blowfish η οποία είναι
            ακόμα πιο ασφαλής. Το ποια μορφή κωδικών χρησιμοποιείται για
            τους νέους κωδικούς, ελέγχεται από την δυνατότητα εισόδου
            <quote>passwd_format</quote> στο
            <filename>/etc/login.conf</filename>, το οποίο παίρνει τις τιμές
            <quote>des</quote>, <quote>blf</quote> (αν είναι διαθέσιμη)
            ή <quote>md5</quote>. Δείτε τη σελίδα manual του
            &man.login.conf.5; για περισσότερες πληροφορίες σχετικά με τις
            δυνατότητες εισόδου.</para>
        </answer>
      </qandaentry>

      <qandaentry>
        <question id="boot-floppy-hangs">
          <para>Γιατί ενώ η δισκέτα εκκίνησης ξεκινάει κανονικά, κρεμάει στην
            οθόνη <literal>Probing Devices...</literal>;</para>
        </question>

        <answer>

          <para>Αν έχετε εγκατεστημένο οδηγό IDE &iomegazip; ή &jaz;,
            αφαιρέστε τον και ξαναπροσπαθήστε. Η δισκέτα εκκίνησης μπορεί
            να μπερδευτεί από αυτούς τους οδηγούς. Μετά την εγκατάσταση του
            συστήματος, μπορείτε να ξανασυνδέσετε τον οδηγό. Ευελπιστούμε ότι
            το πρόβλημα αυτό θα διορθωθεί σε επόμενη έκδοση.</para>
        </answer>
      </qandaentry>

      <qandaentry>
        <question id="panic-on-install-reboot">
          <para>Γιατί παίρνω το μήνυμα λάθους
            <errorname>panic: can't mount root</errorname> όταν εκκινώ το
            σύστημα για πρώτη φορά μετά την εγκατάσταση;</para>
        </question>

        <answer>
          <para>Το σφάλμα αυτό προέρχεται από την σύγχυση που προκαλείται
            εξαιτίας του διαφορετικού τρόπου με τον οποίο το BIOS και το
            boot block αντιλαμβάνονται τους σκληρούς δίσκους. Το πρόβλημα
            συνήθως εμφανίζεται σε συστήματα με δύο δίσκους IDE, ειδικά όταν
            οι δίσκοι είναι master (ή μόνοι τους) ο καθένας στο δικό του
            ελεγκτή IDE και με το &os; να είναι εγκαταστημένος στο δίσκο
            που βρίσκεται στο δευτερεύοντα ελεγκτή. Το boot block νομίζει
            ότι το σύστημα είναι εγκατεστημένο στον ad0 (το δεύτερο δίσκο
            του BIOS) ενώ ο πυρήνας αναθέτει τον πρώτο δίσκο στο δευτερεύοντα
            ελεγκτή, ad2. Μετά την ανίχνευση των συσκευών, ο πυρήνας
            προσπαθεί να προσαρτήσει αυτό που το boot block πιστεύει ότι είναι
            ο δίσκος εκκίνησης, ad0 ενώ στην πραγματικότητα είναι ο ad2 και
            φυσικά αποτυγχάνει.</para>

          <para>Για να διορθώσετε το πρόβλημα, κάντε ένα από τα παρακάτω:</para>

            <orderedlist>
              <listitem>
                <para>Επανεκκινήστε το σύστημα και πιέστε
                  <keycap>Enter</keycap> στην προτροπή
                  <literal>Booting kernel in 10 seconds; hit
                  [Enter] to interrupt</literal>.  Με τον τρόπο αυτό θα βγείτε
                  στο πρόγραμμα του φορτωτή εκκίνησης.</para>

                <para>Κατόπιν γράψτε
                  <literal>
                  set
                  root_disk_unit="<replaceable>disk_number</replaceable>"
                  </literal>. Το  <replaceable>disk_number</replaceable>
                  θα είναι <literal>0</literal> αν το &os; είναι εγκατεστημένο
                  στο master δίσκο του πρώτου ελεγκτή IDE,
                  <literal>1</literal> αν είναι εγκατεστημένο στο slave δίσκο
                  του πρώτου ελεγκτή,  <literal>2</literal> αν είναι
                  εγκατεστημένος στον master δίσκο του δευτερεύοντος IDE
                  καναλιού και τέλος, <literal>3</literal> αν είναι
                  εγκατεστημένο στο slave δίσκο του δευτερεύοντος IDE
                  καναλιού.</para>

                <para>Έπειτα γράψτε <literal>boot</literal>, και το σύστημα
                  σας θα πρέπει να εκκινήσει κανονικά.</para>

                <para>Για να κάνετε μόνιμη αυτή την αλλαγή (ώστε να μην
                  χρειάζεται να κάνετε το παραπάνω κάθε φορά που επανεκκινείτε
                  ή ενεργοποιείτε το &os; μηχάνημα σας), βάλτε τη γραμμή
                  <literal>root_disk_unit="<replaceable>disk_number
                  </replaceable>"</literal> στο αρχείο
                  <filename>/boot/loader.conf.local</filename>.</para>
              </listitem>

              <listitem>
                <para>Μετακινήστε το δίσκο του &os; στον πρωτεύοντα
                  ελεγκτή IDE, ώστε οι σκληροί δίσκοι να είναι συνεχόμενοι.</para>
              </listitem>
            </orderedlist>
        </answer>
      </qandaentry>

      <qandaentry>
        <question id="memory-limits">
          <para>Ποια είναι τα όρια της μνήμης;</para>
        </question>

        <answer>
          <para>Το όριο είναι τα 4 gigabytes σε μια συνηθισμένη εγκατάσταση
            σε αρχιτεκτονική &i386;. Ξεκινώντας από τις εκδόσεις &os; 4.9 και
            5.1, υποστηρίζεται και περισσότερη μνήμη μέσω του
            &man.pae.4;.  Χρειάζεται ωστόσο να μεταγλωττιστεί ξανά ο πυρήνας
            περιλαμβάνοντας και μια έξτρα επιλογή για την ενεργοποίηση του
            PAE:</para>

            <programlisting>options       PAE</programlisting>

          <para>Το &os;/pc98 έχει όριο τα 4 GB μνήμης, και δεν μπορεί να
            χρησιμοποιηθεί PAE σε αυτή την αρχιτεκτονική. Στο &os;/alpha,
            το όριο της μνήμης εξαρτάται από τον τύπο του υλικού που
            χρησιμοποιείται - για λεπτομέρειες δείτε τις Σημειώσεις Έκδοσης
            Υλικού για Alpha. Άλλες αρχιτεκτονικές που υποστηρίζονται από
            το &os;, έχουν αρκετά μεγαλύτερα θεωρητικά όρια σχετικά
            με τη μέγιστη ποσότητα μνήμης (πολλά terabytes).</para>
        </answer>
      </qandaentry>

      <qandaentry>
        <question id="ffs-limits">
          <para>Ποια είναι τα όρια του συστήματος αρχείων ffs;</para>
        </question>

        <answer>
          <para>Για συστήματα αρχείων ffs, το μέγιστο θεωρητικό όριο είναι
            τα 8 terabytes (2G blocks), ή 16ΤΒ για προεπιλεγμένο μέγεθος
            block των 8Κ. Στην πραγματικότητα, υπάρχει ένα αρχικό όριο
            1 terabyte, αλλά με κάποιες μετατροπές, είναι δυνατόν να
            δημιουργηθούν (και υπάρχουν) συστήματα αρχείων μεγέθους
            4 terabytes.</para>

          <para>Το μέγιστο μέγεθος ενός αρχείου σε ένα σύστημα ffs είναι
            περίπου 1G blocks, ή 4TB με μέγεθος block των 4K.</para>

          <table>
            <title>Μέγιστα μεγέθη αρχείων</title>

            <tgroup cols="3">
              <thead>
                <row>
                  <entry>Μέγεθος block fs</entry>

                  <entry>λειτουργεί</entry>

                  <entry>πρέπει να λειτουργεί</entry>
                </row>
              </thead>

              <tbody>
                <row>
                  <entry>4K</entry>

                  <entry>4T-1</entry>

                  <entry>&gt;4T</entry>
                </row>

                <row>
                  <entry>8K</entry>

                  <entry>&gt;32G</entry>

                  <entry>32T-1</entry>
                </row>

                <row>
                  <entry>16K</entry>

                  <entry>&gt;128G</entry>

                  <entry>32T-1</entry>
                </row>

                <row>
                  <entry>32K</entry>

                  <entry>&gt;512G</entry>

                  <entry>64T-1</entry>
                </row>

                <row>
                  <entry>64K</entry>

                  <entry>&gt;2048G</entry>

                  <entry>128T-1</entry>
                </row>
              </tbody>
            </tgroup>
          </table>

          <para>Όταν το μέγεθος block του fs είναι 4K, λειτουργούν τα τριπλά
            έμμεσα blocks (triple indirect blocks) και τα πάντα θα έπρεπε
            να περιορίζονται μόνο από το μέγιστο αριθμό block που μπορεί να
            αναπαρασταθεί με τη χρήση τριπλών έμμεσων blocks
            (περίπου 1K^3 + 1K^2 + 1K), αλλά τελικά ο περιορισμός οφείλεται
            σε ένα (λάθος) όριο 1G-1 στους αριθμούς των blocks. Το όριο
            στους αριθμούς των block θα έπρεπε να είναι 2G-1. Υπάρχουν
            κάποια προβλήματα όταν οι αριθμοί των block του fs πλησιάζουν
            το 2G-1, αλλά τέτοιοι αριθμοί block δεν μπορούν να προσεγγιστούν
            όταν το μέγεθος block fs είναι 4Κ.</para>

          <para>Για μεγέθη block 8Κ και μεγαλύτερα, τα πάντα θα έπρεπε να
            περιορίζονται από το όριο 2G-1 στους αριθμούς των block του fs,
            αλλά στην πραγματικότητα ο περιορισμός οφείλεται στο λάθος όριο
            1G-1 στους αριθμούς των block του fs. H χρήση του σωστού ορίου
            των 2G-1 blocks, δημιουργεί πράγματι προβλήματα.</para>

        </answer>
      </qandaentry>

      <qandaentry>
        <question id="archsw-readin-failed-error">
          <para>Γιατί παίρνω το μήνυμα λάθος,
            <errorname>archsw.readin.failed</errorname> μετά την μεταγλώττιση
            και εκκίνηση νέου πυρήνα;</para>
        </question>

        <answer>
          <para>Γιατί ο πυρήνας σας και το υπόλοιπο του βασικού συστήματος
            (world) είναι εκτός συγχρονισμού. Η λειτουργία σε αυτή την
            κατάσταση δεν υποστηρίζεται. Βεβαιωθείτε ότι χρησιμοποιείτε τις
            εντολές <command>make buildworld</command> και <command>make
            buildkernel</command> για να αναβαθμίσετε τον πυρήνα σας.</para>

	  <para>Μπορείτε να εκκινήσετε ορίζοντας τον πυρήνα απευθείας από
             το δεύτερο στάδιο, πιέζοντας οποιοδήποτε πλήκτρο μόλις δείτε το
             | και πριν ξεκινήσει ο loader.</para>
        </answer>
      </qandaentry>

      <qandaentry>
	<question id="boot-acpi">
	  <para>Η εγκατάσταση καταρρέει κατά την εκκίνηση. Τι μπορώ να κάνω;</para>
	</question>

	<answer>
	  <para>Δοκιμάστε να απενεργοποιήσετε την υποστήριξη ACPI. Μόλις
            ξεκινήσει ο φορτωτής εκκίνησης, πιέστε το πλήκτρο space.
            To σύστημα σας θα εμφανίσει <screen>OK</screen>. Γράψτε
	    <screen><userinput>unset acpi_load</userinput></screen> και
            κατόπιν <screen><userinput>boot</userinput></screen>.</para>
	</answer>
      </qandaentry>

    </qandaset>
  </chapter>

  <chapter
    id="hardware">
    <title>Συμβατότητα Υλικού</title>

      <sect1 id="compatibility-general">
	<title>Γενικά</title>

    <qandaset>
      <qandaentry>
        <question id="which-hardware-to-get">
          <para>Θέλω να αγοράσω υλικό για το &os; σύστημα μου. Ποιο μοντέλο /
            μάρκα / τύπος είναι το καλύτερο;</para>
        </question>

        <answer>
          <para>Υπάρχουν συνέχεια συζητήσεις για το θέμα αυτό στις λίστες
            ηλεκτρονικού ταχυδρομείου του &os;. Αυτό ωστόσο είναι αναμενόμενο,
            καθώς το υλικό των υπολογιστών αλλάζει πολύ γρήγορα. Εμείς
            <emphasis>εξακολουθούμε</emphasis> να συνιστούμε με έμφαση, να
            διαβάσετε τις Σημειώσεις Υλικού του &os;
	    <ulink url="&rel.current.hardware;">&rel.current;</ulink>
	    ή
	    <ulink url="&rel2.current.hardware;">&rel2.current;</ulink>
	    και να ψάξετε στα
            <ulink url="http://www.FreeBSD.org/search/#mailinglists">
            αρχεία</ulink> των λιστών ηλεκτρονικού ταχυδρομείου, πριν αρχίσετε
            να ρωτάτε σχετικά με το τελευταίο και καλύτερο υλικό. Είναι αρκετά
            πιθανό να διαπιστώσετε, ότι για το υλικό που αναζητάτε, υπήρξε
            σχετική συζήτηση μόλις πριν μια εβδομάδα.</para>

          <para>Αν ψάχνετε για φορητό υπολογιστή, ελέγξτε τα αρχεία τής λίστας
            ηλεκτρονικού ταχυδρομείου &a.mobile.name;. Διαφορετικά, μάλλον θα
            θέλετε να δείτε τα αρχεία της &a.questions.name; ή πιθανόν μια
            λίστα που να εξειδικεύεται στον τύπο του υλικού που ψάχνετε.</para>
        </answer>
      </qandaentry>

    </qandaset>
      </sect1>

      <sect1 id="compatibility-processors">
	<title>Αρχιτεκτονικές και Επεξεργαστές</title>

    <qandaset>
      <qandaentry>
        <question id="architectures">
          <para>Υποστηρίζει το &os; αρχιτεκτονικές διαφορετικές από την
            x86;</para>
        </question>

        <answer>

          <para>Ναι. Αυτή τη στιγμή το &os; μπορεί να εκτελεστεί σε
            αρχιτεκτονικές x86 και DEC (τώρα πλέον Compaq) Alpha. Από το
            &os; 5.0 και μετά, υποστηρίζονται επίσης οι αρχιτεκτονικές
            AMD64 και Intel EM64T, η IA-64 καθώς και η &sparc64;.
            Αρχιτεκτονικές που θα υποστηρίζονται μελλοντικά, περιλαμβάνουν
            την &mips; και &powerpc;. Μπορείτε να εγγραφείτε στις λίστες
            ταχυδρομείου &a.ppc.name; και &a.mips.name; αντίστοιχα για
            πληροφορίες σχετικά με την πρόοδο των εργασιών σε αυτές τις
            αρχιτεκτονικές.  Για γενικές πληροφορίες σχετικά με νέες
            αρχιτεκτονικές, εγγραφείτε στην &a.platforms;.</para>

          <para>Αν το μηχάνημα σας είναι διαφορετικής αρχιτεκτονικής και
            χρειάζεστε λειτουργικό άμεσα, σας συνιστούμε να ρίξετε μια ματιά
            στα <ulink url="http://www.netbsd.org/">NetBSD</ulink> ή
            <ulink url="http://www.openbsd.org/">OpenBSD</ulink>.</para>
        </answer>
      </qandaentry>

      <qandaentry>
        <question id="smp-support">
          <para>Υποστηρίζει το &os; Συμμετρική Πολυεπεξεργασία (SMP);</para>
        </question>

        <answer>
          <para>Ναι. Το SMP ήταν ενεργοποιημένο από προεπιλογή στον πυρήνα
            <emphasis>GENERIC</emphasis> ήδη από το &os; 5.2.</para>

          <para>Η αρχική πρόθεση ήταν να είναι ενεργοποιημένο επίσης από
            προεπιλογή και στον πυρήνα τής έκδοσης 5.3 του &os;, αλλά λόγω
            κάποιων προβλημάτων στην εκτέλεση του πυρήνα SMP σε μηχανήματα
            χωρίς πολλαπλούς επεξεργαστές, αποφασίστηκε να μείνει ανενεργό
            μέχρι την αντιμετώπιση τους. Αυτό ωστόσο αποτελεί προτεραιότητα
            για την έκδοση 5.4 του &os;.</para>
        </answer>
      </qandaentry>
        </qandaset>
      </sect1>

      <sect1 id="compatibility-drives">
	<title>Σκληροί δίσκοι, μονάδες ταινίας, οδηγοί CD και DVD</title>

	<qandaset>

      <qandaentry>
        <question id="supported-hard-drives">
          <para>Ποια είδη σκληρών δίσκων υποστηρίζονται από το &os;;</para>
        </question>

        <answer>
	  <para>Το &os; υποστηρίζει μονάδες δίσκου των τύπων EIDE, SATA,
            SCSI, και SAS (με τον κατάλληλο συμβατό ελεγκτή &mdash;
            δείτε την επόμενη ενότητα), καθώς και όλους τους οδηγούς που
            χρησιμοποιούν το αρχικό interface της
            <quote>Western Digital</quote> (δηλ. MFM, RLL, ESDI και φυσικά
            IDE). Ίσως να μη λειτουργήσουν κάποιοι ελεγκτές ESDI που
            χρησιμοποιούν μη-τυποποιημένο interface. Καλύτερα να παραμείνετε
            σε interfaces τύπου WD1002/3/6/7 και αντίστοιχα τους.</para>
        </answer>
      </qandaentry>

      <qandaentry>
        <question id="supported-scsi-controllers">
          <para>Ποιοι ελεγκτές  SCSI ή SAS υποστηρίζονται;</para>
        </question>

        <answer>
          <para>Δείτε την πλήρη λίστα στις Σημειώσεις Υλικού του &os;
	    <ulink url="&rel.current.hardware;">&rel.current;</ulink> ή
	    <ulink url="&rel2.current.hardware;">&rel2.current;</ulink>.</para>
        </answer>
      </qandaentry>

      <qandaentry>
        <question id="tape-support">
          <para>Τι τύποι οδηγών ταινίας υποστηρίζονται;</para>
        </question>

        <answer>

          <para>Το &os; υποστηρίζει οδηγούς SCSI και QIC-36 (με interface
            QIC-02). Περιλαμβάνονται οδηγοί 8-mm (γνωστοί ως Exabyte) καθώς
            και οδηγοί DAT.</para>

          <para>Ορισμένοι από τους πρώτους οδηγούς 8-mm δεν είναι ιδιαίτερα
            συμβατοί με SCSI-2, και μπορεί να μην λειτουργούν ικανοποιητικά
            με το &os;.</para>
        </answer>
      </qandaentry>

      <qandaentry>
        <question id="tape-changer-support">
          <para>Υποστηρίζει το &os; μονάδες εναλλαγής ταινιών (tape
            changers);</para>
        </question>

        <answer>
          <para>Το &os; υποστηρίζει μονάδες εναλλαγής τύπου SCSI με την
            χρήση της συσκευής &man.ch.4; και της εντολής &man.chio.1;.
            Μπορείτε να βρείτε τις λεπτομέρειες σχετικά με τον τρόπο
            ελέγχου της μονάδας εναλλαγής στη σελίδα manual του
            &man.chio.1;.</para>

          <para>Αν δεν χρησιμοποιείτε το <application>AMANDA</application> ή
            κάποιο άλλο προϊόν που να γνωρίζει πως να χειριστεί την μονάδα
            εναλλαγής ταινιών, θα πρέπει να θυμάστε ότι γενικά τα προγράμματα
            γνωρίζουν μόνο πως να κινήσουν μια ταινία από ένα σημείο σε ένα
            άλλο, και θα πρέπει εσείς να σημειώσετε σε ποια θέση (slot)
            βρίσκεται η ταινία, και σε ποια θέση πρέπει να πάει η ταινία που
            βρίσκεται αυτή τη στιγμή μέσα στον οδηγό.</para>
        </answer>
      </qandaentry>

      <qandaentry>
        <question id="supported-cdrom-drives">
          <para>Ποιοι οδηγοί CDROM υποστηρίζονται από το &os;;</para>
        </question>

        <answer>
          <para>Υποστηρίζεται οποιοσδήποτε οδηγός SCSI που είναι συνδεμένος
            σε αντίστοιχα υποστηριζόμενο ελεγκτή.</para>

          <para>Υποστηρίζονται ακόμα τα ακόλουθα μη-τυποποιημένα
            CDROM interfaces:</para>

            <itemizedlist>
              <listitem>
                <para>Mitsumi LU002 (8bit), LU005 (16bit) and FX001D
                  (16bit ταχύτητας 2x ).</para>
              </listitem>

              <listitem>
                <para>Sony CDU 31/33A</para>
              </listitem>

              <listitem>
                <para>Sound Blaster μη-SCSI CDROM</para>
              </listitem>

              <listitem>
                <para>Matsushita/Panasonic CDROM</para>
              </listitem>

              <listitem>
                <para>IDE CDROM συμβατά με ATAPI</para>
              </listitem>
            </itemizedlist>

          <para>Όλες οι κάρτες που δεν είναι SCSI είναι γενικά εξαιρετικά πιο
            αργές όταν συγκρίνονται με αντίστοιχους SCSI οδηγούς, και κάποιοι
            οδηγοί τύπου ATAPI ίσως να μη λειτουργήσουν.</para>

          <para>Τα επίσημα &os; CDROM ISO, καθώς και τα CDROM από το Daemon
            News και το FreeBSD Mall, υποστηρίζουν εκκίνηση απευθείας από το
            CD.</para>
        </answer>
      </qandaentry>

      <qandaentry>
        <question id="supported-cdrw-drives">
          <para>Ποιοι οδηγοί CD-RW υποστηρίζονται από το &os;;</para>
        </question>

	<answer>
	  <para>Το &os; υποστηρίζει οποιοδήποτε οδηγό IDE CD-R ή CD-RW
	    συμβατό με ATAPI. Δείτε το &man.burncd.8; για λεπτομέρειες.</para>

	  <para>Το &os; υποστηρίζει επίσης οποιοδήποτε οδηγό SCSI CD-R ή
            CD-RW. Εγκαταστήστε και χρησιμοποιήστε την εντολή
            <command>cdrecord</command> από την συλλογή των ports ή από
            πακέτο, και βεβαιωθείτε ότι έχετε ενσωματώσει στον πυρήνα σας
            τη συσκευή <devicename>pass</devicename>.</para>
	</answer>
      </qandaentry>

      <qandaentry>
        <question id="zip-support">
          <para>Υποστηρίζει το &os; οδηγούς &iomegazip;;</para>
        </question>

        <answer>
          <para>Το &os; υποστηρίζει εγγενώς οδηγούς &iomegazip; SCSI και
            ATAPI. Οι οδηγοί SCSI ZIP μπορούν να λειτουργήσουν μόνο αν έχουν
            ρυθμιστεί σε SCSI IDs 5 ή 6, αλλά αν το υποστηρίζει ο ελεγκτής
            SCSI που χρησιμοποιείτε, μπορείτε ακόμα και να εκκινήσετε από
            αυτούς. Δεν είναι ξεκάθαρο ποιοι ελεγκτές SCSI υποστηρίζουν
            εκκίνηση από συσκευές με ID διαφορετικό από 0 ή 1, έτσι θα πρέπει
            να συμβουλευθείτε την τεκμηρίωση του ελεγκτή σας, αν θέλετε να
            χρησιμοποιήσετε αυτή τη δυνατότητα.</para>

          <para>Το &os; υποστηρίζει επίσης οδηγούς Zip παράλληλης θύρας.
            Βεβαιωθείτε ότι ο πυρήνας σας περιέχει τα προγράμματα οδήγησης
            για τις συσκευές
            <devicename>scbus0</devicename>,
            <devicename>da0</devicename>,
            <devicename>ppbus0</devicename>, και
            <devicename>vp0</devicename> (ο πυρήνας GENERIC περιέχει τα πάντα
            εκτός από το <devicename>vp0</devicename>). Με χρήση αυτών των
            προγραμμάτων οδήγησης, ο οδηγός της παράλληλης θύρας θα πρέπει να
            είναι διαθέσιμος ως συσκευή <devicename>/dev/da0s4</devicename>.
            Μπορείτε να προσαρτήσετε δίσκους χρησιμοποιώντας την εντολή
            <command>mount /dev/da0s4 /mnt</command> ή (για δίσκους που έχουν
            διαμορφωθεί μέσω dos) την
            <command>mount_msdos /dev/da0s4 /mnt</command>.</para>

          <para>Διαβάστε επίσης <link linkend="media-change">το FAQ σχετικά
            με αφαιρούμενους οδηγούς</link> σε επόμενο σημείο αυτού του
            κεφαλαίου, καθώς και τις <link linkend="removable-drives">
            σημειώσεις σχετικά με την <quote>διαμόρφωση</quote></link> στο
            κεφάλαιο Διαχείρισης.</para>
        </answer>
      </qandaentry>

      <qandaentry>
        <question id="jaz-zip-removable-support">
          <para>Υποστηρίζει το &os; &jaz;, EZ και άλλους αφαιρούμενους
            οδηγούς;</para>
        </question>

        <answer>
          <para>Απλώς λειτουργούν. Οι περισσότερες από τις συσκευές αυτές
            είναι SCSI, και έτσι δείχνουν σαν SCSI δίσκοι στο &os;. Το IDE
            EZ εμφανίζεται σαν οδηγός IDE.</para>

	  <para>Βεβαιωθείτε ότι έχετε ενεργοποιήσει τυχόν εξωτερικές συσκευές
            πριν εκκινήσετε το σύστημα σας.</para>

          <para><anchor id="media-change">Για να αλλάξετε μέσο αποθήκευσης
            εν ώρα λειτουργίας, ελέγξτε τις &man.mount.8;, &man.umount.8;,
            και την &man.camcontrol.8; (για συσκευές SCSI) ή
            &man.atacontrol.8; (για συσκευές IDE), και επίσης <link
            linkend="removable-drives">τις συζητήσεις σχετικά με τη χρήση
            αφαιρούμενων οδηγών</link> σε επόμενο τμήμα του FAQ.</para>
        </answer>
      </qandaentry>

	</qandaset>

      </sect1>

      <sect1 id="compatibility-kbd-mice">
	<title>Πληκτρολόγια και ποντίκια</title>

	<qandaset>

      <qandaentry>
        <question id="usbkbd">
          <para>Υποστηρίζει το &os; το USB πληκτρολόγιο μου;</para>
        </question>

        <answer>
          <para>Το &os; υποστηρίζει εγγενώς USB πληκτρολόγια. Ενεργοποιήστε
            την υποστήριξη USB στο <filename>/etc/rc.conf</filename>.</para>

          <para>Μόλις ενεργοποιηθεί η υποστήριξη USB πληκτρολογίου στο σύστημα
            σας, το πληκτρολόγιο τύπου AT αναγνωρίζεται ως
            <devicename>/dev/kbd0</devicename> και το USB πληκτρολόγιο γίνεται
            <devicename>/dev/kbd1</devicename>, αν είναι και τα δύο συνδεμένα
            στο σύστημα. Αν υπάρχει μόνο το USB πληκτρολόγιο, θα αναγνωριστεί
            ως <devicename>/dev/ukbd0</devicename>.</para>

          <para>Αν θέλετε να χρησιμοποιήσετε το USB πληκτρολόγιο στην κονσόλα,
            θα πρέπει να δηλώσετε συγκεκριμένα στον οδηγό της κονσόλας να
            χρησιμοποιήσει το υπάρχον USB πληκτρολόγιο. Αυτό μπορεί να γίνει
            εκτελώντας την ακόλουθη εντολή ως μέρος της διαδικασίας
            αρχικοποίησης του συστήματος:</para>

          <screen>&prompt.root; <userinput>kbdcontrol -k /dev/kbd1 &lt; /dev/ttyv0 &gt; /dev/null</userinput></screen>

          <para>Παρατηρήστε ότι αν το πληκτρολόγιο USB είναι το μοναδικό
            πληκτρολόγιο, θα είναι διαθέσιμο ως
            <devicename>/dev/ukbd0</devicename>, και η εντολή θα δείχνει όπως
            παρακάτω:</para>

          <screen>&prompt.root; <userinput>kbdcontrol -k /dev/ukbd0 &lt; /dev/ttyv0 &gt; /dev/null</userinput></screen>

          <para>Ένα καλό μέρος για να προσθέσετε την παραπάνω εντολή, είναι
            το αρχείο <filename>/etc/rc.i386</filename>.</para>

          <para>Μόλις γίνει αυτό, το USB πληκτρολόγιο θα πρέπει να λειτουργεί
            και στο Χ περιβάλλον, χωρίς ανάγκη ειδικών ρυθμίσεων.</para>

          <para>Η εν θερμώ σύνδεση και αποσύνδεση USB πληκτρολογίου, ίσως
            να μη λειτουργεί ακόμα σωστά. Σας συνιστούμε να συνδέσετε το
            πληκτρολόγιο πριν την εκκίνηση του συστήματος, και να το αφήσετε
            συνδεμένο μέχρι τον τερματισμό, για να αποφύγετε τυχόν προβλήματα.</para>

          <para>Δείτε τη σελίδα manual &man.ukbd.4; για περισσότερες
            πληροφορίες.</para>
        </answer>
      </qandaentry>

      <qandaentry>
        <question id="busmouse">
          <para>Έχω ένα μη-τυπικό ποντίκι τύπου bus. Πως θα το ρυθμίσω;</para>
        </question>

        <answer>
          <para>Το &os; υποστηρίζει ποντίκια τύπου bus και τον τύπο InPort
            bus από κατασκευαστές όπως Microsoft, Logitech και ATI.
            Ο πυρήνας GENERIC δεν περιέχει τον απαραίτητο οδηγό συσκευής. Για
            να περιλάβετε το πρόγραμμα οδήγησης στο δικό σας προσαρμοσμένο
            πυρήνα, προσθέστε την ακόλουθη γραμμή στον αρχείο ρυθμίσεων
            πυρήνα:</para>

          <programlisting>device mse0 at isa? port 0x23c irq5</programlisting>

          <para>Τα ποντίκια τύπου bus συνήθως έρχονται με δικές τους κάρτες
            επέκτασης. Ενδεχομένως να έχετε δυνατότητα να ρυθμίσετε την
            κάρτα σε διαφορετική διεύθυνση θύρας και IRQ από αυτά που
            φαίνονται παραπάνω. Συμβουλευθείτε το εγχειρίδιο του ποντικιού
            σας και τη σελίδα manual &man.mse.4; για περισσότερες
            πληροφορίες.</para>
        </answer>
      </qandaentry>

      <qandaentry>
        <question id="ps2mouse">
          <para>Πως μπορώ να χρησιμοποιήσω το ποντίκι μου τύπου PS/2
            (<quote>πόρτας ποντικιού</quote> ή <quote>πληκτρολογίου</quote>);</para>
        </question>

        <answer>
          <para>Το ποντίκι τύπου PS/2 υποστηρίζεται εγγενώς. Το απαραίτητο
             πρόγραμμα οδήγησης, <devicename>psm</devicename>, περιλαμβάνεται
             στον πυρήνα.</para>

          <para>Αν ο προσαρμοσμένος πυρήνας σας δεν τον περιέχει, προσθέστε
            την ακόλουθη γραμμή στο αρχείο ρυθμίσεων πυρήνα, και
            μεταγλωττίστε ξανά τον πυρήνα σας.</para>

          <programlisting>device psm0 at atkbdc? irq 12</programlisting>

          <para>Μόλις ο πυρήνας ανιχνεύσει σωστά τη συσκευή
            <devicename>psm0</devicename> κατά την εκκίνηση, βεβαιωθείτε ότι
            υπάρχει η αντίστοιχη καταχώρηση για το
            <devicename>psm0</devicename> στον κατάλογο
            <filename>/dev</filename>. Μπορείτε να το δημιουργήσετε γράφοντας:</para>

          <screen>&prompt.root; <userinput>cd /dev; sh MAKEDEV psm0</userinput></screen>

          <para>όταν έχετε εισέλθει ως χρήστης <username>root</username>.</para>

          <note>
	    <para>Μπορείτε να παραλείψετε αυτό το βήμα αν χρησιμοποιείτε &os;
              5.0-RELEASE ή νεώτερο με ενεργοποιημένο το &man.devfs.5;, καθώς
              τα απαραίτητα αρχεία συσκευών θα δημιουργηθούν αυτόματα κάτω
              από τον κατάλογο <filename>/dev</filename>.</para>
	  </note>
	</answer>
      </qandaentry>

      <qandaentry>
        <question id="moused">
          <para>Είναι δυνατόν να χρησιμοποιηθεί το ποντίκι με κάποιο τρόπο
            έξω από το περιβάλλον του συστήματος X Window;</para>
        </question>

        <answer>
          <para>Αν χρησιμοποιείτε το προεπιλεγμένο πρόγραμμα οδήγησης
            κονσόλας, &man.syscons.4;, μπορείτε να χρησιμοποιήσετε το δείκτη
            του ποντικιού σας σε κονσόλες κειμένου για να κάνετε αποκοπή και
            επικόλληση κειμένου. Εκτελέστε τον δαίμονα του ποντικιού,
            &man.moused.8;, και ενεργοποιήστε το δείκτη του ποντικιού στην
            εικονική κονσόλα:</para>

          <screen>&prompt.root; <userinput>moused -p /dev/<replaceable>xxxx</replaceable> -t <replaceable>yyyy</replaceable></userinput>
&prompt.root; <userinput>vidcontrol -m on</userinput></screen>

          <para>Όπου το <replaceable>xxxx</replaceable> είναι το όνομα
            συσκευής του ποντικιού και το <replaceable>yyyy</replaceable>
            είναι ο τύπος του πρωτοκόλλου του. Ο δαίμονας του ποντικιού μπορεί
            να αναγνωρίσει αυτόματα το είδος του πρωτοκόλλου για τα
            περισσότερα ποντίκια, εκτός από παλιά σειριακά μοντέλα. Καθορίστε
            το πρωτόκολλο <literal>auto</literal> για να χρησιμοποιήσετε την
            αυτόματη ανίχνευση. Αν αυτή δεν δουλέψει, δείτε τη σελίδα manual
            &man.moused.8; για μια λίστα με υποστηριζόμενους τύπους
            πρωτοκόλλων.</para>

          <para>Αν έχετε ποντίκι τύπου PS/2, απλώς προσθέστε
            <literal>moused_enable="YES"</literal> στο αρχείο
            <filename>/etc/rc.conf</filename> για να εκκινεί ο δαίμονας του
            ποντικιού κατά την εκκίνηση. Επιπρόσθετα, αν επιθυμείτε να
            χρησιμοποιείτε το δαίμονα του ποντικιού σε όλες τις εικονικές
            κονσόλες, και όχι μόνο στην κονσόλα συστήματος, προσθέστε τη
            γραμμή <literal>allscreens_flags="-m on"</literal> στο
            <filename>/etc/rc.conf</filename>.</para>

          <para>Όταν εκτελείται ο δαίμονας του ποντικιού, η πρόσβαση στο
            ποντίκι πρέπει να συντονίζεται μεταξύ του δαίμονα και άλλων
            προγραμμάτων, όπως τα X Windows. Κοιτάξτε στο FAQ την ερώτηση
            <link linkend="x-and-moused">Γιατί το ποντίκι μου δεν δουλεύει
            στα Χ;</link> για περισσότερες πληροφορίες σχετικά με αυτό το
            πρόβλημα.</para>
        </answer>
      </qandaentry>

      <qandaentry>
        <question id="text-mode-cut-paste">
          <para>Πως μπορώ να κάνω αποκοπή και επικόλληση κειμένου με το
            ποντίκι σε μια κονσόλα κειμένου;</para>
        </question>

        <answer>
          <para>Μόλις ενεργοποιήσετε το δαίμονα του ποντικιού (δείτε την
            <link linkend="moused">προηγούμενη ενότητα</link>), κρατήστε
            πιεσμένο το πλήκτρο 1 (το αριστερό πλήκτρο) και κινήστε το
            ποντίκι για να επιλέξετε μια περιοχή κειμένου. Κατόπιν, πιέστε
            το πλήκτρο 2 (το μεσαίο πλήκτρο) για να το επικολλήσετε στην
            περιοχή του δρομέα. Με την πίεση του πλήκτρου 3 (δεξιού πλήκτρου)
            μπορείτε να <quote>επεκτείνετε</quote> την επιλεγμένη περιοχή
            κειμένου.</para>

	  <para>Αν το ποντίκι σας δεν έχει μεσαίο πλήκτρο, μπορεί να θέλετε
            να το εξομοιώσετε ή να αλλάξετε τις λειτουργίες των πλήκτρων
            χρησιμοποιώντας τις επιλογές που παρέχονται από τον δαίμονα του
            ποντικιού Δείτε τη σελίδα manual &man.moused.8; για τις
            λεπτομέρειες.</para>
        </answer>
      </qandaentry>

      <qandaentry>
        <question id="mouse-wheel-buttons">
          <para>Το ποντίκι μου έχει διάφορα έξυπνα πλήκτρα και ροδέλα κύλισης.
            Μπορώ να τα χρησιμοποιήσω στο &os;;</para>
        </question>

        <answer>
          <para>Η απάντηση, δυστυχώς, είναι <quote>εξαρτάται</quote>.
            Τα ποντίκια με έξτρα δυνατότητες συνήθως απαιτούν εξειδικευμένα
            προγράμματα οδήγησης. Αν το πρόγραμμα οδήγησης του ποντικιού ή
            το αντίστοιχο πρόγραμμα του χρήστη δεν παρέχουν συγκεκριμένη
            υποστήριξη για το ποντίκι, θα λειτουργεί ως ένα απλό ποντίκι δύο
            ή τριών πλήκτρων.<para>

          <para>Για πιθανή χρήση της ροδέλας σε περιβάλλον X Window, δείτε
            την <link linkend="x-and-wheel">αντίστοιχη ενότητα</link>.</para>
        </answer>
      </qandaentry>

      <qandaentry>
        <question id="laptop-mouse-trackball">
          <para>Πως μπορώ να χρησιμοποιήσω το ποντίκι / trackball / touchpad
            στον φορητό μου υπολογιστή;</para>
        </question>

        <answer>
          <para>Δείτε την <link linkend="ps2mouse">απάντηση στην προηγούμενη
            ερώτηση</link>.</para>
        </answer>
      </qandaentry>

      <qandaentry>
        <question id="keyboard-delete-key">
          <para>Πως μπορώ να χρησιμοποιήσω το πλήκτρο delete στο
            <command>sh</command> και <command>csh</command>;</para>
        </question>

        <answer>
	  <para>Για το <application>Κέλυφος Bourne</application>, προσθέστε
            τις ακόλουθες γραμμές στο αρχείο σας <filename>.shrc</filename>.
            Δείτε επίσης τις σελίδες manual &man.sh.1; και &man.editrc.5;.</para>

	  <programlisting>bind ^? ed-delete-next-char # for console
bind ^[[3~ ed-delete-next-char # for xterm</programlisting>

	  <para>Για το <application>Κέλυφος C</application>, προσθέστε τις
            ακόλουθες γραμμές στο αρχείο σας <filename>.cshrc</filename>.
            Δείτε επίσης τη σελίδα manual του &man.csh.1;.</para>

	  <programlisting>bindkey ^? delete-char # for console
bindkey ^[[3~ delete-char # for xterm</programlisting>

	  <para>Για περισσότερες πληροφορίες, δείτε <ulink
	      url="http://www.ibb.net/~anne/keyboard.html">αυτή τη σελίδα
            </ulink>.</para>
        </answer>
      </qandaentry>

	</qandaset>

      </sect1>

      <sect1 id="compatibility-networking">
	<title>Συσκευές σειριακής επικοινωνίας και Δικτύωσης</title>

	<qandaset>

      <qandaentry>
        <question id="network-cards">
          <para>Ποιες κάρτες δικτύου υποστηρίζει το &os;;</para>
        </question>

        <answer>
          <para>Για την πλήρη λίστα, δείτε τις Σημειώσεις Υλικού που
            παρέχονται με κάθε έκδοση του &os;.</para>
        </answer>
      </qandaentry>

      <qandaentry>
        <question id="support-winmodem">
          <para>Υποστηρίζει το &os; modems που λειτουργούν με τη βοήθεια
            λογισμικού όπως τα  Winmodems;</para>
        </question>

        <answer>
          <para>To &os; υποστηρίζει αρκετά software modems με την βοήθεια
            επιπρόσθετου λογισμικού. Το port
            <filename role="package">comms/ltmdm</filename> προσθέτει
            υποστήριξη για modems που βασίζονται στο δημοφιλές κύκλωμα
            Lucent LT. Το port
            <filename role="package">comms/mwavem</filename> υποστηρίζει το
            modem που διαθέτουν οι φορητοί υπολογιστές Thinkpad 600 και 700
            της IBM.</para>

          <para>Δεν μπορείτε να εγκαταστήσετε το &os; μέσω software modem. Το
            λογισμικό αυτό πρέπει να εγκατασταθεί μετά την εγκατάσταση του
            &os;.</para>
        </answer>
      </qandaentry>

      <qandaentry>
	<question id="support-broadcom">
	  <para>Υπάρχει εγγενές πρόγραμμα οδήγησης για τις κάρτες Broadcom
            43xx;</para>
	</question>

	<answer>
	  <para>Όχι, και μάλλον δεν θα υπάρξει.</para>

	  <para>Η Broadcom αρνείται να δώσει δημόσια πληροφορίες σχετικά με
            τον προγραμματισμό των ολοκληρωμένων της που χρησιμοποιούνται σε
            εφαρμογές ασύρματων δικτύων, πιθανόν επειδή και το τμήμα του
            πομποδέκτη της κάρτας ελέγχεται με τη βοήθεια λογισμικού. Για να
            αποκτήσουν έγκριση για τις κάρτες τους από το FCC, πρέπει να
            εξασφαλίσουν ότι οι τελικοί χρήστες δεν θα είναι σε θέση να
            κάνουν ρυθμίσεις όπως αλλαγή της συχνότητας λειτουργίας, των
            παραμέτρων διαμόρφωσης και της ισχύος εκπομπής. Αλλά χωρίς τις
            πληροφορίες προγραμματισμού, είναι σχεδόν αδύνατο να γραφεί
            πρόγραμμα οδήγησης.</para>
	</answer>
      </qandaentry>

      <qandaentry>
        <question id="multiport-serial-support">
          <para>Ποιες κάρτες πολλαπλών σειριακών θυρών υποστηρίζονται από
            το &os;;</para>
        </question>

        <answer>
          <para>Υπάρχει μια λίστα για αυτές στην ενότητα <ulink
            url="&url.books.handbook;/install.html#INSTALL-MISC">διάφορων
            συσκευών</ulink> του Εγχειριδίου.</para>

          <para>Ακόμα φαίνεται ότι λειτουργούν και κάποιες κάρτες που
            είναι αντιγραφές επώνυμων μοντέλων, ειδικά όσες υποστηρίζουν ότι
            είναι συμβατές με τις αντίστοιχες τις AST.</para>

          <para>Δείτε τη σελίδα manual &man.sio.4; για περισσότερες
            πληροφορίες σχετικά με τη ρύθμιση τέτοιων καρτών.</para>
        </answer>
      </qandaentry>

      <qandaentry>
        <question id="serial-console-prompt">
          <para>Πως μπορώ να εμφανίσω την προτροπή boot: σε μια σειριακή
            κονσόλα;</para>
        </question>

        <answer>
            <orderedlist>
              <listitem>
                <para>Δημιουργήστε πυρήνα που να περιέχει την επιλογή
                  <literal>options COMCONSOLE</literal>.</para>
              </listitem>

              <listitem>
                <para>Δημιουργήστε το <filename>/boot.config</filename> και
                  γράψτε μέσα σε αυτό μόνο την επιλογή <option>-P</option>.</para>
              </listitem>

              <listitem>
                <para>Αποσυνδέστε το πληκτρολόγιο από το σύστημα.</para>
              </listitem>
            </orderedlist>

          <para>Δείτε το αρχείο
            <filename>/usr/src/sys/i386/boot/biosboot/README.serial</filename>
            για περισσότερες πληροφορίες.</para>
        </answer>
      </qandaentry>

	</qandaset>

      </sect1>

      <sect1 id="compatibility-sound">
	<title>Συσκευές ήχου</title>

	<qandaset>

      <qandaentry>
        <question id="sound-card-support">
          <para>Ποιες κάρτες ήχου υποστηρίζονται από το &os;;</para>
        </question>

        <answer>
          <para>Το &os; υποστηρίζει διάφορες κάρτες ήχου, συμπεριλαμβανομένων
            των  &soundblaster;, &soundblaster; Pro, &soundblaster; 16,
            Pro Audio Spectrum 16, AdLib, και Gravis UltraSound. (για
            περισσότερες πληροφορίες, δείτε τις
            <ulink url="&url.base;/releases/">Πληροφορίες Έκδοσης του &os;
            </ulink> και τη σελίδα manual &man.snd.4;).
            Υπάρχει επίσης περιορισμένη υποστήριξη για κάρτες MIDI που είναι
            συμβατές με το πρότυπο MPU-401. Επίσης υποστηρίζονται οι κάρτες
            που είναι συμβατές με το πρότυπο &microsoft; Sound System.</para>

            <note>
              <para>Το παραπάνω ισχύει μόνο για τον ήχο! Το πρόγραμμα οδήγησης
                δεν υποστηρίζει τυχόν CDROM, SCSI ή joysticks που συνδέονται
                πάνω σε αυτές τις κάρτες, εκτός από την &soundblaster;. Αν
                και η διεπαφή SCSI της &soundblaster; καθώς και κάποια
                μη-SCSI CDROM υποστηρίζονται, δεν μπορούν ωστόσο να
                χρησιμοποιηθούν για τη διαδικασία εκκίνησης.</para>
             </note>
        </answer>
      </qandaentry>

      <qandaentry>
        <question id="es1370-silent-pcm">
          <para>Υπάρχει κάποια λύση για το πρόβλημα του ήχου στην κάρτα μου
            που υποστηρίζεται από το &man.pcm.4;;</para>
        </question>

        <answer>
          <para>Κάποιες κάρτες ήχου, όπως η es1370, μηδενίζουν την ένταση του
            ήχου σε κάθε εκκίνηση. Πρέπει να εκτελείτε την ακόλουθη εντολή
            κάθε φορά που ξεκινά το μηχάνημα:</para>

          <screen>&prompt.root; <userinput>mixer pcm 100 vol 100 cd 100</userinput></screen>
        </answer>
      </qandaentry>

	</qandaset>

      </sect1>

      <sect1 id="compatibility-other">
	<title>Άλλο υλικό</title>

	<qandaset>

      <qandaentry>
        <question id="other-device-support">
          <para>Ποιες άλλες συσκευές υποστηρίζονται από το &os;;</para>
        </question>

        <answer>
          <para>Δείτε το <ulink
            url="&url.books.handbook;/install.html#INSTALL-MISC">Εγχειρίδιο
            </ulink> για τη λίστα των υπόλοιπων συσκευών που υποστηρίζονται.</para>

        </answer>
      </qandaentry>

      <qandaentry>
        <question id="power-management-support">
          <para>Υποστηρίζει το &os; διαχείριση ενέργειας για το φορητό μου
            υπολογιστή;</para>
        </question>

        <answer>
          <para>Από το &os; 4.X και μετά, υποστηρίζεται το
            <acronym>APM</acronym> σε συγκεκριμένα μηχανήματα. Περισσότερες
            πληροφορίες μπορείτε να βρείτε στο &man.apm.4;.</para>

	  <para>Από το &os; 5.X και μετά, υποστηρίζεται η δυνατότητα
	    <acronym>ACPI</acronym> η οποία υπάρχει σε όλους τους σύγχρονους
	    υπολογιστές.  Μπορείτε να βρείτε περισσότερες πληροφορίες στο
	    &man.acpi.4;.  Αν ένα σύστημα υποστηρίζει τόσο
	    <acronym>APM</acronym> όσο και <acronym>ACPI</acronym>, μπορείτε
            να χρησιμοποιήσετε όποιο θέλετε. Σας συνιστούμε να δοκιμάσετε και
            τα δύο και να επιλέξετε αυτό που καλύπτει καλύτερα τις ανάγκες
            σας.</para>

        </answer>
      </qandaentry>

      <qandaentry>
	<question id="disable-acpi">
	  <para>Πως μπορώ να απενεργοποιήσω το ACPI;</para>
	</question>

	<answer>
	  <para>Προσθέστε τη γραμμή <screen>hint.acpi.0.disabled="1"</screen>
	    στο αρχείο <filename>/boot/device.hints</filename>.</para>
	</answer>
      </qandaentry>

      <qandaentry>
        <question id="micron-hang-boot">
          <para>Γιατί το Micron σύστημα μου κρεμάει κατά την εκκίνηση;</para>
        </question>

        <answer>
          <para>Ορισμένες μητρικές Micron υλοποιούν το PCI BIOS με μη
            τυποποιημένο τρόπο, προκαλώντας προβλήματα στην εκκίνηση του
            &os;, καθώς οι PCI συσκευές δεν ρυθμίζονται στις διευθύνσεις που
            αναφέρονται.</para>

          <para>Για να παρακάμψετε το πρόβλημα, απενεργοποιήστε την επιλογή
            <quote>Plug and Play Operating System</quote> από το BIOS.</para>
        </answer>
      </qandaentry>

      <qandaentry>
        <question id="asusk7v-boot-failure">
          <para>Η δισκέτα εκκίνησης κρεμάει στη μητρική ASUS K7V. Πως μπορώ
            να το διορθώσω αυτό;</para>
        </question>

        <answer>
          <para>Στις ρυθμίσεις του BIOS, απενεργοποιήστε την επιλογή
            <quote>boot virus protection</quote>.</para>
        </answer>
      </qandaentry>

      <qandaentry>
        <question id="micron-3comnic-failure">
          <para>Γιατί η PCI κάρτα δικτύου μου της &tm.3com; δεν λειτουργεί με
            το Micron υπολογιστή μου;</para>
        </question>

        <answer>
          <para>Ορισμένες μητρικές της Micron έχουν μη-τυποποιημένο PCI BIOS
            το οποίο δεν ρυθμίζει τις συσκευές PCI στις διευθύνσεις που
            αναφέρονται. Αυτό δημιουργεί προβλήματα κατά την εκκίνηση του
            &os;.</para>

          <para>Για να παρακάμψετε το πρόβλημα, απενεργοποιήστε την επιλογή
            <quote>Plug and Play Operating System</quote> από το BIOS.</para>
        </answer>
      </qandaentry>

      <qandaentry>
	<question id="newcard-does-not-work">
	  <para>Η PCMCIA κάρτα μου δεν λειτουργεί. Βλέπω το εξής μήνυμα:
	    <quote>cbb0: unsupported card type detected.</quote>
	    Τι μπορώ να κάνω;</para>
	</question>

	<answer>
	  <para>Μπορείτε να δοκιμάσετε να χρησιμοποιήσετε την αρχική υλοποίηση
            OLDCARD. Τροποποιήστε το αρχείο ρύθμισης του πυρήνα σας, και
            αφαιρέστε τις ακόλουθες γραμμές:
	    <programlisting>device cbb
device pccard
device cardbus</programlisting>
	    Μετά προσθέστε:
	    <programlisting>device pcic
device card 1</programlisting>
            Μεταγλωττίστε ξανά και εγκαταστήστε το νέο πυρήνα όπως
            περιγράφεται στην
	    <ulink url="&url.books.handbook;/kernelconfig.html">Ρύθμιση Πυρήνα
            του  &os;</ulink>.</para>
	</answer>
      </qandaentry>
    </qandaset>

      </sect1>

  </chapter>

  <chapter id="troubleshoot">
    <title>Αντιμετώπιση Προβλημάτων</title>

    <qandaset>
      <qandaentry>
        <question id="pae">
          <para>Γιατί το &os; βρίσκει λάθος ποσότητα μνήμης;</para>
        </question>

        <answer>
	  <para>Αυτό οφείλεται στη διαφορά μεταξύ φυσικών και εικονικών
            διευθύνσεων μνήμης.</para>

	  <para>Η σύμβαση που κατά βάση ακολουθείται στο υλικό του PC, είναι
            να χρησιμοποιείται η μνήμη μεταξύ 3.5G και 4G για ειδικό σκοπό,
            συνήθως για την πρόσβαση σε κάρτες PCI. Αυτό έχει ως αποτέλεσμα να
            μην μπορεί να αντιστοιχηθεί φυσική μνήμη σε αυτή την περιοχή
            διευθύνσεων.</para>

	  <para>Το υλικό του υπολογιστή σας θα καθορίσει τι γίνεται με την
            μνήμη που κανονικά εμφανίζεται σε αυτή τη θέση.  Δυστυχώς,
            σε κάποιες περιπτώσεις το υλικό δεν κάνει τίποτα, και χάνεται η
            δυνατότητα χρήσης των τελευταίων 500Μ μνήμης RAM.</para>

	  <para>Ευτυχώς, στις περισσότερες περιπτώσεις το υλικό ανακατευθύνει
            τη μνήμη σε υψηλότερη θέση, ώστε να είναι ακόμα δυνατή η χρήση
            της. Αυτό μπορεί ωστόσο να σας προκαλέσει κάποια σύγχυση αν
            παρακολουθείτε τα μηνύματα εκκίνησης.</para>

	  <para>Στην 32 bit έκδοση του &os;, η μνήμη φαίνεται να έχει χαθεί
            καθώς ανακατευθύνεται πάνω από τα 4G, τα οποία δεν είναι
            προσβάσιμα από 32 bit πυρήνα. Στην περίπτωση αυτή η λύση είναι
            να φτιάξετε ένα πυρήνα τύπου PAE. Δείτε
	    <link linkend="memory-limits">αυτήν την καταχώρηση στο FAQ</link>
	    για περισσότερες πληροφορίες.</para>

	  <para>Στην 64 bit έκδοση του &os;, ή όταν χρησιμοποιείται πυρήνας
            τύπου PAE, το &os; θα ανιχνεύσει και θα ανακατευθύνει σωστά τη
            μνήμη ώστε να είναι χρησιμοποιήσιμη. Κατά την εκκίνηση ωστόσο,
            μπορεί να φαίνεται ότι το &os; ανιχνεύει περισσότερη μνήμη από
            αυτή που έχει στην πραγματικότητα το σύστημα. Αυτό είναι
            φυσιολογικό και η διαθέσιμη μνήμη θα διορθωθεί καθώς
            ολοκληρώνεται η διαδικασία της εκκίνησης.</para>
        </answer>
      </qandaentry>

      <qandaentry>
        <question id="awre">
          <para>Ο σκληρός μου δίσκος έχει χαλασμένους τομείς. Τι μπορώ να
            κάνω;</para>
        </question>

        <answer>
          <para>Στους δίσκους SCSI, ο οδηγός μπορεί συνήθως αυτόματα να
            επανατοποθετήσει τα δεδομένα σε εναλλακτικούς τομείς. Ωστόσο
            οι περισσότεροι δίσκοι έρχονται με την δυνατότητα αυτή
            απενεργοποιημένη.</para>

          <para>Για να ενεργοποιήσετε την επανατοποθέτηση χαλασμένων τομέων,
            επεξεργαστείτε την πρώτη σελίδα κατάστασης της συσκευής
            (modepage), δίνοντας την παρακάτω εντολή
            (ως <username>root</username>):</para>
           
          <screen>&prompt.root; <userinput>camcontrol modepage sd0 -m 1 -e -P 3</userinput></screen>

          <para>και αλλάξτε τις τιμές των AWRE και ARRE από 0 σε 1:</para>

          <programlisting>AWRE (Auto Write Reallocation Enbld):  1
ARRE (Auto Read Reallocation Enbld):  1</programlisting>

	  <para>Οι σύγχρονοι οδηγοί τύπου IDE έχουν επίσης ενεργοποιημένη από 
            το εργοστάσιο τη δυνατότητα επανατοποθέτησης χαλασμένων τομέων.</para>

	  <para>Αν δείτε προειδοποιήσεις σχετικά με χαλασμένους τομείς
            (σε οποιοδήποτε είδος δίσκου), είναι ώρα να σκεφτείτε να αλλάξετε
            τον οδηγό. Ίσως μπορέσετε να χρησιμοποιήσετε το διαγνωστικό
            πρόγραμμα που δίνει ο κατασκευαστής του δίσκου για να
            απομονώσετε τους χαλασμένους τομείς, αλλά στην καλύτερη περίπτωση
            απλώς θα κερδίσετε λίγο περισσότερο χρόνο.</para>
        </answer>
      </qandaentry>

      <qandaentry>
        <question id="hpnetserver-scsi-failure">
          <para>Για το &os; δεν ανιχνεύει τον ελεγκτή SCSI στον HP Netserver;</para>
        </question>

        <answer>
          <para>Το πρόβλημα αυτό είναι γνωστό. Ο ενσωματωμένος στη μητρική
            ελεγκτής SCSI του HP Netserver, χρησιμοποιεί σύνδεση τύπου EISA
            και καταλαμβάνει τη θέση EISA με αριθμό 11. Με τον τρόπο αυτό,
            όλες οι <quote>πραγματικές</quote> υποδοχές τύπου EISA βρίσκονται
            πριν από αυτή. Ωστόσο, η περιοχή διευθύνσεων των υποδοχών EISA με
            αριθμό &gt;= 10, συγκρούεται με την περιοχή διευθύνσεων του PCI,
            και το &os; στη σημερινή του μορφή, δεν μπορεί να χειριστεί σωστά
            αυτή την κατάσταση.</para> 

          <para>Έτσι, για την ώρα, το καλύτερο που μπορείτε να κάνετε είναι
            να παριστάνετε ότι δεν υπάρχει σύγκρουση διευθύνσεων :) και να
            ανεβάσετε την επιλογή <literal>EISA_SLOTS</literal> του πυρήνα
            στην τιμή 12. Μεταγλωττίστε έπειτα ξανά τον πυρήνα, όπως
            περιγράφεται στην  <ulink
            url="&url.books.handbook;/kernelconfig.html">σχετική καταχώρηση
            του Εγχειριδίου</ulink>.</para>

          <para>Φυσικά αυτό είναι ένα πρόβλημα αντίστοιχο με το αυγό και την
            κότα, όσο αφορά την εγκατάσταση ενός τέτοιου μηχανήματος. Για
            να προσπεράσετε το πρόβλημα, υπάρχει ειδική πρόβλεψη στο
            <emphasis>UserConfig</emphasis>. Μη χρησιμοποιήσετε το 
            <quote>visual</quote> interface, αλλά την γραμμή εντολών.
            Απλώς γράψτε:</para>

          <programlisting>eisa 12
quit</programlisting>

          <para>στην προτροπή, και εγκαταστήστε το σύστημα σας όπως συνήθως.
            Σας συνιστούμε ωστόσο να μεταγλωττίσετε και να εγκαταστήσετε
            το δικό σας προσαρμοσμένο πυρήνα.</para>

          <para>Ευελπιστούμε ότι σε μελλοντικές εκδόσεις, θα υπάρχει καλύτερη
            διόρθωση για το πρόβλημα αυτό.</para>

            <note>
              <para>Δεν μπορείτε να χρησιμοποιήσετε δίσκο σε κατάσταση
                <literal>dangerously dedicated (επικίνδυνα αφοσιωμένη)
                </literal> με τον HP Netserver. Δείτε
                <link linkend="dedicate">αυτή τη σημείωση</link> για
                περισσότερες πληροφορίες.</para>
            </note>
        </answer>
      </qandaentry>

      <qandaentry>
        <question id="ed1-timeout">
          <para>Βλέπω συνέχεια μηνύματα του τύπου
            <errorname>ed1: timeout</errorname>. Τι σημαίνουν;</para> 
        </question>

        <answer>
          <para>Τα μηνύματα αυτά προκαλούνται συνήθως από διενέξεις στα
            interrupts (π.χ. δύο κάρτες που χρησιμοποιούν το ίδιο IRQ).
            Εκκινήστε με την επιλογή -c και αλλάξτε την καταχώρηση
            ed0/de0/... ώστε να συμβαδίζει με το υλικό σας.</para>

          <para>Αν χρησιμοποιείτε την σύνδεση BNC της κάρτας δικτύου σας,
            ίσως να δείτε επίσης αντίστοιχα μηνύματα σε περίπτωση
            προβληματικού τερματισμού. Για να ελέγξετε την περίπτωση αυτή,
            συνδέστε ένα τερματιστή απευθείας στην κάρτα (χωρίς καλώδιο) και
            δείτε αν σταματήσουν τα μηνύματα.</para>

          <para>Κάποιες κάρτες συμβατές με NE2000, δίνουν αυτό το μήνυμα αν
            δεν υπάρχει σύνδεση στη θύρα UTP ή αν το καλώδιο είναι
            αποσυνδεμένο.</para>
        </answer>
      </qandaentry>

      <qandaentry>
        <question id="bad-3c509">
          <para>Γιατί σταμάτησε να λειτουργεί η κάρτα μου &tm.3com; 3C509
            χωρίς να υπάρχει εμφανής λόγος;</para>
        </question>

        <answer>
          <para>Η κάρτα αυτή έχει την κακή συνήθεια να χάνει τις ρυθμίσεις
            της. Ανανεώστε τις, χρησιμοποιώντας το βοηθητικό πρόγραμμα DOS
            <command>3c5x9.exe</command>.</para>
        </answer>
      </qandaentry>

      <qandaentry>
        <question id="printer-slow">
          <para>Ο εκτυπωτής μου στην παράλληλη θύρα είναι απελπιστικά αργός.
            Τι μπορώ να κάνω;</para>
        </question>

        <answer>
          <para>Αν το μόνο πρόβλημα είναι ο υπερβολικά αργός εκτυπωτής,
            μπορείτε να δοκιμάσετε να αλλάξετε την
            <ulink url="&url.books.handbook;/printing-intro-setup.html#PRINTING-PARALLEL-PORT-MODE">κατάσταση λειτουργίας της παράλληλης θύρας</ulink>
            όπως περιγράφεται στο κεφάλαιο του Εγχειριδίου σχετικά με
            την <ulink url="&url.books.handbook;/printing-intro-setup.html">
            Εγκατάσταση Εκτυπωτή</ulink>.</para>
        </answer>
      </qandaentry>

      <qandaentry>
        <question id="signal11">
          <para>Γιατί τα προγράμματα μου περιστασιακά τερματίζουν με σφάλμα
            <errorname>Signal 11</errorname>;</para>
        </question>

        <answer>
          <para>Τα σφάλματα τύπου Signal 11 δημιουργούνται όταν μια διεργασία
            προσπαθεί να προσπελάσει περιοχή μνήμης για την οποία δεν έχει
            πάρει άδεια από το λειτουργικό σύστημα. Αν συμβαίνει κάτι τέτοιο
            σε φαινομενικά τυχαία χρονικά διαστήματα, θα πρέπει να αρχίσετε να
            το ερευνάτε πολύ προσεκτικά.</para>

          <para>Τα προβλήματα αυτά συνήθως οφείλονται σε κάποιον από τους
            παρακάτω λόγους:</para>

          <orderedlist>
            <listitem>
              <para>Αν το πρόβλημα εμφανίζεται μόνο σε μια συγκεκριμένη
                εφαρμογή την οποία αναπτύσσετε εσείς, είναι πιθανώς
                λάθος στον δικό σας κώδικα.</para>
            </listitem>

            <listitem>
              <para>Αν το πρόβλημα βρίσκεται σε τμήμα του βασικού συστήματος
                του &os;, μπορεί επίσης να είναι προβληματικός κώδικας, αλλά
                τις περισσότερες φορές, τα προβλήματα αυτά βρίσκονται και
                διορθώνονται πριν διανεμηθούν στους περισσότερους από εσάς
                που διαβάζετε το FAQ (για το λόγο αυτό άλλωστε υπάρχει και η
                γραμμή ανάπτυξης -current).</para>
            </listitem>
          </orderedlist>

          <para>Για παράδειγμα, ένας γρήγορος τρόπος να διαπιστώσετε ότι
            <emphasis>δεν</emphasis> πρόκειται για πρόβλημα του &os;, είναι
            αν το πρόβλημα εμφανίζεται κατά τη μεταγλώττιση κάποιου
            προγράμματος, αλλά κάθε φορά και σε διαφορετικό σημείο.</para>

          <para>Για παράδειγμα, υποθέστε ότι εκτελείτε ένα <quote>make
            buildworld</quote>, και η μεταγλώττιση αποτυγχάνει κατά την
            επεξεργασία του αρχείου <filename>ls.c</filename> σε
            <filename>ls.o</filename>. Αν εκτελέσετε ξανά  <quote>make
            buildworld</quote>, και η μεταγλώττιση σταματήσει στο ίδιο σημείο,
            πρόκειται πράγματι για πρόβλημα στα αρχεία του build -- δοκιμάστε
            να ανανεώσετε τον πηγαίο κώδικα και να ξαναπροσπαθήσετε. Αν η
            μεταγλώττιση αποτυγχάνει αλλού, αυτό σχεδόν σίγουρα οφείλεται σε
            προβληματικό υλικό.</para>

          <para>Τι πρέπει να κάνετε:</para>

          <para>Στην πρώτη περίπτωση μπορείτε να χρησιμοποιήσετε κάποιο
            debugger όπως το gdb για να βρείτε το σημείο στο πρόγραμμα με την
            προβληματική διεύθυνση και να το διορθώσετε.</para>

          <para>Στη δεύτερη περίπτωση, θα πρέπει να επαληθεύσετε ότι δεν
            φταίει το υλικό σας.</para>

          <para>Στις συνηθισμένες αιτίες αυτού του προβλήματος,
             περιλαμβάνονται:</para>

          <orderedlist>
            <listitem>
              <para>Οι σκληροί σας δίσκοι μπορεί να υπερθερμαίνονται. Ελέγξτε
                ότι λειτουργούν οι ανεμιστήρες στο κουτί σας. Αν δεν
                λειτουργούν, είναι πιθανό οι δίσκοι σας (και ίσως και άλλα
                εξαρτήματα) να υπερθερμαίνονται.</para>

            <listitem>
              <para>Ο επεξεργαστής σας έχει υπερθερμανθεί: Αυτό μπορεί να
                συμβεί σε περίπτωση που τον λειτουργείτε σε μεγαλύτερη
                συχνότητα από την κανονική (overclocking) ή αν το ανεμιστηράκι
                του επεξεργαστή έχει σταματήσει να λειτουργεί. Σε κάθε
                περίπτωση, θα πρέπει να εξασφαλίσετε ότι χρησιμοποιείτε το
                υλικό σας σύμφωνα με τις προδιαγραφές του, τουλάχιστον για
                όσο διάστημα χρειάζεται για να επιλύσετε το πρόβλημα. Για
                παράδειγμα, αν έχετε κάνει overclocking, επιστρέψτε τον
                επεξεργαστή στην κανονική του συχνότητα.</para>

              <para>Σχετικά με το overclocking, σημειώστε επίσης ότι είναι
                φτηνότερο να έχετε ένα πιο αργό σύστημα από ένα κατεστραμμένο
                που χρειάζεται αντικατάσταση! Επίσης η κοινότητα γενικά δεν
                θα σας αντιμετωπίσει με κατανόηση αν αναφέρετε προβλήματα που
                παρουσιάζονται σε συστήματα που λειτουργούν εκτός
                προδιαγραφών, είτε εσείς πιστεύετε ότι η λειτουργία τους
                είναι ασφαλής, είτε όχι.</para>
            </listitem>

            <listitem>
              <para>Προβληματική μνήμη: Αν έχετε εγκατεστημένα περισσότερα
                από ένα SIMMS / DIMMS, αφαιρέστε τα και προσπαθήστε να
                λειτουργήσετε το μηχάνημα με ένα-ένα χωριστά ώστε να
                εντοπίσετε το πρόβλημα σε επίπεδο ενός SIMM / DIMM, ή ίσως σε
                ένα συνδυασμό τους.</para>
            </listitem>

            <listitem>
              <para>Υπερ-αισιόδοξες ρυθμίσεις μητρικής: Στις ρυθμίσεις του
                BIOS, και σε κάποιες περιπτώσεις σε ρυθμίσεις στη μητρική
                μέσω βραχυκυκλωτήρων (jumpers), υπάρχει η δυνατότητα μεταβολής
                διάφορων χρονισμών. Στις περισσότερες περιπτώσεις οι
                προεπιλεγμένες ρυθμίσεις είναι επαρκείς, και ίσως
                δημιουργήσετε προβλήματα αν ρυθμίσετε πολύ χαμηλά τις
                καταστάσεις αναμονής (wait states) της RAM ή θέσετε στο BIOS
                την επιλογή <quote>RAM Speed: Turbo</quote>. Μια καλή ιδέα
                είναι να επιστρέψετε τις ρυθμίσεις του BIOS στις
                προεπιλεγμένες, αλλά πριν το κάνετε, σημειώστε κάπου τις
                δικές σας.</para>
            </listitem>

            <listitem>
              <para>Ανεπαρκής ή κακής ποιότητας τροφοδοσία στη μητρική. Αν
                έχετε κάρτες I/O, σκληρούς δίσκους ή CDROM στο σύστημα σας
                που δεν χρησιμοποιείτε, δοκιμάστε να τα αφαιρέσετε ή να
                αποσυνδέσετε προσωρινά την παροχή τροφοδοσίας τους, για να
                διαπιστώσετε αν το τροφοδοτικό σας μπορεί να διαχειριστεί
                μικρότερο φορτίο. Ή απλώς δοκιμάστε ένα άλλο τροφοδοτικό,
                κατά προτίμηση ένα με λίγο μεγαλύτερη ισχύ (για παράδειγμα
                αν το τρέχον σας τροφοδοτικό είναι ονομαστικής ισχύος 250W,
                δοκιμάστε ένα ισχύος 300W).</para>
            </listitem>

          </orderedlist>

          <para>Θα πρέπει επίσης να διαβάσετε το SIG11 FAQ (το οποίο φαίνεται
            παρακάτω) το οποίο περιλαμβάνει εξαιρετικές επεξηγήσεις για όλα
            αυτά τα προβλήματα, αν και από την σκοπιά του &linux;. Συζητάει
            επίσης για την πιθανότητα να μην ανιχνεύεται προβληματική μνήμη
            από διαγνωστικά προγράμματα ή συσκευές ελέγχου.</para>

          <para>Τέλος, αν τίποτα από τα παραπάνω δεν βοηθήσει, είναι πιθανόν
            να έχετε εντοπίσει ένα πρόβλημα (bug) στο &os; και θα πρέπει να
            ακολουθήσετε τις οδηγίες για να στείλετε αναφορά προβλήματος.</para>

          <para>Μπορείτε να βρείτε εκτεταμένη ανάλυση στο <ulink
            url="http://www.bitwizard.nl/sig11/">
            FAQ σχετικά με το πρόβλημα SIG11.</ulink></para>
          </answer>
        </qandaentry>

        <qandaentry>
          <question id="trap-12-panic">
            <para>Το σύστημα μου σταματάει είτε με <errorname>Fatal
              trap 12: page fault in kernel mode</errorname>, ή με
              <errorname>panic:</errorname>, δείχνοντας και μια σειρά από
              πληροφορίες. Τι πρέπει να κάνω;</para>
          </question>

          <answer>
            <para>Η ομάδα ανάπτυξης του &os; ενδιαφέρεται ιδιαίτερα για αυτά
              τα λάθη, αλλά χρειάζεται περισσότερες πληροφορίες εκτός από το
              μήνυμα λάθους που βλέπετε. Αντιγράψτε το πλήρες μήνυμα και
              έπειτα συμβουλευθείτε την ενότητα του FAQ σχετικά με τα
              <link linkend= "KERNEL-PANIC-TROUBLESHOOTING">kernel
              panics</link>, δημιουργήστε ένα πυρήνα με δυνατότητα
              εκσφαλμάτωσης (debugging kernel) και εκτελέστε ένα  backtrace.
              Αυτό μπορεί να ακούγεται δύσκολο, αλλά δεν χρειάζεστε στην
              πραγματικότητα γνώσεις προγραμματισμού. Πρέπει απλώς να
              ακολουθήσετε τις οδηγίες.</para>
          </answer>
        </qandaentry>

        <qandaentry>
          <question id="screen-loses-sync">
            <para>Γιατί η οθόνη μου μαυρίζει και χάνει το συγχρονισμό της κατά
              την εκκίνηση;</para>
          </question>

          <answer>
            <para>Πρόκειται για γνωστό πρόβλημα με την κάρτα γραφικών ATI
              Mach64. Το πρόβλημα είναι ότι η κάρτα αυτή χρησιμοποιεί την
              διεύθυνση <literal>2e8</literal>, η οποία χρησιμοποιείται επίσης
              και από την τέταρτη σειριακή θύρα. Λόγω κάποιου προβλήματος
              (ή της σχεδίασης) του προγράμματος οδήγησης &man.sio.4;, το
              πρόγραμμα όχι μόνο θα προσπαθήσει να ανιχνεύσει αυτή τη
              διεύθυνση ακόμα και αν δεν έχετε τέταρτη σειριακή θύρα, αλλά
              <emphasis>ακόμα</emphasis> και στην περίπτωση που  έχετε
              απενεργοποιήσει τη σειριακή θύρα sio3 (δηλ. την τέταρτη) η
              οποία φυσιολογικά χρησιμοποιεί αυτή τη διεύθυνση.</para>

            <para>Μέχρι να διορθωθεί το πρόβλημα αυτό, μπορείτε να
              χρησιμοποιήσετε το παρακάτω τέχνασμα για να το παρακάμψετε:</para>

              <orderedlist>
                <listitem>
                  <para>Γράψτε <option>-c</option> στην προτροπή εκκίνησης.
                    (Με τον τρόπο αυτό θα βάλετε τον πυρήνα σε κατάσταση
                    ρύθμισης).</para>
                </listitem>

                <listitem>
                  <para>Απενεργοποιήστε τις <devicename>sio0</devicename>,
                    <devicename>sio1</devicename>,
                    <devicename>sio2</devicename> και
                    <devicename>sio3</devicename> (όλες).  Με τον τρόπο αυτό
                    το πρόγραμμα οδήγησης δεν ενεργοποιείται καν, άρα δεν
                    δημιουργείται πρόβλημα.</para>
                </listitem>

                <listitem>
                  <para>Γράψτε exit για να συνεχίσετε την εκκίνηση.</para>
                </listitem>
              </orderedlist>

          <para>Αν θέλετε να χρησιμοποιήσετε τις σειριακές θύρες, θα πρέπει να
            δημιουργήσετε νέο πυρήνα, με την ακόλουθη μετατροπή: Στο αρχείο
            <filename>/usr/src/sys/i386/isa/sio.c</filename> βρείτε το πρώτο
            σημείο που εμφανίζεται το αλφαριθμητικό <literal>0x2e8</literal>
            και αφαιρέστε αυτό το αλφαριθμητικό και το κόμμα που βρίσκεται
            πριν από αυτό (κρατήστε το κόμμα που βρίσκεται μετά). Ακολουθήστε
            τώρα τη συνηθισμένη διαδικασία δημιουργίας νέου πυρήνα.</para> 

          <para>Ακόμα και μετά την εφαρμογή αυτών των διορθώσεων, ίσως
            ανακαλύψετε ότι το σύστημα X Window δεν λειτουργεί σωστά. Αν
            συμβαίνει αυτό, βεβαιωθείτε ότι χρησιμοποιείτε έκδοση 3.3.3 ή
            μεγαλύτερη του &xfree86;. Από την έκδοση αυτή και μετά, υπάρχει
            ενσωματωμένη υποστήριξη για κάρτες Mach64 και επίσης διατίθεται
            εξειδικευμένος εξυπηρετητής X για την κάρτα αυτή.</para>
        </answer>
      </qandaentry>

      <qandaentry>
        <question id="reallybigram">
          <para>Γιατί το &os; σύστημα μου χρησιμοποιεί μόνο 64MB RAM, ενώ ο
            υπολογιστής μου έχει εγκατεστημένα 128MB;</para>
        </question>

        <answer>
          <para>Εξαιτίας του τρόπου με τον οποίο το &os; διαβάζει το μέγεθος
            της μνήμης από το BIOS, μπορεί να ανιχνεύσει μόνο 16bits μέγεθος
            σε Kbytes (65536 Kbytes = 64MB) (ή και λιγότερο... ορισμένα BIOS
            δίνουν προκαθορισμένο μέγεθος μνήμης 16Μ). Αν έχετε περισσότερα
            από 64MB, το &os; θα προσπαθήσει να τα ανιχνεύσει. Η ανίχνευση
            ωστόσο μπορεί να αποτύχει.</para>

          <para>Για να παρακάμψετε το πρόβλημα, θα πρέπει να χρησιμοποιήσετε
            την επιλογή του πυρήνα που φαίνεται παρακάτω. Υπάρχει τρόπος να
            ληφθούν πλήρεις πληροφορίες σχετικά με τη μνήμη από το BIOS, αλλά
            στο bootblock δεν υπάρχει αρκετός χώρος για να γίνει αυτό. Κάποια
            μέρα, όταν διορθωθεί το πρόβλημα της έλλειψης χώρου στα
            bootblocks, θα χρησιμοποιήσουμε τις εκτεταμένες λειτουργίες του
            BIOS για να ανακτήσουμε πλήρεις πληροφορίες σχετικά με τη μνήμη.
            Για την ώρα, πρέπει να περιοριστούμε στην ρύθμιση της αντίστοιχης
            επιλογής του πυρήνα.</para>

          <para><literal>options "MAXMEM=<replaceable>n</replaceable>"</literal></para>

          <para>Όπου το <replaceable>n</replaceable> είναι το μέγεθος της
            μνήμης σε kilobytes. Για μηχάνημα με 128 MB, θα πρέπει να
            χρησιμοποιήσετε το <literal>131072</literal>.</para>
        </answer>
      </qandaentry>

      <qandaentry>
	<question id="kmem-map-too-small">
	  <para>Το σύστημα μου έχει περισσότερο από 1 GB RAM, και παίρνω
            panics με μηνύματα <quote>kmem_map too small</quote>. Που είναι
            το πρόβλημα;</para>
	</question>

	<answer>
	  <para>Φυσιολογικά, το &os; χρησιμοποιεί το μέγεθος της
            εγκατεστημένης μνήμης για να καθορίσει μια σειρά από παραμέτρους
            του πυρήνα, όπως το μέγιστο αριθμό αρχείων που μπορεί να είναι
            ταυτόχρονα ανοιχτά. Σε συστήματα με περισσότερη από 1GB μνήμη,
            αυτός ο μηχανισμός <quote>αυτόματης ρύθμισης μεγεθών</quote> ίσως
            επιλέξει τιμές οι οποίες να είναι πολύ υψηλές. Κατά την εκκίνηση,
            ο πυρήνας εκχωρεί διάφορους πίνακες και άλλες δομές, οι οποίες
            καταλαμβάνουν τον περισσότερο διαθέσιμο χώρο του. Αργότερα,
            καθώς το σύστημα λειτουργεί, ο πυρήνας δεν έχει άλλο χώρο για
            δυναμικές εκχωρήσεις μνήμης, και δημιουργείται panic.</para>

	  <para>Δημιουργήστε το δικό σας πυρήνα, και προσθέστε την επιλογή
	    <option>VM_KMEM_SIZE_MAX</option> στο αρχείο ρυθμίσεων του, ώστε
            να αυξήσετε το μέγιστο μέγεθος σε 400&nbsp;MB
	    (<option>options VM_KMEM_SIZE_MAX=419430400</option>).
	    Τα 400&nbsp;MB φαίνεται να επαρκούν για μηχανήματα με μέγεθος
            μνήμης ως 6&nbsp;GB.</para>
	</answer>
      </qandaentry>
      
      <qandaentry>
	<question id="panic-kmemmap-too-small">
	  <para>Το σύστημα μου δεν έχει 1GB RAM, και πάλι όμως το &os;
            δημιουργεί panic με το μήνυμα
            <errorname>kmem_map too small!</errorname></para>
	</question>

        <answer>
          <para>Το panic δείχνει ότι το σύστημα έχει μείνει από εικονική μνήμη
            για προσωρινή αποθήκευση  δεδομένων δικτύου (network
            buffers, και ειδικότερα mbuf clusters). Μπορείτε να αυξήσετε το
            μέγεθος της εικονικής μνήμης που διατίθεται για mbuf clusters,
            ακολουθώντας τις οδηγίες στην ενότητα
            <ulink
            url="&url.books.handbook;/configtuning-kernel-limits.html#NMBCLUSTERS">Όρια Δικτύου</ulink> του Εγχειριδίου.</para>
        </answer>
      </qandaentry>

      <qandaentry>
        <question id="proc-table-full">
          <para>Γιατί παίρνω το μήνυμα λάθους <errorname>/kernel: proc: table
            is full</errorname>;</para>
        </question>

        <answer>
          <para>Ο πυρήνας του &os; επιτρέπει κάθε χρονική στιγμή την ύπαρξη
            ενός συγκεκριμένου αριθμού διεργασιών. Ο αριθμός αυτός βασίζεται
            στην επιλογή <literal>MAXUSERS</literal> του πυρήνα. Το
            <literal>MAXUSERS</literal> επηρεάζει επίσης και άλλα όρια μέσα
            στον πυρήνα, όπως η προσωρινή μνήμη του δικτύου (network buffers)
            (δείτε <link linkend="panic-kmemmap-too-small">την
            προηγούμενη ερώτηση</link>). Αν το μηχάνημα σας λειτουργεί σε
            υψηλό φορτίο, πιθανόν θα θέλετε να αυξήσετε την επιλογή
            <literal>MAXUSERS</literal>. Με τον τρόπο αυτό, μαζί με το
            μέγιστο αριθμό διεργασιών, θα αυξηθούν και άλλα όρια του
            συστήματος.</para>

	  <para>Για να ρυθμίσετε την τιμή του <literal>MAXUSERS</literal>,
            δείτε την ενότητα <ulink
	    url="&url.books.handbook;/configtuning-kernel-limits.html#KERN-MAXFILES">Όρια Αρχείων/Διεργασιών</ulink> του Εγχειριδίου.  (Αν και η ενότητα
            αυτή αναφέρεται σε ανοιχτά αρχεία, τα ίδια όρια ισχύουν και για
            τις διεργασίες.)</para>

          <para>Αν το μηχάνημα σας λειτουργεί σε χαμηλό φορτίο, αλλά εκτελεί
            μεγάλο αριθμό διεργασιών, μπορείτε απλώς να ρυθμίσετε τον αριθμό
            τους αλλάζοντας την τιμή της μεταβλητής
            <varname>kern.maxproc</varname>. Αν πρέπει να ρυθμίσετε αυτή τη
            μεταβλητή, θα πρέπει να την ορίσετε στο αρχείο 
            <filename>/boot/loader.conf</filename>. Η ρύθμιση δεν θα ισχύσει
            μέχρι να επανεκκινήσετε το σύστημα. Για περισσότερες πληροφορίες
            σχετικά με τις μεταβλητές του πυρήνα, δείτε τις σελίδες manual 
            &man.loader.conf.5; και &man.sysctl.conf.5;. Αν όλες αυτές οι
            διεργασίες εκτελούνται από ένα μόνο χρήστη, θα πρέπει επίσης να
            ρυθμίσετε την τιμή της μεταβλητής
            <varname>kern.maxprocperuid</varname> ώστε να είναι κατά ένα
            μικρότερη από την νέα τιμή της <varname>kern.maxproc</varname>.
            (Πρέπει να είναι κατά ένα μικρότερη, γιατί υπάρχει πάντα ένα
            πρόγραμμα συστήματος, το &man.init.8;, που πρέπει να εκτελείται
            συνέχεια.).</para>

	  <para>Για να γίνει μόνιμη μια αλλαγή ενός sysctl, τοποθετήστε την
            κατάλληλη τιμή στο αρχείο <filename>/etc/sysctl.conf</filename>.
            Περισσότερες πληροφορίες για τη ρύθμιση του συστήματος με την
            χρήση του &man.sysctl.8;, μπορείτε να βρείτε στην ενότητα 
	    <ulink
	      url="&url.books.handbook;/configtuning-sysctl.html">Ρυθμίσεις
	      μέσω sysctl</ulink> του Εγχειριδίου.</para>
        </answer>
      </qandaentry>

      <qandaentry>
        <question id="cmap-busy-panic">
          <para>Γιατί παίρνω το μήνυμα λάθους <errorname>CMAP
              busy</errorname> όταν επανεκκινώ με νέο πυρήνα;</para>
        </question>

        <answer>
          <para>Η λογική του συστήματος που προσπαθεί να ανιχνεύσει τυχόν
            παλιές εκδόσεις των αρχείων <filename>/var/db/kvm_*.db</filename>
            κάποιες φορές αποτυγχάνει, και η χρήση ανόμοιων εκδόσεων μπορεί
            σε ορισμένες περιπτώσεις να οδηγήσει σε panic.</para>

          <para>Αν σας συμβεί αυτό, επανεκκινήστε σε κατάσταση ενός χρήστη
            (single user) και γράψτε:</para>

          <screen>&prompt.root; <userinput>rm /var/db/kvm_*.db</userinput></screen>
        </answer>
      </qandaentry>

      <qandaentry>
        <question id="brkadrint-illegal-host-access">
          <para>Τι σημαίνει το μήνυμα <errorname>ahc0: brkadrint,
              Illegal Host Access at seqaddr 0x0</errorname>;</para>
        </question>

        <answer>
          <para>Υπάρχει μια διένεξη με την κάρτα
            Ultrastor SCSI Host Adapter.</para>

          <para>Κατά τη διάρκεια της διαδικασίας εκκίνησης, εισέλθετε στο
            μενού ρυθμίσεων του πυρήνα και απενεργοποιήστε τη συσκευή
            <devicename>uha0</devicename>, η οποία είναι αυτή που προκαλεί το
            πρόβλημα.</para>
        </answer>
      </qandaentry>

      <qandaentry>
        <question id="aci0-illegal-cable">
          <para>Όταν ξεκινώ το σύστημα μου παίρνω το λάθος
            <errorname>ahc0: illegal cable configuration</errorname>.
            Η καλωδίωση μου είναι σωστή. Τι συμβαίνει;</para>
        </question>

        <answer>
           <para>Η μητρική πλακέτα σας δεν έχει τα απαιτούμενα εξωτερικά
             κυκλώματα ώστε να υποστηρίζει αυτόματο τερματισμό του διαύλου
             SCSI. Αντί να βασίζεστε στον αυτόματο τερματισμό, δηλώστε στο
             SCSI BIOS τον σωστό τερματισμό για τη διάταξη συσκευών που
             έχετε. Το πρόγραμμα οδήγησης του AIC7XXX δεν μπορεί να καθορίσει 
             αν είναι διαθέσιμο το κύκλωμα που χρησιμοποιείται για την
             ανίχνευση του καλωδίου (άρα και του αυτόματου τερματισμού).
             Το πρόγραμμα οδήγησης υποθέτει ότι υπάρχει υποστήριξη, εφόσον οι
             ρυθμίσεις που περιέχονται στη σειριακή EEPROM αναφέρουν "αυτόματο
             τερματισμό". Συχνά, χωρίς το εξωτερικό κύκλωμα ανίχνευσης του
             καλωδίου, το πρόγραμμα οδήγησης θα ρυθμίζει λανθασμένα τον
             τερματισμό, κάτι που μπορεί να δημιουργήσει πρόβλημα στην
             αξιοπιστία του διαύλου SCSI.</para>
        </answer>
      </qandaentry>

      <qandaentry>
        <question id="mail-loopback">
          <para>Γιατί το Sendmail δίνει το μήνυμα λάθους
            <quote><errorname>mail loops back to
              myself</errorname></quote>;</para>
        </question>

        <answer>
          <para>Αυτό περιγράφεται στο sendmail FAQ όπως φαίνεται παρακάτω:</para>

<literallayout>        * Παίρνω μηνύματα λάθους "Local configuration error" όπως το:

        553 relay.domain.net config error: mail loops back to myself
        554 &lt;user@domain.net&gt;... Local configuration error

        Πως μπορώ να επιλύσω το πρόβλημα;

        Έχετε ζητήσει να κατευθύνετε το mail προς το domain (π.χ. domain.net) 
        προς κάποιο συγκεκριμένο μηχάνημα (στην περίπτωση αυτή, το
        relay.domain.net) χρησιμοποιώντας μια εγγραφή MX, αλλά το μηχάνημα
        που κάνει την ανακατεύθυνση δεν αναγνωρίζει τον εαυτό του ως
        domain.net. Προσθέστε το domain.net στο /etc/mail/local-host-names
        (αν χρησιμοποιείτε το FEATURE(use_cw_file)) ή προσθέστε
        "Cw domain.net" στο /etc/mail/sendmail.cf.</literallayout>

          <para>Η τρέχουσα έκδοση του <ulink
            url="ftp://rtfm.mit.edu/pub/usenet/news.answers/mail/sendmail-faq">sendmail
            FAQ</ulink> δεν συντηρείται πλέον με κάθε έκδοση του sendmail.
            Ωστόσο, δημοσιεύεται ανά τακτά διαστήματα στις λίστες <ulink
            url="news:comp.mail.sendmail">comp.mail.sendmail</ulink>,
            <ulink url="news:comp.mail.misc">comp.mail.misc</ulink>, <ulink
            url="news:comp.mail.smail">comp.mail.smail</ulink>, <ulink
            url="news:comp.answers">comp.answers</ulink>, και <ulink
            url="news:news.answers">news.answers</ulink>. Μπορείτε επίσης να
            λάβετε αντίγραφο μέσω email, στέλνοντας ένα μήνυμα στο
            <email>mail-server@rtfm.mit.edu</email> με την εντολή 
            <literal>send usenet/news.answers/mail/sendmail-faq</literal>
            στο κύριο μέρος του μηνύματος.</para>
        </answer>
      </qandaentry>

      <qandaentry>
        <question id="remote-fullscreen">
          <para>Γιατί δεν συμπεριφέρονται σωστά οι εφαρμογές πλήρους οθόνης
            σε απομακρυσμένα μηχανήματα;</para>
        </question>

        <answer>
          <para>Είναι πιθανόν το απομακρυσμένο μηχάνημα να ρυθμίζει τον τύπο
            του τερματικού σας σε κάτι διαφορετικό από τον τύπο
            <literal>cons25</literal> που απαιτείται από την κονσόλα του
            &os;.</para>

          <para>Υπάρχουν διάφοροι τρόποι για να παρακάμψετε αυτό το πρόβλημα:</para>
            <itemizedlist>
              <listitem>
                <para>Μετά την είσοδο σας στο απομακρυσμένο μηχάνημα, ορίστε
                  την μεταβλητή TERM του κελύφους σε <literal>ansi</literal>
                  ή <literal>sco</literal>, εφόσον το απομακρυσμένο μηχάνημα
                  μπορεί να λειτουργήσει με αυτά τα είδη τερματικών.</para>
              </listitem>

              <listitem>
                <para>Στην κονσόλα του &os;, χρησιμοποιήστε κάποιο εξομοιωτή
                  τερματικού  VT100, όπως το
                  <application>screen</application>. Το
                  <application>screen</application> σας δίνει τη δυνατότητα
                  να έχετε πολλαπλές συνεδρίες από ένα μόνο τερματικό, και
                  είναι έτσι και αλλιώς χρήσιμο πρόγραμμα. Κάθε παράθυρο του
                  <application>screen</application> συμπεριφέρεται ως
                  τερματικό του VT100, έτσι η μεταβλητή TERM στον
                  απομακρυσμένο υπολογιστή θα πρέπει να ρυθμιστεί σε
                  <literal>vt100</literal>.</para>
              </listitem>

              <listitem>
                <para>Εγκαταστήστε την καταχώρηση <literal>cons25</literal>
                  στη βάση δεδομένων τερματικών του απομακρυσμένου υπολογιστή.
                  Ο τρόπος για να γίνει αυτό, εξαρτάται από το λειτουργικό
                  σύστημα του απομακρυσμένου υπολογιστή. Φυσιολογικά, θα
                  βρείτε αυτές τις πληροφορίες στα εγχειρίδια διαχείρισης
                  συστήματος του απομακρυσμένου μηχανήματος.</para>
              </listitem>

              <listitem>
                <para>Στο τοπικό σας &os; μηχάνημα, χρησιμοποιήστε τον X
                  server και κάντε login στο απομακρυσμένο μηχάνημα
                  χρησιμοποιώντας κάποιο εξομοιωτή τερματικού όπως το
                  <command>xterm</command> ή το <command>rxvt</command>. Στην
                  περίπτωση αυτή, θα πρέπει στο απομακρυσμένο μηχάνημα να
                  ρυθμίσετε την μεταβλητή  TERM σε <literal>xterm</literal> ή
                  <literal>vt100</literal>.</para>
              </listitem>
            </itemizedlist>
        </answer>
      </qandaentry>

      <qandaentry>
        <question id="calcru-negative">
          <para>Γιατί το μηχάνημα μου δείχνει το μήνυμα
            <errorname>calcru: negative time...</errorname>;</para>
        </question>

        <answer>
          <para>Αυτό μπορεί να συμβεί από διάφορες αιτίες που σχετίζονται με
            interrupts, τόσο στο υλικό όσο και στο λογισμικό. Μπορεί να
            οφείλεται σε προβλήματα (bugs) αλλά μπορεί επίσης να προκληθεί
            εξαιτίας της φύσης κάποιων συσκευών. Ένας συνηθισμένος τρόπος
            πρόκλησης του προβλήματος, είναι η εκτέλεση εφαρμογών TCP/IP
            με μεγάλο MTU μέσω της παράλληλης θύρας. Μπορεί επίσης να
            προκληθεί από κάποιους επιταχυντές γραφικών, και στην περίπτωση
            αυτή το πρώτο πράγμα που θα πρέπει να ελέγξετε είναι η ρύθμιση
            interrupt της αντίστοιχης κάρτας.</para>

          <para>Παρενέργεια αυτού του προβλήματος είναι ο απότομος τερματισμός
            διεργασιών με το μήνυμα <quote>SIGXCPU exceeded cpu time
            limit</quote>.</para>

          <para>Αν το πρόβλημα δεν μπορεί να λυθεί με διαφορετικό τρόπο, η
            λύση είναι να ορίσετε την παρακάτω μεταβλητή του sysctl:</para>

          <screen>&prompt.root; <userinput>sysctl -w kern.timecounter.method=1</userinput></screen>

	  <note>
	    <para>Η επιλογή <option>-w</option> του &man.sysctl.8; θεωρείται
              παρωχημένη και αγνοείται σιωπηλά από το &os; 4.4-RELEASE και
              μετά. Μπορείτε με ασφάλεια να το παραλείψετε κατά τη ρύθμιση
              των επιλογών με την <command>sysctl</command> όπως φαίνεται
              παραπάνω.</para>
	  </note>

          <para>Το παραπάνω θα έχει επίδραση στην απόδοση, αλλά σε σχέση με
            την αιτία του προβλήματος, μάλλον δεν θα το παρατηρήσετε. Αν το
            πρόβλημα επιμένει, διατηρήστε την τιμή του sysctl στο ένα, και
            ρυθμίστε την επιλογή <literal>NTIMECOUNTER</literal> στον πυρήνα
            σας, σε ολοένα αυξανόμενες τιμές. Αν φτάσετε την τιμή
            <literal>NTIMECOUNTER=20</literal> και το πρόβλημα δεν έχει λυθεί,
            τα interrupts στο μηχάνημα σας είναι πολύ προβληματικά και
            ακατάλληλα για ακριβή ρύθμιση της ώρας.</para>
        </answer>
      </qandaentry>

      <qandaentry>
        <question id="pnp-not-found">
          <para>Γιατί η  PnP κάρτα μου δεν ανιχνεύεται πλέον (ή ανιχνεύεται ως
            <literal>unknown</literal>) μετά την αναβάθμιση σε &os; 4.X;</para>
        </question>

        <answer>
          <para>Το &os; 4.X ακολουθεί πλέον αρκετά πιο πιστά το πρότυπο
            <emphasis>PnP</emphasis> και αυτό δημιουργεί ορισμένες φορές
            την παρενέργεια να μη λειτουργούν κάποιες συσκευές PnP (π.χ.
            κάρτες ήχου και εσωτερικά modems) οι οποίες ωστόσο λειτουργούσαν
            στο &os; 3.Χ.</para>

          <para>Οι λόγοι για την συμπεριφορά αυτή, εξηγούνται στο ακόλουθο
            e-mail, το οποίο στάλθηκε στη λίστα &a.questions.name; από τον
            Peter Wemm, ως απάντηση σε ερώτηση σχετικά με ένα εσωτερικό
            modem το οποίο δεν ήταν ανιχνεύσιμο από το σύστημα μετά από
            αναβάθμιση σε &os; 4.X (τα σχόλια μέσα σε <literal>[]</literal>
            έχουν προστεθεί για να γίνει πιο κατανοητό το αντικείμενο της
            συζήτησης).</para>

          <note>
            <para>Το περιεχόμενο αυτής της παράθεσης έχει ανανεωθεί σε σχέση
             με το αρχικό κείμενο.</para>
          </note>

          <blockquote>
            <para>Το PNP bios το προ-ρύθμισε [το modem] και το άφησε στην
              περιοχή διευθύνσεων των θυρών, και έτσι [στην έκδοση 3.Χ] η
              παλαιού τύπου ανίχνευση ISA το <quote>βρήκε</quote> εκεί.</para>

            <para>Στην έκδοση 4.0, ο κώδικας διαχείρισης του ISA, είναι πολύ
              περισσότερο προσανατολισμένος στο PnP μοντέλο. Στο 3.Χ ήταν
              δυνατόν η ανίχνευση ISA να εντοπίσει μια <quote>χαμένη</quote>
              συσκευή και έπειτα η PNP συσκευή να ταιριάξει και να αποτύχει
              η ρύθμιση της λόγω διένεξης πόρων. Έτσι, απενεργοποιούνται
              αρχικά οι προγραμματιζόμενες κάρτες, ώστε να μη συμβεί αυτή 
              η διπλή ανίχνευση. Αυτό επίσης σημαίνει ότι η ανίχνευση πρέπει
              να γνωρίζει τα PnP ids των υποστηριζόμενων συσκευών. Είναι στις
              προθέσεις μας να κάνουμε τη διαδικασία αυτή περισσότερη
              προσβάσιμη στους χρήστες.</para>
          </blockquote>

          <para>Για να λειτουργήσει ξανά η συσκευή, πρέπει να βρεθεί το PNP
            id της και να προστεθεί στη λίστα των ανιχνεύσεων ISA που
            χρησιμοποιούνται για την αναγνώριση PnP συσκευών. Αυτό μπορεί να
            γίνει με τη χρήση της &man.pnpinfo.8; για την ανίχνευση της
            συσκευής, για παράδειγμα αυτή είναι η έξοδος της &man.pnpinfo.8;
            για ένα εσωτερικό modem:</para>

          <screen>&prompt.root; <userinput>pnpinfo</userinput>
Checking for Plug-n-Play devices...

Card assigned CSN #1
Vendor ID PMC2430 (0x3024a341), Serial Number 0xffffffff
PnP Version 1.0, Vendor Version 0
Device Description: Pace 56 Voice Internal Plug & Play Modem

Logical Device ID: PMC2430 0x3024a341 #0
        Device supports I/O Range Check
TAG Start DF
    I/O Range 0x3f8 .. 0x3f8, alignment 0x8, len 0x8
        [16-bit addr]
    IRQ: 4  - only one type (true/edge)</screen>

          <para>[παραλείπονται οι υπόλοιπες γραμμές TAG]</para>

          <screen>TAG End DF
End Tag

Successfully got 31 resources, 1 logical fdevs
-- card select # 0x0001

CSN PMC2430 (0x3024a341), Serial Number 0xffffffff

Logical device #0
IO:  0x03e8 0x03e8 0x03e8 0x03e8 0x03e8 0x03e8 0x03e8 0x03e8
IRQ 5 0
DMA 4 0
IO range check 0x00 activate 0x01</screen>

          <para>Οι πληροφορίες που απαιτούνται, βρίσκονται στη γραμμή
            <quote>Vendor ID</quote>, στην αρχή της εξόδου. Ο δεκαεξαδικός
            αριθμός στις παρενθέσεις (στο παράδειγμα μας 0x3024a341) είναι
            το PnP id ενώ το αλφαριθμητικό που βρίσκεται ακριβώς πριν από
            αυτόν είναι ένα μοναδικό ASCII αναγνωριστικό.</para>

          <para>Εναλλακτικά, αν το &man.pnpinfo.8; δεν δείχνει την ζητούμενη
            κάρτα, μπορείτε να χρησιμοποιήσετε το &man.pciconf.8;. Παρακάτω
            φαίνεται ένα μέρος της εξόδου της <command>pciconf -vl</command>
            για ένα κύκλωμα ήχου ενσωματωμένου στη μητρική:</para>

          <screen>&prompt.root; <userinput>pciconf -vl</userinput>
chip1@pci0:31:5:        class=0x040100 card=0x00931028 chip=0x24158086 rev=0x02 hdr=0x00
    vendor   = 'Intel Corporation'
    device   = '82801AA 8xx Chipset AC'97 Audio Controller'
    class    = multimedia
    subclass = audio</screen>

          <para>Εδώ, θα χρησιμοποιούσαμε την τιμή του <varname>chip</varname>,
            <quote>0x24158086</quote>.</para>

          <para>Η πληροφορία αυτή (Vendor ID ή τιμή chip) θα πρέπει να
            προστεθεί στο αρχείο <filename>/usr/src/sys/isa/sio.c</filename>.</para>

          <para>Θα πρέπει πρώτα να κρατήσετε ένα αντίγραφο ασφαλείας του
            <filename>sio.c</filename>, για την περίπτωση που κάτι πάει
            στραβά. Επίσης, θα χρειαστείτε το αντίγραφο για να δημιουργήσετε
            ένα patch το οποίο θα καταθέσετε με την αναφορά προβλήματος (PR)
            που θα μας στείλετε (και θα μας στείλετε PR, έτσι;). Κατόπιν
            επεξεργαστείτε το <filename>sio.c</filename> και ψάξτε για τη
            γραμμή</para>

          <programlisting>static struct isa_pnp_id sio_ids[] = {</programlisting>

          <para>έπειτα μετακινηθείτε προς τα κάτω για να βρείτε το σωστό μέρος
            να προσθέσετε την καταχώρηση της συσκευής σας. Οι καταχωρήσεις
            φαίνονται όπως παρακάτω και είναι ταξινομημένες κατά το
            αλφαριθμητικό ASCII Vendor ID το οποίο θα πρέπει να περιληφθεί
            στο σχόλιο στο δεξιό μέρος της γραμμής μαζί με όλη την περιγραφή
            <emphasis>Device Description</emphasis> (αν χωράει, αλλιώς μέρος
            της) από την έξοδο της &man.pnpinfo.8;:</para> 

          <programlisting>{0x0f804f3f, NULL},     /* OZO800f - Zoom 2812 (56k Modem) */
{0x39804f3f, NULL},     /* OZO8039 - Zoom 56k flex */
{0x3024a341, NULL},     /* PMC2430 - Pace 56 Voice Internal Modem */
{0x1000eb49, NULL},     /* ROK0010 - Rockwell ? */
{0x5002734a, NULL},     /* RSS0250 - 5614Jx3(G) Internal Modem */</programlisting>

          <para>Προσθέστε το δεκαεξαδικό Vendor ID για τη συσκευή σας στο
            σωστό μέρος, αποθηκεύστε το αρχείο, αναδημιουργήστε τον πυρήνα
            σας, και επανεκκινήστε. Θα πρέπει τώρα η συσκευή σας να βρεθεί ως
            συσκευή <literal>sio</literal> όπως συνέβαινε και με το &os; 3.X</para>
        </answer>
      </qandaentry>

      <qandaentry>
        <question id="nlist-failed">
          <para>Γιατί παίρνω το λάθος <errorname>nlist failed</errorname> όταν
            εκτελώ, για παράδειγμα, το <command>top</command> ή το
            <command>systat</command>;</para>
        </question>

        <answer>
          <para>Το πρόβλημα είναι ότι η εφαρμογή που προσπαθείτε να εκτελέσετε
            ψάχνει για ένα συγκεκριμένο σύμβολο στον πυρήνα, αλλά για κάποιο
            λόγο δεν μπορεί να το εντοπίσει. Το σφάλμα αυτό μπορεί να
            οφείλεται σε δύο προβλήματα:</para>

          <itemizedlist>
            <listitem>
              <para>Ο πυρήνας σας και τα υπόλοιπα βασικά προγράμματα
                (userland) δεν είναι σε συγχρονισμό (π.χ. έχετε δημιουργήσει
                νέο πυρήνα, αλλά δεν εκτελέσατε 
                <maketarget>installworld</maketarget>, ή αντίστροφα), με
                αποτέλεσμα ο πίνακας συμβόλων να είναι διαφορετικός από
                αυτόν που πιστεύει η εφαρμογή. Αν πρόκειται για αυτή την
                περίπτωση, απλώς ολοκληρώστε τη διαδικασία αναβάθμισης
                (δείτε το <filename>/usr/src/UPDATING</filename> για τη σωστή
                ακολουθία εντολών).</para>
            </listitem>

            <listitem>
              <para>Δεν χρησιμοποιείτε το
                <command>/boot/loader</command> για να φορτώσετε τον πυρήνα
                σας, αλλά τον φορτώνετε απευθείας από το boot2 (δείτε το
                &man.boot.8;). Αν και δεν είναι λάθος να παρακάμψετε τον
                <command>/boot/loader</command>, σε γενικές γραμμές το
                πρόγραμμα αυτό τα καταφέρνει καλύτερα στο να διαθέτει τα
                σύμβολα του πυρήνα στις εφαρμογές χρήστη.</para>
            </listitem>
          </itemizedlist>
        </answer>
      </qandaentry>

      <qandaentry>
        <question id="connection-delay">
          <para>Γιατί παίρνει τόσο χρόνο να συνδεθώ με τον υπολογιστή μου μέσω
            <command>ssh</command> ή <command>telnet</command>;</para>
        </question>

        <answer>
          <para>Το σύμπτωμα: Υπάρχει μεγάλη καθυστέρηση μεταξύ της στιγμής
            που αποκαθίσταται η TCP σύνδεση και της στιγμής που το πρόγραμμα
            στη μεριά του πελάτη ζητάει τον κωδικό πρόσβασης (ή στην περίπτωση
            του &man.telnet.1;, της στιγμής που εμφανίζεται η προτροπή
            login).</para>

          <para>Το πρόβλημα: Το πιο πιθανό είναι ότι η καθυστέρηση οφείλεται
            στην προσπάθεια που καταβάλλει το λογισμικό στη μεριά του
            εξυπηρετητή να βρει το όνομα του μηχανήματος - πελάτη από την
            IP διεύθυνση του. Οι περισσότεροι εξυπηρετητές,
            συμπεριλαμβανομένων του Telnet και SSH που έρχονται με το &os;,
            λειτουργούν με αυτό τον τρόπο, ώστε μεταξύ άλλων, να αποθηκεύσουν
            το όνομα του μηχανήματος σε ένα αρχείο καταγραφής για μελλοντική
            αναφορά από τον διαχειριστή.</para>

          <para>Η θεραπεία: Αν το πρόβλημα προκύπτει κάθε φορά που συνδέεστε
            από τον υπολογιστή σας (τον πελάτη) σε οποιοδήποτε εξυπηρετητή,
            το πρόβλημα βρίσκεται στον πελάτη. Με τον ίδιο τρόπο, αν το
            πρόβλημα συμβαίνει μόνο όταν κάποιος συνδέεται στον υπολογιστή
            σας (τον εξυπηρετητή), το πρόβλημα βρίσκεται στον εξυπηρετητή.</para>

          <para>Αν το πρόβλημα είναι στον πελάτη, η μόνη θεραπεία είναι να
            διορθώσετε το DNS, ώστε ο εξυπηρετητής να μπορεί να το βρει. Αν
            το πρόβλημα εμφανίζεται στο τοπικό σας δίκτυο, θεωρείστε το
            πρόβλημα στον εξυπηρετητή και συνεχίστε την ανάγνωση. Αντίθετα,
            αν το πρόβλημα εμφανίζεται σε συνδέσεις μέσω Internet, κατά πάσα
            πιθανότητα θα χρειαστεί να επικοινωνήσετε με τον ISP σας και να
            ζητήσετε να σας το διορθώσει.</para>
            
          <para>Αν το πρόβλημα είναι με τον εξυπηρετητή, και εμφανίζεται στο
            τοπικό σας δίκτυο, θα πρέπει να τον ρυθμίσετε ώστε να μπορεί να
            εκτελεί αναζητήσεις τύπου διεύθυνση σε όνομα, για την τοπική
            περιοχή διευθύνσεων σας. Δείτε τις σελίδες manual των
            &man.hosts.5; και &man.named.8; για περισσότερες πληροφορίες. Αν
            το πρόβλημα εμφανίζεται στις συνδέσεις μέσω Internet, μπορεί να
            οφείλεται σε κακή λειτουργία του resolver στον εξυπηρετητή σας.
            Για να το ελέγξετε, δοκιμάστε να βρείτε κάποιο άλλο μηχάνημα, για
            παράδειγμα το <hostid>www.yahoo.com</hostid>. Αν ούτε αυτό
            δουλεύει, εκεί βρίσκεται το πρόβλημα σας.</para> 

	  <para>Μετά από μια νέα εγκατάσταση του &os; είναι επίσης πιθανό
            να λείπουν οι πληροφορίες για τον τομέα (domain) και τον
            εξυπηρετητή ονομάτων (nameserver) από το αρχείο
	    <filename>/etc/resolv.conf</filename>. Αυτό επίσης θα προκαλέσει
            καθυστέρηση στο <application>SSH</application>, καθώς η επιλογή
            <quote>UseDNS</quote> έχει ως προεπιλεγμένη την τιμή
            <quote>yes</quote>  στο αρχείο ρυθμίσεων
            <filename>sshd_config</filename> στον κατάλογο
	    <filename>/etc/ssh</filename>. Αν είναι αυτή η αιτία του
            προβλήματος, θα πρέπει είτε να συμπληρώσετε τις απαιτούμενες
            πληροφορίες στο <filename>/etc/resolv.conf</filename> ή να θέσετε
            το  <quote>UseDNS</quote> στο <quote>no</quote> στο αρχείο
            <filename>sshd_config</filename> ως προσωρινή λύση.</para>
	</answer>
      </qandaentry>

      <qandaentry>
        <question id="stray-irq">
          <para>Ποια είναι η έννοια του <errorname>stray (περιπλανώμενου) 
            IRQ</errorname>;</para>
        </question>
	<answer>
	  <para>Τα stray IRQs είναι σημάδια προβλημάτων υλικού που
            χρησιμοποιεί IRQs, ειδικότερα σχετίζεται με υλικό που κατά τη
            μέση του κύκλου αναγνώρισης (acknowledge cycle) του
            interrupt, σταματάει να μεταδίδει την αντίστοιχη αίτηση διακοπής.</para>
	  <para>Έχετε τρεις επιλογές για να αντιμετωπίσετε αυτό το πρόβλημα:</para>
	  <itemizedlist>
	    <listitem>
	      <para>Ανεχθείτε τις προειδοποιήσεις. Έτσι και αλλιώς, μετά τις
                5 πρώτες, δεν θα δείτε άλλες.</para>
	    </listitem>
	    <listitem>
	      <para>Σταματήστε εντελώς τις προειδοποιήσεις, αλλάζοντας το 5
                σε 0 στην <function>isa_strayintr()</function>.</para>
	    </listitem>
	    <listitem>
	      <para>Σταματήστε τις προειδοποιήσεις εγκαθιστώντας υλικό για την
                παράλληλη πόρτα που να χρησιμοποιεί το IRQ 7 και το
                αντίστοιχο για αυτό πρόγραμμα οδήγησης PPP (αυτό συμβαίνει στα
                περισσότερα συστήματα) και εγκαταστήστε ένα οδηγό IDE ή άλλο
                υλικό που να χρησιμοποιεί το irq 15 μαζί με το κατάλληλο
                πρόγραμμα οδήγησης του.</para>
	    </listitem>
	  </itemizedlist>
	</answer>
      </qandaentry>

      <qandaentry>
        <question id="file-table-full">
          <para>Γιατί βλέπω συνέχεια το μήνυμα
            <errorname>file: table is full</errorname> στο dmesg;</para>
        </question>
        <answer>
          <para>
            Το μήνυμα αυτό σημαίνει ότι έχετε εξαντλήσει τον αριθμό των
            διαθέσιμων περιγραφέων αρχείων (file descriptors) στο σύστημα σας.
            Παρακαλούμε δείτε το
            <ulink
            url="&url.books.handbook;/configtuning-kernel-limits.html#KERN-MAXFILES">kern.maxfiles
            </ulink> τμήμα στο κεφάλαιο <ulink
            url="&url.books.handbook;/configtuning-kernel-limits.html">Ρύθμιση
            Ορίων Πυρήνα</ulink> του Εγχειριδίου, για ερμηνεία και επίλυση του
            προβλήματος.</para>
        </answer>
      </qandaentry>

      <qandaentry>
	<question id="laptop-clock-skew">
	  <para>Γιατί το ρολόι στο φορητό μου υπολογιστή δεν κρατάει την
            σωστή ώρα;</para>
	</question>

	<answer>
	  <para>Ο φορητός υπολογιστής σας έχει δύο ή περισσότερα ρολόγια, και
            το &os; έχει επιλέξει να χρησιμοποιήσει το λάθος.</para>

	  <para>Εκτελέστε την &man.dmesg.8;, και ελέγξτε για γραμμές που
            περιέχουν την λέξη <literal>Timecounter</literal>. Η τελευταία
            από τις γραμμές που θα εκτυπωθεί δείχνει το ρολόι που επιλέχθηκε
            από το &os; και σχεδόν σίγουρα θα είναι το  
	    <literal>TSC</literal>.</para>

	  <screen>&prompt.root; <userinput>dmesg | grep Timecounter</userinput>
Timecounter "i8254"  frequency 1193182 Hz
Timecounter "TSC"  frequency 595573479 Hz</screen>

	  <para>Μπορείτε να το επιβεβαιώσετε αυτό, ελέγχοντας την τιμή του
	    <varname>kern.timecounter.hardware</varname>
	      &man.sysctl.3;.</para>

	  <screen>&prompt.root; <userinput>sysctl kern.timecounter.hardware</userinput>
kern.timecounter.hardware: TSC</screen>
	
	  <para>Το BIOS ίσως να τροποποιεί την τιμή του ρολογιού TSC&mdash;
            ενδεχομένως για να αλλάξει την ταχύτητα του επεξεργαστή όταν
            λειτουργεί με μπαταρίες, ή όταν εισέρχεται σε κατάσταση χαμηλής
            κατανάλωσης, αλλά το &os; δεν γνωρίζει για αυτές τις αλλαγές και
            φαίνεται να κερδίζει ή να χάνει χρόνο.</para>

	  <para>Στο παράδειγμα μας, είναι επίσης διαθέσιμο το ρολόι
            <literal>i8254</literal> και μπορείτε να το επιλέξετε γράφοντας
            το όνομα του στο &man.sysctl.3;
            <varname>kern.timecounter.hardware</varname>.</para>

	  <screen>&prompt.root; <userinput>sysctl -w kern.timecounter.hardware=i8254</userinput>
kern.timecounter.hardware: TSC -&gt; i8254</screen>

	  <para>Ο φορητός υπολογιστής σας θα πρέπει τώρα να είναι πιο ακριβής
            στην τήρηση του χρόνου.</para>

	  <para>Για να παραμείνει η αλλαγή αυτή σε κάθε εκκίνηση, προσθέστε
            την παρακάτω γραμμή στο <filename>/etc/sysctl.conf</filename>.</para>

	  <programlisting>kern.timecounter.hardware=i8254</programlisting>
	</answer>
      </qandaentry>

      <qandaentry>
	<question id="null-null">
	  <para>Γιατί ο φορητός μου υπολογιστής δεν αναγνωρίζει σωστά τις
            κάρτες τύπου PC card;</para>
	</question>

	<answer>
	  <para>Το πρόβλημα είναι κοινό σε φορητά που εκκινούν περισσότερα από
            ένα λειτουργικά συστήματα. Ορισμένα μη-BSD λειτουργικά συστήματα
            αφήνουν τις PC cards σε μη-προβλέψιμη κατάσταση. Η εντολή
	    <command>pccardd</command> σε αυτή την περίπτωση, ανιχνεύει την
            κάρτα ως <errorname>"(null)""(null)"</errorname> αντί για το
            πραγματικό της μοντέλο.</para>

	  <para>Πρέπει να αποσυνδέσετε εντελώς την τροφοδοσία από την θύρα PC
            card ώστε το υλικό να επανέλθει στην αρχική του κατάσταση.
            Απενεργοποιήστε πλήρως τον φορητό υπολογιστή σας. (Μην τον βάλετε
            σε κατάσταση αναμονής ή ύπνου, θα πρέπει να απενεργοποιηθεί
            εντελώς.) Περιμένετε για λίγα λεπτά και επανεκκινήστε. Θα πρέπει
            τώρα η PC card να λειτουργεί κανονικά.</para>

	  <para>Το υλικό κάποιων φορητών υπολογιστών στην πραγματικότητα
            παραμένει ενεργό, ακόμα και όταν υποτίθεται ότι ο υπολογιστής
            είναι ανενεργός. Αν το παραπάνω δεν έχει το επιθυμητό αποτέλεσμα,
            τερματίστε τη λειτουργία του υπολογιστή σας, αφαιρέστε την
            μπαταρία, περιμένετε λίγο, τοποθετήστε ξανά την μπαταρία και
            επανεκκινήστε.</para>
	</answer>
      </qandaentry>

      <qandaentry>
        <question id="boot-read-error">
          <para>Γιατί ο φορτωτής εκκίνησης του &os; δείχνει το μήνυμα
            λάθους <errorname>Read error</errorname> και σταματάει μετά την
            οθόνη του BIOS;</para>
        </question>

        <answer>
          <para>Ο φορτωτής εκκίνησης του &os; αναγνωρίζει λάθος την γεωμετρία
            του σκληρού δίσκου. Μπορείτε να την ρυθμίσετε χειροκίνητα μέσα
            από την fdisk κατά την δημιουργία ή τροποποίηση του slice του
            &os;.</para>
          
           <para>Μπορείτε να βρείτε τις σωστές τιμές για την γεωμετρία του
             οδηγού στο BIOS του μηχανήματος. Ψάξτε για τον αριθμό των
             κυλίνδρων, κεφαλών και τομέων για τον οδηγό που θέλετε.</para>

          <para>Μέσα από την fdisk του &man.sysinstall.8;, πιέστε το
            <keycap>G</keycap> για να ορίσετε την γεωμετρία του οδηγού.</para>

          <para>Θα εμφανιστεί ένας διάλογος που θα ζητάει τον αριθμό των
            κυλίνδρων, κεφαλών και τομέων. Πληκτρολογήστε τους αριθμούς που
            βρήκατε από το BIOS, χωρίζοντας τους με κανονικές καθέτους. Για
            παράδειγμα, για 5000 κυλίνδρους, 250 κεφαλές και 60 τομείς, θα
            γράφαμε <userinput>5000/250/60</userinput>.</para>

          <para>Πιέστε enter για να ορίσετε τις τιμές, και έπειτα το
            <keycap>W</keycap> για να γράψετε το νέο πίνακα κατατμήσεων στον
            οδηγό.</para> 
        </answer>
      </qandaentry>

      <qandaentry>
        <question id="bootmanager-restore">
          <para>Ένα άλλο λειτουργικό σύστημα κατέστρεψε τον διαχειριστή 
            εκκίνησης μου. Πως μπορώ να τον αποκαταστήσω;</para>
        </question>

        <answer>
          <para>Θα πρέπει να εισέλθετε στο &man.sysinstall.8; και να
            επιλέξετε Configure και κατόπιν Fdisk. Επιλέξτε το δίσκο στον
            οποίο βρίσκεται κανονικά ο Φορτωτής Εκκίνησης χρησιμοποιώντας το
            πλήκτρο  <keycap>space</keycap>. Πιέστε το <keycap>W</keycap> για
            να γράψετε τις αλλαγές στον οδηγό. Θα εμφανιστεί μια προτροπή που
            θα σας ρωτάει ποιο φορτωτή εκκίνησης να εγκαταστήσει. Κάντε την
            αντίστοιχη επιλογή και ο φορτωτής εκκίνησης σας θα
            αποκατασταθεί.</para>
        </answer>
      </qandaentry>

      <qandaentry>
        <question id="indefinite-wait-buffer">
          <para>Τι σημαίνει το μήνυμα λάθους
            <errorname>swap_pager: indefinite wait buffer:</errorname>;</para>
        </question>

        <answer>
          <para>Σημαίνει ότι μια διαδικασία προσπαθεί να γράψει μια
            σελίδα μνήμης στο δίσκο, και η απόπειρα αυτή έχει κολλήσει
            προσπαθώντας να αποκτήσει πρόσβαση στο δίσκο για περισσότερο
            από 20 δευτερόλεπτα. Αυτό μπορεί να συμβεί από χαλασμένους τομείς
            στο σκληρό δίσκο, προβληματικά καλώδια, ή άλλο υλικό το οποίο να
            σχετίζεται με I/O. Αν πρόκειται για προβληματικό δίσκο, θα
            δείτε επίσης και αντίστοιχα μηνύματα στο
            <filename>/var/log/messages</filename> και στην έξοδο της εντολής
            <command>dmesg</command>. Διαφορετικά, ελέγξτε τις συνδέσεις και
            τα καλώδια σας.</para> 
        </answer>
      </qandaentry>

      <qandaentry>
        <question id="udma-icrc">
          <para>Τι είναι τα σφάλματα <quote>UDMA ICRC</quote>, και πως μπορώ
            να τα διορθώσω;</para>
        </question>

        <answer>
          <para>Το πρόγραμμα οδήγησης  &man.ata.4; αναφέρει σφάλματα τύπου
            <quote>UDMA ICRC</quote> όταν εντοπίσει πρόβλημα στην ορθότητα των
            δεδομένων σε μια μεταφορά DMA από ή προς τον οδηγό. Το πρόγραμμα
            οδήγησης θα προσπαθήσει να επαναλάβει τη μεταφορά μερικές φορές.
            Αν όλες οι απόπειρες αποτύχουν, θα αλλάξει την κατάσταση
            επικοινωνίας της συσκευής από DMA σε PIO, η οποία είναι πιο
            αργή.</para>

          <para>Το πρόβλημα μπορεί να προκληθεί από πολλούς παράγοντες, αν
            και ο πιο συνηθισμένος είναι η προβληματική ή λανθασμένη
            καλωδίωση. Ελέγξτε ότι τα καλώδια ΑΤΑ δεν έχουν υποστεί ζημιά, και
            ότι είναι κατάλληλων προδιαγραφών για την κατάσταση λειτουργίας
            Ultra DMA που χρησιμοποιείτε. Αν χρησιμοποιείτε αφαιρούμενα
            συρτάρια δίσκων, θα πρέπει επίσης να είναι συμβατά. Βεβαιωθείτε
            ότι υπάρχει καλή επαφή σε όλες τις συνδέσεις. Έχουν επίσης
            αναφερθεί προβλήματα όταν γίνεται εγκατάσταση ενός παλιού οδηγού
            στο ίδιο κανάλι DMA με ένα δίσκο Ultra DMA 66 (ή πιο γρήγορο).
            Τέλος, τα λάθη αυτά μπορεί να σημαίνουν ότι ο δίσκος πρόκειται
            σύντομα να χαλάσει. Οι περισσότεροι κατασκευαστές δίσκων παρέχουν
            λογισμικό ελέγχου για τους οδηγούς τους, ελέγξτε λοιπόν το δίσκο
            σας, και αν χρειάζεται, πάρτε αντίγραφο των δεδομένων σας και
            αντικαταστήστε τον.</para>

          <para>Μπορείτε να χρησιμοποιήσετε το βοηθητικό πρόγραμμα
            &man.atacontrol.8; για να δείτε και να επιλέξετε την κατάσταση
            λειτουργίας DMA ή PIO που χρησιμοποιείται από κάθε συσκευή ATA.
            Πιο συγκεκριμένα, η εντολή 
            <command>atacontrol mode <replaceable>channel</replaceable>
            </command> θα σας δείξει την κατάσταση λειτουργίας των συσκευών
            ενός συγκεκριμένου καναλιού ΑΤΑ, όπου το πρωτεύον κανάλι έχει την
            αρίθμηση 0 κ.ο.κ.</para>
        </answer>
      </qandaentry>

      <qandaentry>
        <question id="lock-order-reversal">
          <para>Τι είναι το <errorname>lock order reversal</errorname>;</para>
        </question>

        <answer>
          <para>Ο &a.rwatson; απάντησε με σαφήνεια αυτή την ερώτηση στην
            λίστα &a.current.name;, σε μια συζήτηση με τίτλο
            <quote><ulink
            url="http://docs.freebsd.org/cgi/getmsg.cgi?fetch=65165+0+/usr/local/www/db/text/2003/freebsd-current/20031221.freebsd-current">lock
            order reversals - τι σημαίνουν;</ulink></quote></para>

          <blockquote>
            <attribution>Από τον &a.rwatson; στη λίστα &a.current.name;, στις
              14 Δεκεμβρίου 2003</attribution>

            <para>Οι προειδοποιήσεις αυτές προέρχονται από το Witness, ένα
              διαγνωστικό σύστημα για κλειδώματα κατά τη λειτουργία (run-time
              lock) το οποίο βρίσκεται στους πυρήνες -CURRENT του &os; (αλλά
              αφαιρείται στις επίσημες εκδόσεις). Μπορείτε να διαβάσετε
              περισσότερα για το Witness και τις δυνατότητες του, στη σελίδα
              manual &man.witness.4;. Μεταξύ άλλων το Witness επαληθεύει τη
              σειρά των run-time locks χρησιμοποιώντας ένα συνδυασμό από
              ενσωματωμένες σειρές κλειδωμάτων καθώς και από τη σειρά που
              ανιχνεύεται κατά την εκτέλεση, και παράγει προειδοποιήσεις στην
              κονσόλα όταν παραβιάζονται. Σκοπός αυτής της λειτουργίας είναι
              να ανιχνεύονται πιθανά deadlocks τα οποία μπορεί να οφείλονται
              σε παραβιάσεις της σειράς των κλειδωμάτων. Είναι αξιοσημείωτο
              ότι το Witness είναι κάπως συντηρητικό, και είναι πιθανόν να
              δώσει λάθος προειδοποιήσεις. Στην περίπτωση που το Witness
              αναφέρει ένα πραγματικό πρόβλημα με την σειρά των κλειδωμάτων,
              είναι σαν να λέει "αν ήσασταν άτυχος, θα σας είχε συμβεί
              deadlock σε αυτό το σημείο". Υπάρχουν κάποιες γνωστές
              περιπτώσεις "λανθασμένης διάγνωσης" για τις οποίες χρειάζεται
              να δημιουργήσουμε καλύτερη τεκμηρίωση ώστε να αποφύγουμε και
              τις περιττές αναφορές σφαλμάτων. Οι λιγότερο γνωστές περιπτώσεις
              οφείλονται περισσότερο σε νέα κλειδώματα, καθώς οι αντιστροφές
              στη σειρά των κλειδωμάτων διορθώνονται γρήγορα επειδή το
              Witness είναι πάντα απασχολημένο και δημιουργεί συνέχεια νέες
              προειδοποιήσεις :-).</para>
          </blockquote>

          <note>
	    <para>Αυτό που αποκαλούμε "λανθασμένη διάγνωση" δημιουργείται στην
                πραγματικότητα όταν το Witness βρίσκει κάποιο πολύ πιο σοβαρό
                λάθος. Τέτοια λάθη είναι τυπικά το σφάλμα σελίδας (page fault)
                ή λανθασμένα δεδομένα στη μνήμη μέσα στον πυρήνα, ή τέλος
                σύγκρουση ονομασίας με κάποια mutexes.</para>
	  </note>
          <note>
            <para>Δείτε την σελίδα του <ulink
              url="http://sources.zabbadoz.net/freebsd/lor.html">Bjoern
              Zeeb σχετικά με τις αντιστροφές κλειδωμάτων</ulink> για την
              κατάσταση των γνωστών αντιστροφών.</para>
          </note>
        </answer>
      </qandaentry>

      <qandaentry>
        <question id="called-with-non-sleepable-locks-held">
          <para>Τι σημαίνει το μήνυμα <errorname>Called ... with the following
            non-sleepable locks held</errorname>;</para>
        </question>

        <answer>
          <para>Σημαίνει ότι κλήθηκε μια συνάρτηση με δυνατότητα sleep ενώ
             την ίδια στιγμή ήταν ενεργό κάποιο κλείδωμα mutex (ή αντίστοιχο
             χωρίς δυνατότητα sleep).</para>

          <para>Ο λόγος για τον οποίο αυτό είναι λάθος είναι επειδή τα mutexes
            δεν προορίζονται να κρατούνται για μεγάλα χρονικά διαστήματα.
            Είναι μόνο για τη συντήρηση μικρών περιόδων συγχρονισμού. Αυτή
            η προγραμματιστική συμφωνία επιτρέπει στους οδηγούς συσκευών να
            χρησιμοποιούν mutexes για να συγχρονίζονται με τα υπόλοιπα
            προγράμματα του πυρήνα κατά την διάρκεια των interrupts. Τα
            interrupts (στο &os;) δεν μπορούν να περιέλθουν σε κατάσταση
            sleep. Για το λόγο αυτό είναι απαραίτητο να μην μπλοκάρετε ο
            πυρήνας για μεγάλο διάστημα από κάποιο υποσύστημα που κρατάει
            ένα mutex.</para>     

          <para>Για να εντοπιστούν αυτά τα λάθη, μπορούν να προστεθούν
            υποθέσεις (assertions) στον πυρήνα οι οποίες αλληλεπιδρούν με
            το υποσύστημα witness για να δώσουν ένα προειδοποιητικό μήνυμα
            (ή μήνυμα λάθους, ανάλογα με τις ρυθμίσεις του συστήματος) όταν
            γίνεται μια κλήση η οποία πιθανώς να δημιουργεί μπλοκάρισμα την
            στιγμή που κρατιέται ένα mutex.</para>

          <para>Εν συντομία, αυτού του είδους οι προειδοποιήσεις δεν είναι
            συνήθως μοιραίες, αλλά υπό ορισμένες ατυχείς προϋποθέσεις,
            μπορεί να προκαλέσουν ανεπιθύμητα φαινόμενα τα οποία κυμαίνονται
            από μια στιγμιαία πτώση στην απόκριση του συστήματος, μέχρι
            πλήρης κατάρρευση.</para>
        </answer>
      </qandaentry>

      <qandaentry>
        <question id="touch-not-found">
	  <para>Γιατί η διαδικασία buildworld/installworld σταματάει με το
            μήνυμα <errorname>touch: not found</errorname>;</para>
        </question>

	<answer>
	  <para>Το μήνυμα αυτό δεν σημαίνει ότι σας λείπει το βοηθητικό
            πρόγραμμα &man.touch.1;. Το λάθος αυτό προκαλείται συνήθως από
            λανθασμένη, μελλοντική, σήμανση ημερομηνίας των αρχείων. Αν το
            ρολόι CMOS του υπολογιστή σας είναι ρυθμισμένο για τοπική ώρα,
            πρέπει να εκτελέσετε την εντολή
            <command>adjkerntz&nbsp;-i</command> για να ρυθμίσετε το ρολόι
            του πυρήνα όταν εκκινείτε σε κατάσταση λειτουργίας ενός χρήστη.</para> 
	</answer>
      </qandaentry>
    </qandaset>
  </chapter>

  <chapter id="commercial">
    <title>Εμπορικές Εφαρμογές</title>

      <note>
        <para>This section is still very sparse, though we are hoping, of
          course, that companies will add to it! :) The FreeBSD group has
          no financial interest in any of the companies listed here but
          simply lists them as a public service (and feels that commercial
          interest in FreeBSD can have very positive effects on FreeBSD's
          long-term viability). We encourage commercial software vendors to
          send their entries here for inclusion. See <ulink
          url="&url.base;/commercial/index.html">the
          Vendors page</ulink> for a longer list.</para>
      </note>

    <qandaset>
      <qandaentry>
        <question id="officesuite">
          <para>Where can I get an Office Suite for FreeBSD?</para>
        </question>

        <answer>
	  <para>The open-source <ulink
	    url="http://www.openoffice.org">OpenOffice.org</ulink> office
	    suite works natively on FreeBSD.  The &linux; version of
	    <ulink
	    url="http://www.sun.com/staroffice/">StarOffice</ulink>,
	    the value-added closed-source version of OpenOffice.org, also
	    works on FreeBSD.</para>

	  <para>FreeBSD also includes a variety of text editors,
	    spreadsheets, and drawing programs in the Ports
	    Collection.</para>
        </answer>
      </qandaentry>
      <qandaentry>
        <question id="motif">
          <para>Where can I get &motif; for FreeBSD?</para>
        </question>

        <answer>
	  <para>The Open Group has released the source code to &motif; 2.2.2.
	    You can install the <literal>open-motif</literal> package, or
	    compile it from ports.  Refer to
	    <ulink url="&url.books.handbook;/ports.html">the ports section of the
	      Handbook</ulink> for more information on how to do this.</para>

	  <note>
	    <para>The Open &motif; distribution only allows redistribution
	      if it is running on an <ulink url="http://www.opensource.org/">
	      open source</ulink> operating system.</para>
	  </note>

          <para>In addition, there are commercial distributions of the &motif;
            software available.  These, however, are not for free, but their
            license allows them to be used in closed-source software.
	    Contact <link linkend="apps2go">Apps2go</link> for the
            least expensive ELF &motif; 2.1.20 distribution for FreeBSD
            (either &i386; or Alpha).<anchor id="apps2go"></para>

          <para>There are two distributions, the <quote>development
            edition</quote> and the <quote>runtime edition</quote> (for
            much less).  These distributions includes:</para>

            <itemizedlist>
              <listitem>
                <para>OSF/&motif; manager, xmbind, panner, wsm.</para>
              </listitem>

              <listitem>
                <para>Development kit with uil, mrm, xm, xmcxx, include
                  and Imake files.</para>
              </listitem>

              <listitem>
                <para>Static and dynamic ELF libraries.</para>
              </listitem>

              <listitem>
                <para>Demonstration applets.</para>
              </listitem>
            </itemizedlist>

          <para>Be sure to specify that you want the FreeBSD version of
            &motif; when ordering (do not forget to mention the architecture
            you want too)! Versions for NetBSD and OpenBSD are also sold by
            <emphasis>Apps2go</emphasis>. This is currently a FTP only
            download.</para>

            <variablelist>
              <varlistentry>
                <term>More info</term>
                <listitem>
                  <para><ulink url="http://www.apps2go.com/">
                    Apps2go WWW page</ulink></para>
                </listitem>
              </varlistentry>

              <varlistentry>
                <term>or</term>
                  <listitem>
                    <para>
                      <email>sales@apps2go.com</email> or
                      <email>support@apps2go.com</email>
                    </para>
                  </listitem>
                </varlistentry>

                <varlistentry>
                  <term>or</term>
                  <listitem>
                    <para>phone (817) 431 8775  or +1 817 431-8775</para>
                  </listitem>
                </varlistentry>
              </variablelist>

          <para>Contact <link linkend="xig">Xi Graphics</link> for an
            a.out &motif; 2.0 distribution for FreeBSD.</para>

          <para>This distribution includes:</para>
            <itemizedlist>
              <listitem>
                <para>OSF/&motif; manager, xmbind, panner, wsm.</para>
              </listitem>

              <listitem>
                <para>Development kit with uil, mrm, xm, xmcxx, include
                  and Imake files.</para>
              </listitem>

              <listitem>
                <para>Static and dynamic libraries (for use with FreeBSD
                  2.2.8 and earlier).</para>
              </listitem>

              <listitem>
                <para>Demonstration applets.</para>
              </listitem>

              <listitem>
                <para>Preformatted manual pages.</para>
              </listitem>
            </itemizedlist>

          <para>Be sure to specify that you want the FreeBSD version
            of &motif; when ordering! Versions for BSDI and &linux; are also
            sold by <emphasis>Xi Graphics</emphasis>. This is currently a 4
            diskette set... in the future this will change to a unified CD
            distribution like their CDE.</para>
        </answer>
      </qandaentry>

      <qandaentry>
        <question id="cde">
          <para>Where can I get CDE for FreeBSD?</para>
        </question>

        <answer>
          <para><link linkend="xig">Xi Graphics</link> used to sell CDE
            for FreeBSD, but no longer do.</para>

          <para><ulink url="http://www.kde.org/">KDE</ulink> is an open
            source X11 desktop which is similar to CDE in many respects.
            You might also like the look and feel of <ulink
            url="http://www.xfce.org/">xfce</ulink>. KDE and xfce are both
            in the <ulink url="&url.base;/ports/index.html">ports
            system</ulink>.</para>
        </answer>
      </qandaentry>

      <qandaentry>
        <question id="commercial-xserver">
          <para>Are there any commercial high-performance X servers?</para>
        </question>

        <answer>
          <para>Yes, <ulink url="http://www.xig.com/">Xi Graphics</ulink>
            sells Accelerated-X products for FreeBSD and other Intel based
            systems.</para>

          <para>The Xi Graphics offering is a high performance X Server
            that offers easy configuration, support for multiple concurrent
            video boards and is distributed in binary form only, in a
            unified diskette distribution for FreeBSD and &linux;. Xi
            Graphics also offers a high performance X Server tailored for
            laptop support.<anchor id="xig"></para>

          <para>There is a free <quote>compatibility demo</quote> of
            version 5.0 available.</para>

          <para>Xi Graphics also sells &motif; and CDE for FreeBSD (see
            above).</para>

            <variablelist>
              <varlistentry>
                <term>More info</term>
                <listitem>
                  <para><ulink url="http://www.xig.com/">
                    Xi Graphics WWW page</ulink></para>
                </listitem>
              </varlistentry>

              <varlistentry>
                <term>or</term>
                  <listitem>
                    <para>
		      <email>sales@xig.com</email>
                      or <email>support@xig.com</email>
                    </para>
                  </listitem>
                </varlistentry>

                <varlistentry>
                  <term>or</term>
                  <listitem>
                    <para>phone (800) 946 7433  or +1 303 298-7478.</para>
                  </listitem>
                </varlistentry>
              </variablelist>
        </answer>
      </qandaentry>

      <qandaentry>
        <question id="database-systems">
          <para>Are there any Database systems for FreeBSD?</para>
        </question>

        <answer>
          <para>Yes! See the <ulink
            url="&url.base;/commercial/software_bycat.html#CATEGORY_DATABASE">
            Commercial Vendors</ulink> section of FreeBSD's Web site.</para>

          <para>Also see the <ulink
            url="&url.base;/ports/databases.html">
            Databases</ulink> section of the Ports collection.</para>
        </answer>
      </qandaentry>

      <qandaentry>
        <question id="oracle-support">
          <para>Can I run &oracle; on FreeBSD?</para>
        </question>

        <answer>
          <para>Yes. The following pages tell you exactly how to set up
            &linux;-&oracle; on FreeBSD:</para>

            <itemizedlist>
              <listitem>
                <para><ulink
		  url="http://www.unixcities.com/oracle/index.html">
		  http://www.unixcities.com/oracle/index.html</ulink></para>
              </listitem>

              <listitem>
                <para><ulink
		  url="http://www.shadowcom.net/freebsd-oracle9i/">
		  http://www.shadowcom.net/freebsd-oracle9i/</ulink></para>

              </listitem>
            </itemizedlist>
        </answer>
      </qandaentry>
    </qandaset>
  </chapter>

  <chapter id="applications">
    <title>Εφαρμογές Τελικού Χρήστη</title>

    <qandaset>
      <qandaentry>
        <question id="user-apps">
          <para>So, where are all the user applications?</para>
        </question>

        <answer>
          <para>Please take a look at <ulink
            url="&url.base;/ports/index.html">the ports page</ulink>
            for info on software packages ported to FreeBSD.  The list
            currently tops &os.numports; and is growing daily, so come
            back to check often or subscribe to the
            <literal>freebsd-announce</literal> <link
            linkend="mailing">mailing list</link> for periodic updates
            on new entries.</para>

          <para>Most ports should work on the 4.X, 5.X, and 6.X branches.
            Each time a FreeBSD release is made, a snapshot of the
            ports tree at the time of release in also included in the
            <filename>ports/</filename> directory.</para>

          <para>We also support the concept of a
            <quote>package</quote>, essentially no more than a compressed
            binary distribution with a little extra intelligence
            embedded in it for doing whatever custom installation work
            is required. A package can be installed and uninstalled
            again easily without having to know the gory details of
            which files it includes.</para>

          <para>Use the package installation menu in
            <filename>/stand/sysinstall</filename> (under the
            post-configuration menu item) or invoke the
            &man.pkg.add.1; command on the specific package files you
            are interested in installing. Package files can usually be
            identified by their <filename>.tgz</filename> or <filename>.tbz</filename> suffix and
            CDROM distribution people will have a
            <filename>packages/All</filename> directory on their CD
            which contains such files. They can also be downloaded
            over the net for various versions of FreeBSD at the
            following locations:</para>

            <variablelist>
              <varlistentry>
                <term>for 4.X-RELEASE/4-STABLE</term>
                <listitem>
                  <para><ulink
                    url="ftp://ftp.FreeBSD.org/pub/FreeBSD/ports/i386/packages-4-stable/">
                    ftp://ftp.FreeBSD.org/pub/FreeBSD/ports/i386/packages-4-stable/</ulink></para>

                </listitem>
              </varlistentry>

              <varlistentry>
                <term>for 5.X-RELEASE/5-STABLE</term>
                <listitem>
                  <para><ulink
                    url="ftp://ftp.FreeBSD.org/pub/FreeBSD/ports/i386/packages-5-stable/">
                    ftp://ftp.FreeBSD.org/pub/FreeBSD/ports/i386/packages-5-stable</ulink></para>
                </listitem>
              </varlistentry>

              <varlistentry>
		<term>for 6.X-RELEASE/6-STABLE</term>
                <listitem>
                  <para><ulink
                    url="ftp://ftp.FreeBSD.org/pub/FreeBSD/ports/i386/packages-6-stable/">
                    ftp://ftp.FreeBSD.org/pub/FreeBSD/ports/i386/packages-6-stable</ulink></para>
                </listitem>
              </varlistentry>

              <varlistentry>
                <term>for 7-CURRENT</term>
                <listitem>
                  <para><ulink
                    url="ftp://ftp.FreeBSD.org/pub/FreeBSD/ports/i386/packages-7-current/">
                    ftp://ftp.FreeBSD.org/pub/FreeBSD/ports/i386/packages-7-current</ulink></para>
                </listitem>
              </varlistentry>
            </variablelist>

          <para>or your nearest local mirror site.</para>

          <para>Note that all ports may not be available as packages since
            new ones are constantly being added. It is always a good idea
            to check back periodically to see which packages are available
            at the <ulink
            url="ftp://ftp.FreeBSD.org/pub/FreeBSD/">ftp.FreeBSD.org</ulink>
            master site.</para>
        </answer>
      </qandaentry>

      <qandaentry>
        <question id="configure-inn">
          <para>How do I configure INN (Internet News) for my machine?</para>
        </question>

        <answer>
          <para>After installing the <filename
            role="package">news/inn</filename> package or port, an
            excellent place to start is <ulink
            url="http://www.visi.com/~barr/INN.html">Dave
            Barr's INN Page</ulink> where you will find the INN
            FAQ.</para>
        </answer>
      </qandaentry>

      <qandaentry>
        <question id="java">
          <para>Does FreeBSD support &java;?</para>
        </question>

        <answer>
          <para>Yes. Please see <ulink
            url="&url.base;/java/index.html">
            http://www.FreeBSD.org/java/</ulink>.</para>
        </answer>
      </qandaentry>

      <qandaentry>
        <question id="ports-4x">
          <para>Why can I not build this port on my 4.X-STABLE machine?</para>
        </question>

        <answer>
          <para>If you are running a FreeBSD version that lags
            significantly behind -CURRENT or -STABLE, you may need to
            update your ports collection; see the <ulink
	    url="&url.books.porters-handbook;/keeping-up.html">
	    Keeping Up</ulink> section of the Porter's Handbook for further
	    information on how to do this.
            If you are up to date,
            then someone might have committed a change to the port which
            works for -CURRENT but which broke the port for -STABLE. Please
            submit a bug report on this with the
            &man.send-pr.1; command, since the ports
            collection is supposed to work for both the -CURRENT and
            -STABLE branches.</para>
        </answer>
      </qandaentry>

      <qandaentry>
	<question id="make-index">
	  <para>I just tried to build <filename>INDEX</filename>
	    using <command>make index</command>, and it failed.
	    Why?</para>
	</question>

	<answer>
	  <para>First, always make sure that you have a completely
	    up-to-date Ports Collection.  Errors that affect building
	    <filename>INDEX</filename> from an up-to-date copy of the
	    Ports Collection are high-visibility and are thus almost
	    always fixed immediately.</para>

	  <para>However, if you are up-to-date, perhaps you are seeing
	    another problem.  <command>make index</command> has a
	    known bug in dealing with incomplete copies of the Ports
	    Collection.  It assumes that you have a local copy of every
	    single port that every other port that you have a local copy
	    of depends on.  To explain, if you have a copy of
	    <filename>foo/bar</filename> on your disk, and
	    <filename>foo/bar</filename> depends on
	    <filename>baz/quux</filename>, then you must also have
	    a copy of <filename>baz/quux</filename> on your disk, and
	    the ports <filename>baz/quux</filename> depends on, and
	    so on.  Otherwise, <command>make index</command> has
	    insufficient information to create its dependency tree.</para>

	  <para>This is particularly a problem for &os; users who
	    utilize &man.cvsup.1; to track the Ports Collection but
	    choose not to install certain categories by specifying
	    them in <filename>refuse</filename>.  In theory, one
	    should be able to refuse categories, but in practice
	    there are too many ports that depend on ports in other
	    categories.  Until someone comes up with a solution for
	    this problem, the general rule is is that if you want to
	    build <filename>INDEX</filename>, you must have a complete
	    copy of the Ports Collection.</para>

	  <para>There are rare cases where <filename>INDEX</filename>
	    will not build due to odd cases involving
	    <makevar>WITH_<replaceable>*</replaceable></makevar> or
	    <makevar>WITHOUT_<replaceable>*</replaceable></makevar>
	    variables being set in <filename>make.conf</filename>.  If
	    you suspect that this is the case, please try to make
	    <filename>INDEX</filename> with those Makevars turned off
	    before reporting it to &a.ports;.</para>
	</answer>
      </qandaentry>

      <qandaentry>
        <question id="cvsup-in-base">
	  <para>Why is CVSup not integrated in the main FreeBSD tree?</para>
	</question>

	<answer>
	  <para>The FreeBSD base system is designed as self-hosting - it
	    should be possible to build the whole operating system starting
	    with a very limited set of tools.  Thus, the actual build tools
	    needed to compile the FreeBSD sources are bundled with the
	    sources themselves.  This includes a C compiler (&man.gcc.1;),
	    &man.make.1;, &man.awk.1;, and similar tools.</para>

	  <para>Since CVSup is written in Modula-3, adding it to the FreeBSD
	    base system would also require adding and maintaining a Modula-3
	    compiler.  This would lead to both an increase in the disk space
	    consumed by the FreeBSD sources and additional maintenance work.
	    Thus, it is much easier for both the developers and users to
	    keep CVSup as a separate port, which can be easily installed as
	    a package bundled on the FreeBSD installation CDs.</para>
	</answer>
      </qandaentry>

      <qandaentry>
        <question id="ports-update">
           <para>I updated the sources, now how do I update my installed
             ports?</para>
        </question>

        <answer>
          <para>FreeBSD does not include a port upgrading tool, but it
            does have some tools to make the upgrade process somewhat
            easier.  You can also install additional tools to simplify
            port handling.</para>

          <para>The &man.pkg.version.1; command can generate a script
            that will update installed ports to the latest version in
            the ports tree.</para>

          <screen>&prompt.root; <userinput>pkg_version -c &gt; <replaceable>/tmp/myscript</replaceable></userinput></screen>

          <para>The output script <emphasis>must</emphasis> be edited by
            hand before you use it. Recent versions of
            &man.pkg.version.1; force this by inserting an
            &man.exit.1; at the beginning of the script.</para>

          <para>You should save the output of the script, as it will note
            packages that depend on the one that has been updated. These
            may or may not need to be updated as well. The usual case where
            they need to be updated is that a shared library has changed
            version numbers, so the ports that used that library need to be
            rebuilt to use the new version.</para>

	  <note>
	    <para>Beginning with FreeBSD 5.0 (and higher revisions),
	      &man.pkg.version.1; no longer supports the
	      <option>-c</option> option.</para>
	  </note>

          <para>If you have the disk space, you can use the
            <command>portupgrade</command> tool to automate all of
            this.  <command>portupgrade</command> includes various
            tools to simplify package handling.  It is available under
            <filename role="package">ports-mgmt/portupgrade</filename>.
            Since it is written in Ruby,
            <command>portupgrade</command> is an unlikely candidate for
            integration with the main FreeBSD tree.  That should not
            stop anyone from using it, however.</para>

          <para>If your system is up full time, the &man.periodic.8; system
            can be used to generate a weekly list of ports that might need
            updating by setting
            <literal>weekly_status_pkg_enable="YES"</literal> in
            <filename>/etc/periodic.conf</filename>.</para>
        </answer>
      </qandaentry>

      <qandaentry>
        <question id="minimal-sh">
          <para>Why is <command>/bin/sh</command> so minimal?  Why does
            FreeBSD not use <command>bash</command> or another shell?</para>
        </question>

        <answer>
          <para>Because &posix; says that there shall be such a shell.</para>

          <para>The more complicated answer: many people need to write shell
            scripts which will be portable across many systems. That is why
            &posix; specifies the shell and utility commands in great detail.
            Most scripts are written in Bourne shell, and because several
            important programming interfaces (&man.make.1;, &man.system.3;,
            &man.popen.3;, and analogues in higher-level scripting
            languages like Perl and Tcl) are specified to use the Bourne
            shell to interpret commands. Because the Bourne shell is so
            often and widely used, it is important for it to be quick to
            start, be deterministic in its behavior, and have a small
            memory footprint.</para>

          <para>The existing implementation is our best effort at meeting as
            many of these requirements simultaneously as we can. In order to
            keep <command>/bin/sh</command> small, we have not provided many
            of the convenience features that other shells have. That is why the
            Ports Collection includes more featureful shells like bash, scsh,
            tcsh, and zsh.  (You can compare for yourself the memory
            utilization of all these shells by looking at the
            <quote>VSZ</quote> and <quote>RSS</quote> columns in a <command>ps
              -u</command> listing.)</para>
        </answer>
      </qandaentry>

      <qandaentry>
        <question id="netscape-slow-startup">
          <para>Why do &netscape; and Opera take so long to
            start?</para>
        </question>

        <answer>
          <para>The usual answer is that DNS on your system is
            misconfigured.  Both &netscape; and Opera perform DNS checks
            when starting up.  The browser will not appear on your
            desktop until the program either gets a response or
            determines that the system has no network
            connection.</para>
        </answer>
      </qandaentry>

      <qandaentry>
	<question id="ports-base-update">
	  <para>I updated parts of the Ports Collection using CVSup, and
	    now many ports fail to build with mysterious error messages!
	    What happened?  Is the Ports Collection broken in some major
	    way?</para>
	</question>

	<answer>
	  <para>If you only update parts of the Ports Collection, using
	    one of its CVSup subcollections and not the
	    <literal>ports-all</literal> CVSup collection, you should
	    <emphasis>always</emphasis> update the
	    <literal>ports-base</literal> subcollection too!  The reasons
	    are described <ulink
	    url="&url.books.handbook;/cvsup.html#CVSUP-COLLEC-PBASE-WARN">in the
	    Handbook</ulink>.</para>
	</answer>
      </qandaentry>

      <qandaentry>
	<question id="midi-sound-files">
	  <para>How do I create audio CDs from my MIDI files?</para>
	</question>

	<answer><para>To create audio CDs from MIDI files, first
          install <filename role="package">audio/timidity++</filename>
          from ports then install manually the GUS patches set by Eric
          A. Welsh, available at <ulink
          url="http://www.stardate.bc.ca/eawpatches/html/default.htm"></ulink>.
          After timidity++ has been installed properly, midi files may
          be converted to wav files with the following command
          line:</para>

        <screen>&prompt.user; <userinput>timidity -Ow -s 44100 -o /tmp/juke/01.wav 01.mid</userinput></screen>

          <para>The wav files can then be converted to other formats
            or burned onto audio CDs, as described in the FreeBSD
            Handbook.</para>
        </answer>
      </qandaentry>
    </qandaset>
  </chapter>

  <chapter id="kernelconfig">
    <title>Ρύθμιση Πυρήνα</title>

    <qandaset>
      <qandaentry>
        <question id="make-kernel">
          <para>I would like to customize my kernel. Is it difficult?</para>
        </question>

        <answer>
          <para>Not at all! Check out the <ulink
            url="&url.books.handbook;/kernelconfig.html">
            kernel config section of the Handbook</ulink>.</para>

            <note>
	      <para>We recommend that you make a dated snapshot of
	        your new <filename>/kernel</filename> called
	        <filename>/kernel.YYMMDD</filename> after you get it
	        working properly.  Also back up your new
	        <filename>/modules</filename> directory to
	        <filename>/modules.YYMMDD</filename>.  That way, if
	        you make a mistake the next time you play with your
	        configuration you can boot the backup kernel instead
	        of having to fall back to
	        <filename>kernel.GENERIC</filename>. This is
	        particularly important if you are now booting from a
	        controller that GENERIC does not support.</para>
            </note>
        </answer>
      </qandaentry>

      <qandaentry>
        <question id="missing-hw-float">
          <para>My kernel compiles fail because
            <literal>_hw_float</literal> is missing.  How do I solve
            this problem?</para>
        </question>

        <answer>
          <para>You probably removed <devicename>npx0</devicename>
            (see &man.npx.4;) from your kernel configuration file
            because you do not have a math co-processor.  The
            <devicename>npx0</devicename> device is
            <emphasis>MANDATORY</emphasis>.  Somewhere inside your
            hardware lies a device that provides hardware
            floating-point support, even if it is no longer a separate
            device as used in the good old 386 days.  You
            <emphasis>must</emphasis> include the
            <devicename>npx0</devicename> device.  Even if you manage
            to build a kernel without <devicename>npx0</devicename>
            support, it will not boot anyway. </para>
        </answer>
      </qandaentry>

      <qandaentry>
        <question id="why-kernel-big">
          <para>Why is my kernel so big (over 10MB)?</para>
        </question>

        <answer>
          <para>Chances are, you compiled your kernel in
            <emphasis>debug mode</emphasis>.  Kernels built in debug
            mode contain many symbols that are used for debugging,
            thus greatly increasing the size of the kernel.  Note that
            there will be little or no performance decrease from
            running a debug kernel, and it is useful to keep one
            around in case of a system panic.</para>

          <para>However, if you are running low on disk space, or
            you simply do not want to run a debug kernel, make sure
            that both of the following are true:</para>

          <itemizedlist>
            <listitem>
              <para>You do not have a line in your kernel
                configuration file that reads:</para>

              <programlisting>makeoptions DEBUG=-g</programlisting>
            </listitem>

            <listitem>
              <para>You are not running &man.config.8; with
                the <option>-g</option> option.</para>
            </listitem>
          </itemizedlist>

          <para>Either of the above settings will cause your kernel to
            be built in debug mode.  As long as you make sure you
            follow the steps above, you can build your kernel
            normally, and you should notice a fairly large size
            decrease; most kernels tend to be around 1.5MB to
            2MB.</para>
        </answer>
      </qandaentry>

      <qandaentry>
        <question id="multiport-serial-interrupts">
          <para>Why do I get interrupt conflicts with multi-port serial
            code?</para>
        </question>

        <answer>
          <para>When I compile a kernel
            with multi-port serial code, it tells me that only the first
            port is probed and the rest skipped due to interrupt conflicts.
            How do I fix this?</para>

          <para>The problem here is that
            FreeBSD has code built-in to keep the kernel from getting
            trashed due to hardware or software conflicts. The way to fix
            this is to leave out the IRQ settings on all but one port. Here
            is an example:</para>

          <programlisting>#
# Multiport high-speed serial line - 16550 UARTS
#
device sio2 at isa? port 0x2a0 tty irq 5 flags 0x501 vector siointr
device sio3 at isa? port 0x2a8 tty flags 0x501 vector siointr
device sio4 at isa? port 0x2b0 tty flags 0x501 vector siointr
device sio5 at isa? port 0x2b8 tty flags 0x501 vector siointr</programlisting>
        </answer>
      </qandaentry>

      <qandaentry>
        <question id="generic-kernel-build-failure">
          <para>Why does every kernel I try to build fail to compile, even
            GENERIC?</para>
        </question>

        <answer>
          <para>There are a number of possible causes for this problem.
            They are, in no particular order:</para>

          <itemizedlist>
            <listitem>
              <para>You are not using the new <command>make
                buildkernel</command> and <command>make
                installkernel</command> targets, and your source tree is
                different from the one used to build the currently running
                system (e.g., you are compiling 4.3-RELEASE on a 4.0-RELEASE
                system).  If you are attempting an upgrade, please read the
                <filename>/usr/src/UPDATING</filename> file, paying
                particular attention to the <quote>COMMON ITEMS</quote>
                section at the end.</para>
            </listitem>

            <listitem>
              <para>You are using the new <command>make
                buildkernel</command> and <command>make
                installkernel</command> targets, but you failed to assert
                the completion of the <command>make buildworld</command>
                target.  The <command>make buildkernel</command> target
                relies on files generated by the <command>make
                buildworld</command> target to complete its job
                correctly.</para>
            </listitem>

            <listitem>
              <para>Even if you are trying to build <link
                linkend="stable">FreeBSD-STABLE</link>, it is possible that
                you fetched the source tree at a time when it was either
                being modified, or broken for other reasons; only releases
                are absolutely guaranteed to be buildable, although <link
                linkend="stable">FreeBSD-STABLE</link> builds fine the
                majority of the time.  If you have not already done so, try
                re-fetching the source tree and see if the problem goes
                away.  Try using a different server in case the one you are
                using is having problems.</para>
            </listitem>
          </itemizedlist>
        </answer>
      </qandaentry>

      <qandaentry>
        <question id="scheduler-in-use">
          <para>How can I verify which scheduler is in use on a
            running system?</para>
        </question>

        <answer>
	  <para>If you are running &os; version 5.2.1 or earlier, check for
	    the existence of the <literal>kern.quantum</literal> sysctl.
	    If you have it, you should see something like this:</para>

	  <screen>&prompt.user; sysctl <replaceable>kern.quantum</replaceable>
kern.sched.quantum: 99960</screen>

	  <para>If the <literal>kern.quantum</literal> sysctl exists, you are
	    using the 4BSD scheduler.  If not, you will get an error printed
	    by &man.sysctl.8; (which you can safely ignore):</para>

	    <screen>&prompt.user; sysctl <replaceable>kern.sched.quantum</replaceable>
sysctl: unknown oid 'kern.sched.quantum'</screen>

	  <para>In &os; version 5.3-RELEASE and later, the name of the
	    scheduler currently being used is directly available as the value
	    of the <literal>kern.sched.name</literal> sysctl:</para>

	  <screen>&prompt.user; sysctl <replaceable>kern.sched.name</replaceable>
kern.sched.name: 4BSD</screen>
        </answer>
      </qandaentry>

      <qandaentry>
        <question id="scheduler-kern-quantum">
          <para>What is <literal>kern.quantum</literal>?</para>
        </question>

        <answer>
          <para><literal>kern.quantum</literal> is the maximum number of
            ticks a process can run without being preempted.  It is
            specific to the 4BSD scheduler, so you can use its
            presence or absence to determine which scheduler is in
            use.  In &os; 5.X or later <literal>kern.quantum</literal> has
	    been renamed to <literal>kern.sched.quantum</literal>.</para>
        </answer>
      </qandaentry>

      <qandaentry>
        <question id="scheduler-kern-sched-quantum">
	  <para>What is <literal>kern.sched.quantum</literal>?</para>
	</question>

	<answer>
	  <para>See <xref linkend="scheduler-kern-quantum"></para>
	</answer>
      </qandaentry>
    </qandaset>
  </chapter>

  <chapter id="disks">
    <title>Δίσκοι, Συστήματα Αρχείων και Φορτωτές Εκκίνησης</title>

    <qandaset>
      <qandaentry>
        <question id="adding-disks">
          <para>How can I add my new hard disk to my FreeBSD system?</para>
        </question>

        <answer>
          <para>See the Disk Formatting Tutorial at <ulink
            url="&url.articles.formatting-media;/index.html">
            www.FreeBSD.org</ulink>.</para>
        </answer>
      </qandaentry>

      <qandaentry>
        <question id="new-huge-disk">
          <para>How do I move my system over to my huge new disk?</para>
        </question>

        <answer>
          <para>The best way is to reinstall the OS on the new
            disk, then move the user data over.  This is highly
            recommended if you have been tracking -STABLE for more
            than one release, or have updated a release instead of
            installing a new one.  You can install booteasy on both
            disks with &man.boot0cfg.8;, and dual boot them until
            you are happy with the new configuration.  Skip the
            next paragraph to find out how to move the data after
            doing this.</para>

          <para>Should you decide not to do a fresh install, you
            need to partition and label the new disk with either
            <filename>/stand/sysinstall</filename>, or &man.fdisk.8;
            and &man.disklabel.8;.  You should also install booteasy
            on both disks with &man.boot0cfg.8;, so that you can
            dual boot to the old or new system after the copying
            is done.  See the <ulink
            url="&url.articles.formatting-media;/index.html">
            formatting-media article</ulink> for details on this
            process.</para>

          <para>Now you have the new disk set up, and are ready
            to move the data.  Unfortunately, you cannot just blindly
            copy the data.  Things like device files (in
	    <filename>/dev</filename>), flags, and links tend to
            screw that up.  You need to use tools that understand
            these things, which means &man.dump.8;.
            Although it is suggested that you move the data in single user
            mode, it is not required.</para>

          <para>You should never use anything but &man.dump.8; and
            &man.restore.8; to move the root filesystem.  The
            &man.tar.1; command may work - then again, it may not.
            You should also use &man.dump.8; and &man.restore.8;
            if you are moving a single partition to another empty
            partition.  The sequence of steps to use dump to move
            a partitions data to a new partition is:</para>

          <procedure>
            <step>
              <para>newfs the new partition.</para>
            </step>

            <step>
              <para>mount it on a temporary mount point.</para>
            </step>

            <step>
              <para>cd to that directory.</para>
            </step>

            <step>
              <para>dump the old partition, piping output to the
                new one.</para>
            </step>
          </procedure>

          <para>For example, if you are going to move root to
            <devicename>/dev/ad1s1a</devicename>, with
            <filename>/mnt</filename> as the temporary mount point,
            it is:</para>

          <screen>&prompt.root; <userinput>newfs /dev/ad1s1a</userinput>
&prompt.root; <userinput>mount /dev/ad1s1a /mnt</userinput>
&prompt.root; <userinput>cd /mnt</userinput>
&prompt.root; <userinput>dump 0af - / | restore xf -</userinput></screen>

          <para>Rearranging your partitions with dump takes a bit more
            work. To merge a partition like <filename>/var</filename>
            into its parent, create the new partition large enough
            for both, move the parent partition as described above,
            then move the child partition into the empty directory
            that the first move created:</para>
	  
          <screen>&prompt.root; <userinput>newfs /dev/ad1s1a</userinput>
&prompt.root; <userinput>mount /dev/ad1s1a /mnt</userinput>
&prompt.root; <userinput>cd /mnt</userinput>
&prompt.root; <userinput>dump 0af - / | restore xf -</userinput>
&prompt.root; <userinput>cd var</userinput>
&prompt.root; <userinput>dump 0af - /var | restore xf -</userinput></screen>

	  <para>To split a directory from its parent, say putting
	    <filename>/var</filename> on its own partition when it was not
	    before, create both partitions, then mount the child partition
	    on the appropriate directory in the temporary mount point, then
	    move the old single partition:</para>

          <screen>&prompt.root; <userinput>newfs /dev/ad1s1a</userinput>
&prompt.root; <userinput>newfs /dev/ad1s1d</userinput>
&prompt.root; <userinput>mount /dev/ad1s1a /mnt</userinput>
&prompt.root; <userinput>mkdir /mnt/var</userinput>
&prompt.root; <userinput>mount /dev/ad1s1d /mnt/var</userinput>
&prompt.root; <userinput>cd /mnt</userinput>
&prompt.root; <userinput>dump 0af - / | restore xf -</userinput></screen>

          <para>You might prefer &man.cpio.1;, &man.pax.1;,
            &man.tar.1; to &man.dump.8; for user data. At the time of
            this writing, these are known to lose file flag information,
            so use them with caution.</para>
        </answer>
      </qandaentry>

      <qandaentry>
        <question id="dangerously-dedicated">
          <para>Will a <quote>dangerously dedicated</quote> disk endanger
            my health?</para>
        </question>

        <answer>

          <para><anchor id="dedicate">The installation procedure allows
            you to chose two different methods in partitioning your
            hard disk(s). The default way makes it compatible with other
            operating systems on the same machine, by using fdisk table
            entries (called <quote>slices</quote> in FreeBSD), with a
            FreeBSD slice that employs partitions of its own. Optionally,
            one can chose to install a boot-selector to switch between the
            possible operating systems on the disk(s). The alternative uses
            the entire disk for FreeBSD, and makes no attempt to be
            compatible with other operating systems.</para>

          <para>So why it is called <quote>dangerous</quote>?  A disk
            in this mode does not contain what normal PC utilities
            would consider a valid fdisk table. Depending on how well
            they have been designed, they might complain at you once
            they are getting in contact with such a disk, or even
            worse, they might damage the BSD bootstrap without even
            asking or notifying you. In addition, the
            <quote>dangerously dedicated</quote> disk's layout is
            known to confuse many BIOSes, including those from AWARD
            (e.g. as found in HP Netserver and Micronics systems as
            well as many others) and Symbios/NCR (for the popular
            53C8xx range of SCSI controllers). This is not a complete
            list, there are more. Symptoms of this confusion include
            the <errorname>read error</errorname> message printed by
            the FreeBSD bootstrap when it cannot find itself, as well
            as system lockups when booting.</para>

          <para>Why have this mode at all then?  It only saves a few kbytes
            of disk space, and it can cause real problems for a new
            installation. <quote>Dangerously dedicated</quote> mode's
            origins lie in a desire to avoid one of the most common
            problems plaguing new FreeBSD installers - matching the BIOS
            <quote>geometry</quote> numbers for a disk to the disk
            itself.</para>

          <para><quote>Geometry</quote> is an outdated concept, but one
            still at the heart of the PC's BIOS and its interaction with
            disks. When the FreeBSD installer creates slices, it has to
            record the location of these slices on the disk in a fashion
            that corresponds with the way the BIOS expects to find them. If
            it gets it wrong, you will not be able to boot.</para>

          <para><quote>Dangerously dedicated</quote> mode tries to work
            around this by making the problem simpler. In some cases, it
            gets it right. But it is meant to be used as a last-ditch
            alternative - there are better ways to solve the problem 99
            times out of 100.</para>

          <para>So, how do you avoid the need for <quote>DD</quote> mode
            when you are installing? Start by making a note of the geometry
            that your BIOS claims to be using for your disks. You can
            arrange to have the kernel print this as it boots by specifying
            <option>-v</option> at the <literal>boot:</literal> prompt, or
            using <command>boot -v</command> in the loader. Just before the
            installer starts, the kernel will print a list of BIOS
            geometries. Do not panic - wait for the installer to start and
            then use scrollback to read the numbers. Typically the BIOS
            disk units will be in the same order that FreeBSD lists your
            disks, first IDE, then SCSI.</para>

          <para>When you are slicing up your disk, check that the disk
            geometry displayed in the FDISK screen is correct (ie. it
            matches the BIOS numbers); if it is wrong, use the
            <keycap>g</keycap> key to fix it. You may have to do this if
            there is absolutely nothing on the disk, or if the disk has been
            moved from another system. Note that this is only an issue with
            the disk that you are going to boot from; FreeBSD will sort
            itself out just fine with any other disks you may have.</para>

          <para>Once you have got the BIOS and FreeBSD agreeing about the
            geometry of the disk, your problems are almost guaranteed to be
            over, and with no need for <quote>DD</quote> mode at all. If,
            however, you are still greeted with the dreaded <errorname>read
            error</errorname> message when you try to boot, it is time to cross
            your fingers and go for it - there is nothing left to
            lose.</para>

          <para>To return a <quote>dangerously dedicated</quote> disk
            for normal PC use, there are basically two options. The first
            is, you write enough NULL bytes over the MBR to make any
            subsequent installation believe this to be a blank disk. You
            can do this for example with</para>

          <screen>&prompt.root; <userinput>dd if=/dev/zero of=/dev/rda0 count=15</userinput></screen>

          <para>Alternatively, the undocumented DOS
            <quote>feature</quote></para>

          <screen><prompt>C:\&gt;</prompt> <userinput>fdisk /mbr</userinput></screen>

          <para>will to install a new master boot record as well, thus
            clobbering the BSD bootstrap.</para>
        </answer>
      </qandaentry>

      <qandaentry>
        <question id="safe-softupdates">
          <para>Which partitions can safely use Soft Updates?  I have
            heard that Soft Updates on <filename>/</filename> can cause
            problems.</para>
        </question>

        <answer>
          <para>Short answer: you can usually use Soft Updates safely
            on all partitions.</para>

          <para>Long answer: There used to be some concern over using
            Soft Updates on the root partition.  Soft Updates has two
            characteristics that caused this.  First, a Soft Updates
            partition has a small chance of losing data during a
            system crash.  (The partition will not be corrupted; the
            data will simply be lost.)  Also, Soft Updates can cause
            temporary space shortages.</para>

          <para>When using Soft Updates, the kernel can take up to
            thirty seconds to actually write changes to the physical
            disk.  If you delete a large file, the file still resides
            on disk until the kernel actually performs the deletion.
            This can cause a very simple race condition.  Suppose you
            delete one large file and immediately create another large
            file.  The first large file is not yet actually removed
            from the physical disk, so the disk might not have enough
            room for the second large file.  You get an error that the
            partition does not have enough space, although you know
            perfectly well that you just released a large chunk of
            space!  When you try again mere seconds later, the file
            creation works as you expect.  This has left more than one
            user scratching his head and doubting his sanity, the
            FreeBSD filesystem, or both.</para>

          <para>If a system should crash after the kernel accepts a
            chunk of data for writing to disk, but before that data is
            actually written out, data could be lost or corrupted.
            This risk is extremely small, but generally manageable.
            Use of IDE write caching greatly increases this risk; it
            is strongly recommended that you disable IDE write caching
            when using Soft Updates.</para>

          <para>These issues affect all partitions using Soft Updates.
            So, what does this mean for the root partition?</para>

          <para>Vital information on the root partition changes very
            rarely.  Files such as <filename>/kernel</filename> and
            the contents of <filename>/etc</filename> only change
            during system maintenance, or when users change their
            passwords.  If the system crashed during the
            thirty-second window after such a change is made, it is
            possible that data could be lost.  This risk is negligible
            for most applications, but you should be aware that it
            exists.  If your system cannot tolerate this much risk,
            do not use Soft Updates on the root filesystem!</para>

          <para><filename>/</filename> is traditionally one of the
            smallest partitions.  By default, FreeBSD puts the
            <filename>/tmp</filename> directory on
            <filename>/</filename>.  If you have a busy
            <filename>/tmp</filename>, you might see intermittent
            space problems.  Symlinking <filename>/tmp</filename> to
            <filename>/var/tmp</filename> will solve this
            problem.</para>
        </answer>
      </qandaentry>

      <qandaentry>
        <question id="inappropriate-ccd">
          <para>What is inappropriate about my ccd?</para>
        </question>

        <answer>
          <para>The symptom of this is:</para>

          <screen>&prompt.root; <userinput>ccdconfig -C</userinput>
ccdconfig: ioctl (CCDIOCSET): /dev/ccd0c: Inappropriate file type or format</screen>

          <para>This usually happens when you are trying to concatenate
            the <literal>c</literal> partitions, which default to type
            <literal>unused</literal>. The ccd driver requires the
            underlying partition type to be FS_BSDFFS. Edit the disklabel
            of the disks you are trying to concatenate and change the types
            of partitions to <literal>4.2BSD</literal>.</para>
        </answer>
      </qandaentry>

      <qandaentry>
        <question id="ccd-disklabel">
          <para>Why can I not edit the disklabel on my ccd?</para>
        </question>

        <answer>
          <para>The symptom of this is:</para>

          <screen>&prompt.root; <userinput>disklabel ccd0</userinput>
(it prints something sensible here, so let us try to edit it)
&prompt.root; <userinput>disklabel -e ccd0</userinput>
(edit, save, quit)
disklabel: ioctl DIOCWDINFO: No disk label on disk;
use "disklabel -r" to install initial label</screen>

          <para>This is because the disklabel returned by ccd is actually
            a <quote>fake</quote> one that is not really on the disk.
            You can solve this problem by writing it back explicitly,
            as in:</para>

          <screen>&prompt.root; <userinput>disklabel ccd0 &gt; /tmp/disklabel.tmp</userinput>
&prompt.root; <userinput>disklabel -Rr ccd0 /tmp/disklabel.tmp</userinput>
&prompt.root; <userinput>disklabel -e ccd0</userinput>
(this will work now)</screen>
        </answer>
      </qandaentry>

      <qandaentry>
        <question id="mount-foreign-fs">
          <para>Can I mount other foreign filesystems under FreeBSD?</para>
        </question>

        <answer>
	  <para>FreeBSD supports a variety of other
	    filesystems.</para>

          <variablelist>
            <varlistentry>
              <term>Digital UNIX</term>

              <listitem>
                <para>UFS CDROMs can be mounted directly on FreeBSD.
                  Mounting disk partitions from Digital UNIX and other
                  systems that support UFS may be more complex, depending
                  on the details of the disk partitioning for the operating
                  system in question.</para>
              </listitem>
            </varlistentry>

            <varlistentry>
              <term>&linux;</term>

              <listitem>
                <para>FreeBSD supports <literal>ext2fs</literal>
                  partitions.  See &man.mount.ext2fs.8; for more
                  information.</para>
              </listitem>
            </varlistentry>

            <varlistentry>
              <term>&windowsnt;</term>

              <listitem>
                <para>FreeBSD includes a read-only NTFS driver.  For
		  more information, see &man.mount.ntfs.8;.</para>
              </listitem>
            </varlistentry>

	    <varlistentry>
	      <term>FAT</term>

	      <listitem>
		<para>FreeBSD includes a read-write FAT driver.  For
                  more information, see &man.mount.msdosfs.8;.</para>
  	      </listitem>
  	    </varlistentry>

	    <varlistentry>
	      <term>ReiserFS</term>

	      <listitem>
		<para>FreeBSD includes a read-only ReiserFS driver.  For
		  more information, see &man.mount.reiserfs.8;.</para>
	      </listitem>
	    </varlistentry>
          </variablelist>

          <para>FreeBSD also supports network filesystems such as NFS
            (see &man.mount.nfs.8;), NetWare (see &man.mount.nwfs.8;),
            and Microsoft-style SMB filesystems (see
            &man.mount.smbfs.8;).
        </answer>
      </qandaentry>

      <qandaentry>
        <question id="mount-dos">
          <para>How do I mount a secondary DOS partition?</para>
        </question>

        <answer>

        <para>The secondary DOS partitions are found after ALL the
          primary partitions. For example, if you have an
          <quote>E</quote> partition as the second DOS partition on
          the second SCSI drive, you need to create the special files
          for <quote>slice 5</quote> in <filename>/dev</filename>,
          then mount <devicename>/dev/da1s5</devicename>:</para>

        <screen>&prompt.root; <userinput>cd /dev</userinput>
&prompt.root; <userinput>sh MAKEDEV da1s5</userinput>
&prompt.root; <userinput>mount -t msdos /dev/da1s5 /dos/e</userinput></screen>

        <note>
	  <para>You can omit this step if you are running FreeBSD
	    5.0-RELEASE or newer with &man.devfs.5;
	    enabled.</para>
	</note>
        </answer>
      </qandaentry>

      <qandaentry>
        <question id="crypto-filesystem">
          <para>Is there a cryptographic filesystem for &os;?</para>
        </question>

        <answer>

          <para>Yes.  FreeBSD 5.0 includes &man.gbde.8;, and FreeBSD 6.0
            added &man.geli.8;.  For earlier releases, see the <filename
            role="package">security/cfs</filename> port.</para>
        </answer>
      </qandaentry>

      <qandaentry>
        <question id="nt-bootloader">
          <para>How can I use the &windowsnt; loader to boot FreeBSD?</para>
        </question>

        <answer>
          <para>The general idea is that you copy the first sector of your
            native root FreeBSD partition into a file in the DOS/&windowsnt;
            partition. Assuming you name that file something like
            <filename>c:\bootsect.bsd</filename> (inspired by
            <filename>c:\bootsect.dos</filename>), you can then edit the
            <filename>c:\boot.ini</filename> file to come up with something
            like this:</para>

          <programlisting>[boot loader]
timeout=30
default=multi(0)disk(0)rdisk(0)partition(1)\WINDOWS
[operating systems]
multi(0)disk(0)rdisk(0)partition(1)\WINDOWS="Windows NT"
C:\BOOTSECT.BSD="FreeBSD"
C:\="DOS"</programlisting>

          <para>If FreeBSD is installed on the same disk as the &windowsnt; boot
            partition simply copy <filename>/boot/boot1</filename> to
            <filename>C:\BOOTSECT.BSD</filename>. However, if FreeBSD is
            installed on a different disk <filename>/boot/boot1</filename>
            will not work, <filename>/boot/boot0</filename> is needed.</para>

          <para><filename>/boot/boot0</filename> needs to be installed
            using sysinstall by selecting the FreeBSD boot manager on
            the screen which asks if you wish to use a boot
            manager. This is because <filename>/boot/boot0</filename>
            has the partition table area filled with NULL characters
            but sysinstall copies the partition table before copying
            <filename>/boot/boot0</filename> to the MBR.</para>

            <warning>
              <para><emphasis>Do not simply copy <filename>/boot/boot0</filename>
                instead of <filename>/boot/boot1</filename>; you will
                overwrite your partition table and render your computer
                un-bootable!</emphasis></para>
            </warning>

          <para>When the FreeBSD boot manager runs it records the last
            OS booted by setting the active flag on the partition table
            entry for that OS and then writes the whole 512-bytes of itself
            back to the MBR so if you just copy
            <filename>/boot/boot0</filename> to
            <filename>C:\BOOTSECT.BSD</filename> then it writes an empty
            partition table, with the active flag set on one entry, to the
            MBR.</para>
        </answer>
      </qandaentry>

      <qandaentry>
        <question id="lilo-bootloader">
          <para>How do I boot FreeBSD and &linux; from LILO?</para>
        </question>

        <answer>
          <para>If you have FreeBSD and &linux; on the same disk, just follow
            LILO's installation instructions for booting a non-&linux;
            operating system.  Very briefly, these are:</para>

          <para>Boot &linux;, and add the following lines to
            <filename>/etc/lilo.conf</filename>:</para>

            <programlisting>other=/dev/hda2
        table=/dev/hda
        label=FreeBSD</programlisting>

          <para>(the above assumes that your FreeBSD slice is known to
            &linux; as <devicename>/dev/hda2</devicename>; tailor to
            suit your setup).  Then, run <command>lilo</command> as
            <username>root</username> and you should be done.</para>

          <para>If FreeBSD resides on another disk, you need to add
            <literal>loader=/boot/chain.b</literal> to the LILO entry.
            For example:</para>

          <programlisting>other=/dev/dab4
        table=/dev/dab
        loader=/boot/chain.b
        label=FreeBSD</programlisting>

          <para>In some cases you may need to specify the BIOS drive number
            to the FreeBSD boot loader to successfully boot off the second
            disk.  For example, if your FreeBSD SCSI disk is probed by BIOS
            as BIOS disk 1, at the FreeBSD boot loader prompt you need to
            specify:</para>

          <screen>Boot: <userinput>1:da(0,a)/kernel</userinput></screen>

          <para>You can configure
            &man.boot.8;
            to automatically do this for you at boot time.</para>

          <para>The <ulink
            url="http://sunsite.unc.edu/LDP/HOWTO/mini/Linux+FreeBSD.html">
            &linux;+FreeBSD mini-HOWTO</ulink> is a good reference for
	    FreeBSD and &linux; interoperability issues.</para>
        </answer>
      </qandaentry>

      <qandaentry>
	<question id="grub-loader">
	  <para>How do I boot &os; and &linux; using GRUB</para>
        </question>

	<answer>
	  <para>Booting &os; using GRUB is very simple.  Just
	    add the following to your configuration file
	    <filename>/boot/grub/grub.conf</filename>.</para>
	  
	  <programlisting>title FreeBSD 6.1
	root (hd0,a)
	kernel /boot/loader
	  </programlisting>

	  <para>Where <literal>hd0,a</literal> points to your root partition
	    on the first disk.  If you need to specify which slice number
	    should be used, use something like this <literal>(hd0,2,a)</literal>.
	    By default, if the slice number is omitted, GRUB searches the
	    first slice which has <literal>'a'</literal> partition.</para>
	</answer>
      </qandaentry>

      <qandaentry>
        <question id="booteasy-loader">
          <para>How do I boot FreeBSD and &linux; using BootEasy?</para>
        </question>

        <answer>
          <para>Install LILO at the start of your &linux; boot partition
            instead of in the Master Boot Record.   You can then boot LILO
            from BootEasy.</para>

          <para>If you are running &windows; 95 and &linux; this is recommended
            anyway, to make it simpler to get &linux; booting again if you
            should need to reinstall &windows; 95 (which is a Jealous
            Operating System, and will bear no other Operating Systems in
            the Master Boot Record).</para>
        </answer>
      </qandaentry>

      <qandaentry>
        <question id="changing-bootprompt">
          <para>How do I change the boot prompt from <literal>???</literal> to
            something more meaningful?</para>
        </question>

        <answer>
          <para>You can not do that with the standard boot manager without
            rewriting it. There are a number of other boot managers
            in the <filename>sysutils</filename> ports category that
            provide this functionality.</para>
        </answer>
      </qandaentry>

      <qandaentry>
        <question id="removable-drives">
          <para>I have a new removable drive, how do I use it?</para>
        </question>

        <answer>

          <para>Whether it is a removable drive like a &iomegazip; or an EZ drive
            (or even a floppy, if you want to use it that way), or a new
            hard disk, once it is installed and recognized by the system,
            and you have your cartridge/floppy/whatever slotted in, things
            are pretty much the same for all devices.</para>

          <para>(this section is based on <ulink
            url="http://www.vmunix.com/mark/FreeBSD/ZIP-FAQ.html">
            Mark Mayo's ZIP FAQ</ulink>)</para>

          <para>If it is a ZIP drive or a floppy, you have already got a DOS
            filesystem on it, you can use a command like this:</para>

          <screen>&prompt.root; <userinput>mount -t msdos /dev/fd0c /floppy</userinput></screen>

          <para>if it is a floppy, or this:</para>

          <screen>&prompt.root; <userinput>mount -t msdos /dev/da2s4 /zip</userinput></screen>

          <para>for a ZIP disk with the factory configuration.</para>

          <para>For other disks, see how they are laid out using
            &man.fdisk.8; or
            &man.sysinstall.8;.</para>

          <para>The rest of the examples will be for a ZIP drive on da2,
            the third SCSI disk.</para>

          <para>Unless it is a floppy, or a removable you plan on sharing
            with other people, it is probably a better idea to stick a BSD
            filesystem on it. You will get long filename support, at least a
            2X improvement in performance, and a lot more stability. First,
            you need to redo the DOS-level partitions/filesystems. You can
            either use &man.fdisk.8; or
            <filename>/stand/sysinstall</filename>, or for a small drive
            that you do not want to bother with multiple operating system
            support on, just blow away the whole FAT partition table
            (slices) and just use the BSD partitioning:</para>

          <screen>&prompt.root; <userinput>dd if=/dev/zero of=/dev/rda2 count=2</userinput>
&prompt.root; <userinput>disklabel -Brw da2 auto</userinput></screen>

          <para>You can use disklabel or
            <filename>/stand/sysinstall</filename> to create multiple BSD
            partitions. You will certainly want to do this if you are adding
            swap space on a fixed disk, but it is probably irrelevant on a
            removable drive like a ZIP.</para>

          <para>Finally, create a new filesystem, this one is on our ZIP
            drive using the whole disk:</para>

          <screen>&prompt.root; <userinput>newfs /dev/rda2c</userinput></screen>

          <para>and mount it:</para>

          <screen>&prompt.root; <userinput>mount /dev/da2c /zip</userinput></screen>

          <para>and it is probably a good idea to add a line like this
            to <filename>/etc/fstab</filename> (see &man.fstab.5;) so
            you can just type <command>mount /zip</command> in the
            future:</para>

          <programlisting>/dev/da2c /zip ffs rw,noauto 0 0</programlisting>
        </answer>
      </qandaentry>

      <qandaentry>
        <question id="mount-cd-superblock">
          <para>Why do I get <errorname>Incorrect super block</errorname> when
            mounting a CDROM?</para>
        </question>

        <answer>
          <para>You have to tell &man.mount.8; the type of the device
            that you want to mount.  This is described in the <ulink
            url="&url.books.handbook;/creating-cds.html"> Handbook section on
            optical media</ulink>, specifically the section <ulink
            url="&url.books.handbook;/creating-cds.html#MOUNTING-CD">Using Data
            CDs</ulink>.</para>
        </answer>
      </qandaentry>

      <qandaentry>
        <question id="cdrom-not-configured">
          <para>Why do I get <errorname>Device not
            configured</errorname> when mounting a CDROM?</para>
        </question>

        <answer>
          <para>This generally means that there is no CDROM in the
            CDROM drive, or the drive is not visible on the
            bus. Please see the <ulink
            url="&url.books.handbook;/creating-cds.html#MOUNTING-CD">Using Data
            CDs</ulink> section of the Handbook for a detailed
            discussion of this issue.</para>
        </answer>
      </qandaentry>

      <qandaentry>
        <question id="cdrom-unicode-filenames">
          <para>Why do all non-English characters in filenames show up as
            <quote>?</quote> on my CDs when mounted in FreeBSD?</para>
        </question>

        <answer>
          <para>Your CDROM probably uses the <quote>Joliet</quote>
            extension for storing information about files and
            directories.  This is discussed in the Handbook chapter on
            <ulink url="&url.books.handbook;/creating-cds.html">creating and
            using CDROMs</ulink>, specifically the section on <ulink
            url="&url.books.handbook;/creating-cds.html#MOUNTING-CD">Using Data
            CDROMs</ulink>.</para>
        </answer>
      </qandaentry>

      <qandaentry>
        <question id="burncd-isofs">
          <para>I burned a CD under FreeBSD and now I can not read it
            under any other operating system. Why?</para>
        </question>
  
        <answer>
          <para>You most likely burned a raw file to your CD, rather
            than creating an ISO 9660 filesystem.  Take a look at the
            <ulink url="&url.books.handbook;/creating-cds.html">Handbook
            chapter on creating CDROMs</ulink>, particularly the
            section on <ulink
            url="&url.books.handbook;/creating-cds.html#RAWDATA-CD">burning raw
            data CDs</ulink>.</para>
	</answer>
      </qandaentry>

      <qandaentry>
        <question id="copy-cd">
          <para>How can I create an image of a data CD?</para>
        </question>

        <answer>
          <para>This is discussed in the Handbook section on <ulink
            url="&url.books.handbook;/creating-cds.html#IMAGING-CD">duplicating
            data CDs</ulink>. For more on working with CDROMs, see the
            <ulink url="&url.books.handbook;/creating-cds.html">Creating CDs
            Section</ulink> in the Storage chapter in the
            Handbook.</para>
        </answer>
      </qandaentry>

      <qandaentry>
        <question id="mount-audio-CD">
          <para>Why can I not <command>mount</command> an audio
          CD?</para>
         </question>

        <answer>
          <para>If you try to mount an audio CD, you will get an error
            like <errorname>cd9660: /dev/acd0c: Invalid
            argument</errorname>.  This is because
            <command>mount</command> only works on filesystems.  Audio
            CDs do not have filesystems; they just have data.  You
            need a program that reads audio CDs, such as the
            <filename role="package">audio/xmcd</filename> port.</para>
        </answer>
      </qandaentry>

      <qandaentry>
        <question id="multi-session-CD">
          <para>How do I <command>mount</command> a multi-session CD?</para>
        </question>

        <answer>
          <para>By default, &man.mount.8; will attempt to mount the
            last data track (session) of a CD.  If you would like to
            load an earlier session, you must use the
            <option>-s</option> command line argument.  Please see
            &man.mount.cd9660.8; for specific examples.</para>
        </answer>
      </qandaentry>

      <qandaentry>
        <question id="user-floppymount">
          <para>How do I let ordinary users mount floppies, CDROMs and
            other removable media?</para>
        </question>

        <answer>
          <para>Ordinary users can be permitted to mount devices. Here is
            how:</para>

          <procedure>
            <step>
              <para>As <username>root</username> set the sysctl variable
                <varname>vfs.usermount</varname> to
                <literal>1</literal>.</para>

              <screen>&prompt.root; <userinput>sysctl -w vfs.usermount=1</userinput></screen>
            </step>

            <step>
              <para>As <username>root</username> assign the appropriate
                permissions to the block device associated with the
                removable media.</para>

              <para>For example, to allow users to mount the first floppy
                drive, use:</para>

              <screen>&prompt.root; <userinput>chmod 666 /dev/fd0</userinput></screen>

              <para>To allow users in the group
                <groupname>operator</groupname> to mount the CDROM drive,
                use:</para>

              <screen>&prompt.root; <userinput>chgrp operator /dev/acd0c</userinput>
&prompt.root; <userinput>chmod 640 /dev/acd0c</userinput></screen>
            </step>

	    <step>
	      <para>If you are running &os; 5.X or later, you will need to alter 
		<filename>/etc/devfs.conf</filename> to make these changes
		permanent across reboots.</para>

	      <para>As <username>root</username>, add the necessary lines to
		<filename>/etc/devfs.conf</filename>.  For example, to allow
		  users to mount the first floppy drive add:</para>

	      <programlisting># Allow all users to mount the floppy disk.
own       /dev/fd0	  root:operator
perm	  /dev/fd0	  0666</programlisting>

	      <para>To allow users in the group <groupname>operator</groupname>
		to mount the CD-ROM drive add:</para>

	      <programlisting># Allow members of the group operator to mount CD-ROMs.
own       /dev/acd0	  root:operator
perm	  /dev/acd0	  0660</programlisting>
	    </step>

            <step>
              <para>Finally, add the line
                <literal><varname>vfs.usermount</varname>=1</literal>
                to the file <filename>/etc/sysctl.conf</filename> so
                that it is reset at system boot time.</para>
            </step>
          </procedure>

          <para>All users can now mount the floppy
            <devicename>/dev/fd0</devicename> onto a directory that they
            own:</para>

          <screen>&prompt.user; <userinput>mkdir ~/my-mount-point</userinput>
&prompt.user; <userinput>mount -t msdos /dev/fd0 ~/my-mount-point</userinput></screen>

          <para>Users in group <groupname>operator</groupname> can now
            mount the CDROM <devicename>/dev/acd0c</devicename> onto a
            directory that they own:</para>

          <screen>&prompt.user; <userinput>mkdir ~/my-mount-point</userinput>
&prompt.user; <userinput>mount -t cd9660 /dev/acd0c ~/my-mount-point</userinput></screen>

          <para>Unmounting the device is simple:</para>

          <screen>&prompt.user; <userinput>umount ~/my-mount-point</userinput></screen>

          <para>Enabling <varname>vfs.usermount</varname>, however,
            has negative security implications.  A better way to
            access &ms-dos; formatted media is to use the
            <filename role="package">emulators/mtools</filename>
            package in the ports collection.</para>

	  <note>
	    <para>The device name used in the previous examples must be
	      changed according to your configuration.</para>
	  </note>
        </answer>
      </qandaentry>

      <qandaentry>
        <question id="du-vs-df">
          <para>The <command>du</command> and <command>df</command>
            commands show different amounts of disk space available.
            What is going on?</para>
        </question>

        <answer>
          <para>You need to understand what <command>du</command> and
            <command>df</command> really do.  <command>du</command>
            goes through the directory tree, measures how large each
            file is, and presents the totals.  <command>df</command>
            just asks the filesystem how much space it has left.  They
            seem to be the same thing, but a file without a directory
            entry will affect <command>df</command> but not
            <command>du</command>.</para>

          <para>When a program is using a file, and you delete the
            file, the file is not really removed from the filesystem
            until the program stops using it.  The file is immediately
            deleted from the directory listing, however.  You can see
            this easily enough with a program such as
            <command>more</command>.  Assume you have a file large
            enough that its presence affects the output of
            <command>du</command> and <command>df</command>.  (Since
            disks can be so large today, this might be a
            <emphasis>very</emphasis> large file!)  If you delete this
            file while using <command>more</command> on it,
            <command>more</command> does not immediately choke and
            complain that it cannot view the file.  The entry is
            simply removed from the directory so no other program or
            user can access it.  <command>du</command> shows that it
            is gone &mdash; it has walked the directory tree and the file
            is not listed.  <command>df</command> shows that it is
            still there, as the filesystem knows that
            <command>more</command> is still using that space.  Once
            you end the <command>more</command> session,
            <command>du</command> and <command>df</command> will
            agree.</para>

          <para>Note that Soft Updates can delay the freeing of disk
            space; you might need to wait up to 30 seconds for the
            change to be visible!</para>

          <para>This situation is common on web servers.  Many people
            set up a FreeBSD web server and forget to rotate the log
            files.  The access log fills up <filename>/var</filename>.
            The new administrator deletes the file, but the system
            still complains that the partition is full.  Stopping and
            restarting the web server program would free the file,
            allowing the system to release the disk space.  To prevent
            this from happening, set up &man.newsyslog.8;.</para>
        </answer>
      </qandaentry>

      <qandaentry>
        <question id="add-swap-space">
          <para>How can I add more swap space?</para>
        </question>

        <answer>
          <para>In the <ulink
          url="&url.books.handbook;/config-tuning.html">Configuration and
          Tuning</ulink> section of the Handbook, you will find a
          <ulink
          url="&url.books.handbook;/adding-swap-space.html">section</ulink>
          describing how to do this.</para>
        </answer>
      </qandaentry>

      <qandaentry>
        <question id="manufacturer-disk-size">
          <para>Why does &os; see my disk as smaller than the
            manufacturer says it is?</para>
        </question>

        <answer>
        <para>Disk manufacturers calculate gigabytes as a billion bytes
          each, whereas &os; calculates them as 1,073,741,824 bytes
          each. This explains why, for example, &os;'s boot messages
          will report a disk that supposedly has 80GB as holding 
          76319MB.</para>
        <para>Also note that &os; will (by default)
          <link linkend="disk-more-than-full">reserve</link> 8% of the disk
          space.</para>
        </answer>
      </qandaentry>

      <qandaentry>
        <question id="disk-more-than-full">
          <para>How is it possible for a partition to be more than 100%
            full?</para>
        </question>

        <answer>
	  <para>A portion of each UFS partition (8%, by default) is
	    reserved for use by the operating system and the
	    <username>root</username> user.
	    &man.df.1; does not count that space when
	    calculating the <literal>Capacity</literal> column, so it can
	    exceed 100%.  Also, you will notice that the
	    <literal>Blocks</literal> column is always greater than the
	    sum of the <literal>Used</literal> and
	    <literal>Avail</literal> columns, usually by a factor of
	    8%.</para>

	  <para>For more details, look up the <option>-m</option> option
	    in &man.tunefs.8;.</para>
        </answer>
      </qandaentry>
    </qandaset>
  </chapter>

  <chapter id="admin">
    <title>Διαχείριση Συστήματος</title>

    <qandaset>
      <qandaentry>
        <question id="startup-config-files">
          <para>Where are the system start-up configuration files?</para>
        </question>

        <answer>
          <para>The primary configuration file is
            <filename>/etc/defaults/rc.conf</filename> (see
            &man.rc.conf.5;) System startup scripts such as
            <filename>/etc/rc</filename> and
            <filename>/etc/rc.d</filename> (see &man.rc.8;) just
            include this file.  <emphasis>Do not edit this
            file!</emphasis> Instead, if there is any entry in
            <filename>/etc/defaults/rc.conf</filename> that you want
            to change, you should copy the line into
            <filename>/etc/rc.conf</filename> and change it
            there.</para>

          <para>For example, if you wish to start named, the included
            DNS server, all you need to do is:</para>

          <screen>&prompt.root; <userinput>echo named_enable="YES" &gt;&gt; /etc/rc.conf</userinput></screen>

          <para>To start up local services, place shell scripts in the
            <filename>/usr/local/etc/rc.d</filename> directory. These
            shell scripts should be set executable, and end with a
            .sh.</para>

        </answer>
      </qandaentry>

      <qandaentry>
        <question id="adding-users">
          <para>How do I add a user easily?</para>
        </question>

        <answer>
          <para>Use the &man.adduser.8; command, or the &man.pw.8;
            command for more complicated situations.</para>

          <para>To remove the user, use the &man.rmuser.8; command or,
            if necessary, &man.pw.8;.</para>
        </answer>
      </qandaentry>

      <qandaentry>
        <question id="root-not-found-cron-errors">
          <para>Why do I keep getting messages like <errorname>root: not
            found</errorname> after editing my crontab file?</para>
        </question>

        <answer>
          <para>This is normally caused by editing the system crontab
            (<filename>/etc/crontab</filename>) and then using
            &man.crontab.1; to install it:</para>

          <screen>&prompt.root; <userinput>crontab /etc/crontab</userinput></screen>

          <para>This is not the correct way to do things.  The system
            crontab has a different format to the per-user crontabs
            which &man.crontab.1; updates (the &man.crontab.5; manual
            page explains the differences in more detail).</para>

          <para>If this is what you did, the extra crontab is simply a
            copy of <filename>/etc/crontab</filename> in the wrong
            format it.  Delete it with the command:</para>

          <screen>&prompt.root; <userinput>crontab -r</userinput></screen>

          <para>Next time, when you edit
            <filename>/etc/crontab</filename>, you should not do
            anything to inform &man.cron.8; of the changes, since it
            will notice them automatically.</para>

          <para>If you want something to be run once per day, week, or
            month, it is probably better to add shell scripts
            <filename>/usr/local/etc/periodic</filename>, and let the
            &man.periodic.8; command run from the system cron schedule
            it with the other periodic system tasks.</para>

          <para>The actual reason for the error is that the system
            crontab has an extra field, specifying which user to run the
            command as.  In the default system crontab provided with
            FreeBSD, this is <username>root</username> for all entries.
            When this crontab is used as the <username>root</username>
            user's crontab (which is <emphasis>not</emphasis> the
            same as the system crontab), &man.cron.8; assumes the string
            <literal>root</literal> is the first word of the command to
            execute, but no such command exists.</para>
        </answer>
      </qandaentry>

      <qandaentry>
	<question id="su-wheel-group">
	  <para>Why do I get the error, <errorname>you are not in the correct
	    group to su root</errorname> when I try to su to
	    <username>root</username>?</para>
	</question>

	<answer>
	  <para>This is a security feature.  In order to su to
	    <username>root</username> (or any other account with superuser
	    privileges), you must be in the <groupname>wheel</groupname>
	    group.  If this feature were not there, anybody with an account
	    on a system who also found out <username>root</username>'s
	    password would be able to gain superuser level access to the
	    system.  With this feature, this is not strictly true;
	    &man.su.1; will prevent them from even trying to enter the
	    password if they are not in <groupname>wheel</groupname>.</para>

	  <para>To allow someone to su to <username>root</username>, simply
	    put them in the <groupname>wheel</groupname> group.</para>
	</answer>
      </qandaentry>

      <qandaentry>
        <question id="rcconf-readonly">
          <para>I made a mistake in <filename>rc.conf</filename>,
            or another startup file, and
            now I cannot edit it because the filesystem is read-only.
            What should I do?</para>
        </question>

        <answer>
          <para>When you get the prompt to enter the shell
            pathname, simply press <literal>ENTER</literal>, and run
            <command>mount /</command> to re-mount the root filesystem in
            read/write mode. You may also need to run <command>mount -a -t
            ufs</command> to mount the filesystem where your favorite
            editor is defined. If your favorite editor is on a network
            filesystem, you will need to either configure the network
            manually before you can mount network filesystems, or use an
            editor which resides on a local filesystem, such as
            &man.ed.1;.</para>

          <para>If you intend to use a full screen editor such
            as &man.vi.1; or &man.emacs.1;, you may also need to
            run <command>export TERM=cons25</command> so that these
            editors can load the correct data from the &man.termcap.5;
            database.</para>

          <para>Once you have performed these steps, you can edit
            <filename>/etc/rc.conf</filename> as you usually would
            to fix the syntax error.  The error message displayed
            immediately after the kernel boot messages should tell you
            the number of the line in the file which is at fault.</para>
        </answer>
      </qandaentry>

      <qandaentry>
        <question id="printer-setup">
          <para>Why am I having trouble setting up my printer?</para>
        </question>

        <answer>
          <para>Please have a look at the Handbook entry on printing. It
            should cover most of your problem. See the <ulink
            url="&url.books.handbook;/printing.html">
            Handbook entry on printing</ulink>.</para>

	  <para>Some printers require a host-based driver to do any
	    kind of printing.  These so-called
	    <quote>WinPrinters</quote> are not natively supported by
	    FreeBSD.  If your printer does not work in DOS or &windowsnt;
	    4.0, it is probably a WinPrinter.  Your only hope of
	    getting one of these to work is to check if the <filename
	    role="package">print/pnm2ppa</filename> port supports
	    it.</para>
        </answer>
      </qandaentry>

      <qandaentry>
        <question id="keyboard-mappings">
          <para>How can I correct the keyboard mappings for my system?</para>
        </question>

        <answer>
          <para>Please see the Handbook section on <ulink
            url="&url.books.handbook;/using-localization.html">using
            localization</ulink>, specifically the section on <ulink
            url="&url.books.handbook;/using-localization.html#SETTING-CONSOLE">console
            setup</ulink>.</para>
        </answer>
      </qandaentry>

      <qandaentry>
        <question id="pnp-resources">
          <para>Why do I get messages like: <errorname>unknown: &lt;PNP0303&gt;
            can't assign resources</errorname> on boot?</para>
        </question>

        <answer>
	  <para>The following is an excerpt from a post to the
	    freebsd-current mailing list.</para>

	  <blockquote>
	    <attribution>&a.wollman;, 24 April 2001</attribution>

	    <para>The <quote>can't assign resources</quote> messages
	      indicate that the devices are legacy ISA devices for which a
	      non-PnP-aware driver is compiled into the kernel.  These
	      include devices such as keyboard controllers, the
	      programmable interrupt controller chip, and several other
	      bits of standard infrastructure.  The resources cannot be
	      assigned because there is already a driver using those
	      addresses.</para>
	  </blockquote>
        </answer>
      </qandaentry>

      <qandaentry>
        <question id="user-quotas">
          <para>Why can I not get user quotas to work properly?</para>
        </question>

        <answer>
            <!-- XXX
              This may be the worst answer in the entire document.
            -->
            <orderedlist>
              <listitem>
                <para>It is possible that your kernel is not configured to use
                  quotas.  If this is the case, you will need to add the following
                  line to your kernel configuration file and recompile:</para>
                  <programlisting>options QUOTA</programlisting>

		<para>Please read the <ulink url="&url.books.handbook;/quotas.html">Handbook
		  entry on quotas</ulink> for full details.</para>
	      </listitem>

              <listitem>
                <para>Do not turn on quotas on <filename>/</filename>.</para>
              </listitem>

              <listitem>
                <para>Put the quota file on the filesystem that the quotas
                  are to be enforced on, i.e.:</para>

                <informaltable frame="none" pgwide="1">
                  <tgroup cols="2">
                    <thead>
                      <row>
                        <entry>Filesystem</entry>
                        <entry>Quota file</entry>
                      </row>
                    </thead>

                    <tbody>
                      <row>
                        <entry><filename>/usr</filename></entry>
                        <entry><filename>/usr/admin/quotas</filename></entry>
                      </row>

                      <row>
                        <entry><filename>/home</filename></entry>
                        <entry><filename>/home/admin/quotas</filename></entry>
                      </row>

                      <row>
                        <entry>&hellip;</entry>
                        <entry>&hellip;</entry>
                      </row>
                    </tbody>
                  </tgroup>
                </informaltable>
              </listitem>
            </orderedlist>
        </answer>
      </qandaentry>

      <qandaentry>
        <question id="sysv-ipc">
          <para>Does FreeBSD support System V IPC primitives?</para>
        </question>

        <answer>
          <para>Yes, FreeBSD supports System V-style IPC, including
            shared memory, messages and semaphores, in the GENERIC
            kernel.  In a custom kernel, enable this support by adding
            the following lines to your kernel config.</para>

          <programlisting>options    SYSVSHM          # enable shared memory
options    SYSVSEM          # enable for semaphores
options    SYSVMSG          # enable for messaging</programlisting>

          <para>Recompile and install your kernel.</para>
        </answer>
      </qandaentry>

      <qandaentry>
        <question id="sendmail-alternative">
          <para>What other mail-server software can I use instead of
            Sendmail?</para>
        </question>

        <answer>
          <para><ulink url="http://www.sendmail.org/">Sendmail</ulink> is
            the default mail-server software for FreeBSD, but you can
            easily replace it with one of the other MTA (for instance,
            an MTA installed from the ports).</para>

          <para>There are various alternative MTAs in the ports tree
            already, with <filename
            role="package">mail/exim</filename>, <filename
            role="package">mail/postfix</filename>, <filename
            role="package">mail/qmail</filename>, and <filename
            role="package">mail/zmailer</filename> being some of the
            most popular choices.</para>

          <para>Diversity is nice, and the fact that you have many
            different mail-servers to chose from is considered a
            good thing; therefore try to avoid
            asking questions like <quote>Is Sendmail better than
            Qmail?</quote> in the mailing lists.  If you do feel like
            asking, first check the mailing list archives.  The
            advantages and disadvantages of each and every one of the
            available MTAs have already been discussed a few
            times.</para>
        </answer>
      </qandaentry>

      <qandaentry>
        <question id="forgot-root-pw">
          <para>I have forgotten the <username>root</username> password!  What
	    do I do?</para>
        </question><answer>

          <para>Do not panic!  Restart the system, type
            <userinput>boot -s</userinput> at the Boot: prompt to
            enter Single User mode. At the question about the shell to
            use, hit ENTER. You will be dropped to a &prompt.root;
            prompt. Enter <command>mount -u /</command> to remount
            your root filesystem read/write, then run <command>mount
            -a</command> to remount all the filesystems. Run
            <command>passwd root</command> to change the
            <username>root</username> password then run &man.exit.1;
            to continue booting.</para>
        </answer>
      </qandaentry>

      <qandaentry>
        <question id="CAD-reboot">
          <para>How do I keep <keycombo
            action="simul"><keycap>Control</keycap><keycap>Alt</keycap><keycap>Delete</keycap></keycombo>
            from rebooting the system?</para>
        </question>

        <answer>
          <para>If you are using syscons (the default console driver)
            build and install a new kernel with the
            line:</para>

          <programlisting>options SC_DISABLE_REBOOT</programlisting>

          <para>in the configuration file. If you use the PCVT console
            driver, use the following kernel configuration line
            instead.</para>

	  <para>This can also be done by setting the following sysctl
	    which does not require a reboot or kernel recompile:</para>

	  <screen>&prompt.root; <userinput>sysctl hw.syscons.kbd_reboot=0</userinput></screen>

          <programlisting>options PCVT_CTRL_ALT_DEL</programlisting>
        </answer>
      </qandaentry>

      <qandaentry>
        <question id="dos-to-unix-txt">
          <para>How do I reformat DOS text files to &unix; ones?</para>
        </question>

        <answer>

          <para>Use this perl command:</para>

          <screen>&prompt.user; <userinput>perl -i.bak -npe 's/\r\n/\n/g' file ...</userinput></screen>

          <para>file is the file(s) to process.  The modification is done
            in-place, with the original file stored with a .bak
            extension.</para>

          <para>Alternatively you can use the
            &man.tr.1;
            command:</para>

          <screen>&prompt.user; <userinput>tr -d '\r' &lt; <replaceable>dos-text-file</replaceable> &gt; <replaceable>unix-file</replaceable></userinput></screen>

          <para><replaceable>dos-text-file</replaceable> is the file
            containing DOS text while <replaceable>unix-file</replaceable>
            will contain the converted output.  This can be quite a bit
            faster than using perl.</para>
        </answer>
      </qandaentry>

      <qandaentry>
        <question id="kill-by-name">
          <para>How do I kill processes by name?</para>
        </question><answer>

          <para>Use &man.killall.1;.</para>
        </answer>
      </qandaentry>

      <qandaentry>
        <question id="root-acl">
          <para>Why is su bugging me about not being in
            <username>root</username>'s ACL?</para>
        </question>

        <answer>

          <para>The error comes from the Kerberos distributed
            authentication system.  The problem is not fatal but annoying.
            You can either run su with the -K option, or uninstall
            Kerberos as described in the next question.</para>
        </answer>
      </qandaentry>

      <qandaentry>
        <question id="uninstall-kerberos">
          <para>How do I uninstall Kerberos?</para>
        </question>

        <answer>

          <para>To remove Kerberos from the system, reinstall the bin
            distribution for the release you are running.  If you have
            the CDROM, you can mount the cd (we will assume on /cdrom)
            and run</para>

          <screen>&prompt.root; <userinput>cd /cdrom/bin</userinput>
&prompt.root; <userinput>./install.sh</userinput></screen>

          <para>Alternately, you can remove all
            <makevar>MAKE_KERBEROS</makevar> options from
            <filename>/etc/make.conf</filename> and rebuild
            world.</para>
        </answer>
      </qandaentry>

      <qandaentry>
	<question id="where-is-makedev">
	  <para>What happened to
	    <filename>/dev/MAKEDEV</filename>?</para>
	</question>

	<answer>
	  <para>FreeBSD 5.X and beyond use the &man.devfs.8; device-on-demand
	    system.  Device drivers automatically create new device
	    nodes as they are needed, obsoleting
	    <filename>/dev/MAKEDEV</filename>.</para>

	  <para>If you are running FreeBSD 4.X or earlier and
	    <filename>/dev/MAKEDEV</filename> is missing, then you
	    really do have a problem.  Grab a copy from the system
	    source code, probably in
	    <filename>/usr/src/etc/MAKEDEV</filename>.</para>
	</answer>
      </qandaentry>

      <qandaentry>
        <question id="add-pty">
          <para>How do I add pseudoterminals to the system?</para>
        </question>

        <answer>

          <para>If you have lots of telnet, ssh, X, or screen users,
            you will probably run out of pseudoterminals.  Here is how to
            add more:</para>

            <procedure>
              <step>
                <para>Build and install a new kernel with the line</para>

                <programlisting>pseudo-device pty 256</programlisting>

                <para>in the configuration file.</para>
              </step>

              <step>
                <para>Run the commands</para>

                <screen>&prompt.root; <userinput>cd /dev</userinput>
&prompt.root; <userinput>sh MAKEDEV pty{1,2,3,4,5,6,7}</userinput></screen>

                <para>to make 256 device nodes for the new terminals.</para>

              </step>

              <step>
                <para>Edit <filename>/etc/ttys</filename> and add lines
                for each of the 256 terminals. They should match the form
                of the existing entries, i.e. they look like</para>

                <programlisting>ttyqc none network</programlisting>

                <para>The order of the letter designations is
                  <literal>tty[pqrsPQRS][0-9a-v]</literal>, using a
                  regular expression.  </para>
              </step>

              <step>
                <para>Reboot the system with the new kernel and you are
                  ready to go.</para>
              </step>
            </procedure>
        </answer>
      </qandaentry>

      <qandaentry>
        <question id="create-snd0">
          <para>Why can I not create the snd0 device?</para>
        </question>

        <answer>
          <para>There is no <devicename>snd</devicename> device.  The name
            is used as a shorthand for the various devices that make up the
            FreeBSD sound driver, such as <devicename>mixer</devicename>,
            <devicename>sequencer</devicename>, and
            <devicename>dsp</devicename>.</para>

          <para>To create these devices you should</para>

          <screen>&prompt.root; <userinput>cd /dev</userinput>
&prompt.root; <userinput>sh MAKEDEV snd0</userinput></screen>

          <note>
	    <para>You can omit this step if you are running FreeBSD
	      5.0-RELEASE or newer with &man.devfs.5;
	      enabled.</para>
	  </note>
        </answer>
      </qandaentry>

      <qandaentry>
        <question id="reread-rc">
          <para>How do I re-read <filename>/etc/rc.conf</filename> and
            re-start <filename>/etc/rc</filename> without a
            reboot?</para>
        </question>

        <answer>

          <para>Go into single user mode and then back to multi user
            mode.</para>

          <para>On the console do:</para>

          <screen>&prompt.root; <userinput>shutdown now</userinput>
(Note: without -r or -h)

&prompt.root; <userinput>return</userinput>
&prompt.root; <userinput>exit</userinput></screen>
        </answer>
      </qandaentry>


      <qandaentry>
        <question id="release-candidate">
          <para>I tried to update my system to the latest -STABLE, but
            got -BETAx, -RC or -PRERELEASE!  What is going on?</para>
        </question>

        <answer>
          <para>Short answer: it is just a name.  RC stands for
            <quote>Release Candidate</quote>.  It signifies that a
            release is imminent.  In FreeBSD, -PRERELEASE is typically
            synonymous with the code freeze before a release.  (For
            some releases, the -BETA label was used in the same way as
            -PRERELEASE.)</para>

          <para>Long answer: FreeBSD derives its releases from one of
            two places.  Major, dot-zero, releases, such as
            4.0-RELEASE and 5.0-RELEASE, are branched from the head of
            the development stream, commonly referred to as <link
            linkend="current">-CURRENT</link>.  Minor releases, such
            as 4.1-RELEASE or 5.2-RELEASE, have been snapshots of the
            active <link linkend="stable">-STABLE</link> branch.
            Starting with 4.3-RELEASE, each release also now has its
            own branch which can be tracked by people requiring an
            extremely conservative rate of development (typically only
            security advisories).</para>

          <para>When a release is about to be made, the branch from
            which it will be derived from has to undergo a certain
            process.  Part of this process is a code freeze.  When a
            code freeze is initiated, the name of the branch is
            changed to reflect that it is about to become a release.
            For example, if the branch used to be called 4.5-STABLE,
            its name will be changed to 4.6-PRERELEASE to signify the
            code freeze and signify that extra pre-release testing
            should be happening.  Bug fixes can still be committed to
            be part of the release.  When the source code is in shape
            for the release the name will be changed to 4.6-RC to
            signify that a release is about to be made from it.  Once
            in the RC stage, only the most critical bugs found can be
            fixed.  Once the release (4.6-RELEASE in this example) and
            release branch have been made, the branch will be renamed
            to 4.6-STABLE.</para>

          <para>For more information on version numbers and the
            various CVS branches, refer to the
            <ulink url="&url.articles.releng;/article.html">Release
            Engineering</ulink> article.</para>
        </answer>
      </qandaentry>

      <qandaentry>
        <question id="kernel-chflag-failure">
          <para>I tried to install a new kernel, and the chflags
            failed.  How do I get around this?</para>
        </question>

        <answer>
          <para>Short answer: You are probably at security level
            greater than 0.  Reboot directly to single user mode to
            install the kernel.</para>

          <para>Long answer: FreeBSD disallows changing system flags
            at security levels greater than 0.  You can check your
            security level with the command:</para>

          <screen>&prompt.root; <userinput>sysctl kern.securelevel</userinput></screen>

           <para>You cannot lower the security level; you have to boot to
             single mode to install the kernel, or change the security
             level in <filename>/etc/rc.conf</filename> then reboot. See
             the &man.init.8; manual page for details on securelevel, and see
             <filename>/etc/defaults/rc.conf</filename> and the
             &man.rc.conf.5; manual page for more information on
             rc.conf.</para>
        </answer>
      </qandaentry>

      <qandaentry>
        <question id="kernel-securelevel-time">
          <para>I cannot change the time on my system by more than one second!
                How do I get around this?</para>
        </question>

        <answer>
          <para>Short answer: You are probably at security level
            greater than 1.  Reboot directly to single user mode to
            change the date.</para>

          <para>Long answer: FreeBSD disallows changing the time by
              more that one second at security levels greater than 1.  You
              can check your security level with the command:</para>

          <screen>&prompt.root; <userinput>sysctl kern.securelevel</userinput></screen>

           <para>You cannot lower the security level; you have to boot
             to single mode to change the date, or change the security
             level in <filename>/etc/rc.conf</filename> then
             reboot. See the &man.init.8; manual page for details on
             securelevel, and see
             <filename>/etc/defaults/rc.conf</filename> and the
             &man.rc.conf.5; manual page for more information on
             rc.conf.</para>
        </answer>
      </qandaentry>

      <qandaentry>
        <question id="statd-mem-leak">
          <para>Why is <command>rpc.statd</command> using 256 megabytes of
            memory?</para>
        </question>

        <answer>
          <para>No, there is no memory leak, and it is not using 256 Mbytes
            of memory.  For convenience, <command>rpc.statd</command> maps an
            obscene amount of memory into its address space.
            There is nothing terribly wrong with this from a technical
            standpoint; it just throws off things like &man.top.1; and
            &man.ps.1;.</para>

          <para>&man.rpc.statd.8; maps its status file (resident on
            <filename>/var</filename>) into its address space; to save
            worrying about remapping it later when it needs to grow, it maps
            it with a generous size.  This is very evident from the source
            code, where one can see that the length argument to &man.mmap.2;
            is <literal>0x10000000</literal>, or one sixteenth of the
            address space on an IA32, or exactly 256MB.</para>
        </answer>
      </qandaentry>

      <qandaentry>
        <question id="unsetting-schg">
          <para>Why can I not unset the <literal>schg</literal> file
            flag?</para>
        </question>

        <answer>
          <para>You are running at an elevated (i.e., greater than 0)
            securelevel.  Lower the securelevel and try again.  For more
            information, see <link linkend="securelevel">the FAQ entry on
            securelevel</link> and the &man.init.8; manual page.</para>
        </answer>
      </qandaentry>

      <qandaentry>
        <question id="ssh-shosts">
	  <para>Why does SSH authentication through
	    <filename>.shosts</filename> not work by default in recent
	    versions of FreeBSD?</para>
	</question>

	<answer>
	  <para>The reason why <filename>.shosts</filename>
	    authentication does not work by default in more recent
	    versions of FreeBSD is because &man.ssh.1; 
	    is not installed suid <username>root</username> by default.  To
	    <quote>fix</quote> this, you can do one of the
	    following:</para>

	  <itemizedlist>
	    <listitem>
	      <para>As a permanent fix, set
		<makevar>ENABLE_SUID_SSH</makevar> to <literal>true</literal>
		in <filename>/etc/make.conf</filename> and rebuild ssh
		(or run <command>make world</command>).</para>
	    </listitem>

	    <listitem>
	      <para>As a temporary fix, change the mode on
		<filename>/usr/bin/ssh</filename> to <literal>4555</literal>
		by running <command>chmod 4555 /usr/bin/ssh</command> as
		<username>root</username>.  Then add
		<makevar>ENABLE_SUID_SSH= true</makevar> to
		<filename>/etc/make.conf</filename> so the change takes
		effect the next time <command>make world</command> is
		run.</para>
	    </listitem>
	  </itemizedlist>
	</answer>
      </qandaentry>

      <qandaentry>
        <question id="vnlru">
          <para>What is <literal>vnlru</literal>?</para>
        </question>

        <answer>
          <para><literal>vnlru</literal> flushes and frees vnodes when
            the system hits the <varname>kern.maxvnodes</varname>
            limit.  This kernel thread sits mostly idle, and only
            activates if you have a huge amount of RAM and are
            accessing tens of thousands of tiny files.</para>
        </answer>
      </qandaentry>

      <qandaentry>
        <question id="top-memory-states">
	  <para>What do the various memory states displayed by
	    <command>top</command> mean?</para>
        </question>
<!-- Provided by John Dyson via Usenet -->
        <answer>
          <itemizedlist>
            <listitem><para><literal>Active</literal>: pages recently
              statistically used.</para></listitem>

            <listitem><para><literal>Inactive</literal>: pages
              recently statistically unused.</para></listitem>

            <listitem><para><literal>Cache</literal>: (most often)
              pages that have percolated from inactive to a status
              where they maintain their data, but can often be
              immediately reused (either with their old association,
              or reused with a new association.)  There can be certain
              immediate transitions from <literal>active</literal> to <literal>cache</literal> state if the
              page is known to be clean (unmodified), but that
              transition is a matter of policy, depending upon the
              algorithm choice of the VM system
              maintainer.</para></listitem>

            <listitem><para><literal>Free</literal>: pages without
              data content, and can be immediately used in certain
              circumstances where cache pages might be ineligible.
              Free pages can be reused at interrupt or process
              state.</para></listitem>

            <listitem><para><literal>Wired</literal>: pages that are
              fixed into memory, usually for kernel purposes, but also
              sometimes for special use in
              processes.</para></listitem>
          </itemizedlist>

          <para>Pages are most often written to disk (sort of a VM
            sync) when they are in the inactive state, but active
            pages can also be synced (but requires the
            availability of certain CPU features.) This depends upon
            the CPU tracking of the modified bit being available,
            and in certain situations there can be an advantage for a
            block of VM pages to be synced, whether they are active or
            inactive.  In most common cases, it is best to think of
            the inactive queue to be a queue of relatively unused
            pages that might or might not be in the process of being
            written to disk.  Cached pages are already synced, not
            mapped, but available for immediate process use with their
            old association or with a new association.  Free pages are
            available at interrupt level, but cached or free pages can
            be used at process state for reuse.  Cache pages are not
            adequately locked to be available at interrupt
            level.</para>

          <para>There are some other flags (e.g., busy flag or busy
            count) that might modify some of the rules that I
            described.</para>
        </answer>
      </qandaentry>

      <qandaentry>
        <question id="free-memory-amount">
	  <para>How much free memory is available?</para>
        </question>
<!-- Provided by John Dyson via Usenet -->
        <answer>
          <para>There are a couple of kinds of <quote>free
            memory</quote>.  One kind is the amount of memory
            immediately available without paging anything else out.
            That is approximately the size of cache queue + size of
            free queue (with a derating factor, depending upon system
            tuning.)  Another kind of <quote>free memory</quote> is
            the total amount of <acronym>VM</acronym> space.  That can
            be complex, but is dependent upon the amount of swap space
            and memory.  Other kinds of <quote>free memory</quote>
            descriptions are also possible, but it is relatively
            useless to define these, but rather it is important to
            make sure that the paging rate is kept low, and to avoid
            running out of swap space.</para>
        </answer>
      </qandaentry>

      <qandaentry>
	<question id="var-empty">
	  <para>What is <filename>/var/empty</filename>?  I can not
	    delete it!</para>
	</question>

	<answer>
	  <para><filename>/var/empty</filename> is a directory that the
	    &man.sshd.8; program uses when performing privilege separation.
	    The <filename>/var/empty</filename> directory is empty, owned by
	    <username>root</username> and has the <literal>schg</literal>
	    flag set.</para>

	  <para>Although it is not recommended to delete this directory, to
	    do so you will need to unset the <literal>schg</literal> flag
	    first.  See the &man.chflags.1; manual page for more information
	    (and bear in mind the answer to <link linkend="unsetting-schg">
	    the question on unsetting the schg flag</link>).</para>
	</answer>
      </qandaentry>
    </qandaset>
  </chapter>

  <chapter id="x">
    <title>Το Σύστημα X Windows και οι Εικονικές Κονσόλες</title>

    <qandaset>
      <qandaentry>
        <question id="whatis-X">
          <para>What is the X Window System?</para>
        </question>

        <answer>

	  <para>The X Window System (commonly <literal>X11</literal>) is the
	    most widely available windowing system capable of running on
	    &unix; or &unix;&nbsp;like systems, including
	    &os;.  <ulink url= "http://www.x.org">The X.Org
	    Foundation</ulink> administers the <ulink
	    url="http://en.wikipedia.org/wiki/X_Window_System_core_protocol">
	    X protocol standards</ulink>, with the current reference
	    implementation, version 11 release &xorg.version;,
	    so you will often see references shortened to
	    <literal>X11</literal>.</para>

	  <para>Many implementations are available for different
	    architectures and operating systems.  An
	    implementation of the server-side code is properly known
	    as an <literal>X server</literal>.</para>

        </answer>
      </qandaentry>

      <qandaentry>
        <question id="which-X">
          <para>Which X implementations are available for &os;?</para>
        </question>

        <answer>

	  <para>Historically, the default implementation of X on
	    &os; has been
	    &xfree86; which is maintained by
	    <ulink url="http://www.xfree86.org">The XFree86 Project,
	    Inc.</ulink>  This software was installed by default on
	    &os; versions up until 4.10 and 5.2.  Although &xorg;
	    itself maintained an implementation during that time
	    period, it was basically only provided as a reference
	    platform, as it had suffered greatly from bitrot over
	    the years.</para>
	    
	  <para>However, early in 2004, some XFree86 developers left
	    that project
	    over issues including the pace of code changes, future
	    directions, and interpersonal conflicts, and are now contributing
	    code directly to &xorg; instead.  At that time, &xorg; updated its
	    source tree to the last &xfree86; release before its subsequent
	    licensing change (<application>XFree86 version 4.3.99.903</application>), incorporated
	    many changes that had previously been maintained separately,
	    and has released that software as <application>X11R6.7.0</application>.  A separate but
	    related project, <ulink url="http://www.freedesktop.org">
	    freedesktop.org</ulink> (or <literal>fd.o</literal> for short),
	    is working on rearchitecting the original &xfree86; code to
	    offload more work onto the graphics cards (with the goal of
	    increased performance) and make it more modular
	    (with the goal of increased maintainability, and thus faster
	    releases as well as easier configuration).  &xorg; intends to
	    incorporate the freedesktop.org changes in its future releases.</para>

	  <para>As of July 2004, in &os.current;,
	    &xfree86; has been replaced with &xorg; as the default
	    implementation.  The &xfree86; ports
	    (<filename role="package">x11/XFree86-4</filename> and
	    subports) remain in the ports collection.  But &xorg; is
	    the default X11 implementation for &os; 5.3 and later.</para>

	  <para>For further information, read the <ulink
	    url="&url.books.handbook;/x11.html">X11</ulink> section of the
	    FreeBSD Handbook.</para>

	  <note>
	    <para>The above describes the default X implementation installed.
	      It is still possible to install either implementation by
	      following the instructions in the entry for 20040723 in
	      <filename>/usr/ports/UPDATING</filename>.</para>
	  </note>

	  <warning>
	    <para>It is not currently
	    possible to mix-and-match pieces of each implementation;
	      one must choose one or the other.</para>
	  </warning>
	</answer>
      </qandaentry>

      <qandaentry>
        <question id="xorg-compatibility">
          <para>Will my existing applications run with the &xorg; suite?</para>
        </question>

        <answer>
	  <para>The &xorg; software is written to the same X11R6 specification
	    that &xfree86; is, so basic applications should work
	    unchanged.  A few lesser-used protocols have been deprecated
	    (<literal>XIE</literal>, <literal>PEX</literal>, and
	    <literal>lbxproxy</literal>), but in the first two cases, the
	    &os; port of &xfree86; did not support them either.</para>
	</answer>
      </qandaentry>

      <qandaentry>
        <question id="xfree86-split">
          <para>Why did the X projects split, anyway?</para>
        </question>

        <answer>
	  <para>The answer to this question is outside the scope of
	  this FAQ.  Note that there are voluminous postings in various
	  mailing list archives on the Internet; please use your favorite
	  search engine to investigate the history instead of asking this
	  question on the &os; mailing lists.  It may even be the case
	  that only the participants will ever know for certain.</para>
	</answer>
      </qandaentry>

      <qandaentry>
        <question id="why-choose-xorg">
          <para>Why did &os; choose to go with the &xorg; ports by default?</para>
        </question>

        <answer>
	  <para>The &xorg; developers claim that their goal is to release
	  more often and incorporate new features more quickly.  If they
	  are able to do so, this will be very attractive.  Also, their
	  software still uses the traditional X license, while &xfree86;
	  is now using their modified one.</para>

	  <note>
	    <para>This decision is still controversial.  Only time will
	      tell which implementation proves technically superior.  Each
	      &os; user should decide which they prefer.</para>
	  </note>
	</answer>
      </qandaentry>

      <qandaentry>
        <question id="running-X">
          <para>I want to run X, how do I go about it?</para>
        </question>

        <answer>

	  <para>If you would like to add X to an existing installation, you
	    should use the <filename role="package">x11/xorg</filename>
	    meta-port, which will build and install all the necessary
	    components.</para>

          <para>Then read and follow the documentation on the
            &man.xorgconfig.1; tool, which assists you in
            configuring &xorg; for your particular graphics
            card/mouse/etc.  You may also wish to examine the
	    &man.xorgcfg.1; tool, which provides a graphical interface
	    to the X configuration process.</para>

	  <para>For further information, read the <ulink
	    url="&url.books.handbook;/x11.html">X11</ulink> section of the
	    FreeBSD Handbook.</para>

          <para>You may also wish to investigate the Xaccel server.
            See the section on <link linkend="xig">Xi Graphics</link>
            for more details.</para>
        </answer>
      </qandaentry>

      <qandaentry>
        <question id="running-X-securelevels">
          <para>I <emphasis>tried</emphasis> to run X, but I get an
            <errorname>KDENABIO failed (Operation not permitted)</errorname>
            error when I type <command>startx</command>. What do I do
            now?</para>
        </question>

        <answer>
          <para>Your system is probably running at a raised securelevel.
            It is not possible to start X at a raised securelevel because
            X requires write access to <devicename>/dev/io</devicename>.
            For more information, see at the &man.init.8; manual
            page.</para>

          <para>So the question is what else you should do instead,
            and you basically have two choices: set your securelevel
            back down to zero (usually from <filename>/etc/rc.conf</filename>),
            or run &man.xdm.1; at boot time (before the securelevel is
            raised).</para>

          <para>See <xref linkend="xdm-boot"> for more information about
            running &man.xdm.1; at boot time.</para>
        </answer>
      </qandaentry>

      <qandaentry>
        <question id="x-and-moused">
          <para>Why does my mouse not work with X?</para>
        </question>

        <answer>
          <para>If you are using syscons (the default console driver),
            you can configure FreeBSD to support a mouse pointer on each
            virtual screen. In order to avoid conflicting with X, syscons
            supports a virtual device called
            <devicename>/dev/sysmouse</devicename>.  All mouse events received
            from the real mouse device are written to the sysmouse device
            via moused. If you wish to use your mouse on one or more
            virtual consoles, <emphasis>and</emphasis> use X, see
            <xref linkend="moused" remap="another section"> and set up
            moused.</para>

	  <para>Then edit <filename>/etc/X11/xorg.conf</filename> and make
            sure you have the following lines:</para>

	  <programlisting>Section "InputDevice"
   Option          "Protocol" "SysMouse"
   Option          "Device" "/dev/sysmouse"
.....</programlisting>

          <para>Some people prefer to use
            <devicename>/dev/mouse</devicename> under X.  To make this
            work, <devicename>/dev/mouse</devicename> should be linked
            to <devicename>/dev/sysmouse</devicename> (see
            &man.sysmouse.4;):</para>

          <screen>&prompt.root; <userinput>cd /dev</userinput>
&prompt.root; <userinput>rm -f mouse</userinput>
&prompt.root; <userinput>ln -s sysmouse mouse</userinput></screen>
        </answer>
      </qandaentry>

      <qandaentry>
        <question id="x-and-wheel">
          <para>My mouse has a fancy wheel.  Can I use it in X?</para>
        </question>

        <answer>
          <para>Yes.</para>

          <para>You need to tell X that you have a 5 button mouse.
            To do this, simply add the lines
            <literal>Buttons 5</literal> and
            <literal>ZAxisMapping 4 5</literal> to the
            <quote>InputDevice</quote> section of
	    <filename>/etc/X11/xorg.conf</filename>.  For example, you
            might have the following <quote>InputDevice</quote> section
	    in <filename>/etc/X11/xorg.conf</filename>.</para>

          <example>
            <title><quote>InputDevice</quote> Section for Wheeled Mouse
              in &xorg; configuration file</title>

            <programlisting>Section "InputDevice"
   Identifier      "Mouse1"
   Driver          "mouse"
   Option          "Protocol" "auto"
   Option          "Device" "/dev/sysmouse"
   Option          "Buttons" "5"
   Option          "ZAxisMapping" "4 5"
EndSection</programlisting>
          </example>

          <example>
            <title><quote>.emacs</quote> example for naive page
              scrolling with Wheeled Mouse (optional)</title>
            <programlisting>;; wheel mouse
(global-set-key [mouse-4] 'scroll-down)
(global-set-key [mouse-5] 'scroll-up)</programlisting>
          </example>

        </answer>
      </qandaentry>

      <qandaentry>
        <question id="no-remote-x11">
          <para>How do I use remote X displays?</para>
        </question>

        <answer>
          <para>For security reasons, the default setting is to not allow a
            machine to remotely open a window.</para>

          <para>To enable this feature, simply start
            <application>X</application> with the optional
            <option>-listen_tcp</option> argument:</para>
            <screen>&prompt.user; <userinput>startx -listen_tcp</userinput>
	    </screen>
        </answer>
      </qandaentry>

      <qandaentry>
        <question id="window-menu-weird">
          <para>Why do X Window menus and dialog boxes not work
            right?</para>
        </question>

        <answer>
          <para>Try turning off the <keycap>Num Lock</keycap> key.</para>

          <para>If your <keycap>Num Lock</keycap> key is on by default
            at boot-time, you may add the following line in the
            <literal>Keyboard</literal> section of the
	    <filename>/etc/X11/xorg.conf</filename> file.</para>

          <programlisting># Let the server do the NumLock processing.  This should only be
# required when using pre-R6 clients
    ServerNumLock</programlisting>
        </answer>
      </qandaentry>

      <qandaentry>
        <question id="virtual-console">
          <para>What is a virtual console and how do I make more?</para>
        </question>

        <answer>
          <para>Virtual consoles, put simply, enable you to have several
            simultaneous sessions on the same machine without doing anything
            complicated like setting up a network or running X.</para>

          <para>When the system starts, it will display a login prompt on
            the monitor after displaying all the boot messages. You can
            then type in your login name and password and start working (or
            playing!) on the first virtual console.</para>

          <para>At some point, you will probably wish to start another
            session, perhaps to look at documentation for a program
            you are running or to read your mail while waiting for an
            FTP transfer to finish. Just do <keycombo
            action="simul"><keycap>Alt</keycap><keycap>F2</keycap></keycombo>
            (hold down the <keycap>Alt</keycap> key and press the
            <keycap>F2</keycap> key), and you will find a login prompt
            waiting for you on the second <quote>virtual
            console</quote>!  When you want to go back to the original
            session, do <keycombo
            action="simul"><keycap>Alt</keycap><keycap>F1</keycap></keycombo>.</para>

          <para>The default FreeBSD installation has eight virtual
            consoles enabled.  <keycombo
            action="simul"><keycap>Alt</keycap><keycap>F1</keycap></keycombo>,
            <keycombo
            action="simul"><keycap>Alt</keycap><keycap>F2</keycap></keycombo>,
            <keycombo
            action="simul"><keycap>Alt</keycap><keycap>F3</keycap></keycombo>,
            and so on will switch between these virtual
            consoles.</para>

          <para>To enable more of them, edit
            <filename>/etc/ttys</filename> (see &man.ttys.5;)
            and add entries for <devicename>ttyv4</devicename>
            to <devicename>ttyvc</devicename> after the comment on
            <quote>Virtual terminals</quote>:</para>

          <programlisting># Edit the existing entry for ttyv3 in /etc/ttys and change
# "off" to "on".
ttyv3   "/usr/libexec/getty Pc"         cons25  on secure
ttyv4   "/usr/libexec/getty Pc"         cons25  on secure
ttyv5   "/usr/libexec/getty Pc"         cons25  on secure
ttyv6   "/usr/libexec/getty Pc"         cons25  on secure
ttyv7   "/usr/libexec/getty Pc"         cons25  on secure
ttyv8   "/usr/libexec/getty Pc"         cons25  on secure
ttyv9   "/usr/libexec/getty Pc"         cons25  on secure
ttyva   "/usr/libexec/getty Pc"         cons25  on secure
ttyvb   "/usr/libexec/getty Pc"         cons25  on secure</programlisting>

          <para>Use as many or as few as you want.  The more virtual
            terminals you have, the more resources that are used; this
            can be important if you have 8MB RAM or less.  You may also
            want to change the <literal>secure</literal>
            to <literal>insecure</literal>.</para>

            <important>
              <para>If you want to run an X server you
                <emphasis>must</emphasis> leave at least one virtual
                terminal unused (or turned off) for it to use. That is to
                say that if you want to have a login prompt pop up for all
                twelve of your Alt-function keys, you are out of luck - you
                can only do this for eleven of them if you also want to run
                an X server on the same machine.</para>
            </important>

          <para>The easiest way to disable a console is by turning it off.
            For example, if you had the full 12 terminal allocation
            mentioned above and you wanted to run X, you would change
            settings for virtual terminal 12 from:</para>

          <programlisting>ttyvb   "/usr/libexec/getty Pc"         cons25  on  secure</programlisting>

          <para>to:</para>

          <programlisting>ttyvb   "/usr/libexec/getty Pc"         cons25  off secure</programlisting>

          <para>If your keyboard has only ten function keys, you would
            end up with:</para>

<programlisting>ttyv9   "/usr/libexec/getty Pc"         cons25  off secure
ttyva   "/usr/libexec/getty Pc"         cons25  off secure
ttyvb   "/usr/libexec/getty Pc"         cons25  off secure</programlisting>

          <para>(You could also just delete these lines.)</para>

          <para>Next, the easiest (and cleanest) way to activate the
            virtual consoles is to reboot.  However, if you really do not
            want to reboot, you can just shut down the X Window system
            and execute (as <username>root</username>):</para>

          <screen>&prompt.root; <userinput>kill -HUP 1</userinput></screen>

          <para>It is imperative that you completely shut down X Window if
            it is running, before running this command.  If you do not,
            your system will probably appear to hang/lock up after
            executing the kill command.</para>
        </answer>
      </qandaentry>

      <qandaentry>
        <question id="vty-from-x">
          <para>How do I access the virtual consoles from X?</para>
        </question>

        <answer>
          <para>Use <keycombo action="simul">
              <keycap>Ctrl</keycap>
              <keycap>Alt</keycap>
              <keycap>F<replaceable>n</replaceable></keycap>
            </keycombo> to switch back to a virtual console.
            <keycombo action="simul">
              <keycap>Ctrl</keycap>
              <keycap>Alt</keycap>
              <keycap>F1</keycap>
            </keycombo> would return you to the first virtual console.</para>

          <para>Once you are back to a text console, you can then use
            <keycombo action="simul">
              <keycap>Alt</keycap>
              <keycap>F<replaceable>n</replaceable></keycap>
            </keycombo> as normal to move between them.</para>

          <para>To return to the X session, you must switch to the
            virtual console running X.  If you invoked X from the
            command line, (e.g., using <command>startx</command>) then
            the X session will attach to the next unused virtual
            console, not the text console from which it was invoked.
            If you have eight active virtual terminals then X will be
            running on the ninth, and you would use
            <keycombo action="simul">
              <keycap>Alt</keycap>
              <keycap>F9</keycap>
            </keycombo> to return.</para>
        </answer>
      </qandaentry>

      <qandaentry>
        <question id="xdm-boot">
          <para>How do I start XDM on boot?</para>
        </question><answer>

          <para>There are two schools of thought on how to start
            &man.xdm.1;. One school starts xdm from
            <filename>/etc/ttys</filename> (see &man.ttys.5;) using
            the supplied example, while the other simply runs xdm from
            <filename>rc.local</filename> (see &man.rc.8;) or from a
            <filename>X.sh</filename> script in
            <filename>/usr/local/etc/rc.d</filename>. Both are equally
            valid, and one may work in situations where the other does
            not.  In both cases the result is the same: X will pop up
            a graphical login: prompt.</para>

          <para>The ttys method has the advantage of documenting which
            vty X will start on and passing the responsibility of
            restarting the X server on logout to init.  The rc.local
            method makes it easy to kill xdm if there is a problem
            starting the X server.</para>

          <para>If loaded from rc.local, <command>xdm</command> should
            be started without any arguments (i.e., as a daemon). xdm must
            start AFTER getty runs, or else getty and xdm will conflict,
            locking out the console. The best way around this is to have
            the script sleep 10 seconds or so then launch xdm.</para>

          <para>If you are to start <command>xdm</command> from
            <filename>/etc/ttys</filename>, there still is a chance of
            conflict between <command>xdm</command> and
            &man.getty.8;. One way to avoid this is to add the
            <literal>vt</literal> number in the
            <filename>/usr/local/lib/X11/xdm/Xservers</filename>
            file.</para>

          <programlisting>:0 local /usr/local/bin/X vt4</programlisting>

          <para>The above example will direct the X server to run in
            <devicename>/dev/ttyv3</devicename>. Note the number is offset by
            one. The X server counts the vty from one, whereas the FreeBSD
            kernel numbers the vty from zero.</para>
        </answer>
      </qandaentry>

      <qandaentry>
        <question id="xconsole-failure">
          <para>Why do I get <errorname>Couldn't open console</errorname>
            when I run xconsole?</para>
        </question>

        <answer>
          <para>If you start <application>X</application>
            with
            <command>startx</command>, the permissions on
            <devicename>/dev/console</devicename> will
            <emphasis>not</emphasis> get changed, resulting in
            things like
            <command>xterm -C</command> and
            <command>xconsole</command> not working.</para>

          <para>This is because of the way console permissions are set
            by default. On a multi-user system, one does not necessarily
            want just any user to be able to write on the system console.
            For users who are logging directly onto a machine with a VTY,
            the &man.fbtab.5;
            file exists to solve such problems.</para>

          <para>In a nutshell, make sure an uncommented line of the
            form</para>

          <programlisting>/dev/ttyv0 0600 /dev/console</programlisting>

          <para>is in <filename>/etc/fbtab</filename> (see
            &man.fbtab.5;) and it will ensure that whomever logs in on
            <devicename>/dev/ttyv0</devicename> will own the
            console.</para>
        </answer>
      </qandaentry>

      <qandaentry>
        <question id="xfree86-root">
          <para>Before, I was able to run &xfree86; as a regular user.  Why does
            it now say that I must be <username>root</username>?</para>
        </question>

        <answer>
          <para>All X servers need to be run as
            <username>root</username> in order to get direct access to
            your video hardware.  Older versions of &xfree86; (&lt;=
            3.3.6) installed all bundled servers to be automatically
            run as <username>root</username> (setuid to
            <username>root</username>).  This is obviously a security
            hazard because X servers are large, complicated programs.
            Newer versions of &xfree86; do not install the servers
            setuid to <username>root</username> for just this
            reason.</para>

          <para>Obviously, running an X server as the
            <username>root</username> user is not acceptable, nor a
            good idea security-wise.  There are two ways to be able to
            use X as a regular user.  The first is to use
            <command>xdm</command> or another display manager (e.g.,
            <command>kdm</command>); the second is to use the
            <command>Xwrapper</command>.</para>

          <para><command>xdm</command> is a daemon that handles graphical
            logins.  It is usually started at boot time, and is responsible
            for authenticating users and starting their sessions; it is
            essentially the graphical counterpart of
            &man.getty.8; and &man.login.1;.  For
            more information on <command>xdm</command> see
            <ulink url="http://www.xfree86.org/sos/resources.html">the &xfree86;
            documentation</ulink>, and the <link linkend="xdm-boot">the FAQ
            entry</link> on it.</para>

          <para><command>Xwrapper</command> is the X server wrapper; it is
            a small utility to enable one to manually run an X server while
            maintaining reasonable safety.  It performs some sanity checks
            on the command line arguments given, and if they pass, runs the
            appropriate X server.  If you do not want to run a display
            manager for whatever reason, this is for you.  If you have
            installed the complete ports collection, you can find the port in
            <filename>/usr/ports/x11/wrapper</filename>.</para>
        </answer>
      </qandaentry>

      <qandaentry>
        <question id="ps2-x">
          <para>Why does my PS/2 mouse misbehave under X?</para>
        </question>

        <answer>
          <para>Your mouse and the mouse driver may have somewhat become
            out of synchronization.</para>

          <para>
            In rare cases the driver may erroneously report
            synchronization problem and you may see the kernel
            message:</para>

          <programlisting>psmintr: out of sync (xxxx != yyyy)</programlisting>

          <para>and notice that your mouse does not work properly.</para>

          <para>If this happens, disable the synchronization check code
            by setting the driver flags for the PS/2 mouse driver to 0x100.
            Enter <emphasis>UserConfig</emphasis> by giving the
            <option>-c</option> option at the boot prompt:</para>

          <screen>boot: <userinput>-c</userinput></screen>

          <para>Then, in the <emphasis>UserConfig</emphasis> command
            line, type:</para>

          <screen>UserConfig&gt; <userinput>flags psm0 0x100</userinput>
UserConfig&gt; <userinput>quit</userinput></screen>
        </answer>
      </qandaentry>

      <qandaentry>
        <question id="ps2-mousesystems">
          <para>Why does my PS/2 mouse from MouseSystems not
            work?</para>
        </question>

        <answer>
          <para>There have been some reports that certain model of PS/2
            mouse from MouseSystems works only if it is put into the
            <quote>high resolution</quote> mode.  Otherwise, the mouse
            cursor may jump to the upper-left corner of the screen every
            so often.</para>

          <para>Specify the flags 0x04 to the PS/2 mouse driver to put
            the mouse into the high resolution mode.  Enter
            <emphasis>UserConfig</emphasis> by giving the
            <option>-c</option> option at the boot prompt:</para>

          <screen>boot: <userinput>-c</userinput></screen>

          <para>Then, in the <emphasis>UserConfig</emphasis> command line,
            type:</para>

          <screen>UserConfig&gt; <userinput>flags psm0 0x04</userinput>
UserConfig&gt; <userinput>quit</userinput></screen>

          <para>See the previous section for another possible cause of mouse
            problems.</para>
        </answer>
      </qandaentry>

      <qandaentry>
        <question id="xfree86-version">
          <para>I want to install different X server.</para>
        </question>

        <answer>
          <para>&os; versions prior 5.3 will use the default
            <application>&xfree86;&nbsp;4.X</application>,
            while latter versions will default to
            <application>&xorg;</application>.
            If you want to run a different X11 implementation
            than the default one, add the following line to
            <filename>/etc/make.conf</filename>, (if you 
            do not have this file, create it):</para>

          <programlisting>X_WINDOW_SYSTEM=        xorg</programlisting>

          <para>This variable may be set to <literal>xorg</literal>,
            <literal>xfree86-4</literal>, or
            <literal>xfree86-3</literal>.</para>
        </answer>
      </qandaentry>

      <qandaentry>
        <question id="mouse-button-reverse">
          <para>How do I reverse the mouse buttons?</para>
        </question>

        <answer>
          <para>Run the command
            <command>xmodmap -e "pointer = 3 2 1"</command> from your
            <filename>.xinitrc</filename> or <filename>.xsession</filename>.</para>
        </answer>
      </qandaentry>

      <qandaentry>
        <question id="install-splash">
          <para>How do I install a splash screen and where do I find
            them?</para>
        </question>

        <answer>

          <para>&os; have a feature to allow the display of
            <quote>splash</quote> screens during the boot
            messages. The splash screens currently must be a 256 color
            bitmap (<filename>*.BMP</filename>) or ZSoft PCX
            (<filename>*.PCX</filename>) file. In addition, they must
            have a resolution of 320x200 or less to work on standard
            VGA adapters. If you compile VESA support into your
            kernel, then you can use larger bitmaps up to 1024x768.
            The actual VESA support can either be compiled directly
            into the kernel with the <literal>VESA</literal> kernel
            config option or by loading the VESA kld module during
            bootup.</para>

          <para>To use a splash screen, you need to modify the startup
            files that control the boot process for &os;.</para>

          <para>You need to create
            a <filename>/boot/loader.rc</filename> file that contains
            the following lines:</para>

          <programlisting>include /boot/loader.4th
start</programlisting>

          <para>and a <filename>/boot/loader.conf</filename> that
            contains the following:</para>

          <programlisting>splash_bmp_load="YES"
bitmap_load="YES"</programlisting>

          <para>This assumes you are using
            <filename>/boot/splash.bmp</filename> for your splash
            screen.  If you would rather use a PCX file, copy it to
            <filename>/boot/splash.pcx</filename>, create a
            <filename>/boot/loader.rc</filename> as instructed above,
            and create a <filename>/boot/loader.conf</filename> that
            contains:</para>

          <programlisting>splash_pcx_load="YES"
bitmap_load="YES"
bitmap_name="/boot/splash.pcx"</programlisting>

          <para>Now all you need is a splash screen.  For that you can
            surf on over to the gallery at
	    <ulink url="http://www.baldwin.cx/splash/"></ulink>.</para>
        </answer>
      </qandaentry>

      <qandaentry>
        <question id="windows-keys">
          <para>Can I use the &windows;
	    keys on my keyboard in X?</para>
        </question>

        <answer>
          <para>Yes. All you need to do is use &man.xmodmap.1; to define
            what function you wish them to perform.</para>

          <para>Assuming all <quote>&windows;</quote> keyboards
            are standard then the keycodes for the 3 keys are</para>

          <itemizedlist>
            <listitem>
              <para>115 - &windows; key, between
		the left-hand Ctrl and Alt keys</para>
            </listitem>

            <listitem>
              <para>116 - &windows; key, to the
		right of the <keycap>AltGr</keycap> key</para>
            </listitem>

            <listitem>
              <para>117 - <keycap>Menu</keycap> key, to the left of
              the right-hand <keycap>Ctrl</keycap> key</para>
            </listitem>
          </itemizedlist>

          <para>To have the left &windows; key print a comma,
	    try this.</para>

          <screen>&prompt.root; <userinput>xmodmap -e "keycode 115 = comma"</userinput></screen>

          <para>You will probably have to re-start your window manager
            to see the result.</para>

          <para>To have the &windows;
	    key-mappings enabled automatically every time you start X either
	    put the <command>xmodmap</command> commands in your
	    <filename>~/.xinitrc</filename> file or, preferably, create a file
	    <filename>~/.xmodmaprc</filename> and include the
	    <command>xmodmap</command> options, one per line, then add the
	    line</para>

          <programlisting>xmodmap $HOME/.xmodmaprc</programlisting>

          <para>to your <filename>~/.xinitrc</filename>.</para>

	  <para>For example, you could map the 3 keys to be
	    <keycap>F13</keycap>, <keycap>F14</keycap>, and
	    <keycap>F15</keycap>, respectively.  This would make it
	    easy to map them to useful functions within applications
	    or your window manager, as demonstrated further
	    down.</para>

          <para>To do this put the following in
            <filename>~/.xmodmaprc</filename>.</para>

          <programlisting>keycode 115 = F13
keycode 116 = F14
keycode 117 = F15</programlisting>

	  <para>If you use <command>fvwm2</command>, for example, you
	    could map the keys so that <keycap>F13</keycap> iconifies
	    (or de-iconifies) the window the cursor is in,
	    <keycap>F14</keycap> brings the window the cursor is in to
	    the front or, if it is already at the front, pushes it to
	    the back, and <keycap>F15</keycap> pops up the main
	    Workplace (application) menu even if the cursor is not on
	    the desktop, which is useful if you do not have any part
	    of the desktop visible (and the logo on the key matches
	    its functionality).</para>

	  <para>The following entries in
	    <filename>~/.fvwmrc</filename> implement the
	    aforementioned setup:</para>

          <programlisting>Key F13        FTIWS    A        Iconify
Key F14        FTIWS    A        RaiseLower
Key F15        A        A        Menu Workplace Nop</programlisting>
        </answer>
      </qandaentry>

      <qandaentry>
        <question id="x-3d-acceleration">
          <para>How can I get 3D hardware acceleration for
            &opengl;?</para>
        </question>

        <answer>
          <para>The availability of 3D acceleration depends on the
            version of &xfree86; or &xorg; that you are using and the type of video chip
            you have.  If you have an NVIDIA chip, you can use the binary
            drivers provided for FreeBSD on the
            <ulink url="http://www.nvidia.com/content/drivers/drivers.asp">
            Drivers</ulink> section of their website.  For other cards
            with &xfree86;-4 or &xorg;, including the Matrox G200/G400, ATI Rage
            128/Radeon, and 3dfx Voodoo 3, 4, 5, and Banshee,
            information on hardware acceleration is available on the
            <ulink
            url="http://people.FreeBSD.org/~anholt/dri/">XFree86-4
	    Direct Rendering on FreeBSD</ulink> page.</para>
          </answer>
        </qandaentry>
    </qandaset>
  </chapter>

  <chapter id="networking">
    <title>Δικτύωση</title>

    <qandaset>
      <qandaentry>
        <question id="diskless-booting">
          <para>Where can I get information on
            <quote>diskless booting</quote>?</para>
          </question>

          <answer>
            <para><quote>Diskless booting</quote> means that the FreeBSD
              box is booted over a network, and reads the necessary files
              from a server instead of its hard disk. For full details,
              please read <ulink url="&url.books.handbook;/network-diskless.html">the
              Handbook entry on diskless booting</ulink></para>
        </answer>
      </qandaentry>

      <qandaentry>
        <question id="router">
          <para>Can a FreeBSD box be used as a dedicated network
            router?</para>
        </question>

        <answer>
          <para>Yes.  Please see the Handbook entry on <ulink
            url="&url.books.handbook;/advanced-networking.html"> advanced
            networking</ulink>, specifically the section on <ulink
            url="&url.books.handbook;/network-routing.html">routing
            and gateways</ulink>.</para>
        </answer>
      </qandaentry>

      <qandaentry>
        <question id="win95-connection">
          <para>Can I connect my &windows; box to the Internet via
            FreeBSD?</para>
        </question>

        <answer>
          <para>Typically, people who ask this question have two PCs
            at home, one with FreeBSD and one with some version of
            &windows; the idea is to use the FreeBSD box to connect to
            the Internet and then be able to access the Internet from
            the &windows; box through the FreeBSD box. This is really
            just a special case of the previous question and works
            perfectly well.</para>

	  <para>If you are using dialup to connect to the Internet
            user-mode &man.ppp.8; contains a <option>-nat</option>
            option. If you run &man.ppp.8; with the
            <option>-nat</option> option, set
            <literal>gateway_enable</literal> to
            <emphasis>YES</emphasis> in
            <filename>/etc/rc.conf</filename>, and configure your
            &windows; machine correctly, this should work fine. For more
            information, please see the &man.ppp.8; manual page or the
            <ulink url="&url.books.handbook;/userppp.html">Handbook entry on
            user PPP</ulink>.</para>

          <para>If you are using kernel-mode PPP or have an Ethernet
            connection to the Internet, you need to use
            &man.natd.8;. Please look at the <ulink
            url="&url.books.handbook;/network-natd.html">natd</ulink> section
            of the Handbook for a tutorial.</para>
        </answer>
      </qandaentry>

      <qandaentry>
        <question id="slip-ppp-support">
          <para>Does FreeBSD support SLIP and PPP?</para>
        </question>

        <answer>
          <para>Yes.  See the manual pages for &man.slattach.8;,
            &man.sliplogin.8;, &man.ppp.8;, and &man.pppd.8;.  &man.ppp.8;
            and &man.pppd.8; provide support for both incoming and outgoing
            connections, while &man.sliplogin.8; deals exclusively with
            incoming connections, and &man.slattach.8; deals exclusively
            with outgoing connections.</para>

          <para>For more information on how to use these, please see the
            <ulink url="&url.books.handbook;/ppp-and-slip.html">Handbook chapter on
            PPP and SLIP</ulink>.</para>

          <para>If you only have access to the Internet through a
            <quote>shell account</quote>, you may want to have a look
            at the <filename role="package">net/slirp</filename>
            package.  It can provide you with (limited) access to
            services such as ftp and http direct from your local
            machine.</para>
        </answer>
      </qandaentry>

      <qandaentry>
        <question id="natd">
          <para>Does FreeBSD support NAT or Masquerading?</para>
        </question>

        <answer>
	  <para>Yes.  If you want to use NAT over a user PPP
	    connection, please see the <ulink
	    url="&url.books.handbook;/userppp.html">Handbook entry on user
	    PPP</ulink>.  If you want to use NAT over some other sort
	    of network connection, please look at the <ulink
	    url="&url.books.handbook;/network-natd.html">natd</ulink> section
	    of the Handbook.</para>
        </answer>
      </qandaentry>

      <qandaentry>
        <question id="parallel-connect">
          <para>How do I connect two FreeBSD systems over a parallel line
            using PLIP?</para>
        </question>

        <answer>
          <para>Please see the <ulink url="&url.books.handbook;/network-plip.html">PLIP
          section</ulink> of the Handbook.</para>
        </answer>
      </qandaentry>

      <qandaentry>
        <question id="create-dev-net">
          <para>Why can I not create a <devicename>/dev/ed0</devicename>
            device?</para>
        </question>

        <answer>
          <para>Because they are not necessary. In the Berkeley
            networking framework, network interfaces are only directly
            accessible by kernel code. Please see the
            <filename>/etc/rc.network</filename> file and the manual
            pages for the various network programs mentioned there for
            more information. If this leaves you totally confused,
            then you should pick up a book describing network
            administration on another BSD-related operating system;
            with few significant exceptions, administering networking
            on FreeBSD is basically the same as on &sunos; 4.0 or
            Ultrix.</para>
        </answer>
      </qandaentry>

      <qandaentry>
        <question id="ethernet-aliases">
          <para>How can I set up Ethernet aliases?</para>
        </question>

	<answer>
	  <para>If the alias is on the same subnet as an address
	    already configured on the interface, then add 
	    <literal>netmask 0xffffffff</literal> to your
	    &man.ifconfig.8; command-line, as in the following:</para>

	  <screen>&prompt.root; <userinput>ifconfig ed0 alias 192.0.2.2 netmask 0xffffffff</userinput></screen>

	  <para>Otherwise, just specify the network address and
	    netmask as usual:</para>

	  <screen>&prompt.root; <userinput>ifconfig ed0 alias 172.16.141.5 netmask 0xffffff00</userinput></screen>
        </answer>
      </qandaentry>

      <qandaentry>
        <question id="port-3c503">
          <para>How do I get my 3C503 to use the other network
            port?</para>
        </question>

        <answer>
          <para>If you want to use the other ports, you will have to specify
            an additional parameter on the
            &man.ifconfig.8; command line. The default port is
            <literal>link0</literal>. To use the AUI port instead of the
            BNC one, use <literal>link2</literal>.  These flags should be
            specified using the ifconfig_* variables in
            <filename>/etc/rc.conf</filename> (see &man.rc.conf.5;).</para>
        </answer>
      </qandaentry>

      <qandaentry>
        <question id="nfs">
          <para>Why am I having trouble with NFS and FreeBSD?</para>
        </question>

        <answer>
          <para>Certain PC network cards are better than others (to put
            it mildly) and can sometimes cause problems with network
            intensive applications like NFS.</para>

          <para>See <ulink url="&url.books.handbook;/network-nfs.html">
            the Handbook entry on NFS</ulink> for more information on
            this topic.</para>
        </answer>
      </qandaentry>

      <qandaentry>
        <question id="nfs-linux">
          <para>Why can I not NFS-mount from a &linux; box?</para>
        </question>

        <answer>
          <para>Some versions of the &linux; NFS code only accept mount
            requests from a privileged port; try</para>

          <screen>&prompt.root; <userinput>mount -o -P linuxbox:/blah /mnt</userinput></screen>
        </answer>
      </qandaentry>

      <qandaentry>
        <question id="nfs-sun">
          <para>Why can I not NFS-mount from a Sun box?</para>
        </question>

        <answer>
          <para>&sun; workstations running &sunos; 4.X only accept mount
            requests from a privileged port; try</para>

          <screen>&prompt.root; <userinput>mount -o -P sunbox:/blah /mnt</userinput></screen>
        </answer>
      </qandaentry>

      <qandaentry>
        <question id="exports-errors">
          <para>Why does <command>mountd</command> keep telling me it
            <errorname>can't change attributes</errorname> and that I have a
            <errorname>bad exports list</errorname> on my FreeBSD NFS
            server?</para>
        </question>

        <answer>
          <para>The most frequent problem is not understanding the
            correct format of <filename>/etc/exports</filename>.
            Please review &man.exports.5; and the <ulink
            url="&url.books.handbook;/network-nfs.html">NFS</ulink> entry in the
            Handbook, especially the section on <ulink
            url="&url.books.handbook;/network-nfs.html#CONFIGURING-NFS">configuring
            NFS</ulink>.</para>
        </answer>
      </qandaentry>

      <qandaentry>
        <question id="ppp-nextstep">
          <para>Why am I having problems talking PPP to NeXTStep
            machines?</para>
        </question>

        <answer>

          <para>Try disabling the TCP extensions in
            <filename>/etc/rc.conf</filename> (see &man.rc.conf.5;) by
            changing the following variable to NO:</para>

          <programlisting>tcp_extensions=NO</programlisting>

          <para>Xylogic's Annex boxes are also broken in this regard
            and you must use the above change to connect through
            them.</para>
        </answer>
      </qandaentry>

      <qandaentry>
        <question id="ip-multicast">
          <para>How do I enable IP multicast support?</para>
        </question>

        <answer>
          <para>FreeBSD supports multicast host operations by
            default. If you want your box to run as a multicast
            router, you need to recompile your kernel with the
            <literal>MROUTING</literal> option and run
            &man.mrouted.8;. FreeBSD will start &man.mrouted.8; at
            boot time if the flag <literal>mrouted_enable</literal> is
            set to <literal>"YES"</literal> in
            <filename>/etc/rc.conf</filename>.</para>

          <para>MBONE tools are available in their own ports category,
            <ulink
            url="http://www.FreeBSD.org/ports/mbone.html">mbone</ulink>.
            If you are looking for the conference tools
            <command>vic</command> and <command>vat</command>, look
            there!</para>
        </answer>
      </qandaentry>

      <qandaentry>
        <question id="dec-pci-chipset">
          <para>Which network cards are based on the DEC PCI
             chipset?</para>
        </question><answer>

          <para>Here is a list compiled by Glen Foster
             <email>gfoster@driver.nsta.org</email>,
             with some more modern additions:</para>

          <table>
            <title>Network cards based on the DEC PCI chipset</title>

            <tgroup cols=2>
              <thead>
                <row>
                  <entry>Vendor</entry>
                  <entry>Model</entry>
                </row>
              </thead>

              <tbody>
                <row>
                  <entry>ASUS</entry>
                  <entry>PCI-L101-TB</entry>
                </row>
                <row>
                  <entry>Accton</entry>
                  <entry>ENI1203</entry>
                </row>
                <row>
                  <entry>Cogent</entry>
                  <entry>EM960PCI</entry>
                </row>
                <row>
                  <entry>Compex</entry>
                  <entry>ENET32-PCI</entry>
                </row>
                <row>
                  <entry>D-Link</entry>
                  <entry>DE-530</entry>
                </row>
                <row>
                  <entry>Dayna</entry>
                  <entry>DP1203, DP2100</entry>
                </row>
                <row>
                  <entry>DEC</entry>
                  <entry>DE435, DE450</entry>
                </row>
                <row>
                  <entry>Danpex</entry>
                  <entry>EN-9400P3</entry>
                </row>
                <row>
                  <entry>JCIS</entry>
                  <entry>Condor JC1260</entry>
                </row>
                <row>
                  <entry>Linksys</entry>
                  <entry>EtherPCI</entry>
                </row>
                <row>
                  <entry>Mylex</entry>
                  <entry>LNP101</entry>
                </row>
                <row>
                  <entry>SMC</entry>
                  <entry>EtherPower 10/100 (Model 9332)</entry>
                </row>
                <row>
                  <entry>SMC</entry>
                  <entry>EtherPower (Model 8432)</entry>
                </row>
                <row>
                  <entry>TopWare</entry>
                  <entry>TE-3500P</entry>
                </row>
                <row>
                  <entry>Znyx (2.2.x)</entry>
                  <entry>ZX312, ZX314, ZX342, ZX345, ZX346, ZX348</entry>
                </row>
                <row>
                  <entry>Znyx (3.x)</entry>
                  <entry>ZX345Q, ZX346Q, ZX348Q, ZX412Q, ZX414, ZX442, ZX444,
                    ZX474, ZX478, ZX212, ZX214 (10mbps/hd)</entry>
                </row>
              </tbody>
            </tgroup>
          </table>
        </answer>
      </qandaentry>

      <qandaentry>
        <question id="fqdn-hosts">
          <para>Why do I have to use the FQDN for hosts on my
            site?</para>
        </question>

        <answer>
          <para>You will probably find that the host is actually in a
            different domain; for example, if you are in foo.example.org and
            you wish to reach a host called <hostid>mumble</hostid> in the
            <hostid role="domainname">example.org</hostid> domain, you will
            have to refer to it by the fully-qualified domain name, <hostid
            role="fqdn">mumble.example.org</hostid>, instead of just
            <hostid>mumble</hostid>.</para>

          <para>Traditionally, this was allowed by BSD BIND resolvers.
            However the current version of
            <application>bind</application> (see &man.named.8;)
            that ships with FreeBSD no longer provides default
            abbreviations for non-fully qualified domain names other than
            the domain you are in. So an unqualified host
            <hostid>mumble</hostid> must either be found as <hostid
            role="fqdn">mumble.foo.example.org</hostid>, or it will be searched
            for in the root domain.</para>

          <para>This is different from the previous behavior, where the
            search continued across
            <hostid role="domainname">mumble.example.org</hostid>, and
            <hostid role="domainname">mumble.edu</hostid>.  Have a look at
            RFC 1535 for why this was considered bad practice, or even a
            security hole.</para>

          <para>As a good workaround, you can place the line</para>

          <programlisting>search foo.example.org example.org</programlisting>

          <para>instead of the previous</para>

          <programlisting>domain foo.example.org</programlisting>

          <para>into your <filename>/etc/resolv.conf</filename> file
            (see &man.resolv.conf.5;).  However, make sure that the
            search order does not go beyond the <quote>boundary
            between local and public administration</quote>, as RFC
            1535 calls it.</para>
        </answer>
      </qandaentry>

      <qandaentry>
        <question id="network-permission-denied">
          <para>Why do I get an error, <errorname>Permission
            denied</errorname>, for all networking operations?</para>
        </question>

        <answer>
          <para>If you have compiled your kernel with the
            <literal>IPFIREWALL</literal> option, you need to be aware
            that the default policy is to deny all packets that are
            not explicitly allowed.</para>

          <para>If you had unintentionally misconfigured your system
            for firewalling, you can restore network operability by
            typing the following while logged in as
            <username>root</username>:</para>

          <screen>&prompt.root; <userinput>ipfw add 65534 allow all from any to any</userinput></screen>

          <para>You can also set
            <literal>firewall_type="open"</literal> in
            <filename>/etc/rc.conf</filename>.</para>

          <para>For further information on configuring a FreeBSD
            firewall, see the <ulink url="&url.books.handbook;/firewalls.html">
            Handbook chapter</ulink>.</para>
        </answer>
      </qandaentry>

      <qandaentry>
        <question id="ipfw-overhead">
          <para>How much overhead does IPFW incur?</para>
        </question>

        <answer>
          <para>Please see the Handbook's <ulink
            url="&url.books.handbook;/firewalls.html">Firewalls</ulink>
            section, specifically the section on <ulink
            url="&url.books.handbook;/firewalls.html#IPFW-OVERHEAD">IPFW
            Overhead & Optimization</ulink>.</para>
        </answer>
      </qandaentry>

      <qandaentry>
        <question id="ipfw-fwd">
          <para>Why is my <command>ipfw</command> <quote>fwd</quote> rule
            to redirect a service to another machine not working?</para>
        </question>

        <answer>
          <para>Possibly because you want to do network address translation
            (NAT) and not just forward packets.  A <quote>fwd</quote> rule
            does exactly what it says; it forwards packets.  It does not
            actually change the data inside the packet.  Say we have a rule
            like:</para>

          <screen>01000 fwd <replaceable>10.0.0.1</replaceable> from any to <replaceable>foo 21</replaceable></screen>

          <para>When a packet with a destination address of
            <replaceable>foo</replaceable> arrives at the machine with this
            rule, the packet is forwarded to
            <replaceable>10.0.0.1</replaceable>, but it still has the
            destination address of <replaceable>foo</replaceable>!  The
            destination address of the packet is <emphasis>not</emphasis>
            changed to <replaceable>10.0.0.1</replaceable>.  Most machines
            would probably drop a packet that they receive with a
            destination address that is not their own.  Therefore, using a
            <quote>fwd</quote> rule does not often work the way the user
            expects.  This behavior is a feature and not a bug.</para>

          <para>See the <link linkend="service-redirect">FAQ about
            redirecting services</link>, the &man.natd.8; manual, or one of
            the several port redirecting utilities in the <ulink
            url="&url.base;/ports/index.html">ports collection</ulink> for a correct way to do
            this.</para>
        </answer>
      </qandaentry>

      <qandaentry>
        <question id="service-redirect">
          <para>How can I redirect service requests from one machine to
            another?</para>
        </question>

        <answer>
          <para>You can redirect FTP (and other service) request with
            the <literal>socket</literal> package, available in the ports
            tree in category <quote>sysutils</quote>. Simply replace the
            service's command line to call socket instead, like so:</para>

          <programlisting>ftp stream tcp nowait nobody /usr/local/bin/socket socket <replaceable>ftp.example.com</replaceable> <replaceable>ftp</replaceable></programlisting>

          <para>where <replaceable>ftp.example.com</replaceable> and
            <replaceable>ftp</replaceable> are the host and port to
            redirect to, respectively.</para>
        </answer>
      </qandaentry>

      <qandaentry>
        <question id="bandwidth-mgr-tool">
          <para>Where can I get a bandwidth management tool?</para>
        </question>

        <answer>
          <para>There are three bandwidth management tools available
	    for FreeBSD.  &man.dummynet.4; is integrated into FreeBSD
	    as part of &man.ipfw.4;. <ulink
	    url="http://www.csl.sony.co.jp/person/kjc/programs.html">ALTQ</ulink>
	    is available for free on FreeBSD 4.X and has been
	    integrated into FreeBSD 5.X as part of &man.pf.4;.
	    Bandwidth Manager from <ulink
	    url="http://www.etinc.com/">Emerging Technologies</ulink>
	    is a commercial product.</para>
        </answer>
      </qandaentry>

      <qandaentry>
        <question id="bpf-not-configured">
          <para>Why do I get <errorname>/dev/bpf0: device not
            configured</errorname>?</para>
        </question>

        <answer>
          <para>You are running a program that requires the Berkeley
            Packet Filter (&man.bpf.4;), but it is not in your kernel.
            Add this to your kernel config file and build a new
            kernel:</para>

          <programlisting>pseudo-device bpf        # Berkeley Packet Filter</programlisting>

          <para>On FreeBSD 4.X and earlier, you must also create the
            device node.  After rebooting, go to the
            <filename>/dev</filename> directory and run:</para>

          <screen>&prompt.root; <userinput>sh MAKEDEV bpf0</userinput></screen>

          <para>Please see the <ulink
            url="&url.books.handbook;/kernelconfig-nodes.html"> Handbook entry
            on device nodes</ulink> for more information on managing
            devices.</para>
        </answer>
      </qandaentry>

      <qandaentry>
        <question id="mount-smb-share">
          <para>How do I mount a disk from a &windows; machine that is on my
            network, like smbmount in &linux;?</para>
        </question>

        <answer>
          <para>Use the <application>SMBFS</application> toolset.  It
            includes a set of kernel modifications and a set of
            userland programs.  The programs and information are
            available as <filename role="package">net/smbfs</filename>
            in the ports collection, or in the base system as of
            4.5-RELEASE and later.</para>
        </answer>
      </qandaentry>

      <qandaentry>
        <question id="icmp-response-bw-limit">
          <para>What are these messages about <quote>icmp-response
            bandwidth limit 300/200 pps</quote> in my log
            files?</para>
        </question>

        <answer>
          <para>This is the kernel telling you that some activity is
            provoking it to send more ICMP or TCP reset (RST)
            responses than it thinks it should.  ICMP responses are
            often generated as a result of attempted connections to
            unused UDP ports.  TCP resets are generated as a result of
            attempted connections to unopened TCP ports.  Among
            others, these are the kinds of activities which may cause
            these messages:</para>

          <itemizedlist>
            <listitem>
              <para>Brute-force denial of service (DoS) attacks (as
                opposed to single-packet attacks which exploit a
                specific vulnerability).</para>
            </listitem>

            <listitem>
              <para>Port scans which attempt to connect to a large
                number of ports (as opposed to only trying a few
                well-known ports).</para>
            </listitem>
          </itemizedlist>

          <para>The first number in the message tells you how many
            packets the kernel would have sent if the limit was not in
            place, and the second number tells you the limit.  You can
            control the limit using the
            <varname>net.inet.icmp.icmplim</varname> sysctl variable
            like this, where <literal>300</literal> is the limit in
            packets per second:</para>

          <screen>&prompt.root; <userinput>sysctl -w net.inet.icmp.icmplim=300</userinput></screen>

          <para>If you do not want to see messages about this in your
            log files, but you still want the kernel to do response
            limiting, you can use the
            <varname>net.inet.icmp.icmplim_output</varname> sysctl
            variable to disable the output like this:</para>

          <screen>&prompt.root; <userinput>sysctl -w net.inet.icmp.icmplim_output=0</userinput></screen>

          <para>Finally, if you want to disable response limiting, you
            can set the <varname>net.inet.icmp.icmplim</varname>
            sysctl variable (see above for an example) to
            <literal>0</literal>.  Disabling response limiting is
            discouraged for the reasons listed above.</para>
        </answer>
      </qandaentry>

      <qandaentry>
        <question id="unknown-hw-addr-format">
          <para>What are these <errorname>arp: unknown hardware
            address format</errorname> error messages?</para>
        </question>

        <answer>
          <para>This means that some device on your local Ethernet is
            using a MAC address in a format that FreeBSD does not
            recognize.  This is probably caused by someone
            experimenting with an Ethernet card somewhere else on the
            network.  You will see this most commonly on cable modem
            networks.  It is harmless, and should not affect the
            performance of your FreeBSD machine.</para>
        </answer>
      </qandaentry>

      <qandaentry>
	<question id="cvsup-missing-libs">
	  <para>I have just installed CVSup but trying to execute it
            produces errors.  What is wrong?</para>
	</question>

	<answer>
	  <para>First, see if the error message you are receiving is
            like the one shown below.</para>

	  <programlisting>/usr/libexec/ld-elf.so.1: Shared object "libXaw.so.6" not found</programlisting>

	  <para>Errors like these are caused by installing the
            <filename role="package">net/cvsup</filename> port on a
            machine which does not have the
            <application>&xfree86;</application> suite. If you want to
            use the <acronym>GUI</acronym> included with
            <application>CVSup</application> you will need to install
            <application>&xfree86;</application> now. Alternatively if
            you just wish to use <application>CVSup</application> from
            a command line you should delete the package previously
            installed. Then install the <filename
            role="package">net/cvsup-without-gui</filename> port. This
            is covered in more detail in the <ulink
            url="http://www.FreeBSD.org/doc/en_US.ISO8859-1/books/handbook/cvsup.html">CVSup
            section</ulink> of the Handbook.</para>
	</answer>
      </qandaentry>
    </qandaset>
  </chapter>

  <chapter id="security">
    <title>Ασφάλεια</title>
    <qandaset>
      <qandaentry>
        <question id="sandbox">
          <para>What is a sandbox?</para>
        </question><answer>

          <para><quote>Sandbox</quote> is a security term.  It can
            mean two things:</para>

            <itemizedlist>
              <listitem>

                <para>A process which is placed inside a set of virtual
                  walls that are designed to prevent someone who breaks
                  into the process from being able to break into the wider
                  system.</para>

                <para>The process is said to be able to
                  <quote>play</quote> inside the walls.  That is,
                  nothing the process does in regards to executing code is
                  supposed to be able to breech the walls so you do not
                  have to do a detailed audit of its code to be able to
                  say certain things about its security.</para>

                <para>The walls might be a userid, for example.  This is
                  the definition used in the &man.security.7; and &man.named.8; man
                  pages.</para>

                <para>Take the <literal>ntalk</literal> service, for
                  example (see /etc/inetd.conf). This service used to run
                  as userid <username>root</username>. Now it runs as userid
		  <username>tty</username>. The <username>tty</username> user
                  is a sandbox designed to make it more difficult for
                  someone who has successfully hacked into the system via
                  ntalk from being able to hack beyond that user id.</para>
              </listitem>

              <listitem>

                <para>A process which is placed inside a simulation of the
                  machine. This is more hard-core. Basically it means that
                  someone who is able to break into the process may believe
                  that he can break into the wider machine but is, in fact,
                  only breaking into a simulation of that machine and not
                  modifying any real data.</para>

                <para>The most common way to accomplish this is to build a
                  simulated environment in a subdirectory and then run the
                  processes in that directory chroot'd (i.e.
                  <filename>/</filename> for that process is this
                  directory, not the real <filename>/</filename> of the
                  system).</para>

                <para>Another common use is to mount an underlying
                  filesystem read-only and then create a filesystem layer
                  on top of it that gives a process a seemingly writeable
                  view into that filesystem. The process may believe it is
                  able to write to those files, but only the process sees
                  the effects - other processes in the system do not,
                  necessarily.</para>

                <para>An attempt is made to make this sort of sandbox so
                  transparent that the user (or hacker) does not realize
                  that he is sitting in it.</para>
              </listitem>
            </itemizedlist>

          <para>&unix; implements two core sandboxes.  One is at the
            process level, and one is at the userid level.</para>

          <para>Every &unix; process is completely firewalled off from every
            other &unix; process.  One process cannot modify the address
            space of another.  This is unlike &windows; where a process
            can easily overwrite the address space of any other, leading
            to a crash.</para>

          <para>A &unix; process is owned by a particular userid.  If
            the userid is not the <username>root</username> user, it
            serves to firewall the process off from processes owned by
            other users.  The userid is also used to firewall off
            on-disk data.</para>
        </answer>
      </qandaentry>

      <qandaentry>
        <question id="securelevel">
          <para>What is securelevel?</para>
        </question>

        <answer>
          <para>The securelevel is a security mechanism implemented in the
            kernel.  Basically, when the securelevel is positive, the
            kernel restricts certain tasks; not even the superuser (i.e.,
            <username>root</username>) is allowed to do them.  At the time
            of this writing, the securelevel mechanism is capable of, among
            other things, limiting the ability to,</para>

          <itemizedlist>
            <listitem>
              <para>unset certain file flags, such as
                <literal>schg</literal> (the system immutable flag),</para>
            </listitem>

            <listitem>
              <para>write to kernel memory via
                <devicename>/dev/mem</devicename> and
                <devicename>/dev/kmem</devicename>,</para>
            </listitem>

            <listitem>
              <para>load kernel modules, and</para>
            </listitem>

            <listitem>
              <para>alter firewall rules.</para>
            </listitem>
          </itemizedlist>

          <para>To check the status of the securelevel on a running system,
            simply execute the following command:</para>

          <screen>&prompt.root; <userinput>sysctl kern.securelevel</userinput></screen>

          <para>The output will contain the name of the &man.sysctl.8;
            variable (in this case, <varname>kern.securelevel</varname>)
            and a number.  The latter is the current value of the
            securelevel.  If it is positive (i.e., greater than 0), at
            least some of the securelevel's protections are enabled.</para>

          <para>You cannot lower the securelevel of a running system; being
            able to do that would defeat its purpose.  If you need to do a
            task that requires that the securelevel be non-positive (e.g.,
            an <maketarget>installworld</maketarget> or changing the date),
            you will have to change the securelevel setting in
            <filename>/etc/rc.conf</filename> (you want to look for the
            <varname>kern_securelevel</varname> and
            <varname>kern_securelevel_enable</varname> variables) and
            reboot.</para>

          <para>For more information on securelevel and the specific things
            all the levels do, please consult the &man.init.8; manual
            page.</para>

            <warning>
              <para>Securelevel is not a silver bullet; it has many known
                deficiencies.  More often than not, it provides a false
                sense of security.</para>

              <para>One of its biggest problems is that in order for it to
                be at all effective, all files used in the boot process up
                until the securelevel is set must be protected.  If an
                attacker can get the system to execute their code prior to
                the securelevel being set (which happens quite late in the
                boot process since some things the system must do at
                start-up cannot be done at an elevated securelevel), its
                protections are invalidated.  While this task of protecting
                all files used in the boot process is not technically
                impossible, if it is achieved, system maintenance will
                become a nightmare since one would have to take the system
                down, at least to single-user mode, to modify a
                configuration file.</para>

              <para>This point and others are often discussed on the
                mailing lists, particularly the &a.security;. Please search
                the archives <ulink
                url="&url.base;/search/index.html">here</ulink> for an
                extensive discussion.  Some people are hopeful that
                securelevel will soon go away in favor of a more
                fine-grained mechanism, but things are still hazy in this
                respect.</para>

              <para>Consider yourself warned.</para>
            </warning>
        </answer>
      </qandaentry>

      <qandaentry>
        <question id="extra-named-port">
	  <para>BIND (<command>named</command>) is listening on port 53 and
	    some other high-numbered port.  What is going on?</para>
	</question>

	<answer>
	  <para>BIND uses a random high-numbered port for outgoing
	    queries.  If you want to use port 53 for outgoing queries,
	    either to get past a firewall or to make yourself feel
	    better, you can try the following in
	    <filename>/etc/namedb/named.conf</filename>:</para>

	  <programlisting>options {
        query-source address * port 53;
};</programlisting>

	  <para>You can replace the <literal>*</literal> with a single IP
	    address if you want to tighten things further.</para>

	  <para>Congratulations, by the way.  It is good practice to read
	    your &man.sockstat.1; output and notice odd
	    things!</para>
	</answer>
      </qandaentry>

      <qandaentry>
        <question id="sendmail-port-587">
          <para>Sendmail is listening on port 587 as well as the
            standard port 25! What is going on?</para>
        </question>

        <answer>
          <para>Recent versions of Sendmail support a
            mail submission feature that runs over port 587.  This is
            not yet widely supported, but is growing in
            popularity.</para>
        </answer>
      </qandaentry>

      <qandaentry>
        <question id="toor-account">
          <para>What is this UID 0 <username>toor</username> account? Have I
            been compromised?</para>
        </question>

        <answer>
          <para>Do not worry. <username>toor</username> is an
            <quote>alternative</quote> superuser account (toor is root
            spelt backwards). Previously it was created when the
            &man.bash.1; shell was installed but now it is created by
            default. It is intended to be used with a non-standard shell so
            you do not have to change <username>root</username>'s default
            shell. This is important as shells which are not part of the
            base distribution (for example a shell installed from ports or
            packages) are likely to be installed in
            <filename>/usr/local/bin</filename> which, by default, resides
            on a different filesystem. If <username>root</username>'s shell
            is located in <filename>/usr/local/bin</filename> and
            <filename>/usr</filename> (or whatever filesystem contains
            <filename>/usr/local/bin</filename>) is not mounted for some
            reason, <username>root</username> will not be able to log in to
            fix a problem (although if you reboot into single user mode
            you will be prompted for the path to a shell).</para>

          <para>Some people use <username>toor</username> for
            day-to-day <username>root</username> tasks with a
            non-standard shell, leaving <username>root</username>,
            with a standard shell, for single user mode or
            emergencies. By default you cannot log in using
            <username>toor</username> as it does not have a password,
            so log in as <username>root</username> and set a password
            for <username>toor</username> if you want to use
            it.</para>
        </answer>
      </qandaentry>

      <qandaentry>
        <question id="suidperl">
          <para>Why is <command>suidperl</command> not working
            properly?</para>
        </question>

        <answer>
          <para>For security reasons, <command>suidperl</command> is
            installed without the suid bit by default.  The system
            administrator can enable suid behavior with the following
            command.</para>

	    <screen>&prompt.root; <userinput>chmod u+s /usr/bin/suidperl</userinput></screen>

          <para>If you want <command>suidperl</command> to be built
            suid during upgrades from source, edit
            <filename>/etc/make.conf</filename> and add
            <varname>ENABLE_SUIDPERL=true</varname> before you run
            <command>make buildworld</command>.</para>
        </answer>
      </qandaentry>
    </qandaset>
  </chapter>

  <chapter id="ppp">
    <title>PPP</title>

    <qandaset>
      <qandaentry>
        <question id="userppp">
          <para>I cannot make &man.ppp.8; work.  What am I doing wrong?</para>
        </question>

        <answer>
          <para>You should first read the &man.ppp.8; manual page and
            the <ulink url="&url.books.handbook;/ppp-and-slip.html#USERPPP">
            PPP section of the handbook</ulink>.  Enable logging with
            the command</para>

          <programlisting>set log Phase Chat Connect Carrier lcp ipcp ccp command</programlisting>

          <para>This command may be typed at the &man.ppp.8; command
            prompt or it may be entered in the
            <filename>/etc/ppp/ppp.conf</filename> configuration file
            (the start of the <literal>default</literal> section is
            the best place to put it).  Make sure that
            <filename>/etc/syslog.conf</filename> (see
            &man.syslog.conf.5;) contains the lines</para>

          <programlisting>!ppp
*.*        /var/log/ppp.log</programlisting>

          <para>and that the file <filename>/var/log/ppp.log</filename>
            exists.  You can now find out a lot about what is going on
            from the log file.  Do not worry if it does not all make sense.
            If you need to get help from someone, it may make sense to
            them.</para>
        </answer>
      </qandaentry>

      <qandaentry>
        <question id="ppp-hangs">
          <para>Why does &man.ppp.8; hang when I run it?</para>
        </question>

        <answer>
          <para>This is usually because your hostname will not resolve.
            The best way to fix this is to make sure that
            <filename>/etc/hosts</filename> is consulted by your
            resolver first by editing <filename>/etc/host.conf</filename>
            and putting the <literal>hosts</literal> line first.  Then,
            simply put an entry in <filename>/etc/hosts</filename> for
            your local machine.  If you have no local network, change your
            <hostid>localhost</hostid> line:</para>

          <programlisting>127.0.0.1        foo.example.com foo localhost</programlisting>

          <para>Otherwise, simply add another entry for your host.
            Consult the relevant manual pages for more details.</para>

          <para>You should be able to successfully <command>ping -c1
            `hostname`</command> when you are done.</para>
        </answer>
      </qandaentry>

      <qandaentry>
        <question id="ppp-nodial-auto">
          <para>Why will &man.ppp.8; not dial in <literal>-auto</literal>
            mode?</para>
        </question>

        <answer>
          <para>First, check that you have got a default route.  By
            running <command>netstat -rn</command> (see
            &man.netstat.1;), you should see two entries like
            this:</para>

          <programlisting>Destination        Gateway            Flags     Refs     Use     Netif Expire
default            10.0.0.2           UGSc        0        0      tun0
10.0.0.2           10.0.0.1           UH          0        0      tun0</programlisting>

          <para>This is assuming that you have used the addresses from the
            handbook, the manual page or from the ppp.conf.sample file.
            If you do not have a default route, it may be because you are
            running an old version of &man.ppp.8;
            that does not understand the word <literal>HISADDR</literal>
            in the ppp.conf file.</para>

          <para>Another reason for the default route line being
            missing is that you have mistakenly set up a default
            router in your <filename>/etc/rc.conf</filename> (see
            &man.rc.conf.5;) file
            and you have omitted the line saying</para>

          <programlisting>delete ALL</programlisting>

          <para>from <filename>ppp.conf</filename>.  If this is the
            case, go back to the <ulink
            url="&url.books.handbook;/ppp-and-slip.html#USERPPP-FINAL"> Final
            system configuration</ulink> section of the
            handbook.</para>
        </answer>
      </qandaentry>

      <qandaentry>
        <question id="no-route-to-host">
          <para>What does <errorname>No route to host</errorname> mean?</para>
        </question>

        <answer>
          <para>This error is usually due to a missing</para>

          <programlisting>MYADDR:
  delete ALL
  add 0 0 HISADDR</programlisting>

          <para>section in your <filename>/etc/ppp/ppp.linkup</filename>
            file.  This is only necessary if you have a dynamic IP address
            or do not know the address of your gateway.  If you are using
            interactive mode, you can type the following after entering
            <literal>packet mode</literal> (packet mode is
            indicated by the capitalized <acronym>PPP</acronym> in the
            prompt):</para>

         <programlisting>delete ALL
add 0 0 HISADDR</programlisting>

          <para>Refer to the <ulink
            url="&url.books.handbook;/ppp-and-slip.html#USERPPP-DYNAMICIP">
            PPP and Dynamic IP addresses</ulink> section of the handbook
            for further details.</para>
        </answer>
      </qandaentry>

      <qandaentry>
        <question id="connection-threeminutedrop">
          <para>Why does my connection drop after about 3 minutes?</para>
        </question>

        <answer>
          <para>The default PPP timeout is 3 minutes.  This can be
            adjusted with the line</para>

          <programlisting>set timeout <replaceable>NNN</replaceable></programlisting>

          <para>where <replaceable>NNN</replaceable> is the number of
            seconds of inactivity before the connection is closed.  If
            <replaceable>NNN</replaceable> is zero, the connection is never
            closed due to a timeout. It is possible to put this command in
            the <filename>ppp.conf</filename> file, or to type it at the
            prompt in interactive mode. It is also possible to adjust it on
            the fly while the line is active by connecting to
            <application>ppp</application>'s server socket using
            &man.telnet.1; or &man.pppctl.8;.
            Refer to the
            &man.ppp.8; man
            page for further details.</para>
        </answer>
      </qandaentry>

      <qandaentry>
        <question id="ppp-drop-heavy-load">
          <para>Why does my connection drop under heavy load?</para>
        </question>

        <answer>
          <para>If you have Link Quality Reporting (LQR) configured,
            it is possible that too many LQR packets are lost between
            your machine and the peer.  Ppp deduces that the line must
            therefore be bad, and disconnects.  Prior to FreeBSD version
            2.2.5, LQR was enabled by default.  It is now disabled by
            default. LQR can be disabled with the line</para>

          <programlisting>disable lqr</programlisting>
        </answer>
      </qandaentry>

      <qandaentry>
        <question id="ppp-drop-random">
          <para>Why does my connection drop after a random amount of
            time?</para>
        </question>

        <answer>
          <para>Sometimes, on a noisy phone line or even on a line with
            call waiting enabled, your modem may hang up because it
            thinks (incorrectly) that it lost carrier.</para>

          <para>There is a setting on most modems for determining how
            tolerant it should be to temporary losses of carrier.  On a
            USR &sportster; for example, this is measured by the S10
            register in tenths of a second.  To make your modem more
            forgiving, you could add the following send-expect sequence
            to your dial string:</para>

          <programlisting>set dial "...... ATS10=10 OK ......"</programlisting>

          <para>Refer to your modem manual for details.</para>
        </answer>
      </qandaentry>

      <qandaentry>
        <question id="ppp-hangs-random">
          <para>Why does my connection hang after a random amount of
            time?</para>
        </question><answer>

          <para>Many people experience hung connections with no apparent
            explanation.  The first thing to establish is which side of
            the link is hung.</para>

          <para>If you are using an external modem, you can simply try
            using &man.ping.8; to see if the <acronym>TD</acronym>
            light is flashing when you transmit data.  If it flashes
            (and the <acronym>RD</acronym> light does not), the
            problem is with the remote end. If <acronym>TD</acronym>
            does not flash, the problem is local. With an internal
            modem, you will need to use the <literal>set
            server</literal> command in your
            <filename>ppp.conf</filename> file. When the hang occurs,
            connect to &man.ppp.8; using &man.pppctl.8;. If your
            network connection suddenly revives (PPP was revived due
            to the activity on the diagnostic socket) or if you cannot
            connect (assuming the <literal>set socket</literal>
            command succeeded at startup time), the problem is
            local. If you can connect and things are still hung,
            enable local async logging with <literal>set log local
            async</literal> and use &man.ping.8; from another window
            or terminal to make use of the link. The async logging
            will show you the data being transmitted and received on
            the link. If data is going out and not coming back, the
            problem is remote.</para>

          <para>Having established whether the problem is local or remote,
            you now have two possibilities:</para>

	  <itemizedlist>
	    <listitem>
	      <para>If the problem is remote, read on entry <xref
	          linkend="ppp-remote-not-responding">.</para>
	    </listitem>

	    <listitem>
	      <para>If the problem is local, read on entry <xref
	          linkend="ppp-hung">.</para>
	    </listitem>
	  </itemizedlist>
        </answer>
      </qandaentry>

      <qandaentry>
        <question id="ppp-remote-not-responding">
          <para>The remote end is not responding.  What can I do?</para>
        </question>

        <answer>
          <para>There is very little you can do about this.  Most ISPs
            will refuse to help if you are not running a Microsoft OS.
            You can <literal>enable lqr</literal> in your
            <filename>ppp.conf</filename> file, allowing &man.ppp.8; to detect
            the remote failure and hang up, but this detection is
            relatively slow and therefore not that useful.  You may want to
            avoid telling your ISP that you are running user-PPP...</para>

          <para>First, try disabling all local compression by adding the
            following to your configuration:</para>

          <programlisting>disable pred1 deflate deflate24 protocomp acfcomp shortseq vj
deny pred1 deflate deflate24 protocomp acfcomp shortseq vj</programlisting>

          <para>Then reconnect to ensure that this makes no difference.
            If things improve or if the problem is solved completely,
            determine which setting makes the difference through trial
            and error.  This will provide good ammunition when you contact
            your ISP (although it may make it apparent that you are not
            running a Microsoft product).</para>

          <para>Before contacting your ISP, enable async logging
            locally and wait until the connection hangs again.  This
            may use up quite a bit of disk space.  The last data read
            from the port may be of interest.  It is usually ascii
            data, and may even describe the problem (<quote>Memory
            fault, core dumped</quote>?).</para>

          <para>If your ISP is helpful, they should be able to enable
            logging on their end, then when the next link drop occurs,
            they may be able to tell you why their side is having a
            problem.  Feel free to send the details to &a.brian;, or
            even to ask your ISP to contact me directly.</para>
        </answer>
      </qandaentry>

      <qandaentry>
        <question id="ppp-hung">
          <para>&man.ppp.8; has hung.  What can I do?</para>
        </question>

        <answer>
          <para>Your best bet here is to rebuild &man.ppp.8; by adding
            <literal>CFLAGS+=-g</literal> and
            <literal>STRIP=</literal> to the end of the Makefile, then
            doing a <command>make clean &amp;&amp; make &amp;&amp;
            make install</command>.  When &man.ppp.8; hangs, find the
            &man.ppp.8; process id with <command>ps ajxww | fgrep
            ppp</command> and run <command>gdb ppp
            <replaceable>PID</replaceable></command>.  From the gdb
            prompt, you can then use <command>bt</command> to get a
            stack trace.</para>

          <para>Send the results to &a.brian;.</para>
        </answer>
      </qandaentry>

      <qandaentry>
        <question id="ppp-loginok-thennothing">
          <para>Why does nothing happen after the <quote>Login OK!</quote>
            message?</para>
        </question>

        <answer>
          <para>Prior to FreeBSD version 2.2.5, once the link was
            established, &man.ppp.8; would wait for the peer to
            initiate the Line Control Protocol (LCP).  Many ISPs will
            not initiate negotiations and expect the client to do so.
            To force &man.ppp.8; to initiate the LCP, use the
            following line:</para>

          <programlisting>set openmode active</programlisting>

            <note>
              <para>It usually does no harm if both sides initiate
                negotiation, so openmode is now active by default.
                However, the next section explains when it
                <emphasis>does</emphasis> do some harm.</para>
            </note>
        </answer>
      </qandaentry>

      <qandaentry>
        <question id="ppp-same-magic">
          <para>I keep seeing errors about magic being the same.  What does
            it mean?</para>
        </question>

        <answer>
          <para>Occasionally, just after connecting, you may see messages
            in the log that say <quote>magic is the same</quote>.
            Sometimes, these messages are harmless, and sometimes one side
            or the other exits.  Most PPP implementations cannot survive
            this problem, and even if the link seems to come up, you will see
            repeated configure requests and configure acknowledgments in
            the log file until &man.ppp.8; eventually gives up and closes the
            connection.</para>

          <para>This normally happens on server machines with slow
            disks that are spawning a getty on the port, and executing
            &man.ppp.8; from a login script or program after login.  I
            have also heard reports of it happening consistently when
            using slirp.  The reason is that in the time taken between
            &man.getty.8; exiting and &man.ppp.8; starting, the
            client-side &man.ppp.8; starts sending Line Control
            Protocol (LCP) packets.  Because ECHO is still switched on
            for the port on the server, the client &man.ppp.8; sees
            these packets <quote>reflect</quote> back.</para>

          <para>One part of the LCP negotiation is to establish a
            magic number for each side of the link so that
            <quote>reflections</quote> can be detected. The protocol
            says that when the peer tries to negotiate the same magic
            number, a NAK should be sent and a new magic number should
            be chosen.  During the period that the server port has
            ECHO turned on, the client &man.ppp.8; sends LCP packets,
            sees the same magic in the reflected packet and NAKs
            it. It also sees the NAK reflect (which also means
            &man.ppp.8; must change its magic). This produces a
            potentially enormous number of magic number changes, all
            of which are happily piling into the server's tty
            buffer. As soon as &man.ppp.8; starts on the server, it is
            flooded with magic number changes and almost immediately
            decides it has tried enough to negotiate LCP and gives
            up. Meanwhile, the client, who no longer sees the
            reflections, becomes happy just in time to see a hangup
            from the server.</para>

          <para>This can be avoided by allowing the peer to start
            negotiating with the following line in your ppp.conf
            file:</para>

          <programlisting>set openmode passive</programlisting>

          <para>This tells &man.ppp.8; to wait for the server to initiate LCP
            negotiations.  Some servers however may never initiate
            negotiations.  If this is the case, you can do something
            like:</para>

          <programlisting>set openmode active 3</programlisting>

          <para>This tells &man.ppp.8; to be passive for 3 seconds, and then to
            start sending LCP requests.  If the peer starts sending
            requests during this period, &man.ppp.8; will immediately respond
            rather than waiting for the full 3 second period.</para>
        </answer>
      </qandaentry>

      <qandaentry>
        <question id="ppp-lcp-constant">
          <para>LCP negotiations continue until the connection is
            closed.  What is wrong?</para>
        </question>

        <answer>
          <para>There is currently an implementation mis-feature in
            &man.ppp.8; where it does not associate
            LCP, CCP &amp; IPCP responses with their original requests. As
            a result, if one PPP
            implementation is more than 6 seconds slower than the other
            side, the other side will send two additional LCP configuration
            requests. This is fatal.</para>

          <para>Consider two implementations,
            <hostid>A</hostid> and
            <hostid>B</hostid>. <hostid>A</hostid> starts
            sending LCP requests immediately after connecting and
            <hostid>B</hostid> takes 7 seconds to start. When
            <hostid>B</hostid> starts, <hostid>A</hostid>
            has sent 3 LCP REQs. We are assuming the line has ECHO switched
            off, otherwise we would see magic number problems as described in
            the previous section. <hostid>B</hostid> sends a
            REQ, then an ACK to the first of
            <hostid>A</hostid>'s REQs. This results in
            <hostid>A</hostid> entering the <acronym>OPENED</acronym>
            state and sending and ACK (the first) back to
            <hostid>B</hostid>. In the meantime,
            <hostid>B</hostid> sends back two more ACKs in response to
            the two additional REQs sent by <hostid>A</hostid>
            before <hostid>B</hostid> started up.
            <hostid>B</hostid> then receives the first ACK from
            <hostid>A</hostid> and enters the
            <acronym>OPENED</acronym> state.
            <hostid>A</hostid> receives the second ACK from
            <hostid>B</hostid> and goes back to the
            <acronym>REQ-SENT</acronym> state, sending another (forth) REQ
            as per the RFC. It then receives the third ACK and enters the
            <acronym>OPENED</acronym> state. In the meantime,
            <hostid>B</hostid> receives the forth REQ from
            <hostid>A</hostid>, resulting in it reverting to the
            <acronym>ACK-SENT</acronym> state and sending
            another (second) REQ and (forth) ACK as per the RFC.
            <hostid>A</hostid> gets the REQ, goes into
            <acronym>REQ-SENT</acronym> and sends another REQ. It
            immediately receives the following ACK and enters
            <acronym>OPENED</acronym>.</para>

          <para>This goes on until one side figures out that they are
            getting nowhere and gives up.</para>

          <para>The best way to avoid this is to configure one side to be
            <literal>passive</literal> - that is, make one side
            wait for the other to start negotiating.  This can be done
            with the</para>

          <programlisting>set openmode passive</programlisting>

          <para>command.  Care should be taken with this option.  You
            should also use the</para>

          <programlisting>set stopped N</programlisting>

          <para>command to limit the amount of time that
            &man.ppp.8; waits for the peer to begin
            negotiations.  Alternatively, the</para>

          <programlisting>set openmode active N</programlisting>

          <para>command (where <replaceable>N</replaceable> is the
            number of seconds to wait before starting negotiations) can be
            used.  Check the manual page for details.</para>
        </answer>
      </qandaentry>

      <qandaentry>
        <question id="ppp-shell-test-lockup">
          <para>Why does &man.ppp.8; lock up when I shell out to test
            it?</para>
        </question>

        <answer>
          <para>When you execute the <command>shell</command> or
            <command>!</command> command, &man.ppp.8; executes a
            shell (or if you have passed any arguments,
            &man.ppp.8; will execute those arguments). Ppp will
            wait for the command to complete before continuing. If you
            attempt to use the PPP link while running the command, the link
            will appear to have frozen. This is because
            &man.ppp.8; is waiting for the command to
            complete.</para>

          <para>If you wish to execute commands like this, use the
            <command>!bg</command> command instead.  This will execute
            the given command in the background, and &man.ppp.8; can
            continue to service the link.</para>
        </answer>
      </qandaentry>

      <qandaentry>
        <question id="ppp-nullmodem">
          <para>Why does &man.ppp.8; over a null-modem cable never exit?</para>
        </question>

        <answer>
          <para>There is no way for &man.ppp.8; to
            automatically determine that a direct connection has been
            dropped.  This is due to the lines that are used in a
            null-modem serial cable.  When using this sort of connection,
            LQR should always be enabled with the line</para>

          <programlisting>enable lqr</programlisting>

          <para>LQR is accepted by default if negotiated by the peer.</para>
        </answer>
      </qandaentry>

      <qandaentry>
        <question id="ppp-auto-noreasondial">
          <para>Why does &man.ppp.8; dial for no reason in -auto mode?</para>
        </question><answer>

          <para>If &man.ppp.8; is dialing unexpectedly, you must
            determine the cause, and set up Dial filters (dfilters) to
            prevent such dialing.</para>

          <para>To determine the cause, use the following line:</para>

          <programlisting>set log +tcp/ip</programlisting>

          <para>This will log all traffic through the connection.  The
            next time the line comes up unexpectedly, you will see the
            reason logged with a convenient timestamp next to
            it.</para>

          <para>You can now disable dialing under these circumstances.
            Usually, this sort of problem arises due to DNS lookups.
            To prevent DNS lookups from establishing a connection
            (this will <emphasis>not</emphasis> prevent &man.ppp.8;
            from passing the packets through an established
            connection), use the following:</para>

          <programlisting>set dfilter 1 deny udp src eq 53
set dfilter 2 deny udp dst eq 53
set dfilter 3 permit 0/0 0/0</programlisting>

          <para>This is not always suitable, as it will effectively
            break your demand-dial capabilities - most programs will
            need a DNS lookup before doing any other network related
            things.</para>

          <para>In the DNS case, you should try to determine what is
            actually trying to resolve a host name.  A lot of the
            time, &man.sendmail.8; is the culprit.  You should make
            sure that you tell sendmail not to do any DNS lookups in
            its configuration file.  See the section on <ulink
            url="&url.books.handbook;/smtp-dialup.html">using email with a
            dialup connection</ulink> in the FreeBSD Handbook for
            details on how to create your own configuration file and
            what should go into it.  You may also want to add the
            following line to your <filename>.mc</filename>
            file:</para>

          <programlisting>define(`confDELIVERY_MODE', `d')dnl</programlisting>

          <para>This will make sendmail queue everything until the
            queue is run (usually, sendmail is invoked with
            <option>-bd -q30m</option>, telling it to run the queue
            every 30 minutes) or until a <command>sendmail
            -q</command> is done (perhaps from your ppp.linkup
            file).</para>
        </answer>
      </qandaentry>

      <qandaentry>
        <question id="ccp-errors">
          <para>What do these CCP errors mean?</para>
        </question>

        <answer>
          <para>I keep seeing the following errors in my log file:</para>

          <programlisting>CCP: CcpSendConfigReq
CCP: Received Terminate Ack (1) state = Req-Sent (6)</programlisting>

          <para>This is because &man.ppp.8; is trying to negotiate Predictor1
            compression, and the peer does not want to negotiate any
            compression at all.  The messages are harmless, but if you
            wish to remove them, you can disable Predictor1 compression
            locally too:</para>

          <programlisting>disable pred1</programlisting>
        </answer>
      </qandaentry>

      <qandaentry>
        <question id="ppp-connectionspeed">
          <para>Why does &man.ppp.8; not log my connection speed?</para>
        </question>

        <answer>

          <para>In order to log all lines of your modem
            <quote>conversation</quote>, you must enable the
            following:</para>

          <programlisting>set log +connect</programlisting>

          <para>This will make &man.ppp.8; log
            everything up until the last requested <quote>expect</quote>
            string.</para>

          <para>If you wish to see your connect speed and are using PAP
            or CHAP (and therefore do not have anything to
            <quote>chat</quote> after the CONNECT in the dial script - no
            <literal>set login</literal> script), you must make sure that
            you instruct &man.ppp.8; to <quote>expect</quote> the whole CONNECT
            line, something like this:</para>

          <programlisting>set dial "ABORT BUSY ABORT NO\\sCARRIER TIMEOUT 4 \
  \"\" ATZ OK-ATZ-OK ATDT\\T TIMEOUT 60 CONNECT \\c \\n"</programlisting>

          <para>Here, we get our CONNECT, send nothing, then expect a
            line-feed, forcing &man.ppp.8; to read
            the whole CONNECT response.</para>

        </answer>
      </qandaentry>

      <qandaentry>
        <question id="ppp-ignores-backslash">
          <para>Why does &man.ppp.8; ignore the <literal>\</literal> character
            in my chat script?</para>
        </question><answer>

          <para>Ppp parses each line in your config files so that it can
            interpret strings such as
            <literal>set phone "123 456 789"</literal> correctly and
            realize that the number is actually only
            <emphasis>one</emphasis> argument. In order to specify a
            <literal>&quot;</literal> character, you must escape it
            using a backslash (<literal>\</literal>).</para>

          <para>When the chat interpreter parses each argument, it
            re-interprets the argument in order to find any special
            escape sequences such as <literal>\P</literal> or
            <literal>\T</literal> (see the manual page).  As a result of this
            double-parsing, you must remember to use the correct number of
            escapes.</para>

          <para>If you wish to actually send a <literal>\</literal>
            character to (say) your modem, you would need something
            like:</para>

          <programlisting>set dial "\"\" ATZ OK-ATZ-OK AT\\\\X OK"</programlisting>

          <para>resulting in the following sequence:</para>

          <programlisting>ATZ
OK
AT\X
OK</programlisting>

          <para>or</para>

          <programlisting>set phone 1234567
set dial "\"\" ATZ OK ATDT\\T"</programlisting>

          <para>resulting in the following sequence:</para>

          <programlisting>ATZ
OK
ATDT1234567</programlisting>

        </answer>
      </qandaentry>

      <qandaentry>
        <question id="ppp-segfault-nocore">
          <para>Why does &man.ppp.8; get a seg-fault, but I see no
            <filename>ppp.core</filename> file?</para>
        </question>

        <answer>
          <para>Ppp (or any other program for that matter) should
            never dump core.  Because &man.ppp.8; runs with an
            effective user id of 0, the operating system will not
            write &man.ppp.8;'s core image to disk before terminating
            it.  If, however &man.ppp.8; is actually terminating due
            to a segmentation violation or some other signal that
            normally causes core to be dumped,
            <emphasis>and</emphasis> you are sure you are using the
            latest version (see the start of this section), then you
            should do the following:</para>

          <screen>&prompt.user; <userinput>tar xfz ppp-*.src.tar.gz</userinput>
&prompt.user; <userinput>cd ppp*/ppp</userinput>
&prompt.user; <userinput>echo STRIP= &gt;&gt;Makefile</userinput>
&prompt.user; <userinput>echo CFLAGS+=-g &gt;&gt;Makefile</userinput>
&prompt.user; <userinput>make clean all</userinput>
&prompt.user; <userinput>su</userinput>
&prompt.root; <userinput>make install</userinput>
&prompt.root; <userinput>chmod 555 /usr/sbin/ppp</userinput></screen>

          <para>You will now have a debuggable version of &man.ppp.8;
            installed.  You will have to be <username>root</username>
            to run &man.ppp.8; as all of its privileges have been
            revoked.  When you start &man.ppp.8;, take a careful note
            of what your current directory was at the time.</para>

          <para>Now, if and when &man.ppp.8; receives the segmentation
            violation, it will dump a core file called
            <filename>ppp.core</filename>.  You should then do the
            following:</para>

          <screen>&prompt.user; <userinput>su</userinput>
&prompt.root; <userinput>gdb /usr/sbin/ppp ppp.core</userinput>
<prompt>(gdb)</prompt> <userinput>bt</userinput>
.....
<prompt>(gdb)</prompt> <userinput>f 0</userinput>
....
<prompt>(gdb)</prompt> <userinput>i args</userinput>
....
<prompt>(gdb)</prompt> <userinput>l</userinput>
.....</screen>

          <para>All of this information should be given alongside your
            question, making it possible to diagnose the problem.</para>

          <para>If you are familiar with gdb, you may wish to find out some
            other bits and pieces such as what actually caused the dump and
            the addresses &amp; values of the relevant variables.</para>
        </answer>
      </qandaentry>

      <qandaentry>
        <question id="ppp-autodialprocess-noconnect">
          <para>Why does the process that forces a dial in auto mode never
            connect?</para>
        </question>

        <answer>
          <para>This was a known problem with
            &man.ppp.8; set up to negotiate a
            dynamic local IP number with the peer in auto mode.  It is
            fixed in the latest version - search the manual page for
            <literal>iface</literal>.</para>

          <para>The problem was that when that initial program calls
            &man.connect.2;, the IP number of the tun interface is assigned
            to the socket endpoint. The kernel creates the first outgoing
            packet and writes it to the tun device.
            &man.ppp.8; then reads the packet and
            establishes a connection. If, as a result of
            &man.ppp.8;'s dynamic IP assignment, the
            interface address is changed, the original socket endpoint will
            be invalid. Any subsequent packets sent to the peer will
            usually be dropped. Even if they are not, any responses will
            not route back to the originating machine as the IP number is
            no longer owned by that machine.</para>

          <para>There are several theoretical ways to approach this
            problem. It would be nicest if the peer would re-assign the
            same IP number if possible <literal>:-)</literal>
            The current version of &man.ppp.8; does
            this, but most other implementations do not.</para>

          <para>The easiest method from our side would be to never
            change the tun interface IP number, but instead to change
            all outgoing packets so that the source IP number is
            changed from the interface IP to the negotiated IP on the
            fly. This is essentially what the
            <literal>iface-alias</literal> option in the latest
            version of &man.ppp.8; is doing (with the help of
            &man.libalias.3; and &man.ppp.8;'s <option>-nat</option>
            switch) - it is maintaining all previous interface
            addresses and NATing them to the last negotiated
            address.</para>

          <para>Another alternative (and probably the most reliable) would
            be to implement a system call that changes all bound sockets
            from one IP to another.  &man.ppp.8; would
            use this call to modify the sockets of all existing programs
            when a new IP number is negotiated. The same system call could
            be used by dhcp clients when they are forced to re-bind() their
            sockets.</para>

          <para>Yet another possibility is to allow an interface to be
            brought up without an IP number. Outgoing packets would be
            given an IP number of 255.255.255.255 up until the first
            SIOCAIFADDR ioctl is done. This would result in fully binding
            the socket. It would be up to &man.ppp.8;
            to change the source IP number, but only if it is set to
            255.255.255.255, and only the IP number and IP checksum would
            need to change. This, however is a bit of a hack as the kernel
            would be sending bad packets to an improperly configured
            interface, on the assumption that some other mechanism is
            capable of fixing things retrospectively.</para>
        </answer>
      </qandaentry>

      <qandaentry>
        <question id="ppp-nat-games">
          <para>Why do most games not work with the -nat switch?</para>
        </question>

        <answer>
          <para>The reason games and the like do not work when libalias
            is in use is that the machine on the outside will try to open a
            connection or send (unsolicited) UDP packets to the machine on
            the inside. The NAT software does not know that it should send
            these packets to the interior machine.</para>

          <para>To make things work, make sure that the only thing
            running is the software that you are having problems with, then
            either run tcpdump on the tun interface of the gateway or
            enable &man.ppp.8; tcp/ip logging (<literal>set log +tcp/ip</literal>)
            on the gateway.</para>

          <para>When you start the offending software, you should see
            packets passing through the gateway machine. When
            something comes back from the outside, it will be dropped
            (that is the problem). Note the port number of these
            packets then shut down the offending software. Do this a
            few times to see if the port numbers are consistent. If
            they are, then the following line in the relevant section
            of <filename>/etc/ppp/ppp.conf</filename> will make the
            software functional:</para>

          <programlisting>nat port <replaceable>proto</replaceable> <replaceable>internalmachine</replaceable>:<replaceable>port</replaceable> <replaceable>port</replaceable></programlisting>

          <para>where <replaceable>proto</replaceable> is either
            <literal>tcp</literal> or <literal>udp</literal>,
            <replaceable>internalmachine</replaceable> is the machine that
            you want the packets to be sent to and
            <replaceable>port</replaceable> is the destination port number
            of the packets.</para>

          <para>You will not be able to use the software on other machines
            without changing the above command, and running the software
            on two internal machines at the same time is out of the question
            - after all, the outside world is seeing your entire internal
            network as being just a single machine.</para>

          <para>If the port numbers are not consistent, there are three
            more options:</para>

          <orderedlist>
            <listitem>
              <para>Submit support in libalias. Examples of
                <quote>special cases</quote> can be found in
                <filename>/usr/src/lib/libalias/alias_*.c</filename>
                (<filename>alias_ftp.c</filename> is a good
                prototype). This usually involves reading certain
                recognised outgoing packets, identifying the
                instruction that tells the outside machine to initiate
                a connection back to the internal machine on a
                specific (random) port and setting up a
                <quote>route</quote> in the alias table so that the
                subsequent packets know where to go.</para>

              <para>This is the most difficult solution, but it is the
                best and will make the software work with multiple
                machines.</para>
            </listitem>

            <listitem>
              <para>Use a proxy.  The application may support socks5
                for example, or (as in the <quote>cvsup</quote> case)
                may have a <quote>passive</quote> option that avoids
                ever requesting that the peer open connections back to
                the local machine.</para>
            </listitem>

            <listitem>
              <para>Redirect everything to the internal machine using
                <literal>nat addr</literal>.  This is the
                sledge-hammer approach.</para>
            </listitem>
          </orderedlist>
        </answer>
      </qandaentry>

      <qandaentry>
        <question id="useful-port-numbers">
          <para>Has anybody made a list of useful port numbers?</para>
        </question><answer>

          <para>Not yet, but this is intended to grow into such a list
            (if any interest is shown).  In each example,
            <replaceable>internal</replaceable> should be replaced with
            the IP number of the machine playing the game.</para>

          <itemizedlist>
            <listitem>
              <para><application>Asheron's Call</application></para>

              <para><literal>nat port udp
                <replaceable>internal</replaceable>
                :65000 65000</literal></para>

              <para>Manually change the port number within the game to
                65000. If you have got a number of machines that you wish
                to play on assign a unique port number for each (i.e.
                65001, 65002, etc) and add a <literal>nat port</literal>
                line for each one.</para>
            </listitem>

            <listitem>
              <para><application>Half Life</application></para>

              <para><literal>nat port udp
                <replaceable>internal</replaceable>:27005
                27015</literal></para>
            </listitem>

            <listitem>
              <para><application>PCAnywhere 8.0</application></para>

              <para><literal>nat port udp
                <replaceable>internal</replaceable>:5632
                5632</literal></para>

              <para><literal>nat port tcp
                <replaceable>internal</replaceable>:5631
                5631</literal></para>
            </listitem>

            <listitem>
              <para><application>Quake</application></para>

              <para><literal>nat port udp
                <replaceable>internal</replaceable>:6112
                6112</literal></para>
            </listitem>

            <listitem>
              <para><application>Quake 2</application></para>

              <para><literal>nat port udp
                <replaceable>internal</replaceable>:27901
                27910</literal></para>
              <para><literal>nat port udp
                <replaceable>internal</replaceable>:60021
                60021</literal></para>
              <para><literal>nat port udp
                <replaceable>internal</replaceable>:60040
                60040</literal></para>
            </listitem>

            <listitem>
              <para><application>Red Alert</application></para>

              <para><literal>nat port udp
                <replaceable>internal</replaceable>:8675
                8675</literal></para>

              <para><literal>nat port udp
                <replaceable>internal</replaceable>:5009
                5009</literal></para>
            </listitem>
          </itemizedlist>
        </answer>
      </qandaentry>

      <qandaentry>
        <question id="fcs-errors">
          <para>What are FCS errors?</para>
        </question>

        <answer>
          <para>FCS stands for <literal>F</literal>rame
            <literal>C</literal>heck <literal>S</literal>equence.
            Each PPP packet has a checksum attached to ensure that the
            data being received is the data being sent.  If the FCS of
            an incoming packet is incorrect, the packet is dropped and
            the HDLC FCS count is increased.  The HDLC error values
            can be displayed using the <literal>show hdlc</literal>
            command.</para>

          <para>If your link is bad (or if your serial driver is dropping
            packets), you will see the occasional FCS error.  This is not
            usually worth worrying about although it does slow down the
            compression protocols substantially.  If you have an external
            modem, make sure your cable is properly shielded from
            interference - this may eradicate the problem.</para>

          <para>If your link freezes as soon as you have connected and you
            see a large number of FCS errors, this may be because your link
            is not 8 bit clean. Make sure your modem is not using software
            flow control (XON/XOFF). If your datalink
            <emphasis>must</emphasis> use software flow control, use the
            command <literal>set accmap 0x000a0000</literal> to tell
            &man.ppp.8; to escape the <literal>^Q</literal> and
            <literal>^S</literal> characters.</para>

          <para>Another reason for seeing too many FCS errors may be
            that the remote end has stopped talking
            <acronym>PPP</acronym>. You may want to enable
            <literal>async</literal> logging at this point to
            determine if the incoming data is actually a login or
            shell prompt. If you have a shell prompt at the remote
            end, it is possible to terminate &man.ppp.8; without
            dropping the line by using the <literal>close
            lcp</literal> command (a following <literal>term</literal>
            command will reconnect you to the shell on the remote
            machine.</para>

          <para>If nothing in your log file indicates why the link might
            have been terminated, you should ask the remote administrator
            (your ISP?) why the session was terminated.</para>
        </answer>
      </qandaentry>

      <qandaentry id=PPPoEwithNAT>
        <question id="macos-win98-pppoe-freeze">
          <para>Why do &macos; and &windows; 98 connections freeze when
            running PPPoE on the gateway?</para>
        </question>

        <answer>
          <para>Thanks to Michael Wozniak
            <email>mwozniak@netcom.ca</email> for figuring this out and
            Dan Flemming <email>danflemming@mac.com</email> for the Mac
            solution:</para>

          <para>This is due to what is called a <quote>Black Hole</quote>
            router.  &macos; and &windows; 98 (and maybe other Microsoft OSs)
            send TCP packets with a requested segment size too big to fit
            into a PPPoE frame (MTU is 1500 by default for Ethernet)
            <emphasis>and</emphasis> have the <quote>do not
            fragment</quote> bit set (default of TCP) and the Telco router
            is not sending ICMP <quote>must fragment</quote> back to the
            www site you are trying to load.  (Alternatively, the router is
            sending the ICMP packet correctly, but the firewall at the www
            site is dropping it.)  When the www server is sending
            you frames that do not fit into the PPPoE pipe the Telco router
            drops them on the floor and your page does not load (some
            pages/graphics do as they are smaller than a MSS.) This seems
            to be the default of most Telco PPPoE configurations (if only
            they knew how to program a router... sigh...)</para>

          <para>One fix is to use regedit on your 95/98 boxes to add the
            following registry entry...</para>

          <programlisting>HKEY_LOCAL_MACHINE\System\CurrentControlSet\Services\Class\NetTrans\0000\MaxMTU</programlisting>

          <para>It should be a string with a value
            <quote>1436</quote>, as some ADSL routers are reported to
            be unable to deal with packets larger than this.  This
            registry key has been changed to
            <literal>Tcpip\Parameters\Interfaces\<replaceable>ID for
            adapter</replaceable>\MTU</literal> in &windows; 2000 and
            becomes a DWORD.</para>

          <para>Refer to the Microsoft Knowledge Base documents <ulink
            url="http://support.microsoft.com/support/kb/articles/Q158/4/74.asp">Q158474
            - Windows TCPIP Registry Entries</ulink> and <ulink
            url="http://support.microsoft.com/support/kb/articles/Q120/6/42.asp">Q120642
            - TCPIP & NBT Configuration Parameters for &windowsnt;
            </ulink> for more information on changing &windows; MTU to
            work with a NAT router.</para>

          <para>Another regedit possibility under &windows; 2000 is to
            set the
            <literal>Tcpip\Parameters\Interfaces\<replaceable>ID for
            adapter</replaceable>\EnablePMTUBHDetect</literal> DWORD
            to 1 as mentioned in the Microsoft document 120642
            mentioned above.</para>

          <para>Unfortunately, &macos; does not provide an interface for
            changing TCP/IP settings. However, there is commercial software
            available, such as OTAdvancedTuner (OT for OpenTransport, the
            &macos; TCP/IP stack) by <ulink
            url="http://www.softworks.com/">Sustainable Softworks</ulink>,
            that will allow users to customize TCP/IP settings. &macos; NAT
            users should select <literal>ip_interface_MTU</literal> from
            the drop-down menu, enter <literal>1450</literal> instead of
            <literal>1500</literal> in the box, click the box next to
            <literal>Save as Auto Configure</literal>, and click
            <literal>Make Active</literal>.</para>

          <para>The latest version of &man.ppp.8;
            (2.3 or greater) has an <command>enable tcpmssfixup</command>
            command that will automatically adjust the MSS to an appropriate
            value.  This facility is enabled by default.  If you are stuck
            with an older version of &man.ppp.8;, you
            may want to look at the <application>tcpmssd</application>
            port.</para>
        </answer>
      </qandaentry>

      <qandaentry>
        <question id="desperation">
          <para>None of this helps - I am desperate!  What can I do?</para>
        </question>

        <answer>
          <para>If all else fails, send as much information as you can,
            including your config files, how you are starting
            &man.ppp.8;, the relevant parts of your
            log file and the output of the <command>netstat -rn</command>
            command (before and after connecting) to the &a.questions; or
            the <ulink url="news:comp.unix.bsd.freebsd.misc">
            comp.unix.bsd.freebsd.misc</ulink> news group, and someone
            should point you in the right direction.</para>
        </answer>
      </qandaentry>
    </qandaset>
  </chapter>

  <chapter id="serial">
    <title>Σειριακές Επικοινωνίες</title>

    <para>This section answers common questions about serial
      communications with FreeBSD.  PPP and SLIP are covered in the
      <link linkend="networking">Networking</link> section.</para>


    <qandaset>
      <qandaentry>
        <question id="found-serial">
          <para>How do I tell if FreeBSD found my serial ports?</para>
        </question>

        <answer>
          <para>As the FreeBSD kernel boots, it will probe for the serial
            ports in your system for which the kernel was configured.
            You can either watch your system closely for the messages it
            prints or run the command</para>

          <screen>&prompt.user; <userinput>dmesg | grep sio</userinput></screen>

          <para>after your system is up and running.</para>

          <para>Here is some example output from the above command:</para>

          <programlisting>sio0 at 0x3f8-0x3ff irq 4 on isa
sio0: type 16550A
sio1 at 0x2f8-0x2ff irq 3 on isa
sio1: type 16550A</programlisting>

          <para>This shows two serial ports.  The first is on irq 4, is
            using port address <literal>0x3f8</literal>, and has a
            16550A-type UART chip.  The second uses the same kind of chip
            but is on irq 3 and is at port address <literal>0x2f8</literal>.
            Internal modem cards are treated just like serial ports---except
            that they always have a modem <quote>attached</quote> to the
            port.</para>

          <para>The <filename>GENERIC</filename> kernel includes support
            for two serial ports using the same irq and port address
            settings in the above example.  If these settings are not
            right for your system, or if you have added modem cards or have
            more serial ports than your kernel is configured for, just
            reconfigure your kernel.  See section
            <link linkend="make-kernel">about building a kernel</link> for
            more details.</para>
        </answer>
      </qandaentry>

      <qandaentry>
        <question id="found-modem">
          <para>How do I tell if FreeBSD found my modem cards?</para>
        </question>

        <answer>
          <para>Refer to the answer to the previous question.</para>

        </answer>
      </qandaentry>

      <qandaentry>
        <question id="access-serial-ports">
          <para>How do I access the serial ports on FreeBSD?</para>
        </question>

        <answer>
          <para>The third serial port, <devicename>sio2</devicename>
            (see &man.sio.4;, known as <devicename>COM3</devicename> in DOS), is on
            <devicename>/dev/cuaa2</devicename> for dial-out devices,
            and on <devicename>/dev/ttyd2</devicename> for dial-in
            devices.  What is the difference between these two classes
            of devices?</para>

          <para>You use
            <devicename>ttyd<replaceable>X</replaceable></devicename>
            for dial-ins.  When opening
            <devicename>/dev/ttyd<replaceable>X</replaceable></devicename>
            in blocking mode, a process will wait for the
            corresponding
            <devicename>cuaa<replaceable>X</replaceable></devicename>
            device to become inactive, and then wait for the carrier
            detect line to go active.  When you open the
            <devicename>cuaa<replaceable>X</replaceable></devicename>
            device, it makes sure the serial port is not already in
            use by the
            <devicename>ttyd<replaceable>X</replaceable></devicename>
            device. If the port is available, it <quote>steals</quote>
            it from the
            <devicename>ttyd<replaceable>X</replaceable></devicename>
            device. Also, the
            <devicename>cuaa<replaceable>X</replaceable></devicename>
            device does not care about carrier detect. With this
            scheme and an auto-answer modem, you can have remote users
            log in and you can still dial out with the same modem and
            the system will take care of all the conflicts.</para>
        </answer>
      </qandaentry>

      <qandaentry>
        <question id="enable-multiport-serial">
          <para>How do I enable support for a multiport serial
            card?</para>
        </question>

        <answer>
          <para>Again, the section on kernel configuration provides
            information about configuring your kernel. For a multiport
            serial card, place an &man.sio.4; line for each serial
            port on the card in the kernel configuration file. But
            place the irq and vector specifiers on only one of the
            entries. All of the ports on the card should share one
            irq.  For consistency, use the last serial port to specify
            the irq.  Also, specify the
            <literal>COM_MULTIPORT</literal> option.</para>

          <para>The following example is for an AST 4-port serial card on
            irq 7:</para>

          <programlisting>options "COM_MULTIPORT"
device sio4 at isa? port 0x2a0 tty flags 0x781
device sio5 at isa? port 0x2a8 tty flags 0x781
device sio6 at isa? port 0x2b0 tty flags 0x781
device sio7 at isa? port 0x2b8 tty flags 0x781 irq 7 vector siointr</programlisting>

          <para>The flags indicate that the master port has minor number 7
            (<literal>0x700</literal>), diagnostics enabled during probe
            (<literal>0x080</literal>), and all the ports share an irq
            (<literal>0x001</literal>).</para>
        </answer>
      </qandaentry>

      <qandaentry>
        <question id="multiport-serial-share-irq">
          <para>Can FreeBSD handle multiport serial cards sharing
            irqs?</para>
        </question>

        <answer>
          <para>Not yet. You will have to use a different irq for each
            card.</para>

        </answer>
      </qandaentry>

      <qandaentry>
        <question id="default-serial-params">
          <para>Can I set the default serial parameters for a
            port?</para>
        </question>

        <answer>
          <para>The
            <devicename>ttyd<replaceable>X</replaceable></devicename>
            (or
            <devicename>cuaa<replaceable>X</replaceable></devicename>)
            device is the regular device you will want to open for
            your applications.  When a process opens the device, it
            will have a default set of terminal I/O settings. You can
            see these settings with the command</para>

          <screen>&prompt.root; <userinput>stty -a -f /dev/ttyd1</userinput></screen>

          <para>When you change the settings to this device, the settings
            are in effect until the device is closed.  When it is reopened,
            it goes back to the default set.  To make changes to the
            default set, you can open and adjust the settings of the
            <quote>initial state</quote> device. For example, to turn on
            <acronym>CLOCAL</acronym> mode, 8 bits, and
            <acronym>XON/XOFF</acronym> flow control by default for
            ttyd5, do:</para>

          <screen>&prompt.root; <userinput>stty -f /dev/ttyid5 clocal cs8 ixon ixoff</userinput></screen>

          <para>A good place to do this is in
            <filename>/etc/rc.serial</filename>. Now, an application
            will have these settings by default when it opens
            <filename>ttyd5</filename>.  It can still change these
            settings to its liking, though.</para>

          <para>You can also prevent certain settings from being
            changed by an application by making adjustments to the
            <quote>lock state</quote> device.  For example, to lock
            the speed of <devicename>ttyd5</devicename> to 57600 bps,
            do</para>

          <screen>&prompt.root; <userinput>stty -f /dev/ttyld5 57600</userinput></screen>

          <para>Now, an application that opens
            <devicename>ttyd5</devicename> and tries to change the
            speed of the port will be stuck with 57600 bps.</para>

          <para>Naturally, you should make the initial state and lock
            state devices writable only by
            <username>root</username>. The &man.MAKEDEV.8; script does
            <emphasis>NOT</emphasis> do this when it creates the
            device entries.</para>
        </answer>
      </qandaentry>

      <qandaentry>
        <question id="enable-dialup">
          <para>How can I enable dialup logins on my modem?</para>
        </question>

        <answer>
          <para>So you want to become an Internet service provider, eh?
            First, you will need one or more modems that can auto-answer.
            Your modem will need to assert carrier-detect when it detects a
            carrier and not assert it all the time. It will need to hang up
            the phone and reset itself when the data terminal ready
            (<acronym>DTR</acronym>) line goes from on to off. It should
            probably use <filename>RTS/CTS</filename> flow control or no
            local flow control at all. Finally, it must use a constant
            speed between the computer and itself, but (to be nice to your
            callers) it should negotiate a speed between itself and the
            remote modem.</para>

          <para>For many Hayes command-set--compatible modems, this
            command will make these settings and store them in
            nonvolatile memory:</para>

          <programlisting>AT &amp;C1 &amp;D3 &amp;K3 &amp;Q6 S0=1 &amp;W</programlisting>

          <para>See the section <link linkend="direct-at">on sending AT
            commands</link> below for information on how to make these
            settings without resorting to an &ms-dos; terminal program.</para>

          <para>Next, make an entry in <filename>/etc/ttys</filename>
            (see &man.ttys.5;) for the modem.  This file lists all the
            ports on which the operating system will await logins.
            Add a line that looks something like this:</para>

          <programlisting>ttyd1 "/usr/libexec/getty std.57600" dialup on insecure</programlisting>

          <para>This line indicates that the second serial port
            (<devicename>/dev/ttyd1</devicename>) has a modem
            connected running at 57600 bps and no parity
            (<literal>std.57600</literal>, which comes from the file
            <filename>/etc/gettytab</filename>, see &man.gettytab.5;).
            The terminal type for this port is
            <literal>dialup</literal>.  The port is
            <literal>on</literal> and is
            <literal>insecure</literal>---meaning
            <username>root</username> logins on the port are not
            allowed. For dialin ports like this one, use the
            <devicename>ttyd<replaceable>X</replaceable></devicename>
            entry.</para>

          <para>It is common practice to use <literal>dialup</literal>
            as the terminal type. Many users set up in their
            <filename>.profile</filename> or
            <filename>.login</filename> files a prompt for the actual
            terminal type if the starting type is dialup. The example
            shows the port as insecure. To become
            <username>root</username> on this port, you have to login
            as a regular user, then &man.su.1; to become
            <username>root</username>. If you use
            <literal>secure</literal> then <username>root</username>
            can login in directly.</para>

          <para>After making modifications to
            <filename>/etc/ttys</filename>, you need to send a hangup
            or <acronym>HUP</acronym> signal to the &man.init.8;
            process:</para>

          <screen>&prompt.root; <userinput>kill -HUP 1</userinput></screen>

          <para>This forces the &man.init.8; process to reread
            <filename>/etc/ttys</filename>.  The init process will
            then start getty processes on all <literal>on</literal>
            ports.  You can find out if logins are available for your
            port by typing</para>

          <screen>&prompt.user; <userinput>ps -ax | grep '[t]tyd1'</userinput></screen>

          <para>You should see something like:</para>

          <programlisting>747 ??  I      0:00.04 /usr/libexec/getty std.57600 ttyd1</programlisting>
        </answer>
      </qandaentry>

      <qandaentry>
        <question id="dumb-terminal">
          <para>How can I connect a dumb terminal to my FreeBSD
            box?</para>
        </question>

        <answer>
          <para>If you are using another computer as a terminal into your
            FreeBSD system, get a null-modem cable to go between the two
            serial ports.  If you are using an actual terminal, see its
            accompanying instructions.</para>

          <para>Then, modify <filename>/etc/ttys</filename> (see
            &man.ttys.5;), like above.  For example, if you are
            hooking up a WYSE-50 terminal to the fifth serial port,
            use an entry like this:</para>

          <programlisting>ttyd4 "/usr/libexec/getty std.38400" wyse50 on secure</programlisting>

          <para>This example shows that the port on
            <devicename>/dev/ttyd4</devicename> has a wyse50 terminal
            connected at 38400 bps with no parity
            (<literal>std.38400</literal> from
            <filename>/etc/gettytab</filename>, see &man.gettytab.5;)
            and <username>root</username> logins are allowed
            (<literal>secure</literal>).</para>
        </answer>
      </qandaentry>

      <qandaentry>
        <question id="cannot-tip">
          <para>Why can I not run <command>tip</command> or
            <command>cu</command>?</para>
        </question>

        <answer>
          <para>On your system, the programs &man.tip.1; and
            &man.cu.1; are probably executable only by
            <username>uucp</username> and group
            <groupname>dialer</groupname>.  You can use the group
            <groupname>dialer</groupname> to control who has access to
            your modem or remote systems.  Just add yourself to group
            dialer.</para>

          <para>Alternatively, you can let everyone on your system run
            &man.tip.1; and &man.cu.1; by typing:</para>

          <screen>&prompt.root; <userinput>chmod 4511 /usr/bin/cu</userinput>
&prompt.root; <userinput>chmod 4511 /usr/bin/tip</userinput></screen>
        </answer>
      </qandaentry>

      <qandaentry>
        <question id="hayes-unsupported">
          <para>My stock Hayes modem is not supported---what
            can I do?</para>
        </question>

        <answer>
          <para>Actually, the manual page for &man.tip.1; is out of
            date.  There is a generic Hayes dialer already built in.
            Just use <literal>at=hayes</literal> in your
            <filename>/etc/remote</filename> (see &man.remote.5;)
            file.</para>

          <para>The Hayes driver is not smart enough to recognize some of
            the advanced features of newer modems---messages like
            <literal>BUSY</literal>, <literal>NO DIALTONE</literal>, or
            <literal>CONNECT 115200</literal> will just confuse it. You
            should turn those messages off when you use &man.tip.1;
            (using <literal>ATX0&amp;W</literal>).</para>

          <para>Also, the dial timeout for &man.tip.1; is 60
            seconds.  Your modem should use something less, or else tip
            will think there is a communication problem.  Try
            <literal>ATS7=45&amp;W</literal>.</para>

          <para>Actually, as shipped &man.tip.1; does not yet
            support it fully. The solution is to edit the file
            <filename>tipconf.h</filename> in the directory
            <filename>/usr/src/usr.bin/tip/tip</filename>.  Obviously you
            need the source distribution to do this.</para>

          <para>Edit the line <literal>#define HAYES 0</literal>
            to <literal>#define HAYES 1</literal>. Then
            <command>make</command> and <command>make install</command>.
            Everything works nicely after that.</para>
        </answer>
      </qandaentry>

      <qandaentry>
        <question id="direct-at">
          <para>How am I expected to enter these AT commands?</para>
        </question>

        <answer>
          <para>Make what is called a <quote>direct</quote> entry in
            your <filename>/etc/remote</filename> file (see
            &man.remote.5;).  For example, if your modem is hooked up
            to the first serial port,
            <devicename>/dev/cuaa0</devicename>, then put in the
            following line:</para>

          <programlisting>cuaa0:dv=/dev/cuaa0:br#19200:pa=none</programlisting>

          <para>Use the highest bps rate your modem supports in the br
            capability.  Then, type <command>tip
            <devicename>cuaa0</devicename></command> (see &man.tip.1;)
            and you will be connected to your modem.</para>

          <para>If there is no <devicename>/dev/cuaa0</devicename> on your
            system, do this:</para>

          <screen>&prompt.root; <userinput>cd /dev</userinput>
&prompt.root; <userinput>sh MAKEDEV cuaa0</userinput></screen>

          <para>Or use cu as <username>root</username> with the
            following command:</para>

          <screen>&prompt.root; <userinput>cu -l<replaceable>line</replaceable> -s<replaceable>speed</replaceable></userinput></screen>

          <para>with <replaceable>line</replaceable> being the serial
            port (e.g.  <devicename>/dev/cuaa0</devicename>) and
            <replaceable>speed</replaceable> being the speed
            (e.g.<literal>57600</literal>).  When you are done
            entering the AT commands hit <literal>~.</literal> to
            exit.</para>
        </answer>
      </qandaentry>

      <qandaentry>
        <question id="gt-failure">
          <para>Why does the <literal>&lt;@&gt;</literal> sign for the pn
            capability not work?</para></question><answer>

          <para>The <literal>&lt;@&gt;</literal> sign in the phone
            number capability tells tip to look in
            <filename>/etc/phones</filename> for a phone number.  But
            the <literal>&lt;@&gt;</literal> sign is also a special
            character in capability files like
            <filename>/etc/remote</filename>.  Escape it with a
            backslash:</para>

          <programlisting>pn=\@</programlisting>
        </answer>
      </qandaentry>

      <qandaentry>
        <question id="dial-command-line">
          <para>How can I dial a phone number on the command
            line?</para>
        </question><answer>

          <para>Put what is called a <quote>generic</quote> entry in
            your <filename>/etc/remote</filename> file (see
            &man.remote.5;).  For example:</para>

          <programlisting>tip115200|Dial any phone number at 115200 bps:\
        :dv=/dev/cuaa0:br#115200:at=hayes:pa=none:du:
tip57600|Dial any phone number at 57600 bps:\
        :dv=/dev/cuaa0:br#57600:at=hayes:pa=none:du:</programlisting>

          <para>Then you can do something like <command>tip -115200
            5551234</command>.  If you prefer &man.cu.1; over
            &man.tip.1;, use a generic cu entry:</para>

          <programlisting>cu115200|Use cu to dial any number at 115200bps:\
        :dv=/dev/cuaa1:br#57600:at=hayes:pa=none:du:</programlisting>

          <para>and type <command>cu 5551234 -s 115200</command>.</para>
        </answer>
      </qandaentry>

      <qandaentry>
        <question id="set-bps">
          <para>Do I have to type in the bps rate every time I do
            that?</para>
        </question><answer>

          <para>Put in an entry for <literal>tip1200</literal> or
            <literal>cu1200</literal>, but go ahead and use whatever
            bps rate is appropriate with the br capability.
            &man.tip.1; thinks a good default is 1200 bps which is why
            it looks for a <literal>tip1200</literal> entry. You do
            not have to use 1200 bps, though.</para>
        </answer>
      </qandaentry>

      <qandaentry>
        <question id="terminal-server">
          <para>How can I more easily access a number of hosts through a
            terminal server?</para>
        </question>

        <answer>
          <para>Rather than waiting until you are connected and typing
            <literal>CONNECT <replaceable>host</replaceable></literal>
            each time, use tip's <literal>cm</literal> capability. For
            example, these entries in
            <filename>/etc/remote</filename> (see &man.remote.5;):</para>

          <programlisting>pain|pain.deep13.com|Forrester's machine:\
        :cm=CONNECT pain\n:tc=deep13:
muffin|muffin.deep13.com|Frank's machine:\
        :cm=CONNECT muffin\n:tc=deep13:
deep13:Gizmonics Institute terminal server:\
        :dv=/dev/cuaa2:br#38400:at=hayes:du:pa=none:pn=5551234:</programlisting>

          <para>will let you type <command>tip pain</command> or
            <command>tip muffin</command> to connect to the hosts
            <hostid>pain</hostid> or <hostid>muffin</hostid>; and
            <command>tip deep13</command> to get to the terminal
            server.</para>
        </answer>
      </qandaentry>

      <qandaentry>
        <question id="tip-multiline">
          <para>Can tip try more than one line for each site?</para>
        </question>

        <answer>
          <para>This is often a problem where a university has several
            modem lines and several thousand students trying to use
            them...</para>

          <para>Make an entry for your university in
            <filename>/etc/remote</filename> (see &man.remote.5;) and
            use <literal>&lt;\@&gt;</literal> for the
            <literal>pn</literal> capability:</para>

          <programlisting>big-university:\
        :pn=\@:tc=dialout
dialout:\
        :dv=/dev/cuaa3:br#9600:at=courier:du:pa=none:</programlisting>

          <para>Then, list the phone numbers for the university in
            <filename>/etc/phones</filename> (see &man.phones.5;):</para>

          <programlisting>big-university 5551111
big-university 5551112
big-university 5551113
big-university 5551114</programlisting>

          <para>&man.tip.1;
            will try each one in the listed order, then give
            up.  If you want to keep retrying, run &man.tip.1;
            in a while loop.</para>
        </answer>
      </qandaentry>

      <qandaentry>
        <question id="multi-controlp">
          <para>Why do I have to hit <keycombo
            action="simul"><keycap>CTRL</keycap><keycap>P</keycap></keycombo>
            twice to send <keycombo
            action="simul"><keycap>CTRL</keycap><keycap>P</keycap></keycombo>
            once?</para>
        </question>

        <answer>
          <para><keycombo
            action="simul"><keycap>CTRL</keycap><keycap>P</keycap></keycombo>
            is the default <quote>force</quote> character, used to
            tell &man.tip.1; that the next character is literal data.
            You can set the force character to any other character
            with the <literal>~s</literal> escape, which means
            <quote>set a variable</quote>.</para>

          <para>Type <literal>~sforce=<replaceable>single-char
            </replaceable></literal> followed by a newline.
            <replaceable>single-char</replaceable> is any single
            character.  If you leave out
            <replaceable>single-char</replaceable>, then the force
            character is the nul character, which you can get by
            typing <keycombo
            action="simul"><keycap>CTRL</keycap><keycap>2</keycap></keycombo>
            or <keycombo
            action="simul"><keycap>CTRL</keycap><keycap>SPACE</keycap></keycombo>.
            A pretty good value for
            <replaceable>single-char</replaceable> is <keycombo
            action="simul"><keycap>SHIFT</keycap><keycap>CTRL</keycap><keycap>6</keycap></keycombo>,
            which I have seen only used on some terminal
            servers.</para>

          <para>You can have the force character be whatever you want
            by specifying the following in your
            <filename>$HOME/.tiprc</filename> file:</para>

          <programlisting>force=<replaceable>single-char</replaceable></programlisting>
        </answer>
      </qandaentry>

      <qandaentry>
        <question id="uppercase">
          <para>Why is everything I type suddenly in UPPER CASE?</para>
        </question>

        <answer>
          <para>You must have pressed <keycombo
            action="simul"><keycap>CTRL</keycap><keycap>A</keycap></keycombo>,
            &man.tip.1; <quote>raise character</quote>, specially
            designed for people with broken <keycap>Caps Lock</keycap>
            keys. Use <literal>~s</literal> as above and set the
            variable <quote>raisechar</quote> to something reasonable.
            In fact, you can set it to the same as the force
            character, if you never expect to use either of these
            features.</para>

          <para>Here is a sample .tiprc file perfect for Emacs users
            who need to type <keycombo
            action="simul"><keycap>CTRL</keycap><keycap>2</keycap></keycombo>
            and <keycombo
            action="simul"><keycap>CTRL</keycap><keycap>A</keycap></keycombo>
            a lot:</para>

          <programlisting>force=^^
raisechar=^^</programlisting>

<para>The ^^ is <keycombo action="simul"><keycap>SHIFT</keycap><keycap>CTRL</keycap><keycap>6</keycap></keycombo>.</para>
        </answer>
      </qandaentry>

      <qandaentry>
        <question id="tip-filetransfer">
          <para>How can I do file transfers with
            <command>tip</command>?</para>
        </question>

        <answer>
          <para>If you are talking to another &unix; system, you can
            send and receive files with <literal>~p</literal> (put)
            and <literal>~t</literal> (take).  These commands run
            &man.cat.1; and &man.echo.1; on the remote system to
            accept and send files.  The syntax is:</para>

          <programlisting>~p &lt;local-file&gt; [&lt;remote-file&gt;]
~t &lt;remote-file&gt; [&lt;local-file&gt;]</programlisting>

          <para>There is no error checking, so you probably should use
            another protocol, like zmodem.</para>
        </answer>
      </qandaentry>

      <qandaentry>
        <question id="zmodem-tip">
          <para>How can I run zmodem with
            <application>tip</application>?</para>
        </question>

        <answer>
          <para>First, install one of the zmodem programs from the
            ports collection (such as one of the two from the comms
            category, <application>lrzsz</application> or
            <application>rzsz</application>.</para>

          <para>To receive files, start the sending program on the
            remote end.  Then, press enter and type <literal>~C
            rz</literal> (or <literal>~C lrz</literal> if you
            installed <application>lrzsz</application>) to begin
            receiving them locally.</para>

          <para>To send files, start the receiving program on the
            remote end.  Then, press enter and type <literal>~C sz
            <replaceable>files</replaceable></literal> (or <literal>~C
            lsz <replaceable>files</replaceable></literal>) to send
            them to the remote system.</para>
        </answer>
      </qandaentry>
    </qandaset>
  </chapter>

  <chapter id="misc">
    <title>Διάφορες Ερωτήσεις</title>

    <qandaset>
      <qandaentry>
        <question id="more-swap">
          <para>FreeBSD uses far more swap space than &linux;. Why?</para>
        </question>

        <answer>
          <para>FreeBSD only appears to use more swap than &linux;.  In
            actual fact, it does not. The main difference between FreeBSD
            and &linux; in this regard is that FreeBSD will proactively move
            entirely idle, unused pages of main memory into swap in order
            to make more main memory available for active use. &linux; tends
            to only move pages to swap as a last resort. The perceived
            heavier use of swap is balanced by the more efficient use of
            main memory.</para>

          <para>Note that while FreeBSD is proactive in this regard, it
            does not arbitrarily decide to swap pages when the system is
            truly idle.  Thus you will not find your system all paged
            out when you get up in the morning after leaving it idle
            overnight.</para>
        </answer>
      </qandaentry>

      <qandaentry>
        <question id="top-freemem">
          <para>Why does <command>top</command> show very little free
            memory even when I have very few programs running?</para>
        </question>

        <answer>
          <para>The simple answer is that free memory is wasted
            memory.  Any memory that your programs do not actively
            allocate is used within the FreeBSD kernel as disk
            cache.  The values shown by &man.top.1; labeled as
            <literal>Inact</literal>, <literal>Cache</literal>, and
            <literal>Buf</literal> are all cached data at different
            aging levels.  This cached data means the system does
            not have to access a slow disk again for data it has
            accessed recently, thus increasing overall performance.
            In general, a low value shown for <literal>Free</literal>
            memory in &man.top.1; is good, provided it is not
            <emphasis>very</emphasis> low.</para>
        </answer>
      </qandaentry>

      <qandaentry>
        <question id="chmod-symlinks">
          <para>Why will <command>chmod</command> not change the
            permissions on symlinks?</para>
        </question>

        <answer>
          <para>Symlinks do not have permissions, and by default,
            &man.chmod.1; will not follow symlinks to change the
            permissions on the target file. So if you have a file,
            <filename>foo</filename>, and a symlink to that file,
            <filename>bar</filename>, then this command will always
            succeed.</para>

          <screen>&prompt.user; <userinput>chmod g-w bar</userinput></screen>

          <para>However, the permissions on <filename>foo</filename> will
            not have changed.</para>

          <para>You have to use either <option>-H</option> or
            <option>-L</option> together with the <option>-R</option>
            option to make this work.  See the &man.chmod.1; and
            &man.symlink.7; manual pages for more info.</para>

            <warning>
              <para>The <option>-R</option> option does a
                <emphasis>RECURSIVE</emphasis> &man.chmod.1;.  Be
                careful about specifying directories or symlinks to
                directories to &man.chmod.1;.  If you want to change
                the permissions of a directory referenced by a
                symlink, use &man.chmod.1; without any options and
                follow the symlink with a trailing slash
                (<filename>/</filename>).  For example, if
                <filename>foo</filename> is a symlink to directory
                <filename>bar</filename>, and you want to change the
                permissions of <filename>foo</filename> (actually
                <filename>bar</filename>), you would do something
                like:</para>

              <screen>&prompt.user; <userinput>chmod 555 foo/</userinput></screen>

              <para>With the trailing slash, &man.chmod.1; will follow
                the symlink, <filename>foo</filename>, to change the
                permissions of the directory,
                <filename>bar</filename>.</para>
            </warning>
        </answer>
      </qandaentry>

      <qandaentry>
        <question id="dos-binaries">
          <para>Can I run DOS binaries under FreeBSD?</para>
        </question>

        <answer>
          <para>Yes, you can use <filename
            role="package">emulators/doscmd</filename>, a DOS emulation
            program, available in the &os; Ports Collection.</para>

	  <note>
            <para>The <application>doscmd</application> program used to be an
              integrated part of &os;, but was removed before the release of
              &os; 5.3.</para>
	  </note>

          <para>If <application>doscmd</application> will not suffice,
            the add-on utility <filename
            role="package">emulators/pcemu</filename> emulates an 8088 and
            enough BIOS services to run many DOS text mode
            applications.  It requires the X Window System.</para>
        </answer>
      </qandaentry>

      <qandaentry>
        <question id="translation">
          <para>What do I need to do to translate a FreeBSD document into
            my native language?</para>
        </question>

        <answer>
          <para>See the <ulink url="&url.books.fdp-primer;/translations.html">
            Translation FAQ</ulink> in the FreeBSD Documentation Project
            Primer.</para>
        </answer>
      </qandaentry>

      <qandaentry>
        <question id="freebsd-mail-bounces">
	  <para>Why does my email to any address at FreeBSD.org bounce?</para>
        </question>

        <answer>
	  <para>The FreeBSD.org mail system implements some of the
	    stricter Postfix checks on incoming mail and rejects mail that is
            either misconfigured or is potential spam.  Your mail
            might bounce for one of the following reasons:</para>

	  <itemizedlist>
	    <listitem>
              <para>The email is being sent from a known spam
                domain or IP block.</para>

              <para>The FreeBSD mail servers reject email from known
                spam sources.  If you have service through a company
                or domain who generates or relays spam, please switch
                to a service provider who does not.</para>
            </listitem>

            <listitem>
              <para>The body of the email only contains HTML.</para>

              <para>Mail should be sent in plain text only.  Please
                configure your mail user agent to send plain
                text.</para>
            </listitem>

            <listitem>
              <para>The mailer at FreeBSD.org cannot resolve the IP
                address of the connecting host back to a symbolic
                name.</para>

              <para>Working reverse DNS is a standard requirement for
                accepting mail from a host. Set up reverse DNS for
                your mail server's IP address.  Many home services
                (DSL, cable, dialup, etc.) will not give you this
                option.  In this case, relay your email through your
                service provider's mail server.</para>
            </listitem>

	    <listitem>
	      <para>The hostname given in the EHLO/HELO part of the SMTP
		exchange cannot be resolved to an IP address.</para>

	      <para>A fully qualified, resolvable host name is necessary
		in this part of the SMTP dialogue before mail will be
		accepted.  If you do not have a host name that is registered
		in the DNS, then you should use your service provider's mail
		server to relay your mail.</para>
	    </listitem>

	    <listitem>
	      <para>Your message had a message ID ending with the string
		<quote>localhost</quote>.</para>

	      <para>Some mail user agents generate bad message IDs which will
		not be accepted.  You will need to persuade your mail user
		agent to generate a valid message ID or else configure your
		mail transfer agent to rewrite them.</para>
	    </listitem>
          </itemizedlist>
        </answer>
      </qandaentry>

      <qandaentry>
        <question id="free-account">
          <para>Where can I find a free FreeBSD account?</para>
        </question>

        <answer>
          <para>While FreeBSD does not provide open access to any of their
            servers, others do provide open access &unix; systems.  The
            charge varies and limited services may be available.</para>

          <para><ulink url="http://www.arbornet.org/">Arbornet,
            Inc</ulink>, also known as M-Net, has been providing open
            access to &unix; systems since 1983.  Starting on an Altos
            running System III, the site switched to BSD/OS in 1991.  In
            June of 2000, the site switched again to FreeBSD.  M-Net can be
            accessed via telnet and SSH and provides basic access to the
            entire FreeBSD software suite.  However, network access is
            limited to members and patrons who donate to the system, which
            is run as a non-profit organization.  M-Net also provides an
            bulletin board system and interactive chat.</para>

          <para><ulink url="http://www.grex.org/">Grex</ulink> provides a
            site very similar to M-Net including the same bulletin board
            and interactive chat software.  However, the machine is a &sun;
            4M and is running &sunos;.</para>
        </answer>
      </qandaentry>

      <qandaentry>
        <question id="sup-define">
          <para>What is <command>sup</command>, and how do I use
            it?</para>
        </question>

        <answer>
          <para><ulink url="http://www.FreeBSD.org/cgi/ports.cgi?^sup">
            SUP</ulink> stands for Software Update Protocol, and was
            developed by CMU for keeping their development trees in sync.
            We used it to keep remote sites in sync with our central
            development sources.</para>

          <para>SUP is not bandwidth friendly, and has been retired.
            The current recommended method to keep your sources up to
            date is <ulink url="&url.books.handbook;/synching.html#CVSUP">
            CVSup</ulink></para>
        </answer>
      </qandaentry>

      <qandaentry>
        <question id="daemon-name">
          <para>What is the cute little red guy's name?</para>
        </question>

        <answer>
          <para>He does not have one, and is just called <quote>the BSD
            daemon</quote>.  If you insist upon using a name, call him
            <quote>beastie</quote>.  Note that <quote>beastie</quote>
            is pronounced <quote>BSD</quote>.</para>

          <para>You can learn more about the BSD daemon on his <ulink
            url="http://www.mckusick.com/beastie/index.html">home
            page</ulink>.</para>
        </answer>
      </qandaentry>

      <qandaentry>
        <question id="use-beastie">
          <para>Can I use the BSD daemon image?</para>
        </question>

        <answer>
          <para>Perhaps.  The BSD daemon is copyrighted by Marshall
            Kirk McKusick.  You will want to check his <ulink
            url="http://www.mckusick.com/beastie/mainpage/copyright.html">Statement
            on the Use of the BSD Daemon Figure</ulink> for detailed
            usage terms.</para>

          <para>In summary, you are free to use the image in a tasteful
            manner, for personal use, so long as appropriate credit is
            given.  If you want to use him commercially, you must
            contact Kirk McKusick.  More details are available on the
            <ulink
            url="http://www.mckusick.com/beastie/index.html">BSD
            Daemon's home page</ulink>.</para>
        </answer>
      </qandaentry>

      <qandaentry>
        <question id="daemon-images">
          <para>Do you have any BSD daemon images I could use?</para>
        </question>

        <answer>
          <para>You will find eps and Xfig drawings under
            <filename>/usr/share/examples/BSD_daemon/</filename>.</para>
        </answer>
      </qandaentry>

      <qandaentry>
        <question id="glossary">
          <para>I have seen an acronym or other term on the mailing
	  lists and I do not understand what it means.  Where should
	  I look?</para>
        </question>

        <answer>
	  <para>Please see the <ulink
	    url="&url.books.handbook;/freebsd-glossary.html">
	    &os Glossary</ulink>.</para>
        </answer>
      </qandaentry>

      <qandaentry>
        <question id="bikeshed-painting">
          <para>Why should I care what color the bikeshed is?</para>
        </question>

        <answer>
          <para>The really, really short answer is that you should not.
            The somewhat longer answer is that just because you are
            capable of building a bikeshed does not mean you should stop
            others from building one just because you do not like the
            color they plan to paint it.  This is a metaphor indicating
            that you need not argue about every little feature just
            because you know enough to do so.  Some people have
            commented that the amount of noise generated by a change is
            inversely proportional to the complexity of the
            change.</para>

          <para>The longer and more complete answer is that after a very
            long argument about whether &man.sleep.1; should take
            fractional second arguments, &a.phk; posted a long
            message entitled <quote><ulink
            url="http://www.FreeBSD.org/cgi/getmsg.cgi?fetch=506636+517178+/usr/local/www/db/text/1999/freebsd-hackers/19991003.freebsd-hackers">A bike
            shed (any color will do) on greener grass...</ulink></quote>.
            The appropriate portions of that message are quoted
            below.</para>

          <blockquote>
            <attribution>&a.phk; on freebsd-hackers, October
              2, 1999</attribution>

            <para>
              <quote>What is it about this bike shed?</quote> Some
              of you have asked me.</para>

            <para>It is a long story, or rather it is an old story, but
              it is quite short actually.  C. Northcote Parkinson wrote
              a book in the early 1960s, called <quote>Parkinson's
              Law</quote>, which contains a lot of insight into the
              dynamics of management.</para>

            <para>[snip a bit of commentary on the book]</para>

            <para>In the specific example involving the bike shed, the
              other vital component is an atomic power-plant, I guess
              that illustrates the age of the book.</para>

            <para>Parkinson shows how you can go into the board of
              directors and get approval for building a multi-million or
              even billion dollar atomic power plant, but if you want to
              build a bike shed you will be tangled up in endless
              discussions.</para>

            <para>Parkinson explains that this is because an atomic
              plant is so vast, so expensive and so complicated that
              people cannot grasp it, and rather than try, they fall
              back on the assumption that somebody else checked all the
              details before it got this far.  Richard P. Feynmann
              gives a couple of interesting, and very much to the point,
              examples relating to Los Alamos in his books.</para>

            <para>A bike shed on the other hand.  Anyone can build one
              of those over a weekend, and still have time to watch the
              game on TV.  So no matter how well prepared, no matter how
              reasonable you are with your proposal, somebody will seize
              the chance to show that he is doing his job, that he is
              paying attention, that he is
              <emphasis>here</emphasis>.</para>

            <para>In Denmark we call it <quote>setting your
              fingerprint</quote>.  It is about personal pride and
              prestige, it is about being able to point somewhere and
              say <quote>There!  <emphasis>I</emphasis> did that.</quote>
              It is a strong trait in politicians, but present in most
              people given the chance.  Just think about footsteps in
              wet cement.</para>
          </blockquote>
        </answer>
      </qandaentry>
    </qandaset>
  </chapter>

  <chapter id="funnies">
    <title>Χιούμορ και FreeBSD</title>

    <qandaset>
      <qandaentry>
        <question id="very-very-cool">
          <para>How cool is FreeBSD?</para>
        </question>

        <answer>
          <para>Q. Has anyone done any temperature testing while
            running FreeBSD? I know &linux; runs cooler than DOS, but have
            never seen a mention of FreeBSD. It seems to run really
            hot.</para>

          <para>A. No, but we have done numerous taste tests on
            blindfolded volunteers who have also had 250 micrograms of
            LSD-25 administered beforehand. 35% of the volunteers said that
            FreeBSD tasted sort of orange, whereas &linux; tasted like purple
            haze. Neither group mentioned any significant variances in
	    temperature.  We eventually had to throw the
            results of this survey out entirely anyway when we found that
            too many volunteers were wandering out of the room during the
            tests, thus skewing the results.  We think most of the volunteers
            are at Apple now, working on their new <quote>scratch and
            sniff</quote> GUI. It is a funny old business we are in!</para>

          <para>Seriously, both FreeBSD and &linux; use the
            <acronym>HLT</acronym> (halt) instruction when the system is
            idle thus lowering its energy consumption and therefore the
            heat it generates. Also if you have APM (advanced power
            management) configured, then FreeBSD can also put the CPU into
            a low power mode.</para>
        </answer>
      </qandaentry>

      <qandaentry>
        <question id="letmeoutofhere">
          <para>Who is scratching in my memory banks??</para>
        </question>

        <answer>
          <para>Q. Is there anything <quote>odd</quote> that FreeBSD
            does when compiling the kernel which would cause the memory to
            make a scratchy sound? When compiling (and for a brief moment
            after recognizing the floppy drive upon startup, as well), a
            strange scratchy sound emanates from what appears to be the
            memory banks.</para>

          <para>A. Yes!  You will see frequent references to
            <quote>daemons</quote> in the BSD documentation, and what most
            people do not know is that this refers to genuine, non-corporeal
            entities that now possess your computer. The scratchy sound
            coming from your memory is actually high-pitched whispering
            exchanged among the daemons as they best decide how to deal
            with various system administration tasks.</para>

          <para>If the noise gets to you, a good
            <command>fdisk /mbr</command> from DOS will get rid of them,
            but do not be surprised if they react adversely and try to stop
            you. In fact, if at any point during the exercise you hear the
            satanic voice of Bill Gates coming from the built-in speaker,
            take off running and do not ever look back! Freed from the
            counterbalancing influence of the BSD daemons, the twin demons
            of DOS and &windows; are often able to re-assert total control
            over your machine to the eternal damnation of your soul.
	    Now that you know, given a choice you would probably prefer to get
	    used to the scratchy noises, no?</para>
        </answer>
      </qandaentry>

      <qandaentry>
        <question id="changing-lightbulbs">
          <para>How many FreeBSD hackers does it take to change a
            lightbulb?</para>
        </question>

        <answer>
          <para>One thousand, one hundred and sixty-nine:</para>

          <para>Twenty-three to complain to -CURRENT about the lights
            being out;</para>

          <para>Four to claim that it is a configuration problem, and
            that such matters really belong on -questions;</para>

          <para>Three to submit PRs about it, one of which is misfiled
            under doc and consists only of <quote>it's dark</quote>;</para>

          <para>One to commit an untested lightbulb which breaks
            buildworld, then back it out five minutes later;</para>

          <para>Eight to flame the PR originators for not including
            patches in their PRs;</para>

          <para>Five to complain about buildworld being broken;</para>

          <para>Thirty-one to answer that it works for them, and they
            must have cvsupped at a bad time;</para>

          <para>One to post a patch for a new lightbulb to -hackers;</para>

          <para>One to complain that he had patches for this three years
            ago, but when he sent them to -CURRENT they were just ignored,
            and he has had bad experiences with the PR system; besides,
            the proposed new lightbulb is non-reflexive;</para>

          <para>Thirty-seven to scream that lightbulbs do not belong in
            the base system, that committers have no right to do things
            like this without consulting the Community, and WHAT IS
            -CORE DOING ABOUT IT!?</para>

          <para>Two hundred to complain about the color of the bicycle
            shed;</para>

          <para>Three to point out that the patch breaks &man.style.9;;</para>

          <para>Seventeen to complain that the proposed new lightbulb is
            under GPL;</para>

          <para>Five hundred and eighty-six to engage in a flame war
            about the comparative advantages of the GPL, the BSD
            license, the MIT license, the NPL, and the personal hygiene
            of unnamed FSF founders;</para>

          <para>Seven to move various portions of the thread to -chat
            and -advocacy;</para>

          <para>One to commit the suggested lightbulb, even though it
            shines dimmer than the old one;</para>

          <para>Two to back it out with a furious flame of a commit
            message, arguing that FreeBSD is better off in the dark than
            with a dim lightbulb;</para>

          <para>Forty-six to argue vociferously about the backing out
            of the dim lightbulb and demanding a statement from
            -core;</para>

          <para>Eleven to request a smaller lightbulb so it will fit
            their Tamagotchi if we ever decide to port FreeBSD to that
            platform;</para>

          <para>Seventy-three to complain about the SNR on -hackers and
            -chat and unsubscribe in protest;</para>

          <para>Thirteen to post <quote>unsubscribe</quote>,
            <quote>How do I unsubscribe?</quote>, or <quote>Please
            remove me from the list</quote>, followed by the usual
            footer;</para>

          <para>One to commit a working lightbulb while everybody is too
            busy flaming everybody else to notice;</para>

          <para>Thirty-one to point out that the new lightbulb would shine
            0.364% brighter if compiled with TenDRA (although it will have
            to be reshaped into a cube), and that FreeBSD should therefore
            switch to TenDRA instead of GCC;</para>

          <para>One to complain that the new lightbulb lacks
            fairings;</para>

          <para>Nine (including the PR originators) to ask
            <quote>what is MFC?</quote>;</para>

          <para>Fifty-seven to complain about the lights being out two
            weeks after the bulb has been changed.</para>

          <para><emphasis>&a.nik; adds:</emphasis></para>

          <para><emphasis>I was laughing quite hard at
            this.</emphasis></para>

          <para><emphasis>And then I thought, <quote>Hang on,
            shouldn't there be '1 to document it.' in that list
            somewhere?</quote></emphasis></para>

          <para><emphasis>And then I was enlightened :-)</emphasis></para>
        </answer>
      </qandaentry>
      
      <qandaentry>
        <question id="dev-null">
          <para>Where does data written to <filename>/dev/null</filename>
	    go?</para>
        </question>
        <answer>
          <para>It goes into a special data sink in the CPU where it
            is converted to heat which is vented through the heatsink
            / fan assembly.  This is why CPU cooling is increasingly
            important; as people get used to faster processors, they
            become careless with their data and more and more of it
            ends up in <filename>/dev/null</filename>, overheating
            their CPUs.  If you delete <filename>/dev/null</filename>
            (which effectively disables the CPU data sink) your CPU
            may run cooler but your system will quickly become
            constipated with all that excess data and start to behave
            erratically.  If you have a fast network connection you
            can cool down your CPU by reading data out of
            <filename>/dev/random</filename> and sending it off
            somewhere; however you run the risk of overheating your
            network connection and <filename>/</filename> or angering
            your ISP, as most of the data will end up getting
            converted to heat by their equipment, but they generally
            have good cooling, so if you do not overdo it you should be
            OK.</para>

	  <para><emphasis>Paul Robinson adds:</emphasis></para>

	  <para>There are other methods. As every good sysadmin knows,
            it is part of standard practice to send data to the screen
            of interesting variety to keep all the pixies that make up
            your picture happy. Screen pixies (commonly mis-typed or
            re-named as <quote>pixels</quote> are categorized by the type of hat
            they wear (red, green or blue) and will hide or appear
            (thereby showing the color of their hat) whenever they
            receive a little piece of food. Video cards turn data into
            pixie-food, and then send them to the pixies - the more
            expensive the card, the better the food, so the better
            behaved the pixies are. They also need constant stimulation
            - this is why screen savers exist.</para>

          <para>To take your suggestions further, you could just throw
            the random data to console, thereby letting the pixies
            consume it. This causes no heat to be produced at all,
            keeps the pixies happy and gets rid of your data quite
            quickly, even if it does make things look a bit messy on
            your screen.</para>

          <para>Incidentally, as an ex-admin of a large ISP who
            experienced many problems attempting to maintain a stable
            temperature in a server room, I would strongly discourage
            people sending the data they do not want out to the
            network. The fairies who do the packet switching and
            routing get annoyed by it as well.</para>
	</answer>
      </qandaentry>
    </qandaset>
  </chapter>

  <chapter id="advanced">
    <title>Προχωρημένα Θέματα</title>

    <qandaset>
      <qandaentry>
        <question id="learn-advanced">
          <para>How can I learn more about FreeBSD's internals?</para>
        </question>

        <answer>
          <para>At this time, there is only one book on FreeBSD-specific OS
            internals, namely <quote>The Design and Implementation of the
            FreeBSD Operating System</quote> by Marshall Kirk McKusick and
            George V. Neville-Neil, ISBN 0-201-70245-2, which 
            focuses on version 5.X of FreeBSD.</para>

          <para>Additionally, much general &unix; knowledge is directly
            applicable to FreeBSD.</para>

          <para>For a list of relevant books, please check the Handbook's <ulink
            url="&url.books.handbook;/bibliography-osinternals.html">Operating
            System Internals Bibliography</ulink>.</para>
        </answer>
      </qandaentry>

      <qandaentry>
	<question id="how-to-contribute">
	  <para>How can I contribute to FreeBSD?</para>
	</question>

	<answer>
	  <para>Please see the article on <ulink
	    url="&url.articles.contributing;/article.html">Contributing
	    to FreeBSD</ulink> for specific advice on how to do this.
	    Assistance is more than welcome!</para>
	</answer>
      </qandaentry>

      <qandaentry>
        <question id="define-snap-release">
          <para>What are SNAPs and RELEASEs?</para>
        </question>

        <answer>
          <para>There are currently three active/semi-active branches
            in the FreeBSD <ulink
            url="http://www.FreeBSD.org/cgi/cvsweb.cgi"> CVS
            Repository</ulink>. (Earlier branches are only changed
            very rarely, which is why there are only three active
            branches of development):</para>

            <itemizedlist>
              <listitem>
                <para><literal>RELENG_5</literal>     AKA
                  <emphasis>5-STABLE</emphasis></para>
              </listitem>

              <listitem>
                <para><literal>RELENG_6</literal>      AKA
                  <emphasis>6-STABLE</emphasis></para>
              </listitem>

              <listitem>
                <para><literal>HEAD</literal>         AKA
                  <emphasis>-CURRENT</emphasis>  AKA
                  <emphasis>7.X-CURRENT</emphasis></para>
              </listitem>

            </itemizedlist>

          <para><literal>HEAD</literal> is not an actual branch tag,
            like the other two; it is simply a symbolic constant for
            <quote><emphasis>the current, non-branched development
            stream</emphasis></quote> which we simply refer to as
            <quote>-CURRENT</quote>.</para>

          <para>Right now, <quote>-CURRENT</quote> is the 7.X development
            stream; the <literal>5-STABLE</literal> branch,
            <symbol>RELENG_5</symbol>, forked off from
            <quote>-CURRENT</quote> in October 2004, and
            the <literal>6-STABLE</literal> branch,
            <symbol>RELENG_6</symbol>, forked off from
            <quote>-CURRENT</quote> in November 2005.</para>
        </answer>
      </qandaentry>

      <qandaentry>
        <question id="custrel">
          <para>How do I make my own custom release?</para>
        </question>

        <answer>
          <para>Please see the <ulink
            url="&url.articles.releng;/article.html">
            Release Engineering</ulink> article.</para>
        </answer>
      </qandaentry>

      <qandaentry>
        <question id="makeworld-clobbers">
          <para>Why does <command>make world</command> clobber my existing
            installed binaries?</para>
        </question>

        <answer>
          <para>Yes, this is the general idea; as its name might suggest,
            <command>make world</command> rebuilds every system binary from
            scratch, so you can be certain of having a clean and consistent
            environment at the end (which is why it takes so long).</para>

          <para>If the environment variable <literal>DESTDIR</literal>
            is defined while running <command>make world</command> or
            <command>make install</command>, the newly-created binaries
            will be deposited in a directory tree identical to the
            installed one, rooted at <literal>${DESTDIR}</literal>.
            Some random combination of shared libraries modifications and
            program rebuilds can cause this to fail in <command>make
            world</command> however.</para>
        </answer>
      </qandaentry>

      <qandaentry>
	<question id="cvsup-round-robin">
	  <para>Why isn't cvsup.FreeBSD.org a round robin DNS entry to
	  share the load amongst the various CVSup servers?</para>
	</question>

	<answer>
	  <para>While CVSup mirrors update from the master CVSup
	    server hourly, this update might happen at any time during
	    the hour.  This means that some servers have newer code
	    than others, even though all servers have code that is
	    less than an hour old.  If <hostid role="fqdn">cvsup.FreeBSD.org</hostid> was a round
	    robin DNS entry that simply redirected users to a random
	    CVSup server, running CVSup twice in a row could download
	    code older than the code already on the system.</para>
	</answer>
      </qandaentry>

      <qandaentry>
        <question id="bus-speed-defaulted">
          <para>Why does my system say <quote>(bus speed
            defaulted)</quote> when it boots?</para>
        </question>

        <answer>

          <para>The Adaptec 1542 SCSI host adapters allow the user to
            configure their bus access speed in software. Previous versions
            of the 1542 driver tried to determine the fastest usable speed
            and set the adapter to that. We found that this breaks some
            users' systems, so you now have to define the
            <symbol>TUNE_1542</symbol> kernel configuration option in order
            to have this take place. Using it on those systems where it
            works may make your disks run faster, but on those systems
            where it does not, your data could be corrupted.</para>
        </answer>
      </qandaentry>

      <qandaentry>
        <question id="ctm">
          <para>Can I follow -CURRENT with limited Internet access?</para>
        </question>

        <answer>
          <para>Yes, you can do this <emphasis>without</emphasis>
            downloading the whole source tree by using the <ulink
            url="&url.books.handbook;/synching.html#CTM">CTM facility</ulink>.</para>
        </answer>
      </qandaentry>

      <qandaentry>
        <question id="split-240k">
          <para>How did you split the distribution into 240k files?</para>
        </question>

        <answer>
          <para>Newer BSD based systems have a <option>-b</option>
            option to &man.split.1; that allows them to split files on arbitrary
            byte boundaries.</para>

          <para>Here is an example from
            <filename>/usr/src/Makefile</filename>.</para>

          <programlisting>bin-tarball:
(cd ${DISTDIR}; \
tar cf - . \
gzip --no-name -9 -c | \
split -b 240640 - \
${RELEASEDIR}/tarballs/bindist/bin_tgz.)</programlisting>
        </answer>
      </qandaentry>

      <qandaentry>
        <question id="submitting-kernel-extensions">
          <para>I have written a kernel extension, who do I send it
            to?</para>
        </question>

        <answer>
          <para>Please take a look at the article on <ulink
            url="&url.articles.contributing;/article.html">Contributing
            to FreeBSD</ulink> to learn how to submit code.</para>

          <para>And thanks for the thought!</para>
        </answer>
      </qandaentry>

      <qandaentry>
        <question id="pnp-initialize">
          <para>How are Plug N Play ISA cards detected and
            initialized?</para>
        </question>

        <answer>
          <para>By: Frank Durda IV
            <email>uhclem@nemesis.lonestar.org</email></para>

          <para>In a nutshell, there a few I/O ports that all of the
            PnP boards respond to when the host asks if anyone is out
            there. So when the PnP probe routine starts, it asks if there
            are any PnP boards present, and all the PnP boards respond with
            their model # to a I/O read of the same port, so the probe
            routine gets a wired-OR <quote>yes</quote> to that question. At
            least one bit will be on in that reply. Then the probe code is
            able to cause boards with board model IDs (assigned by
            Microsoft/Intel) lower than X to go <quote>off-line</quote>. It
            then looks to see if any boards are still responding to the
            query. If the answer was <literal>0</literal>, then there are
            no boards with IDs above X. Now probe asks if there are any
            boards below <literal>X</literal>. If so, probe knows there are
            boards with a model numbers below X. Probe then asks for boards
            greater than X-(limit/4) to go off-line. If repeats the query.
            By repeating this semi-binary search of IDs-in-range enough
            times, the probing code will eventually identify all PnP boards
            present in a given machine with a number of iterations that is
            much lower than what 2^64 would take.</para>

          <para>The IDs are two 32-bit fields (hence 2&circ;64) + 8 bit
            checksum. The first 32 bits are a vendor identifier. They never
            come out and say it, but it appears to be assumed that
            different types of boards from the same vendor could have
            different 32-bit vendor ids. The idea of needing 32 bits just
            for unique manufacturers is a bit excessive.</para>

          <para>The lower 32 bits are a serial #, Ethernet address,
            something that makes this one board unique. The vendor must
            never produce a second board that has the same lower 32 bits
            unless the upper 32 bits are also different. So you can have
            multiple boards of the same type in the machine and the full 64
            bits will still be unique.</para>

          <para>The 32 bit groups can never be all zero.  This allows the
            wired-OR to show non-zero bits during the initial binary
            search.</para>

          <para>Once the system has identified all the board IDs present,
            it will reactivate each board, one at a time (via the same I/O
            ports), and find out what resources the given board needs, what
            interrupt choices are available, etc. A scan is made over all
            the boards to collect this information.</para>

          <para>This info is then combined with info from any ECU files
            on the hard disk or wired into the MLB BIOS. The ECU and BIOS
            PnP support for hardware on the MLB is usually synthetic, and
            the peripherals do not really do genuine PnP. However by
            examining the BIOS info plus the ECU info, the probe routines
            can cause the devices that are PnP to avoid those devices the
            probe code cannot relocate.</para>

          <para>Then the PnP devices are visited once more and given
            their I/O, DMA, IRQ and Memory-map address assignments. The
            devices will then appear at those locations and remain there
            until the next reboot, although there is nothing that says you
            cannot move them around whenever you want.</para>

          <para>There is a lot of oversimplification above, but you
            should get the general idea.</para>

          <para>Microsoft took over some of the primary printer status
            ports to do PnP, on the logic that no boards decoded those
            addresses for the opposing I/O cycles. I found a genuine IBM
            printer board that did decode writes of the status port during
            the early PnP proposal review period, but MS said
            <quote>tough</quote>. So they do a write to the printer status
            port for setting addresses, plus that use that address +
            <literal>0x800</literal>, and a third I/O port for reading that
            can be located anywhere between <literal>0x200</literal> and
            <literal>0x3ff</literal>.</para>
        </answer>
      </qandaentry>

      <qandaentry>
        <question id="major-numbers">
          <para>Can you assign a major number for a device driver I have
            written?</para>
        </question>

        <answer>

	  <para>&os.current; after February 2003 has a facility for
	    dynamically and automatically allocating major numbers for
	    device drivers at runtime.  This mechanism is highly
	    preferred to the older procedure of statically allocating
	    device numbers.  Some comments on this subject can be
	    found in <filename>src/sys/conf/majors</filename>.</para>

	  <para>If you are forced for some reason to use a static
	    major number, the procedure for obtaining one depends on
	    whether or not you plan on making the driver publicly
	    available. If you do, then please send us a copy of the
	    driver source code, plus the appropriate modifications to
	    <filename>files.i386</filename>, a sample configuration
	    file entry, and the appropriate &man.MAKEDEV.8; code to
	    create any special files your device uses. If you do not,
	    or are unable to because of licensing restrictions, then
	    character major number 32 and block major number 8 have
	    been reserved specifically for this purpose; please use
	    them. In any case, we would appreciate hearing about your
	    driver on the &a.hackers;.</para>

        </answer>
      </qandaentry>

      <qandaentry>
        <question id="alternate-directory-layout">
          <para>What about alternative layout policies for
            directories?</para>
        </question>

        <answer>
          <para>In answer to the question of alternative layout policies
            for directories, the scheme that is currently in use is
            unchanged from what I wrote in 1983. I wrote that policy for
            the original fast filesystem, and never revisited it. It works
            well at keeping cylinder groups from filling up. As several of
            you have noted, it works poorly for find. Most filesystems are
            created from archives that were created by a depth first search
            (aka ftw). These directories end up being striped across the
            cylinder groups thus creating a worst possible scenario for
            future depth first searches. If one knew the total number of
            directories to be created, the solution would be to create
            (total / fs_ncg) per cylinder group before moving on.
            Obviously, one would have to create some heuristic to guess at
            this number. Even using a small fixed number like say 10 would
            make an order of magnitude improvement. To differentiate
            restores from normal operation (when the current algorithm is
            probably more sensible), you could use the clustering of up to
            10 if they were all done within a ten second window. Anyway, my
            conclusion is that this is an area ripe for
            experimentation.</para>

          <para>Kirk McKusick, September 1998</para>
        </answer>
      </qandaentry>

      <qandaentry>
        <question id="kernel-panic-troubleshooting">
          <para>How can I make the most of the data I see when my kernel
            panics?</para>
        </question>

        <answer>
          <para><emphasis>[This section was extracted from a mail
            written by &a.wpaul; on the freebsd-current
            <link linkend="mailing">mailing list</link> by &a.des;, who
            fixed a few typos and added the bracketed comments]
            </emphasis></para>

          <programlisting>From: Bill Paul &lt;wpaul@skynet.ctr.columbia.edu&gt;
Subject: Re: the fs fun never stops
To: Ben Rosengart
Date: Sun, 20 Sep 1998 15:22:50 -0400 (EDT)
Cc: current@FreeBSD.org</programlisting>

          <para><emphasis>Ben Rosengart posted the following
            panic message]</emphasis></para>

          <programlisting>&gt; Fatal trap 12: page fault while in kernel mode
&gt; fault virtual address   = 0x40
&gt; fault code              = supervisor read, page not present
&gt; instruction pointer     = 0x8:0xf014a7e5
                                ^^^^^^^^^^
&gt; stack pointer           = 0x10:0xf4ed6f24
&gt; frame pointer           = 0x10:0xf4ed6f28
&gt; code segment            = base 0x0, limit 0xfffff, type 0x1b
&gt;                         = DPL 0, pres 1, def32 1, gran 1
&gt; processor eflags        = interrupt enabled, resume, IOPL = 0
&gt; current process         = 80 (mount)
&gt; interrupt mask          =
&gt; trap number             = 12
&gt; panic: page fault</programlisting>

          <para>[When] you see a message like this, it is not enough to just
            reproduce it and send it in. The instruction pointer value that
            I highlighted up there is important; unfortunately, it is also
            configuration dependent. In other words, the value varies
            depending on the exact kernel image that you are using. If
            you are using a GENERIC kernel image from one of the snapshots,
            then it is possible for somebody else to track down the
            offending function, but if you are running a custom kernel then
            only <emphasis>you</emphasis> can tell us where the fault
            occurred.</para>

          <para>What you should do is this:</para>

            <procedure>
              <step>
                <para>Write down the instruction pointer value. Note that
                  the <literal>0x8:</literal> part at the beginning is not
                  significant in this case: it is the
                  <literal>0xf0xxxxxx</literal> part that we want.</para>
              </step>

              <step>
                <para>When the system reboots, do the following:

                  <screen>&prompt.user; <userinput>nm -n /kernel.that.caused.the.panic | grep f0xxxxxx</userinput></screen>

                  where <literal>f0xxxxxx</literal> is the instruction
                  pointer value. The odds are you will not get an exact
                  match since the symbols in the kernel symbol table are
                  for the entry points of functions and the instruction
                  pointer address will be somewhere inside a function, not
                  at the start. If you do not get an exact match, omit the
                  last digit from the instruction pointer value and try
                  again, i.e.:

                  <screen>&prompt.user; <userinput>nm -n /kernel.that.caused.the.panic | grep f0xxxxx</userinput></screen>

                   If that does not yield any results, chop off another
                   digit. Repeat until you get some sort of output. The
                   result will be a possible list of functions which caused
                   the panic. This is a less than exact mechanism for
                   tracking down the point of failure, but it is better than
                   nothing.</para>
              </step>
            </procedure>

          <para>I see people constantly show panic messages like this
            but rarely do I see someone take the time to match up the
            instruction pointer with a function in the kernel symbol
            table.</para>

          <para>The best way to track down the cause of a panic is by
            capturing a crash dump, then using &man.gdb.1; to generate
            a stack trace on the crash dump.</para>

          <para>In any case, the method I normally use is this:</para>

            <procedure>
              <step>
                <para>Set up a kernel config file, optionally adding
                  <literal>options DDB</literal> if you think you need
                  the kernel debugger for something. (I use this mainly
                  for setting breakpoints if I suspect an infinite loop
                  condition of some kind.)</para>
              </step>

              <step>
                <para>Use <command>config -g
                  <replaceable>KERNELCONFIG</replaceable></command> to set
                  up the build directory.</para>
              </step>

              <step>
                <para><command>cd /sys/compile/<replaceable>KERNELCONFIG</replaceable>; make</command></para>
              </step>

              <step>
                <para>Wait for kernel to finish compiling.</para>
              </step>

              <step>
                <para><command>make install</command></para>
              </step>

              <step>
                <para>reboot</para>
              </step>
            </procedure>

          <para>The &man.make.1; process will have built two kernels.
            <filename>kernel</filename> and
            <filename>kernel.debug</filename>.
            <filename>kernel</filename> was installed as
            <filename>/kernel</filename>, while
            <filename>kernel.debug</filename> can be used as the
            source of debugging symbols for &man.gdb.1;.</para>

          <para>To make sure you capture a crash dump, you need edit
            <filename>/etc/rc.conf</filename> and set
            <literal>dumpdev</literal> to point to your swap
            partition. This will cause the &man.rc.8; scripts to use
            the &man.dumpon.8; command to enable crash dumps. You can
            also run &man.dumpon.8; manually.  After a panic, the
            crash dump can be recovered using &man.savecore.8;; if
            <literal>dumpdev</literal> is set in
            <filename>/etc/rc.conf</filename>, the &man.rc.8; scripts
            will run &man.savecore.8; automatically and put the crash
            dump in <filename>/var/crash</filename>.</para>

            <note>
              <para>FreeBSD crash dumps are usually the same size as the
                physical RAM size of your machine. That is, if you have
                64MB of RAM, you will get a 64MB crash dump. Therefore you
                must make sure there is enough space in
                <filename>/var/crash</filename> to hold the dump.
                Alternatively, you run &man.savecore.8;
                manually and have it recover the crash dump to another
                directory where you have more room. It is possible to limit
                the size of the crash dump by using <literal>options
                MAXMEM=(foo)</literal> to set the amount of memory the
                kernel will use to something a little more sensible. For
                example, if you have 128MB of RAM, you can limit the
                kernel's memory usage to 16MB so that your crash dump size
                will be 16MB instead of 128MB.</para>
            </note>

          <para>Once you have recovered the crash dump, you can get a
            stack trace with &man.gdb.1; as follows:</para>

          <screen>&prompt.user; <userinput>gdb -k /sys/compile/KERNELCONFIG/kernel.debug /var/crash/vmcore.0</userinput>
<prompt>(gdb)</prompt> <userinput>where</userinput></screen>

          <para>Note that there may be several screens worth of
            information; ideally you should use
            &man.script.1; to capture all of them. Using the
            unstripped kernel image with all the debug symbols should show
            the exact line of kernel source code where the panic occurred.
            Usually you have to read the stack trace from the bottom up in
            order to trace the exact sequence of events that lead to the
            crash. You can also use &man.gdb.1; to print out
            the contents of various variables or structures in order to
            examine the system state at the time of the crash.</para>

          <para>Now, if you are really insane and have a second computer,
            you can also configure &man.gdb.1; to do remote
            debugging such that you can use &man.gdb.1; on
            one system to debug the kernel on another system, including
            setting breakpoints, single-stepping through the kernel code,
            just like you can do with a normal user-mode program. I have not
            played with this yet as I do not often have the chance to set up
            two machines side by side for debugging purposes.</para>

          <para><emphasis>[Bill adds: "I forgot to mention one thing: if
            you have DDB enabled and the kernel drops into the debugger,
            you can force a panic (and a crash dump) just by typing 'panic'
            at the ddb prompt. It may stop in the debugger again during the
            panic phase. If it does, type 'continue' and it will finish the
            crash dump." -ed]</emphasis></para>
        </answer>
      </qandaentry>

      <qandaentry>
        <question id="dlsym-failure">
          <para>Why has dlsym() stopped working for ELF executables?</para>
        </question>

        <answer>
          <para>The ELF toolchain does not, by default, make the symbols
            defined in an executable visible to the dynamic linker.
            Consequently <function>dlsym()</function> searches on handles
            obtained from calls to <function>dlopen(NULL,
            flags)</function> will fail to find such symbols.</para>

          <para>If you want to search, using
            <function>dlsym()</function>, for symbols present in the
            main executable of a process, you need to link the
            executable using the <option>-export-dynamic</option>
            option to the ELF linker (&man.ld.1;).</para>
        </answer>
      </qandaentry>

      <qandaentry>
        <question id="change-kernel-address-space">
          <para>How can I increase or reduce the kernel address space?</para>
        </question>

        <answer>
          <para>By default, the kernel address space is 256 MB on
            FreeBSD 3.X and 1 GB on FreeBSD 4.X. If you run a
            network-intensive server (e.g. a large FTP or HTTP server),
            you might find that 256 MB is not enough.</para>

          <para>So how do you increase the address space? There are two
            aspects to this. First, you need to tell the kernel to reserve
            a larger portion of the address space for itself. Second, since
            the kernel is loaded at the top of the address space, you need
            to lower the load address so it does not bump its head against
            the ceiling.</para>

          <para>The first goal is achieved by increasing the value of
            <literal>NKPDE</literal> in
            <filename>src/sys/i386/include/pmap.h</filename>. Here is what
            it looks like for a 1 GB address space:</para>

          <programlisting>#ifndef NKPDE
#ifdef SMP
#define NKPDE                   254     /* addressable number of page tables/pde's */
#else
#define NKPDE                   255     /* addressable number of page tables/pde's */
#endif  /* SMP */
#endif</programlisting>

          <para>To find the correct value of <literal>NKPDE</literal>,
            divide the desired address space size (in megabytes) by four,
            then subtract one for UP and two for SMP.</para>

          <para>To achieve the second goal, you need to compute the
            correct load address: simply subtract the address space size
            (in bytes) from 0x100100000; the result is 0xc0100000 for a 1
            GB address space. Set <symbol>LOAD_ADDRESS</symbol> in
            <filename>src/sys/i386/conf/Makefile.i386</filename> to that
            value; then set the location counter in the beginning of the
            section listing in
            <filename>src/sys/i386/conf/kernel.script</filename> to the
            same value, as follows:</para>

          <programlisting>OUTPUT_FORMAT("elf32-i386", "elf32-i386", "elf32-i386")
OUTPUT_ARCH(i386)
ENTRY(btext)
SEARCH_DIR(/usr/lib); SEARCH_DIR(/usr/obj/elf/home/src/tmp/usr/i386-unknown-freebsdelf/lib);
SECTIONS
{
  /* Read-only sections, merged into text segment: */
  . = 0xc0100000 + SIZEOF_HEADERS;
  .interp     : { *(.interp)    }</programlisting>

          <para>Then reconfig and rebuild your kernel. You will
            probably have problems with &man.ps.1; &man.top.1; and the
            like; <command>make world</command> should take care of it
            (or a manual rebuild of <filename>libkvm</filename>,
            &man.ps.1; and &man.top.1; after copying the patched
            <filename>pmap.h</filename> to
            <filename>/usr/include/vm/</filename>.</para>

          <para>NOTE: the size of the kernel address space must be a
            multiple of four megabytes.</para>

          <para>[&a.dg; adds: <emphasis>I think the kernel address space
            needs to be a power of two, but I am not certain about that. The
          old(er) boot code used to monkey with the high order address bits
          and I think expected at least 256MB
          granularity.]</emphasis></para>
        </answer>
      </qandaentry>
    </qandaset>
  </chapter>

  <chapter id="acknowledgments">
    <title>Ευχαριστίες</title>

    <para>This innocent little Frequently Asked Questions document has
      been written, rewritten, edited, folded, spindled, mutilated,
      eviscerated, contemplated, discombobulated, cogitated,
      regurgitated, rebuilt, castigated, and reinvigorated over the
      last decade, by a cast of hundreds if not thousands.
      Repeatedly.</para>

    <para>We wish to thank every one of the people responsible, and we
      encourage you to to <ulink
      url="&url.articles.contributing;/article.html">join them</ulink>
      in making this FAQ even better.</para>

  </chapter>

  &bibliography;
</book>