1145 lines
43 KiB
Text
1145 lines
43 KiB
Text
<!--
|
|
The FreeBSD Polish Documentation Project
|
|
|
|
$FreeBSD$
|
|
Original revision: 1.33
|
|
-->
|
|
|
|
<!DOCTYPE ARTICLE PUBLIC "-//FreeBSD//DTD DocBook V4.1-Based Extension//EN" [
|
|
<!ENTITY % man PUBLIC "-//FreeBSD//ENTITIES DocBook Manual Page Entities//EN">
|
|
%man;
|
|
<!ENTITY % mailing-lists PUBLIC "-//FreeBSD//ENTITIES DocBook Mailing List Entities//PL">
|
|
%mailing-lists;
|
|
]>
|
|
|
|
<article lang="pl">
|
|
<articleinfo>
|
|
<title>Wprowadzenie do FreeBSD i Uniksa</title>
|
|
|
|
<authorgroup>
|
|
<author>
|
|
<firstname>Annelise</firstname>
|
|
<surname>Anderson</surname>
|
|
<affiliation>
|
|
<address><email>andrsn@andrsn.stanford.edu</email></address>
|
|
</affiliation>
|
|
</author>
|
|
</authorgroup>
|
|
|
|
<releaseinfo>$FreeBSD$</releaseinfo>
|
|
|
|
<abstract>
|
|
<para>Niniejsze wprowadzenie przeznaczone jest dla osób
|
|
nie znających ani FreeBSD, ani Uniksa; omówione są tu
|
|
zagadnienia podstawowe. Zakładam, że korzystasz z
|
|
FreeBSD w wersji 2.0.5 lub późniejszej, a twój system
|
|
ma (przynajmniej na razie) jednego użytkownika (ciebie).
|
|
Powinieneś też dość dobrze znać DOS-a/Windows lub
|
|
OS/2.</para>
|
|
</abstract>
|
|
</articleinfo>
|
|
|
|
<sect1>
|
|
<title>Logowanie się i wychodzenie z systemu</title>
|
|
|
|
<para>Gdy ujrzysz komunikat <prompt >login:</prompt>, zaloguj
|
|
się jako użytkownik utworzony podczas instalacji lub jako
|
|
<firstterm>root</firstterm> (konto root jest już w systemie;
|
|
root może dostać się wszędzie i robić co mu się podoba, także
|
|
usuwać ważne pliki, więc trzeba z nim uważać). Znaki
|
|
&prompt.user; i &prompt.root; są znakami gotowości (mogą
|
|
wyglądać inaczej), przy czym &prompt.user; odpowiada zwykłemu
|
|
użytkownikowi, a &prompt.root; kontu roota.</para>
|
|
|
|
<para>Aby się wylogować (i powrócić do komunikatu
|
|
<prompt >login:</prompt>), napisz:</para>
|
|
|
|
<informalexample>
|
|
<screen>&prompt.root; <userinput>exit</userinput></screen>
|
|
</informalexample>
|
|
|
|
<para>Oczywiście, wydane polecenia potwierdza się wciskając
|
|
<keysym>enter</keysym>. Trzeba także pamiętać, że Unix
|
|
rozróżnia małe i duże litery, więc <command>exit</command>
|
|
i <command>EXIT</command> to nie to samo.</para>
|
|
|
|
<para>By wyłączyć komputer, napisz</para>
|
|
|
|
<informalexample>
|
|
<screen>&prompt.root; <userinput>/sbin/shutdown -h now</userinput></screen>
|
|
</informalexample>
|
|
|
|
<para>By natomiast uruchomić go ponownie</para>
|
|
|
|
<informalexample>
|
|
<screen>&prompt.root; <userinput>/sbin/shutdown -r now</userinput></screen>
|
|
</informalexample>
|
|
|
|
<para>lub</para>
|
|
|
|
<informalexample>
|
|
<screen>&prompt.root; <userinput>/sbin/reboot</userinput></screen>
|
|
</informalexample>
|
|
|
|
<para>Ponowne uruchomienie można też wykonać za pomocą
|
|
<keycombo><keycap>Ctrl</keycap><keycap>Alt</keycap><keycap>Delete</keycap></keycombo>.
|
|
W obecnych wydaniach FreeBSD jest to odpowiednik
|
|
<command>/sbin/reboot</command>, i korzystanie z niego jest
|
|
o wiele lepszym rozwiązaniem od używania przycisku reset.
|
|
Nie masz przecież ochoty na ponowną instalację,
|
|
prawda?</para>
|
|
</sect1>
|
|
|
|
<sect1>
|
|
<title>Dodawanie użytkownika z uprawnieniami roota</title>
|
|
|
|
<para>Jeżeli nie dodawałeś użytkowników podczas instalacji
|
|
systemu, i jesteś zalogowany jako root, powinieneś teraz
|
|
utworzyć użytkownika poleceniem</para>
|
|
|
|
<informalexample>
|
|
<screen>&prompt.root; <userinput>adduser</userinput></screen>
|
|
</informalexample>
|
|
|
|
<para>Przy pierwszym korzystaniu z adduser mogą pojawić się
|
|
pytania o pewne ustawienia domyślne. Na przykład jako
|
|
domyślną powłokę możesz wybrać &man.csh.1; zamiast
|
|
&man.sh.1;, jeśli proponowana będzie <command>sh</command>.
|
|
Aby zaakceptować sugerowane ustawienia, wciśnij po prostu
|
|
enter. Domyślne ustawienia trafiają do pliku
|
|
<filename>/etc/adduser.conf</filename>, który można
|
|
samodzielnie edytować.</para>
|
|
|
|
<para>Dla przykładu, chcesz dodać użytkownika
|
|
<username>marek</username> o nazwisku <emphasis>Marek
|
|
Piegus</emphasis>. Dla bezpieczeństwa przydziel markowi
|
|
hasło (choćby w obawie przed wszędobylskimi dzieciakami).
|
|
Gdy zobaczysz pytanie, do jakich innych grup ma należeć
|
|
marek, wpisz <groupname>wheel</groupname></para>
|
|
|
|
<informalexample>
|
|
<screen>Login group is ``marek''. Invite marek into other groups: <userinput>wheel</userinput></screen>
|
|
</informalexample>
|
|
|
|
<para>Dzięki temu po zalogowaniu się jako
|
|
<username>marek</username> będzie można skorzystać z
|
|
polecenia &man.su.1; by zostać rootem. Nie będziesz już
|
|
teraz besztany za logowanie się jako root.</para>
|
|
|
|
<para>Możesz przerwać <command>adduser</command> w dowolnym
|
|
momencie wciskając
|
|
<keycombo><keycap>Ctrl</keycap><keycap>C</keycap></keycombo>,
|
|
na koniec będziesz też mieć możliwość zatwierdzenia nowego
|
|
użytkownika lub odrzucenia go, wpisując <keycap>n</keycap>.
|
|
Jeśli chcesz, możesz dodać drugiego użytkownika; gdy
|
|
będziesz zmieniać ustawienia konta marka i coś pójdzie nie
|
|
tak, będziesz mieć zapas.</para>
|
|
|
|
<para>Po wykonaniu powyższych czynności, wpisz
|
|
<command>exit</command> aby móc znów się zalogować, i
|
|
zaloguj się jako <username>marek</username>. Należy raczej
|
|
pracować jako zwykły użytkownik, jeśli nie są potrzebne
|
|
uprawnienia roota (i związane z nimi ryzyko).</para>
|
|
|
|
<para>Jeśli wcześniej dodałeś użytkownika i chcesz dać mu
|
|
możliwość zostania rootem za pomocą <command>su</command>,
|
|
możesz to zrobić logując się jako root i modyfikując plik
|
|
<filename>/etc/group</filename>; dopisz marka w pierwszej
|
|
linii tego pliku (grupa <groupname>wheel</groupname>).
|
|
Wcześniej jednak powinieneś zapoznać się z edytorem
|
|
&man.vi.1;, lub skorzystać z prostszego edytora &man.ee.1;
|
|
dostępnego w nowych wersjach FreeBSD.</para>
|
|
|
|
|
|
<para>Użytkownika usuwa się poleceniem
|
|
<command>rmuser</command>.</para>
|
|
</sect1>
|
|
|
|
<sect1>
|
|
<title>Rozglądanie się</title>
|
|
|
|
<para>Zaloguj się jako zwykły użytkownik, rozejrzyj się
|
|
wokoło i spróbuj skorzystać z kilku poleceń służących
|
|
uzyskiwaniu informacji i pomocy.</para>
|
|
|
|
<para>Oto niektóre polecenia z krótkim opisem:</para>
|
|
|
|
<variablelist>
|
|
<varlistentry>
|
|
<term><command>id</command></term>
|
|
|
|
<listitem>
|
|
<para>Pokazuje kim jesteś.</para>
|
|
</listitem>
|
|
</varlistentry>
|
|
|
|
<varlistentry>
|
|
<term><command>pwd</command></term>
|
|
|
|
<listitem>
|
|
<para>Pokazuje gdzie jesteś, czyli bieżący
|
|
katalog.</para>
|
|
</listitem>
|
|
</varlistentry>
|
|
|
|
<varlistentry>
|
|
<term><command>ls</command></term>
|
|
|
|
<listitem>
|
|
<para>Wyświetla listę plików w bieżącym katalogu.</para>
|
|
</listitem>
|
|
</varlistentry>
|
|
|
|
<varlistentry>
|
|
<term><command>ls <option>-F</option></command></term>
|
|
|
|
<listitem>
|
|
<para>Wyświetla listę plików w bieżącym katalogu,
|
|
znakiem <literal>*</literal> oznaczając pliki
|
|
wykonywalne, znakiem <literal>/</literal>
|
|
katalogi, a znakiem <literal>@</literal> dowiązania
|
|
symboliczne.</para>
|
|
</listitem>
|
|
</varlistentry>
|
|
|
|
<varlistentry>
|
|
<term><command>ls <option>-l</option></command></term>
|
|
|
|
<listitem>
|
|
<para>Wyświetla listę plików w długim formacie,
|
|
pokazując rozmiar, datę, uprawnienia.</para>
|
|
</listitem>
|
|
</varlistentry>
|
|
|
|
<varlistentry>
|
|
<term><command>ls <option>-a</option></command></term>
|
|
|
|
<listitem>
|
|
<para>Wyświetla również pliki ukryte (o nazwie
|
|
rozpoczynającej się kropką). Gdy jesteś rootem,
|
|
pliki ukryte są pokazywane bez stosowania opcji
|
|
<option>-a</option>.</para>
|
|
</listitem>
|
|
</varlistentry>
|
|
|
|
<varlistentry>
|
|
<term><command>cd</command></term>
|
|
|
|
<listitem>
|
|
<para>Zmiana katalogu. <command>cd
|
|
<parameter>..</parameter></command> przechodzi o
|
|
jeden poziom wyżej; uwaga na odstęp po
|
|
<command>cd</command>. <command>cd
|
|
<parameter>/usr/local</parameter></command> przejdzie
|
|
do wskazanego katalogu. <command>cd
|
|
<parameter>~</parameter></command> przechodzi do
|
|
domowego katalogu obecnego użytkownika, np.
|
|
<filename>/usr/home/marek</filename>. Poleceniem
|
|
<command>cd <parameter>/cdrom</parameter></command>,
|
|
a następnie <command>ls</command> możesz przekonać
|
|
się, czy Twój CDROM jest zamontowany i czy
|
|
działa.</para>
|
|
</listitem>
|
|
</varlistentry>
|
|
|
|
<varlistentry>
|
|
<term><command>view
|
|
<replaceable>nazwapliku</replaceable></command></term>
|
|
|
|
<listitem>
|
|
<para>Pokazuje zawartość pliku (o nazwie
|
|
<replaceable>nazwapliku</replaceable>) bez
|
|
możliwości dokonywania zmian. Spróbuj napisać
|
|
<command>view
|
|
<parameter>/etc/fstab</parameter></command>.
|
|
Wpisz <command>:q</command> by zakończyć.</para>
|
|
</listitem>
|
|
</varlistentry>
|
|
|
|
<varlistentry>
|
|
<term><command>cat
|
|
<replaceable>nazwapliku</replaceable></command></term>
|
|
|
|
<listitem>
|
|
<para>Pokazuje na ekranie zawartość pliku
|
|
<replaceable>nazwapliku</replaceable>. Jeśli jest
|
|
on zbyt duży i widać tylko koniec, wciśnij
|
|
<keycap>ScrollLock</keycap> i posłuż się
|
|
<keycap>strzałką w górę</keycap> by przesunąć się
|
|
wstecz. <keycap>ScrollLock</keycap> może być też
|
|
stosowany przy przeglądaniu dokumentacji systemowej.
|
|
By zakończyć przewijanie, ponownie wciśnij
|
|
<keycap>ScrollLock</keycap>. Możesz wypróbować
|
|
<command>cat</command> na ukrytych plikach w Twoim
|
|
katalogu domowym:
|
|
<command>cat <parameter>.cshrc</parameter></command>,
|
|
<command>cat <parameter>.login</parameter></command>,
|
|
<command>cat
|
|
<parameter>.profile</parameter></command>.</para>
|
|
</listitem>
|
|
</varlistentry>
|
|
</variablelist>
|
|
|
|
<para>W <filename>.cshrc</filename> znajdziesz aliasy dla
|
|
polecenia <command>ls</command> (są bardzo wygodne).
|
|
Własne aliasy możesz tworzyć modyfikując plik
|
|
<filename>.cshrc</filename>. Gdy chcesz udostępnić aliasy
|
|
wszystkim użytkownikom, umieść je w pliku konfiguracyjnym
|
|
<command>csh</command> dla całego systemu,
|
|
<filename>/etc/csh.cshrc</filename>.</para>
|
|
</sect1>
|
|
|
|
<sect1>
|
|
<title>Gdzie szukać pomocy i informacji</title>
|
|
|
|
<para>Oto niektóre przydatne źródła pomocy.
|
|
<replaceable>Tekst</replaceable> oznacza coś, co wpisałeś;
|
|
zwykle będzie to jakieś polecenie lub nazwa pliku.</para>
|
|
<para>
|
|
|
|
<variablelist>
|
|
<varlistentry>
|
|
<term><command>apropos
|
|
<replaceable>tekst</replaceable></command></term>
|
|
|
|
<listitem>
|
|
<para>Wszystkie wystąpienia
|
|
<replaceable>tekstu</replaceable> w
|
|
<database>bazie danych whatis</database>.</para>
|
|
</listitem>
|
|
</varlistentry>
|
|
|
|
<varlistentry>
|
|
<term><command>man
|
|
<replaceable>tekst</replaceable></command></term>
|
|
|
|
<listitem>
|
|
<para>Dokumentacja systemowa na temat
|
|
<replaceable>tekstu</replaceable>. Jest to podstawowe
|
|
źródło informacji w systemach Un*ksowych. Przykładowo
|
|
<command>man <parameter>ls</parameter></command>
|
|
podpowie, jak korzystać z polecenia
|
|
<command>ls</command>. Naciśnij <keycap>Enter</keycap>
|
|
by przejść dalej,
|
|
<keycombo><keycap>Ctrl</keycap><keycap>B</keycap></keycombo>
|
|
by zobaczyć poprzednią stronę,
|
|
<keycombo><keycap>Ctrl</keycap><keycap>F</keycap></keycombo>
|
|
by zobaczyć następną, <keycap>q</keycap> albo
|
|
<keycombo><keycap>Ctrl</keycap><keycap>C</keycap></keycombo>
|
|
aby zakończyć.</para>
|
|
</listitem>
|
|
</varlistentry>
|
|
|
|
<varlistentry>
|
|
<term><command>which
|
|
<replaceable>tekst</replaceable></command></term>
|
|
|
|
<listitem>
|
|
<para>Znajduje <replaceable>tekst</replaceable> w
|
|
ścieżce użytkownika.</para>
|
|
</listitem>
|
|
</varlistentry>
|
|
|
|
<varlistentry>
|
|
<term><command>locate
|
|
<replaceable>tekst</replaceable></command></term>
|
|
|
|
<listitem>
|
|
<para>Pokazane będą wszystkie ścieżki, w których
|
|
znaleziony został
|
|
<replaceable>tekst</replaceable>.</para>
|
|
</listitem>
|
|
</varlistentry>
|
|
|
|
<varlistentry>
|
|
<term><command>whatis
|
|
<replaceable>tekst</replaceable></command></term>
|
|
|
|
<listitem>
|
|
<para>Informuje, jak działa polecenie
|
|
<replaceable>tekst</replaceable> i na której stronie
|
|
dokumentacji systemowej znajduje się jego opis.
|
|
Wpisując <command>whatis *</command> otrzymasz opis
|
|
wszystkich plików w bieżącym katalogu.</para>
|
|
</listitem>
|
|
</varlistentry>
|
|
|
|
<varlistentry>
|
|
<term><command>whereis
|
|
<replaceable>tekst</replaceable></command></term>
|
|
|
|
<listitem>
|
|
<para>Odnajduje plik <replaceable>tekst</replaceable>
|
|
i podaje jego pełną ścieżkę.</para>
|
|
</listitem>
|
|
</varlistentry>
|
|
</variablelist>
|
|
|
|
<para>Spróbuj użyć <command>whatis</command> by otrzymać
|
|
opisy najczęściej używanych poleceń, na przykład
|
|
<command>cat</command>, <command>more</command>,
|
|
<command>grep</command>, <command>mv</command>,
|
|
<command>find</command>, <command>tar</command>,
|
|
<command>chmod</command>, <command>chown</command>,
|
|
<command>date</command> i <command>script</command>.
|
|
<command>more</command> pozwala na oglądanie kolejnych
|
|
stron jedna po drugiej (znane z DOS'a), na przykład
|
|
<command>ls -l | more</command> lub
|
|
<command>more
|
|
<replaceable>nazwapliku</replaceable></command>.
|
|
Znak <literal>*</literal> działa jak szablon, np.
|
|
polecenie <command>ls w*</command> pokaże pliki o nazwach
|
|
zaczynających się literą <literal>w</literal>.</para>
|
|
|
|
<para>Niektóre z powyższych poleceń mogą działać nie całkiem
|
|
prawidłowo. Działanie &man.locate.1; i &man.whatis.1;
|
|
uzależnione jest od bazy danych, która aktualizowana jest
|
|
raz na tydzień. Jeżeli nie planujesz zostawiać włączonego
|
|
komputera (z uruchomionym FreeBSD) na weekend, powinieneś
|
|
co jakiś czas uruchomić polecenia codziennej,
|
|
cotygodniowej i comiesięcznej obsługi. Uruchamiaj je jako
|
|
root i daj każdemu z nich nieco czasu na wykonanie pracy
|
|
przed uruchomieniem kolejnego.</para>
|
|
|
|
<informalexample>
|
|
<screen>&prompt.root; <userinput>periodic daily</userinput>
|
|
<lineannotation>pominięto wyniki</lineannotation>
|
|
&prompt.root; <userinput>periodic weekly</userinput>
|
|
<lineannotation>pominięto wyniki</lineannotation>
|
|
&prompt.root; <userinput>periodic monthly</userinput>
|
|
<lineannotation>pominięto wyniki</lineannotation></screen>
|
|
</informalexample>
|
|
|
|
<para>Jeżeli nudzi cię czekanie, wciśnij
|
|
<keycombo><keycap>Alt</keycap><keycap>F2</keycap></keycombo>
|
|
by przejść do następnej <firstterm>konsoli
|
|
wirtualnej</firstterm> i ponownie się zalogować; w końcu
|
|
to system wielodostępny i wielozadaniowy. Tak czy inaczej,
|
|
uruchomione polecenia będą zapewne wypisywać na ekranie
|
|
komunikaty; możesz wyczyścić ekran wpisując
|
|
<command>clear</command>. Gdy polecenia obsługi zakończą
|
|
pracę, możesz zajrzeć do
|
|
<filename>/var/mail/root</filename> i
|
|
<filename>/var/log/messages</filename>.</para>
|
|
|
|
<para>Wykonywanie tego typu poleceń jest częścią
|
|
administracji systemem - a jako samodzielny użytkownik
|
|
systemu jesteś administratorem sam dla siebie. Właściwie
|
|
wszystko, co wymaga uprawnień roota, to administracja
|
|
systemem. Zagadnienia z tym związane nie są zbyt dobrze
|
|
omówione nawet w opasłych księgach o Uniksie, gdzie często
|
|
wiele miejsca poświęcone jest omówieniu rozwijanych menu w
|
|
menedżerach okien. Jeśli chcesz, możesz zaopatrzyć się
|
|
w jedną z dwóch najpopularniejszych książek o
|
|
administrowaniu systemem, pierwsza z nich to
|
|
<citetitle>UNIX System Administration Handbook</citetitle>
|
|
autorstwa Evi Nemeth i in. (Prentice-Hall, 1995, ISBN
|
|
0-13-15051-7), wydanie drugie z czerwoną okładką; druga
|
|
napisana przez Æleen Frisch
|
|
<citetitle>Essential System Administration</citetitle>
|
|
(O'Reilly & Associates, 1993, ISBN 0-937175-80-3).
|
|
Ja korzystałam z tej pierwszej.</para>
|
|
</sect1>
|
|
|
|
<sect1>
|
|
<title>Edycja tekstu</title>
|
|
|
|
<para>Konfigurowanie systemu wiąże się z edytowaniem plików
|
|
tekstowych. Większość z nich znajduje się w katalogu
|
|
<filename>/etc</filename>; do ich modyfikacji wymagane
|
|
będą uprawnienia roota. Możesz posługiwać się prostym
|
|
edytorem <command>ee</command>, jednakże na dłuższą metę
|
|
warto nauczyć się obsługi edytora <command>vi</command>.
|
|
Znakomite wprowadzenie do vi można znaleźć w
|
|
<filename>/usr/src/contrib/nvi/docs/tutorial</filename>;
|
|
jeśli go tam nie ma, możesz pobrać je przez FTP z
|
|
<hostid>ftp.cdrom.com</hostid> z katalogu
|
|
FreeBSD/FreeBSD-current/src/contrib/nvi/docs/tutorial.</para>
|
|
|
|
<para>Zanim zabierzesz się za edycję pliku, dobrze byłoby
|
|
zrobić jego kopię zapasową. Jeżeli na przykład chcesz
|
|
edytować <filename>/etc/rc.conf</filename>, możesz
|
|
przejść do katalogu <filename>/etc</filename>
|
|
poleceniem <command>cd /etc</command> i napisać:</para>
|
|
|
|
<informalexample>
|
|
<screen>&prompt.root; <userinput>cp rc.conf rc.conf.orig</userinput></screen>
|
|
</informalexample>
|
|
|
|
<para>W rezultacie plik <filename>rc.conf</filename> zostałby
|
|
skopiowany jako <filename>rc.conf.orig</filename>. Mógłbyś
|
|
później przywrócić oryginalny plik kopiując
|
|
<filename>rc.conf.orig</filename> jako
|
|
<filename>rc.conf</filename>. Jeszcze lepszym wyjściem
|
|
jest przeniesienie pliku (zmiana nazwy) i późniejsze
|
|
skopiowanie go z powrotem:</para>
|
|
|
|
<informalexample>
|
|
<screen>&prompt.root; <userinput>mv rc.conf rc.conf.orig</userinput>
|
|
&prompt.root; <userinput>cp rc.conf.orig rc.conf</userinput></screen>
|
|
</informalexample>
|
|
|
|
<para>Polecenie <command>mv</command> zachowuje oryginalną
|
|
datę i właściciela pliku. Możesz już edytować
|
|
<filename>rc.conf</filename>. Gdy zechcesz powrócić do
|
|
poprzedniego pliku, napisz
|
|
<userinput>mv rc.conf rc.conf.moje</userinput> (o ile
|
|
chcesz również zachować swoją wersję), a następnie</para>
|
|
|
|
<informalexample>
|
|
<screen>&prompt.root; <userinput>mv rc.conf.orig rc.conf</userinput></screen>
|
|
</informalexample>
|
|
|
|
<para>Powrócisz w ten sposób do poprzedniego stanu.</para>
|
|
|
|
<para>Edycję pliku rozpoczyna się poleceniem</para>
|
|
|
|
<informalexample>
|
|
<screen>&prompt.root; <userinput>vi <replaceable>nazwapliku</replaceable></userinput></screen>
|
|
</informalexample>
|
|
|
|
<para>Do poruszania się w tekście użyj klawiszy
|
|
strzałek. Klawisz <keycap>Esc</keycap> powoduje
|
|
przełączenie <command>vi</command> w tryb poleceń.
|
|
Oto niektóre z poleceń:</para>
|
|
|
|
<variablelist>
|
|
<varlistentry>
|
|
<term><command>x</command></term>
|
|
|
|
<listitem>
|
|
<para>usunięcie litery pod kursorem</para>
|
|
</listitem>
|
|
</varlistentry>
|
|
|
|
<varlistentry>
|
|
<term><command>dd</command></term>
|
|
|
|
<listitem>
|
|
<para>usunięcie całego wiersza</para>
|
|
</listitem>
|
|
</varlistentry>
|
|
|
|
<varlistentry>
|
|
<term><command>i</command></term>
|
|
|
|
<listitem>
|
|
<para>wstawianie tekstu w miejscu kursora</para>
|
|
</listitem>
|
|
</varlistentry>
|
|
|
|
<varlistentry>
|
|
<term><command>a</command></term>
|
|
|
|
<listitem>
|
|
<para>wstawianie tekstu za kursorem</para>
|
|
</listitem>
|
|
</varlistentry>
|
|
</variablelist>
|
|
|
|
<para>Po wpisaniu <command>i</command> lub <command>a</command>
|
|
możesz wprowadzac tekst. Klawiszem <keycap>Esc</keycap>
|
|
powracasz do trybu poleceń, oto kolejne z nich</para>
|
|
|
|
<variablelist>
|
|
<varlistentry>
|
|
<term><command>:w</command></term>
|
|
|
|
<listitem>
|
|
<para>zapisanie pliku na dysku i powrót do edycji</para>
|
|
</listitem>
|
|
</varlistentry>
|
|
|
|
<varlistentry>
|
|
<term><command>:wq</command></term>
|
|
|
|
<listitem>
|
|
<para>zapisanie pliku i wyjście z edytora</para>
|
|
</listitem>
|
|
</varlistentry>
|
|
|
|
<varlistentry>
|
|
<term><command>:q!</command></term>
|
|
|
|
<listitem>
|
|
<para>wyjście bez zapisywania zmian</para>
|
|
</listitem>
|
|
</varlistentry>
|
|
|
|
<varlistentry>
|
|
<term><command>/<replaceable>tekst</replaceable></command></term>
|
|
|
|
<listitem>
|
|
<para>przeniesienie kursora do
|
|
<replaceable>tekstu</replaceable>;
|
|
<command>/<keycap>Enter</keycap></command> (klawisz
|
|
enter) znajduje kolejne wystąpienie
|
|
<replaceable>tekstu</replaceable>.</para>
|
|
</listitem>
|
|
</varlistentry>
|
|
|
|
<varlistentry>
|
|
<term><command>G</command></term>
|
|
|
|
<listitem>
|
|
<para>przejście na koniec pliku</para>
|
|
</listitem>
|
|
</varlistentry>
|
|
|
|
<varlistentry>
|
|
<term><command><replaceable>n</replaceable>G</command></term>
|
|
|
|
<listitem>
|
|
<para>przejście do linii o numerze
|
|
<replaceable>n</replaceable></para>
|
|
</listitem>
|
|
</varlistentry>
|
|
|
|
<varlistentry>
|
|
<term><keycombo><keycap>Ctrl</keycap><keycap>L</keycap></keycombo></term>
|
|
|
|
<listitem>
|
|
<para>przerysowanie ekranu</para>
|
|
</listitem>
|
|
</varlistentry>
|
|
|
|
<varlistentry>
|
|
<term><keycombo><keycap>Ctrl</keycap><keycap>b</keycap></keycombo> i
|
|
<keycombo><keycap>Ctrl</keycap><keycap>f</keycap></keycombo></term>
|
|
|
|
<listitem>
|
|
<para>przejście wstecz i do przodu o jeden ekran,
|
|
podobnie jak w <command>more</command> i
|
|
<command>view</command>.</para>
|
|
</listitem>
|
|
</varlistentry>
|
|
</variablelist>
|
|
|
|
<para>Możesz poćwiczyć korzystanie z <command>vi</command>
|
|
w katalogu domowym; utwórz nowy plik poleceniem
|
|
<command>vi <replaceable>nazwapliku</replaceable></command>,
|
|
spróbuj wpisać i usunąć tekst, zapisać plik i następnie
|
|
go wczytać. <command>vi</command> może niekiedy sprawiać
|
|
niespodzianki, gdyż jest w gruncie rzeczy bardzo
|
|
skomplikowany. Czasami zdarza się, że niechcący wydasz
|
|
polecenie, które zachowa się inaczej niż oczekiwałeś.
|
|
(Niektórzy naprawdę lubią <command>vi</command>, jest
|
|
o wiele potężniejszy od DOS-owego edytora EDIT;
|
|
poszukaj informacji o poleceniu <command>:r</command>.)
|
|
Jeśli będziesz mieć kłopoty, wciskając <keycap>Esc</keycap>
|
|
wróć do trybu poleceń i spróbuj jeszcze raz; często
|
|
zapisuj poleceniem <command>:w</command>, i używaj
|
|
<command>:q!</command> by wyjść i zacząć od nowa (od
|
|
ostatniego użycia <command>:w</command>) jeśli to
|
|
konieczne.</para>
|
|
|
|
<para>Możesz teraz, przy pomocy <command>cd</command>,
|
|
przejść do <filename>/etc</filename> i zostać rootem
|
|
korzystając z <command>su</command>. Uruchom
|
|
<command>vi</command> i zmodyfikuj plik
|
|
<filename>/etc/group</filename> dodając użytkownika
|
|
do grupy wheel, by mógł on otrzymywać uprawnienia roota.
|
|
Dopisz przecinek i nazwę użytkownika na końcu pierwszego
|
|
wiersza pliku, następnie wciśnij <keycap>Esc</keycap> i
|
|
wpisz <command>:wq</command> by zapisać plik i zakończyć
|
|
edycję. Efekt natychmiastowy. (Nie wstawiłeś spacji za
|
|
przecinkiem, zgadza się?)</para>
|
|
</sect1>
|
|
|
|
<sect1>
|
|
<title>Drukowanie plików w DOS-ie</title>
|
|
|
|
<para>Zapewne twoja drukarka nie jest jeszcze gotowa do pracy
|
|
w FreeBSD, by więc wydrukować plik trzeba będzie przenieść
|
|
go na dyskietkę i wydrukować w DOS-ie. Załóżmy, iż
|
|
chciałbyś uważnie przeczytać stronę dokumentacji
|
|
omawiającą dokonywanie zmian w prawach dostępu do plików
|
|
(co jest dosyć ważnym zagadnieniem); możesz ją zobaczyć
|
|
wpisując <command>man chmod</command>. Natomiast
|
|
polecenie</para>
|
|
<informalexample>
|
|
<screen>&prompt.user; <userinput>man chmod | col -b > chmod.txt</></screen>
|
|
</informalexample>
|
|
|
|
<para>spowoduje usunięcie znaczników formatujących i
|
|
zamiast pokazywać stronę dokumentacji na ekranie,
|
|
zapisze ją w pliku <filename>chmod.txt</filename>. Włóż
|
|
teraz sformatowaną dyskietkę do stacji A, skorzystaj z
|
|
<command>su</command> by zostać rootem, i wpisz</para>
|
|
|
|
<informalexample>
|
|
<screen>&prompt.root; <userinput>/sbin/mount -t msdos /dev/fd0 /mnt</></screen>
|
|
</informalexample>
|
|
|
|
<para>Powyższe polecenie zamontuje stację dyskietek
|
|
w katalogu <filename>/mnt</filename>.</para>
|
|
|
|
<para>Uprawnienia roota nie są już potrzebne, możesz więc
|
|
wpisać <command>exit</command> by z powrotem korzystać
|
|
z konta marka. Przejdź teraz do katalogu, w którym
|
|
utworzyłeś plik <filename>chmod.txt</filename> i skopiuj
|
|
go na dyskietkę poleceniem:</para>
|
|
|
|
<informalexample>
|
|
<screen>&prompt.user; <userinput>cp chmod.txt /mnt</></screen>
|
|
</informalexample>
|
|
|
|
<para>Po wpisaniu <command>ls /mnt</command> powinieneś
|
|
zobaczyć, że w katalogu <filename>/mnt</filename> znajduje
|
|
się plik <filename>chmod.txt</filename>.</para>
|
|
|
|
<para>Niekiedy warto zapisać w pliku to, co wyświetla
|
|
<filename>/sbin/dmesg</filename>. Można to zrobić
|
|
wpisując</para>
|
|
|
|
<informalexample>
|
|
<screen>&prompt.user; <userinput>/sbin/dmesg > dmesg.txt</></screen>
|
|
</informalexample>
|
|
|
|
<para>Potem można skopiować <filename>dmesg.txt</filename>
|
|
na dyskietkę. <command>/sbin/dmesg</command> pokazuje
|
|
komunikaty wyświetlane podczas ładowania systemu; można
|
|
dzięki temu prześledzić przebieg procesu ładowania
|
|
FreeBSD. Kiedy zadajesz pytanie na &a.pl.questions.ms;
|
|
lub na grupie USENET, na przykład: <quote>FreeBSD nie
|
|
chce wykryć mojego dysku, co zrobić?</quote>, wówczas
|
|
inni będą chcieli dowiedzieć się, co pokazuje
|
|
<command>dmesg</command>.</para>
|
|
|
|
<para>Możesz już odmontować stację dyskietek (jako root),
|
|
wydając polecenie</para>
|
|
|
|
<informalexample>
|
|
<screen>&prompt.root; <userinput>/sbin/umount /mnt</></screen>
|
|
</informalexample>
|
|
|
|
<para>Dyskietkę możesz już wyjąć. Uruchom komputer ponownie
|
|
by załadować DOS-a. Skopiuj pliki z dyskietki do jakiegoś
|
|
katalogu i otwórz je przy pomocy DOS-owego EDIT-a,
|
|
Notatnika Windows albo WordPada, dokonaj jakiejś drobnej
|
|
zmiany aby wymusić zapisanie pliku, po czym wydrukuj go
|
|
w sposób tradycyjny dla DOS-a lub Windows. Udało się?
|
|
Strony dokumentacji systemowej najlepiej jest drukować
|
|
korzystając z DOS-wego polecenia
|
|
<command>print</command>. (Kopiowanie plików z FreeBSD
|
|
na zamontowaną partycję DOS-a ciągle jeszcze bywa
|
|
niebezpieczne.)</para>
|
|
|
|
<para>Aby korzystać z drukarki w FreeBSD, należy dodać
|
|
odpowiedni wpis w <filename>/etc/printcap</filename>
|
|
oraz utworzyć katalog buforowania w
|
|
<filename>/var/spool/output</filename>. Jeśli drukarka
|
|
jest podłączona do portu <hardware>lpt0</hardware>
|
|
(oznaczonego <hardware>LPT1</hardware> w DOS-ie), być
|
|
może wystarczy tylko przejść do
|
|
<filename>/var/spool/output</filename> i (będąc rootem)
|
|
utworzyć katalog <filename>lpd</filename> za pomocą
|
|
polecenia: <command>mkdir lpd</command> (chyba, że taki
|
|
katalog już tam jest). Od tej chwili drukarka powinna się
|
|
zgłaszać podczas ładowania systemu, jeśli jest włączona,
|
|
a drukowanie plików powinno być możliwe dzięki poleceniu
|
|
<command>lp</command> lub <command>lpr</command>.
|
|
Konfiguracja drukowania opisana jest w
|
|
<ulink URL="../../books/handbook/index.html">Podręczniku
|
|
FreeBSD</ulink>.</para>
|
|
</sect1>
|
|
|
|
<sect1>
|
|
<title>Inne przydatne polecenia</title>
|
|
|
|
<variablelist>
|
|
<varlistentry>
|
|
<term><command>df</command></term>
|
|
|
|
<listitem>
|
|
<para>pokazuje zamontowane systemy plików i
|
|
zajmowaną przestrzeń.</para>
|
|
</listitem>
|
|
</varlistentry>
|
|
|
|
<varlistentry>
|
|
<term><command>ps aux</command></term>
|
|
|
|
<listitem>
|
|
<para>lista działających procesów.
|
|
<command>ps ax</command> wyświetla
|
|
bardziej zwięzłą postać listy.</para>
|
|
</listitem>
|
|
</varlistentry>
|
|
|
|
<varlistentry>
|
|
<term><command>rm <replaceable>nazwapliku</replaceable></command></term>
|
|
|
|
<listitem>
|
|
<para>usunięcie pliku <replaceable>nazwapliku</replaceable>.</para>
|
|
</listitem>
|
|
</varlistentry>
|
|
|
|
<varlistentry>
|
|
<term><command>rm -R <replaceable>katalog</replaceable></command></term>
|
|
|
|
<listitem>
|
|
<para>usunięcie katalogu
|
|
<replaceable>katalog</replaceable> wraz z
|
|
podkatalogami. (ostrożnie!)</para>
|
|
</listitem>
|
|
</varlistentry>
|
|
|
|
<varlistentry>
|
|
<term><command>ls -R</command></term>
|
|
|
|
<listitem>
|
|
<para>lista plików w katalogu bieżącym i wszystkich
|
|
jego podkatalogach. Swego czasu stosowałam
|
|
<command>ls -AFR > where.txt</command> aby
|
|
sporządzić listę wszystkich plików w
|
|
<filename>/</filename> oraz (oddzielnie)
|
|
<filename>/usr</filename>, zanim poznałam lepsze
|
|
sposoby wyszukiwania plików.</para>
|
|
</listitem>
|
|
</varlistentry>
|
|
|
|
<varlistentry>
|
|
<term><command>passwd</command></term>
|
|
|
|
<listitem>
|
|
<para>zmiana hasła użytkownika (lub roota)</para>
|
|
</listitem>
|
|
</varlistentry>
|
|
|
|
<varlistentry>
|
|
<term><command>man hier</command></term>
|
|
|
|
<listitem>
|
|
<para>dokumentacja Uniksowego systemu plików</para>
|
|
</listitem>
|
|
</varlistentry>
|
|
</variablelist>
|
|
|
|
<para>Aby odnaleźć plik <filename>nazwapliku</filename>
|
|
w <filename>/usr</filename> lub jego podkatalogach,
|
|
skorzystaj z polecenia <command>find</command>:</para>
|
|
|
|
<informalexample>
|
|
<screen>&prompt.user; <userinput>find /usr -name "<replaceable>nazwapliku</>"</></screen>
|
|
</informalexample>
|
|
|
|
<para>Możesz wykorzystać znak <literal>*</literal> jako
|
|
wzorzec nazwy
|
|
<parameter>"<replaceable>nazwapliku</replaceable>"</parameter>
|
|
(wówczas należy ją ująć w cudzysłów). Jeśli wybierzesz,
|
|
by <command>find</command> szukało w katalogu
|
|
<filename>/</filename> zamiast <filename>/usr</filename>,
|
|
wówczas poszukiwania obejmą wszystkie zamontowane
|
|
systemy plików, w tym CDROM i partycje DOS-owe.</para>
|
|
|
|
<para>Polecenia i programy narzędziowe Uniksa są omówione
|
|
w znakomitej książce <citetitle>Unix for the
|
|
Impatient</citetitle> (wyd. drugie, Addison-Wesley, 1996),
|
|
autorstwa Abrahamsa i Larsona. Jest także mnóstwo
|
|
informacji na ten temat w Internecie, przykładem może być
|
|
<ulink URL="http://www.geek-girl.com/unix.html">Unix
|
|
Reference Desk</ulink>.</para>
|
|
</sect1>
|
|
|
|
<sect1>
|
|
<title>Co dalej</title>
|
|
|
|
<para>Masz już wszystko, co będzie potrzebne by sprawnie
|
|
posługiwać się systemem i edytować pliki, możesz więc
|
|
zająć się dostosowywaniem systemu do własnych potrzeb.
|
|
Wiele przydatnych informacji można
|
|
znaleźć w podręczniku FreeBSD (który zapewne masz na dysku)
|
|
oraz na <ulink URL="../../../../index.html">stronie
|
|
FreeBSD</ulink>. Na stronie, a także na CDROM-ie,
|
|
dostępny jest również pokaźny zbiór pakietów i portów.
|
|
O tym, jak z nich korzystać, można dowiedzieć się z
|
|
podręcznika (znajdź potrzebny pakiet, dodaj go poleceniem
|
|
<command>pkg_add
|
|
/cdrom/packages/All/<replaceable>nazwapakietu</replaceable></command>,
|
|
przy czym <replaceable>nazwapakietu</replaceable> jest
|
|
nazwą pliku pakietu). Listę pakietów i portów wraz z krótkim
|
|
opisem można znaleźć na CDROM-ie, w
|
|
<filename>cdrom/packages/index</filename>,
|
|
<filename>cdrom/packages/index.txt</filename>, oraz
|
|
<filename>cdrom/ports/index</filename>; dokładniejsze
|
|
opisy znajdują się w
|
|
<filename>/cdrom/ports/*/*/pkg/DESCR</filename>, przy czym
|
|
znaki <literal>*</literal> oznaczają odpowiednio rodzaj
|
|
programu i jego nazwę.</para>
|
|
|
|
<para>Jeżeli opis instalacji portów z CDROM-u zawarty w
|
|
podręczniku wydaje ci się zbyt skomplikowany (przez jakieś
|
|
<command>lndir</command>, czy coś), możesz spróbować
|
|
poniższego sposobu:</para>
|
|
|
|
<para>Znajdź port, który chcesz zainstalować, powiedzmy, że
|
|
będzie to <command>kermit</command>. Na CDROM-ie
|
|
znajdziesz jego katalog. Skopiuj ten katalog do
|
|
<filename>/usr/local</filename> (to dobre miejsce na
|
|
dodatkowe programy, które mają być dostępne dla wszystkich
|
|
użytkowników) poleceniem:</para>
|
|
|
|
<informalexample>
|
|
<screen>&prompt.root; <userinput>cp -R /cdrom/ports/comm/kermit /usr/local</></screen>
|
|
</informalexample>
|
|
|
|
<para>W efekcie powinien powstać katalog
|
|
<filename>/usr/local/kermit</filename> zawierający te same
|
|
pliki, co katalog <command>kermita</command> na
|
|
CDROM-ie.</para>
|
|
|
|
<para>Następnie korzystając z polecenia
|
|
<command>mkdir</command> utwórz katalog
|
|
<filename>/usr/ports/distfiles</filename>, chyba że już
|
|
taki istnieje. Sprawdź teraz, czy w katalogu
|
|
<filename>/cdrom/ports/distfiles</filename> znajduje się
|
|
plik o nazwie odpowiadającej instalowanemu portowi.
|
|
Skopiuj go do <filename>/usr/ports/distfiles</filename>;
|
|
w obecnych wersjach nie trzeba tego robić, ponieważ
|
|
zajmuje się tym samo FreeBSD. W przypadku
|
|
<command>kermita</command> pliku nie ma.</para>
|
|
|
|
<para>Teraz poleceniem <command>cd</command> przejdź do
|
|
podkatalogu <filename>/usr/local/kermit</filename>
|
|
zawierającego plik <filename>Makefile</filename>.
|
|
Napisz</para>
|
|
|
|
<informalexample>
|
|
<screen>&prompt.root; <userinput>make all install</></screen>
|
|
</informalexample>
|
|
|
|
<para>Spowoduje to, iż wszystkie potrzebne pliki, których
|
|
nie ma na CDROM-ie lub w
|
|
<filename>/usr/ports/distfiles</filename>, zostaną
|
|
pobrane przez FTP. Jeżeli jeszcze nie skonfigurowałeś
|
|
sieci, a w <filename>/cdrom/ports/distfiles</filename>
|
|
nie ma pliku potrzebnego do instalacji, będziesz musiał
|
|
uzyskać ten plik korzystając z innego komputera i
|
|
skopiować go do <filename>/usr/ports/distfiles</filename>
|
|
z dyskietki albo partycji DOS-a. Zajrzyj do
|
|
<filename>Makefile</filename> (poleceniem
|
|
<command>cat</command>, <command>more</command> lub
|
|
<command>view</command>) by dowiedzieć się, skąd wziąć
|
|
potrzebny plik (lokalizacja w sieci) i jak się on nazywa.
|
|
Jeżeli ściągasz plik korzystając z DOS-a, jego nazwa
|
|
zostanie obcięta, tak więc po umieszczeniu go w
|
|
<filename>/usr/ports/distfiles</filename> będziesz musiał
|
|
zmienić nazwę pliku (poleceniem
|
|
<command>mv</command>) na prawidłową. (Pamiętaj, by
|
|
pobierać pliki w trybie binarnym!) Przejdź z powrotem do
|
|
<filename>/usr/local/kermit</filename>, odnajdź katalog
|
|
zawierający <filename>Makefile</filename>, i wpisz
|
|
<command>make all install</command>.</para>
|
|
|
|
<para>Może się zdarzyć, że do instalacji jakiegoś portu
|
|
bądź pakietu wymagany będzie jakiś inny program. Jeżeli
|
|
instalacja zostanie przerwana komunikatem <errorname>can't
|
|
find unzip</errorname> (nie znaleziono unzip) lub podobnym,
|
|
prawdopodobnie trzeba będzie zainstalować pakiet lub port
|
|
unzip by móc kontynuować instalację.</para>
|
|
|
|
<para>Po instalacji wpisz <command>rehash</command> aby
|
|
uwzględnić ewentualne zmiany ścieżki. (Jeżeli używając
|
|
<command>whereis</command> lub <command>which</command>
|
|
często trafiasz na komunikat
|
|
<errorname>path not found</errorname> (nie znaleziono
|
|
ścieżki), powinieneś uzupełnić katalogi umieszczone w
|
|
ścieżce w pliku <filename>.cshrc</filename> w katalogu
|
|
domowym. Ścieżka pełni w Uniksie taką samą rolę jak w
|
|
DOS-ie, z tym, że (domyślnie) nie zawiera katalogu
|
|
bieżącego ze względów bezpieczeństwa; chcąc uruchomić
|
|
plik z bieżącego katalogu, należy przed jego nazwą
|
|
napisać <filename>./</filename>; bez spacji po znaku
|
|
ukośnika.)</para>
|
|
|
|
|
|
<para>Być może zechcesz ściągnąć najnowszą wersję przeglądarki
|
|
Netscape z ich <ulink URL="ftp://ftp.netscape.com/">serwera
|
|
FTP</ulink>. (Netscape wymaga zainstalowanego X Window
|
|
System.) Dostępna jest wersja dla FreeBSD, więc poszukaj
|
|
jej. Rozpakuj plik poleceniami <command>gunzip
|
|
<replaceable>nazwapliku</replaceable></command> oraz
|
|
<command>tar xvf
|
|
<replaceable>nazwapliku</replaceable></command> i przenieś
|
|
otrzymany plik wykonywalny do
|
|
<filename>/usr/local/bin</filename>
|
|
lub podobnego. Wykonaj <command>rehash</command>, oraz
|
|
dodaj następujące polecenia do plików
|
|
<filename>.cshrc</filename> w katalogu domowym każdego
|
|
użytkownika, lub (szybciej) do pliku
|
|
<filename>/etc/csh.cshrc</filename>, głównego
|
|
pliku konfiguracyjnego <command>csh</command>:</para>
|
|
|
|
<informalexample>
|
|
<programlisting>setenv XKEYSYMDB /usr/X11R6/lib/X11/XKeysymDB
|
|
setenv XNLSPATH /usr/X11R6/lib/X11/nls</programlisting>
|
|
</informalexample>
|
|
|
|
<para>Zakładamy tu, że plik <filename>XKeysymDB</filename> i
|
|
katalog <filename>nls</filename> znajdują się w
|
|
<filename>/usr/X11R6/lib/X11</filename>; jeśli tak nie jest,
|
|
odnajdź je i umieść tam.</para>
|
|
|
|
<para>Jeżeli początkowo zainstalowałeś Netscape jako port
|
|
z CDROM-u (lub FTP), nie umieszczaj nowego pliku wykonywalnego
|
|
w miejscu starego <filename>/usr/local/bin/netscape</filename>;
|
|
jest to zwykły skrypt powłoki zajmujący się przygotowaniem
|
|
zmiennych środowiskowych. Zamiast tego zmień nazwę nowego
|
|
pliku na <filename>netscape.bin</filename> i zastąp
|
|
poprzedni plik wykonywalny
|
|
<filename>/usr/local/netscape/netscape</filename>.</para>
|
|
</sect1>
|
|
|
|
<sect1>
|
|
<title>Własne środowisko pracy</title>
|
|
|
|
<para>Najważniejszym elementem środowiska pracy jest
|
|
powłoka. W DOS-ie rolę powłoki pełni command.com. Powłoka
|
|
zajmuje się przetwarzaniem poleceń wpisywanych w linii
|
|
poleceń, jest więc pośrednikiem w komunikacji z systemem
|
|
operacyjnym. Może także wykonywać skypty, podobne do
|
|
znanych z DOS-a plików wsadowych, składające się z serii
|
|
poleceń wykonywanych bez ingerencji użytkownika.</para>
|
|
|
|
<para>W FreeBSD zainstalowane są dwie powłoki:
|
|
<command>csh</command> i <command>sh</command>.
|
|
<command>csh</command> dobrze obsługuje linię poleceń,
|
|
skrypty powinny być jednak pisane w
|
|
<command>sh</command> (lub <command>bash</command>).
|
|
Wpisując <command>echo $SHELL</command> możesz dowiedzieć
|
|
się, z jakiej powłoki korzystasz.</para>
|
|
|
|
<para>Powłoka <command>csh</command> jest niezła, jednakże
|
|
<command>tcsh</command> potrafi wszystko to, co
|
|
<command>csh</command> i jeszcze więcej. Umożliwia
|
|
wywoływanie wcześniej wpisanych poleceń za pomocą klawiszy
|
|
strzałek. Pozwala uzupełniać nazwy plików przy pomocy
|
|
klawisza <keycap>Tab</keycap> (<command>csh</command>
|
|
wykorzystuje do tego <keycap>Esc</keycap>), jak również
|
|
powrót do ostatnio odwiedzonego katalogu poleceniem
|
|
<command>cd -</command>. W <command>tcsh</command> można
|
|
też w prosty sposób zmienić swój znak zachęty. Wszystko to
|
|
bardzo ułatwia życie.</para>
|
|
<para>Nową powłokę instaluje się w następujący sposób:</para>
|
|
|
|
<procedure>
|
|
<step>
|
|
<para>Zaintaluj powłokę w postaci portu lub pakietu.
|
|
Wpisz <command>rehash</command>, a potem
|
|
<command>which tcsh</command> (zakładając, że
|
|
instalujesz <command>tcsh</command>), by mieć pewność,
|
|
że instalacja powiodła się.</para>
|
|
</step>
|
|
|
|
<step>
|
|
<para>Działając jako root, dopisz w pliku
|
|
<filename>/etc/shells</filename> wiersz odpowiadający
|
|
nowej powłoce, w naszym przypadku
|
|
<filename>/usr/local/bin/tcsh</filename>, i zapisz
|
|
zmiany. (W przypadku niektórych portów może być to
|
|
zrobione automatycznie.)</para>
|
|
</step>
|
|
|
|
<step>
|
|
<para>Aby na stałe zmienić swoją powłokę na
|
|
<command>tcsh</command>, skorzystaj z polecenia
|
|
<command>chsh</command>. Możesz także wpisać
|
|
<command>tcsh</command> w linii poleceń, by zmienić
|
|
powłokę bez powtórnego logowania się.</para>
|
|
</step>
|
|
</procedure>
|
|
|
|
<note>
|
|
<para>Zmiana powłoki roota na inną niż
|
|
<command>sh</command> lub <command>csh</command>
|
|
we wczesnych wersjach FreeBSD i wielu wersjach Uniksa
|
|
może okazać się niebezpieczna, ponieważ może prowadzić
|
|
do braku działającej powłoki w trybie jednego
|
|
użytkownika. Można sobie z tym poradzić stosując
|
|
<command>su -m</command> do zostania rootem, dzięki
|
|
czemu możliwe jest korzystanie z <command>tcsh</command>,
|
|
gdyż powłoka jest elementem środowiska. Aby takie
|
|
rozwiązanie było stosowane na stałe, utwórz alias w
|
|
<filename>.tcshrc</filename> dopisując polecenie
|
|
<command>alias su su -m</command></para>
|
|
</note>
|
|
|
|
<para>Podczas uruchamiania, <command>tcsh</command>
|
|
odczytuje pliki <filename>/etc/csh.cshrc</filename>
|
|
i <filename>/etc/csh.login</filename>, podobnie jak to
|
|
robi <command>csh</command>. Ponadto wczytywane są
|
|
pliki <filename>.login</filename> i
|
|
<filename>.cshrc</filename>, chyba, że istnieje plik
|
|
<filename>.tcshrc</filename>. Można go utworzyć
|
|
kopiując po prostu plik <filename>.cshrc</filename>
|
|
jako <filename>.tcshrc</filename>.</para>
|
|
|
|
<para>Gdy powłoka <command>tcsh</command> jest już
|
|
zainstalowana, możesz zająć się wyborem odpowiadającego ci
|
|
znaku zachęty. Szczegółowo jest to opisane w dokumentacji
|
|
<command>tcsh</command>, przykładowe polecenie
|
|
przedstawione poniżej wpisane do
|
|
<filename>.tcshrc</filename> spowoduje, iż znak zachęty
|
|
będzie informował o tym, ile wydałeś poleceń, która jest
|
|
godzina, oraz jaki jest bieżący katalog. Na końcu pojawi
|
|
się znak <literal>></literal>, jeśli jesteś zwykłym
|
|
użytkownikiem, lub znak <literal>#</literal>, jeśli jesteś
|
|
rootem:</para>
|
|
|
|
<para><command>set prompt = "%h %t %~ %# "</command></para>
|
|
|
|
<para>Powyższy wiersz umieść w miejscu starego "set
|
|
prompt", albo pod "if($?prompt) then". Poprzedni wiersz
|
|
zamień w komentarz, dzięki temu będziesz mógł do niego
|
|
wrócić, jeśli zechcesz. Przepisz dokładnie spacje i
|
|
cudzysłowy. Aby plik <filename>.tcshrc</filename> został
|
|
przeczytany ponownie, wpisz
|
|
<command>source .tcshrc</command>.</para>
|
|
|
|
<para>Listę innych zmiennych środowiskowych uzyskać można
|
|
korzystając z polecenia <command>env</command>. Lista zawiera
|
|
domyślny edytor, program do przeglądania plików tekstowych,
|
|
typ terminala i wiele innych. Jeżeli logujesz się do systemu
|
|
przez sieć i jakiś program nie daje się uruchomić z powodu
|
|
nieodpowiedniego terminala, przydatne może okazać się
|
|
polecenie <command>setenv TERM vt100</command>.</para>
|
|
</sect1>
|
|
|
|
<sect1>
|
|
<title>Na koniec</title>
|
|
|
|
<para>Mając uprawnienia roota, można odmontować CDROM
|
|
poleceniem <command>/sbin/umount /cdrom</command>, następnie
|
|
wyjąć płytę z napędu, włożyć inną i zamontować ją poleceniem
|
|
<command>/sbin/mount_cd9660 /dev/cd0a /cdrom</command> (o
|
|
ile <hardware>cd0a</hardware> odpowiada napędowi CDROM).
|
|
Najnowsze wersje FreeBSD pozwalają na montowanie CDROM-u
|
|
poleceniem <command>/sbin/mount /cdrom</command>.</para>
|
|
|
|
<para>Jeśli masz do dyspozycji niewiele miejsca na dysku,
|
|
możesz skorzystać z bezpośredniego systemu plików na drugiej
|
|
płycie CD FreeBSD. Jej zawartość zmienia się z każdym
|
|
nowym wydaniem systemu. Spróbuj na przykład zagrać w jedną
|
|
z gier umieszczonych na CDROM-ie. Przyda się przy tym
|
|
<command>lndir</command>, instalowane wraz z X Window System,
|
|
aby powiadomić programy gdzie znajdują się potrzebne im
|
|
pliki, ponieważ są one w systemie plików
|
|
<filename>/cdrom</filename>, a nie jak zazwyczaj w
|
|
<filename>/usr</filename> i jego podkatalogach. Skorzystaj z
|
|
<command>man lndir</command>.</para>
|
|
</sect1>
|
|
|
|
<sect1>
|
|
<title>Uwagi mile widziane</title>
|
|
|
|
<para>Jeśli skorzystałeś z niniejszego wprowadzenia, chętnie
|
|
dowiem się, czy w czymś ci ono pomogło, co było
|
|
niedostatecznie wyjaśnione i czego brakowało.
|
|
Dziękuję profesorowi Eugene W. Stark z SUNY-Stony
|
|
Brook, oraz Johnowi Fieberowi za pomocne uwagi.</para>
|
|
|
|
<para>Annelise Anderson,
|
|
<email>andrsn@andrsn.stanford.edu</email></para>
|
|
</sect1>
|
|
</article>
|