1522 lines
71 KiB
XML
1522 lines
71 KiB
XML
<?xml version="1.0" encoding="iso-8859-2"?>
|
|
<!--
|
|
The FreeBSD Polish Documentation Project
|
|
|
|
$FreeBSD$
|
|
Original revision: 1.178
|
|
-->
|
|
<chapter xmlns="http://docbook.org/ns/docbook" xmlns:xlink="http://www.w3.org/1999/xlink" version="5.0" xml:id="x11">
|
|
<info><title>System okien X</title>
|
|
<authorgroup>
|
|
<author><personname><firstname>Ken</firstname><surname>Tom</surname></personname><contrib>Uzupe³nili o serwer X.Org </contrib></author>
|
|
<author><personname><firstname>Marc</firstname><surname>Fonvieille</surname></personname></author>
|
|
</authorgroup>
|
|
|
|
<authorgroup>
|
|
<author><personname><firstname>Cezary</firstname><surname>Morga</surname></personname><contrib>T³umaczy³ </contrib></author>
|
|
</authorgroup>
|
|
</info>
|
|
|
|
|
|
|
|
<sect1 xml:id="x11-synopsis">
|
|
<title>Streszczenie</title>
|
|
|
|
<para>¦rodowisko graficzne dostêpne we FreeBSD korzysta
|
|
z zaawansowanego serwera graficznego X11 —
|
|
implementacji open-source Systemu okien X obejmuj±cej
|
|
zarówno <application>&xorg;</application> jak i
|
|
<application>&xfree86;</application>. &os; 5.2.1-RELEASE
|
|
oraz wcze¶niejsze wydania wykorzystuj±
|
|
<application>&xfree86;</application>, serwer X11 opracowany
|
|
przez The &xfree86; Project, Inc. Od wersji
|
|
&os; 5.3-RELEASE podstawow± i oficjaln± odmian± X11
|
|
jest <application>&xorg;</application>, serwer przygotowywany
|
|
przez X.Org Foundation, rozprowadzany na licencji bardzo zbli¿onej
|
|
do wykorzystywanej przez &os;. Dostêpne s± równie¿ komercyjne
|
|
serwery X dla &os;.</para>
|
|
|
|
<para>Niniejszy rozdzia³ omawia zagadnienia zwi±zane z instalacj±
|
|
i konfiguracj± X11 k³ad±c szczególny nacisk na serwer
|
|
<application>&xorg;</application>. Informacje o konfiguracji
|
|
<application>&xfree86;</application> (np. w starszych wersjach
|
|
&os; gdzie <application>&xfree86;</application> by³ domy¶lnym
|
|
serwerem X11) zawsze znale¼æ mo¿na w archiwalnych wersjach
|
|
Podrêcznika &os; (ang.) na stronie <uri xlink:href="http://docs.FreeBSD.org/doc/">http://docs.FreeBSD.org/doc/</uri>.</para>
|
|
|
|
<para>Informacje odno¶nie obs³ugiwanego przez X11 sprzêtu
|
|
dostêpne s± na stronie internetowej projektu
|
|
<link xlink:href="http://www.x.org/">&xorg;</link>.</para>
|
|
|
|
<para>Po przeczytaniu tego rozdzia³u bêdziemy wiedzieæ:</para>
|
|
|
|
<itemizedlist>
|
|
<listitem>
|
|
<para>Jakie elementy wchodz± w sk³ad Systemu okien X
|
|
i jakie s± ich wzajemne relacje.</para>
|
|
</listitem>
|
|
|
|
<listitem>
|
|
<para>Jak zainstalowaæ i skonfigurowaæ X11.</para>
|
|
</listitem>
|
|
|
|
<listitem>
|
|
<para>Jak instalowaæ i korzystaæ z ró¼nych menad¿erów okien.</para>
|
|
</listitem>
|
|
|
|
<listitem>
|
|
<para>Jak korzystaæ z czcionek &truetype; w X11.</para>
|
|
</listitem>
|
|
|
|
<listitem>
|
|
<para>Jak skonfigurowaæ system do logowania graficznego
|
|
(<application>XDM</application>).</para>
|
|
</listitem>
|
|
</itemizedlist>
|
|
|
|
<para>Przed przeczytaniem tego rozdzia³u powinni¶my wiedzieæ:</para>
|
|
|
|
<itemizedlist>
|
|
<listitem><para>Jak instalowaæ dodatkowe oprogramowanie
|
|
(<xref linkend="ports"/>).</para></listitem>
|
|
</itemizedlist>
|
|
</sect1>
|
|
|
|
<sect1 xml:id="x-understanding">
|
|
<title>Zrozumieæ X</title>
|
|
|
|
<para>Korzystanie z X pierwszy raz mo¿e byæ niejakim szokiem dla
|
|
osób, które dotychczas korzysta³y z innych ¶rodowisk graficznych,
|
|
jak np. µsoft.windows; czy &macos;.</para>
|
|
|
|
<para>O ile nie jest wymagane znaæ wszystkie detale wielu
|
|
elementów X i jak one ze sob± wspó³pracuj±, o tyle podstawowa
|
|
wiedza w tym zakresie pozwoli nam w pe³ni wykorzystaæ
|
|
mo¿liwo¶ci X-ów.</para>
|
|
|
|
<sect2>
|
|
<title>Czemu X?</title>
|
|
|
|
<para>X nie jest pierwszym systemem okienkowym napisanym dla
|
|
systemów typu &unix;, lecz jest on najbardziej popularnym.
|
|
Grupa projektantów, która przygotowa³a X, pracowa³a wcze¶niej
|
|
nad innym systemem. System ten nazywa³ siê <quote>W</quote> (od
|
|
<quote>Window</quote>). X by³a po prostu kolejn± liter±
|
|
w rzymskim alfabecie.</para>
|
|
|
|
<para>System X mo¿e byæ nazywany po prostu <quote>X</quote>,
|
|
<quote>System okien X</quote>, <quote>X11</quote> oraz jeszcze
|
|
na wiele innych sposobów. Mo¿e siê równie¿ okazaæ, ¿e stosowanie
|
|
terminu <quote>X Windows</quote> w odniesieniu do X11 jest
|
|
traktowane jako obra¼liwe przez niektóre osoby. Wiêcej informacji
|
|
dostêpnych jest w &man.X.7;.</para>
|
|
</sect2>
|
|
|
|
<sect2>
|
|
<title>Model klient/serwer</title>
|
|
|
|
<para>Od samego pocz±tku System X zorientowany by³ na pracê
|
|
w sieci, st±d te¿ wykorzystanie modelu
|
|
<quote>klient-serwer</quote>.</para>
|
|
|
|
<para>W modelu systemu X, <quote>serwer X</quote> pracuje na komputerze
|
|
wyposa¿onym w klawiaturê, monitor i myszkê. Do zadañ
|
|
serwera nale¿y m.in. zarz±dzanie wy¶wietlaniem, czy obs³uga
|
|
sygna³ów z klawiatury. Ka¿da aplikacja graficzna (jak np.
|
|
<application>XTerm</application> czy <application>&netscape;</application>)
|
|
jest <quote>klientem</quote>. Klient wysy³a komunikaty do serwera typu
|
|
<quote>Proszê w tym miejscu narysowaæ okienko</quote>. Serwer
|
|
natomiast: <quote>U¿ytkownik w³a¶nie klikn±³ przycisk OK</quote>.</para>
|
|
|
|
<para>W warunkach domowych czy w ma³ym biurze serwer i klienci
|
|
pracuj± z regu³y na tym samym komputerze. Tym nie mniej istnieje
|
|
mo¿liwo¶æ uruchomienia serwera X na s³abszej maszynie a aplikacje
|
|
(klienci) na np. potê¿nej i drogiej maszynie obs³uguj±cej ca³e
|
|
biuro. W takim wypadku komunikacja pomiêdzy klientami a serwerem
|
|
odbywa siê za pomoc± sieci.</para>
|
|
|
|
<para>Bywa to myl±ce, gdy¿ terminologia stosowana w systemie X jest
|
|
dok³adnie odwrotna do tego czego nale¿a³oby siê spodziewaæ w typowym
|
|
modelu <quote>klient-serwer</quote>, czyli <quote>serwera X</quote>
|
|
pracuj±cego na mocniejszej maszynie oraz <quote>klienta X</quote>
|
|
na komputerze biurkowym.</para>
|
|
|
|
<para>St±d te¿ nale¿y pamiêtaæ, ¿e serwer X jest komputerem z monitorem
|
|
i klawiatur±, podczas gdy klienci X s± programami wy¶wietlaj±cymi
|
|
okienka.</para>
|
|
|
|
<para>Protokó³ X11 w ¿aden sposób nie zmusza ani klientów ani serwera,
|
|
by obydwa dzia³a³y na tym samym systemie operacyjnym, czy nawet
|
|
typie komputera. Mo¿liwe jest zatem uruchomienie serwera X w systemie
|
|
µsoft.windows; czy &macos; firmy Apple za pomoc± dostêpnych
|
|
darmowych i komercyjnych narzêdzi.</para>
|
|
</sect2>
|
|
|
|
<sect2>
|
|
<title>Mened¿er okien</title>
|
|
|
|
<para>Filozofia systemu X jest bardzo zbli¿ona do filozofii Uniksa:
|
|
<quote>narzêdzia, nie regu³y</quote>. Oznacza to, ¿e X nie stara
|
|
siê narzucaæ jak ma zostaæ wykonane zadanie, dostarcza jedynie narzêdzi
|
|
pozostawiaj±c u¿ytkownikowi decyzjê o sposobie ich wykorzystania.</para>
|
|
|
|
<para>St±d te¿ X nie wymusza jak powinny wygl±daæ okienka, jak je
|
|
przesuwaæ po ekranie za pomoc± myszki, jakie skróty klawiaturowe
|
|
wykorzystaæ by prze³±czaæ pomiêdzy okienkami (np.
|
|
<keycombo action="simul">
|
|
<keycap>Alt</keycap>
|
|
<keycap>Tab</keycap>
|
|
</keycombo> w w przypadku µsoft.windows;), jak powinny wygl±daæ
|
|
nag³ówki okienek, itd.</para>
|
|
|
|
<para>Serwer X oddelegowuje t± odpowiedzialno¶æ do aplikacji
|
|
nazywanej <quote>Mened¿erem okien</quote>. Istnieje ca³e
|
|
mnóstwo mened¿erów okien dla systemu X: <application>AfterStep</application>,
|
|
<application>Blackbox</application>, <application>ctwm</application>,
|
|
<application>Enlightenment</application>,
|
|
<application>fvwm</application>, <application>Sawfish</application>,
|
|
<application>twm</application>,
|
|
<application>Window Maker</application> i wiele wiêcej. Ka¿dy z nich
|
|
oferuje inny wygl±d i sposób obs³ugi; niektóre obs³uguj±
|
|
<quote>wirtualne pulpity</quote>; inne umo¿liwiaj± definiowaæ
|
|
w³asne skróty klawiszowych do zarz±dzania pulpitem; jeszcze
|
|
inne posiadaj± przycisk <quote>Start</quote> b±d¼ podobne
|
|
rozwi±zanie; w niektórych mo¿na zmieniaæ dowolnie motywy
|
|
graficzne, pozwalaj±c na ca³kowit± zmianê wygl±du i zachowania
|
|
przy uruchamianiu nowego motywu. Te mened¿ery i wiele
|
|
innych dostêpne s± w kategorii
|
|
<filename>x11-wm</filename> w Kolekcji portów.</para>
|
|
|
|
<para>Ponadto, równie¿ ¶rodowiska graficzne <application>KDE</application>
|
|
oraz <application>GNOME</application> posiadaj± w pe³ni
|
|
zintegrowane, w³asne mened¿ery okien.</para>
|
|
|
|
<para>Ka¿dy mened¿er okien posiada równie¿ odrêbny mechanizm
|
|
konfiguracyjny; niektóre wykorzystuj± rêcznie modyfikowane
|
|
pliki konfiguracyjne, inne dysponuj± narzêdziami graficznymi,
|
|
a przynajmniej jeden (<application>Sawfish</application>)
|
|
wykorzystuje plik konfiguracyjny napisany w jêzyku Lisp.</para>
|
|
|
|
<note>
|
|
<title>Sposób uaktywniania</title>
|
|
|
|
<para>Kolejn± funkcj± realizowan± przez mened¿era okien jest
|
|
<quote>sposób uaktywniania</quote> okien za pomoc±
|
|
myszy. Ka¿dy system okienkowy potrzebuje pewnego sposobu wyboru
|
|
okna, które bêdzie aktywnie przyjmowaæ sygna³y z klawiatury
|
|
i powinno wskazywaæ, które okno jest aktywne.</para>
|
|
|
|
<para>Znanym wszystkim sposobem uaktywniania jest zapewne <quote>kliknij-by-uaktywniæ</quote>.
|
|
Jest to metoda wykorzystywana w systemie µsoft.windows;, w której okno zostaje
|
|
uaktywnione po otrzymaniu klikniêcia myszk±.</para>
|
|
|
|
<para>X nie obs³uguje ¿adnego sposobu uaktywniania sam z siebie. To w³a¶nie mened¿er
|
|
okien kontroluje, które okno jest aktywne w danych czasie. Ró¿ne mened¿ery
|
|
wspieraj± ró¿ne metody uaktywniania. Wszystkie z nich obs³uguj± kliknij-by-uaktywniæ
|
|
a wiêkszo¶æ z nich obs³uguje równie¿ kilka innych.</para>
|
|
|
|
<para>Najczê¶ciej spotykane sposoby uaktywniania:</para>
|
|
|
|
<variablelist>
|
|
<varlistentry>
|
|
<term>aktywuj-za-mysz±</term>
|
|
|
|
<listitem>
|
|
<para>Aktywne jest okno znajduj±ce siê bezpo¶rednio pod wska¼nikiem myszki.
|
|
Przy czym, nie koniecznie jest to te samo okno, które znajduje siê nad
|
|
wszystkimi innymi oknami. Zmiana aktywnego okna dokonywana jest
|
|
przez wskazanie na inne okno. Nie jest wymagane
|
|
klikniêcie na nim.</para>
|
|
</listitem>
|
|
</varlistentry>
|
|
|
|
<varlistentry>
|
|
<term>leniwe uaktywnianie</term>
|
|
|
|
<listitem>
|
|
<para>Ta metoda jest drobn± wariacj± metody aktywuj-za-mysz±, w której
|
|
w sytuacji gdy wska¼nik myszy jest przesuniêty nad wolne pole
|
|
wówczas ¿adne okno nie jest aktywne, a wszystkie wprowadzane znaki
|
|
s± tracone. W tej metodzie natomiast aktywne okno jest zmieniane
|
|
tylko gdy wska¼nik zostanie przesuniêty nad nowe okno, natomiast nie
|
|
w momencie gdy opu¶ci bie¿±ce okno.</para>
|
|
</listitem>
|
|
</varlistentry>
|
|
|
|
<varlistentry>
|
|
<term>kliknij-by-uaktywniæ</term>
|
|
|
|
<listitem>
|
|
<para>Aktywne okno jest wybierane poprzez klikniêcie na nie myszk±. Okno mo¿e pó¼niej
|
|
byæ <quote>podniesione</quote> i pojawiæ siê nad wszystkimi innymi oknami.
|
|
Wszystkie wprowadzane znaki s± kierowane do tego okna, nawet je¶li wska¼nik
|
|
myszki zostanie przesuniêty nad inne okno.</para>
|
|
</listitem>
|
|
</varlistentry>
|
|
</variablelist>
|
|
|
|
<para>Wiele mened¿erów okien wspiera równie¿ inne metody, podobnie jak wariacje powy¿szych.
|
|
Najlepiej jest sprawdziæ dokumentacjê danego mened¿era.</para>
|
|
</note>
|
|
</sect2>
|
|
|
|
<sect2>
|
|
<title>Elementy interfejsu graficznego</title>
|
|
|
|
<para>Podej¶cie Systemu X do dostarczania narzêdzi a nie regu³ dotyczy równie¿
|
|
elementów interfejsu graficznego widocznych na ekranie w ka¿dej uruchomionej
|
|
aplikacji.</para>
|
|
|
|
<para>Pod pojêciem <quote>elementu interfejsu graficznego</quote> (ang. widget)
|
|
kryj± siê wszystkie elementy, które mo¿na klikn±æ b±d¼ w inny
|
|
sposób nimi manipulowaæ; przyciski, pola wyboru, przyciski opcji,
|
|
ikony, listy, itd. W systemach µsoft.windows; nazywaj± siê one
|
|
<quote>formantkami</quote> (ang. controls).</para>
|
|
|
|
<para>Zarówno µsoft.windows; jak i Apple &macos; stosuj± bardzo rygorystyczne
|
|
podej¶cie do elementów interfejsu graficznego. Od twórców programów wymaga siê
|
|
by ich aplikacje wygl±da³y jednakowo. Natomiast przy tworzeniu X, nie uznano
|
|
za rozs±dne narzucanie jednego stylu graficznego czy zestawu elementów
|
|
interfejsu, do którego mia³yby byæ dostosowane wszystkie programy.</para>
|
|
|
|
<para>W rezultacie nie nale¿y siê spodziewaæ, ¿e aplikacje graficzne bêd± posiada³y
|
|
jednakowy wygl±d czy sposób obs³ugiwania. Istnieje kilka popularnych zestawów
|
|
elementów interfejsu graficznego i ich wariacji, w³±czaj±c w to oryginalny
|
|
zestaw Athena z MIT, <application>&motif;</application> (na podstawie którego
|
|
zosta³ przygotowany zestaw elementów interfejsu graficznego µsoft.windows;;
|
|
wszystkie krawêdzie fazowane, trzy odcienie szaro¶ci), <application>OpenLook</application>
|
|
i inne.</para>
|
|
|
|
<para>Wiêkszo¶æ nowszych programów graficznych bêdzie zapewne wykorzystywaæ jeden ze wspó³czesnych
|
|
zestawów elementów interfejsu, jak np. Qt, wykorzystywany w <application>KDE</application>, b±d¼
|
|
GTK+, stosowany w projekcie <application>GNOME</application>. Pod tym wzglêdem,
|
|
istnieje pewne podobieñstwo w wygl±dzie i zachowaniu ¶rodowisk graficznych w systemach typu
|
|
&unix;, co z pewno¶ci± u³atwi pracê z systemem pocz±tkuj±cym u¿ytkownikom.</para>
|
|
</sect2>
|
|
</sect1>
|
|
|
|
<sect1 xml:id="x-install">
|
|
<title>Instalacja X11</title>
|
|
|
|
<para>Domy¶ln± implementacj± serwera X11 dla &os; jest
|
|
<application>&xorg;</application>. Jest on serwerem graficznym
|
|
o otwartym kodzie (open source) Systemu okien X przygotowanym przez X.Org
|
|
Foundation. Bazuje on na kodzie <application>&xfree86; 4.4RC2</application>
|
|
i X11R6.6. Wersj± <application>&xorg;</application> dostêpn± aktualnie
|
|
z kolekcji portów &os; jest &xorg.version;.</para>
|
|
|
|
<para>By skompilowaæ i zainstalowaæ <application>&xorg;</application>
|
|
z kolekcji portów wpisujemy:</para>
|
|
|
|
<screen>&prompt.root; <userinput>cd /usr/ports/x11/xorg</userinput>
|
|
&prompt.root; <userinput>make install clean</userinput></screen>
|
|
|
|
<note>
|
|
<para>Nim zaczniemy upewnijmy siê, ¿e dysponujemy 4 GB wolnej
|
|
przestrzeni na dysku na potrzeby kompilacji.</para>
|
|
</note>
|
|
|
|
<para>Alternatywnie, X11 mo¿e zostaæ zainstalowany z pakietów binarnych
|
|
za pomoc± &man.pkg.add.1;. W przypadku wykorzystania opcji zdalnego pobierania
|
|
pakietów z sieci przez &man.pkg.add.1; nale¿y pomin±æ numer wersji pakietu.
|
|
Program &man.pkg.add.1; automatycznie pobierze najnowsz± wersjê
|
|
aplikacji.</para>
|
|
|
|
<para>Zatem, by pobraæ i zainstalowaæ pakiet
|
|
<application>&xorg;</application> wystarczy wpisaæ:</para>
|
|
|
|
<screen>&prompt.root; <userinput>pkg_add -r xorg</userinput></screen>
|
|
|
|
<note><para>Powy¿sze polecenia zainstaluj± kompletne ¶rodowisko X11 zawieraj±ce serwery, klienty,
|
|
czcionki itd. Dostêpne s± równie¿ osobne pakiety i porty elementów X11.</para></note>
|
|
|
|
<para>Pozosta³a czê¶æ niniejszego rozdzia³u wyja¶nia jak skonfigurowaæ serwer X11 oraz jak
|
|
skonfigurowaæ wspomagaj±ce efektywno¶æ naszej pracy ¶rodowisko pulpitowe.</para>
|
|
</sect1>
|
|
|
|
<sect1 xml:id="x-config">
|
|
<info><title>Konfiguracja X11</title>
|
|
<authorgroup>
|
|
<author><personname><firstname>Christopher</firstname><surname>Shumway</surname></personname><contrib>Napisa³ </contrib></author>
|
|
</authorgroup>
|
|
</info>
|
|
|
|
|
|
|
|
<indexterm><primary>&xorg;</primary></indexterm>
|
|
<indexterm><primary>X11</primary></indexterm>
|
|
|
|
<sect2>
|
|
<title>Nim zaczniemy</title>
|
|
|
|
<para>Przed rozpoczêciem konfiguracji X11 potrzebne nam bêd± nastêpuj±ce
|
|
informacje o docelowym systemie:</para>
|
|
|
|
<itemizedlist>
|
|
<listitem><para>Parametry monitora</para></listitem>
|
|
<listitem><para>Rodzaj chipsetu karty graficznej</para></listitem>
|
|
<listitem><para>Rozmiar pamiêci karty graficznej</para></listitem>
|
|
</itemizedlist>
|
|
|
|
<indexterm><primary>czêstotliwo¶æ odchylania poziomego</primary></indexterm>
|
|
<indexterm><primary>czêstotliwo¶æ synchronizacji pionowej</primary></indexterm>
|
|
|
|
<para>Parametry monitora s± wykorzystywane przez X11 do okre¶lenia rozdzielczo¶ci
|
|
i czêstotliwo¶ci od¶wie¿ania ekranu, na jakich ma pracowaæ. Parametry te
|
|
mo¿na z regu³y odczytaæ z dokumentacji dostarczonej wraz z monitorem
|
|
b±d¼ ze strony producenta. Potrzebne s± dwa przedzia³y liczbowe: czêstotliwo¶æ
|
|
odchylania poziomego oraz czêstotliwo¶æ synchronizacji pionowej.</para>
|
|
|
|
<para>Od rodzaju chipsetu karty graficznej zale¿y który modu³ X11
|
|
wykorzysta do komunikacji z kart± graficzn±. W wiêkszo¶ci przypadków
|
|
mo¿liwe jest automatyczne wykrycie rodzaju chipsetu. Tym nie mniej
|
|
warto jest go znaæ, na wypadek gdyby autodetekcja nie powiod³a siê.</para>
|
|
|
|
<para>Rozmiar pamiêci karty graficznej wp³ywa bezpo¶rednio na rozdzielczo¶æ
|
|
i g³êbiê kolorów, przy których system bêdzie pracowa³. Informacja ta jest
|
|
istotna, by u¿ytkownik zna³ ograniczenia systemu w tym zakresie.</para>
|
|
</sect2>
|
|
|
|
<sect2>
|
|
<title>Konfiguracja X11</title>
|
|
|
|
<para>Konfiguracja X11 jest procesem sk³adaj±cym siê z kilku kroków.
|
|
Pierwszym z nich jest przygotowanie wstêpnego pliku konfiguracyjnego.
|
|
Wystarczy jako u¿ytkownik <systemitem class="username">root</systemitem> wpisaæ:</para>
|
|
|
|
<screen>&prompt.root; <userinput>Xorg -configure</userinput></screen>
|
|
|
|
<para>Wygeneruje to szkielet konfiguracji X11 w katalogu
|
|
<filename>/root</filename>, w pliku o nazwie
|
|
<filename>xorg.conf.new</filename> (niezale¿nie czy skorzystali¶my z &man.su.1;
|
|
czy zalogowali¶my siê bezpo¶rednio na konto, plik zostanie utworzony w katalogu
|
|
zdefiniowanym w zmiennej <envar>$HOME</envar> dla u¿ytkownika
|
|
<systemitem class="username">root</systemitem>). X11 spróbuje wykryæ parametry
|
|
sprzêtu graficznego zainstalowanego w komputerze
|
|
i zapisaæ plik konfiguracyjny, by przy starcie serwera X
|
|
by³y ³adowane w³a¶ciwe sterowniki dla wykrytego sprzêtu.</para>
|
|
|
|
<para>Kolejnym krokiem jest przetestowanie konfiguracji
|
|
i sprawdzenie czy <application>&xorg;</application> jest w stanie
|
|
wspó³pracowaæ ze sprzêtem graficznym w systemie. W tym celu
|
|
nale¿y wpisaæ:</para>
|
|
|
|
<screen>&prompt.root; <userinput>Xorg -config xorg.conf.new</userinput></screen>
|
|
|
|
<para>Je¶li na ekranie pojawi siê siatka z³o¿ona z czarnych i szarych elementów,
|
|
a tak¿e kursor myszy w kszta³cie litery X, oznaczaæ to bêdzie, ¿e X11 zosta³
|
|
skonfigurowany poprawnie. By wy³±czyæ ekran testowy wystarczy wcisn±æ kombinacjê
|
|
klawiszy
|
|
<keycombo action="simul">
|
|
<keycap>Ctrl</keycap>
|
|
<keycap>Alt</keycap>
|
|
<keycap>Backspace</keycap>
|
|
</keycombo>.</para>
|
|
|
|
<note><para>Je¶li oka¿e siê, ¿e kursor nie reaguje na ruchy myszy bêdziemy musieli wpierw
|
|
j± skonfigurowaæ. <xref linkend="mouse"/> rozdzia³u <quote>Instalacja &os;</quote>
|
|
zawiera szczegó³owe informacje na ten temat.</para></note>
|
|
|
|
<indexterm><primary>Dostrajanie X11</primary></indexterm>
|
|
|
|
<para>Nastêpnym krokiem jest dostrojenie konfiguracji pliku <filename>xorg.conf.new</filename>
|
|
do naszych upodobañ. Otwórzmy plik w edytorze tekstu, np.
|
|
w &man.emacs.1; b±d¼ &man.ee.1;. Wpierw powinni¶my dodaæ czêstotliwo¶ci
|
|
z jakimi mo¿e pracowaæ nasz monitor. Z regu³y okre¶lane s± jako czêstotliwo¶ci
|
|
synchronizacji pionowej i poziomej. Warto¶ci te s± dodawane
|
|
do pliku <filename>xorg.conf.new</filename> w sekcji
|
|
<literal>"Monitor"</literal>:</para>
|
|
|
|
<programlisting>Section "Monitor"
|
|
Identifier "Monitor0"
|
|
VendorName "Monitor Vendor"
|
|
ModelName "Monitor Model"
|
|
HorizSync 30-107
|
|
VertRefresh 48-120
|
|
EndSection</programlisting>
|
|
|
|
<para>S³ów kluczowych <literal>HorizSync</literal> i
|
|
<literal>VertRefresh</literal> mo¿e brakowaæ w pliku konfiguracyjnym.
|
|
Je¶li tak jest, mo¿na je ¶mia³o dodaæ wpisuj±c w³a¶ciw± warto¶æ czêstotliwo¶ci
|
|
odchylania poziomego zaraz po <literal>HorizSync</literal> oraz
|
|
warto¶æ czêstotliwo¶ci synchronizacji pionowej po <literal>VertRefresh</literal>.
|
|
W powy¿szym przyk³adzie warto¶ci te zosta³y wpisane.</para>
|
|
|
|
<para>X umo¿liwia równie¿ korzystanie z funkcji DPMS (Energy Star), je¶li dysponujemy
|
|
monitorem zgodnym z tym standardem. Program &man.xset.1; kontroluje limity czasowe
|
|
i mo¿e wymusiæ tryb oczekiwania, zawieszenia czy tryby wy³±czania. Je¶li chcemy
|
|
w³±czyæ funkcje DPMS dla naszego monitora, musimy dodaæ poni¿szy wiersz
|
|
w sekcji monitora:</para>
|
|
|
|
<programlisting>
|
|
Option "DPMS"</programlisting>
|
|
|
|
<indexterm>
|
|
<primary><filename>xorg.conf</filename></primary>
|
|
</indexterm>
|
|
|
|
<para>Maj±c wci±¿ otwarty w edytorze plik <filename>xorg.conf.new</filename>
|
|
wybierzmy domy¶ln±
|
|
rozdzielczo¶æ i g³êbiê kolorów. Parametry te definiowane s± w sekcji
|
|
<literal>"Screen"</literal>:</para>
|
|
|
|
<programlisting>Section "Screen"
|
|
Identifier "Screen0"
|
|
Device "Card0"
|
|
Monitor "Monitor0"
|
|
DefaultDepth 24
|
|
SubSection "Display"
|
|
Viewport 0 0
|
|
Depth 24
|
|
Modes "1024x768"
|
|
EndSubSection
|
|
EndSection</programlisting>
|
|
|
|
<para>S³owo kluczowe <literal>DefaultDepth</literal> odnosi siê do domy¶lnej g³êbi
|
|
kolorów. Opcja ta mo¿e byæ zmieniona za pomoc± parametru
|
|
<option>-depth</option> polecenia &man.Xorg.1;.
|
|
S³owo kluczowe <literal>Modes</literal> odnosi siê do rozdzielczo¶ci, w której
|
|
ma pracowaæ serwer X dla danej g³êbi kolorów. Nale¿y zwróciæ uwagê, i¿ dostêpne
|
|
s± jedynie standardowe tryby VESA, zgodne ze sprzêtem graficznym instalowanym w danym
|
|
systemie. W powy¿szym przyk³adzie, domy¶lna g³êbia kolorów to dwadzie¶cia cztery
|
|
bity na piksel. Przy tej g³êbi dostêpna jest rozdzielczo¶æ
|
|
1024 na 768 pikseli.</para>
|
|
|
|
<para>Mo¿emy w koñcu zapisaæ plik konfiguracyjny i sprawdziæ go wykorzystuj±c
|
|
podany powy¿ej tryb testowy.</para>
|
|
|
|
<note>
|
|
<para>Jednym z pomocnych narzêdzi w radzeniu sobie z problemami
|
|
s± pliki dzienników X11, zawieraj±ce informacje odno¶nie ka¿dego
|
|
urz±dzenia, do którego jest pod³±czony serwer X11.
|
|
Nazwy plików dzienników <application>&xorg;</application> wykorzystuj±
|
|
format <filename>/var/log/Xorg.0.log</filename>. Dok³adna nazwa pliku
|
|
dziennika mo¿e byæ ró¿na w zakresie od <filename>Xorg.0.log</filename> do
|
|
<filename>Xorg.8.log</filename>.</para>
|
|
</note>
|
|
|
|
<para>Je¶li test wypad³ dobrze, nale¿y zainstalowaæ plik konfiguracyjny
|
|
w miejscu gdzie &man.Xorg.1; bêdzie
|
|
w stanie go znale¼æ. Z regu³y jest to <filename>/etc/X11/xorg.conf</filename>
|
|
lub <filename>/usr/X11R6/etc/X11/xorg.conf</filename>.</para>
|
|
|
|
<screen>&prompt.root; <userinput>cp xorg.conf.new /etc/X11/xorg.conf</userinput></screen>
|
|
|
|
<para>Proces konfiguracji X11 dobieg³ koñca. <application>&xorg;</application>
|
|
mo¿na uruchomiæ za pomoc± pomoc± polecenia &man.startx.1;.
|
|
Serwer X11 mo¿e byæ równie¿ uruchamiany
|
|
wykorzystuj±c &man.xdm.1;.</para>
|
|
|
|
<note><para>Dostêpny jest równie¿ graficzny konfigurator -
|
|
&man.xorgcfg.1; -
|
|
dostarczany razem z dystrybucj± X11. Pozwala on nam interaktywnie zdefiniowaæ
|
|
nasz± konfiguracjê wybieraj±c odpowiednie sterowniki i ustawienia.
|
|
Program ten mo¿na uruchomiæ z konsoli wpisuj±c polecenie
|
|
<command>xorgcfg -textmode</command>. Wiêcej szczegó³ów zawiera
|
|
strona podrêcznika systemowego &man.xorgcfg.1;.</para>
|
|
|
|
<para>Istnieje równie¿, jako alternatywa, program &man.xorgconfig.1;,
|
|
bêd±cy aplikacj± konsolow±, mniej przyjazn± dla pocz±tkuj±cych u¿ytkowników,
|
|
jednak¿e przydatn± w sytuacjach gdy inne narzêdzia nie dzia³aj±
|
|
poprawnie.</para></note>
|
|
|
|
</sect2>
|
|
|
|
<sect2>
|
|
<title>Konfiguracja zaawansowana</title>
|
|
|
|
<sect3>
|
|
<title>Konfiguracja z chipsetem graficznym &intel; i810</title>
|
|
|
|
<indexterm><primary>chipset graficzny Intel i810</primary></indexterm>
|
|
|
|
<para>Konfiguracja ze zintegrowanym chipsetem &intel; i810 wymaga wykorzystania
|
|
interfejsu programowego AGP <filename>agpgart</filename> do obs³ugi karty
|
|
w X11. Wiêcej informacji mo¿na znale¼æ w podrêczniku systemowym sterownika
|
|
&man.agp.4;.</para>
|
|
|
|
<para>Pozwoli to nam skonfigurowaæ nasz± kartê graficzn± jak ka¿d± inn±.
|
|
W tym momencie nale¿y zwróciæ uwagê na fakt, i¿ w systemach bez &man.agp.4;
|
|
wkompilowanego w j±dro, próba za³adowania modu³u za pomoc±
|
|
&man.kldload.8; nie powiedzie siê. Sterownik ten musi byæ obecny
|
|
w j±drze w trakcie uruchamiania systemu poprzez wkompilowanie go
|
|
b±d¼ za³adowanie za pomoc± <filename>/boot/loader.conf</filename>.</para>
|
|
</sect3>
|
|
|
|
<sect3>
|
|
<title>Dodanie p³askiego monitora szerokok±tnego</title>
|
|
|
|
<indexterm><primary>konfiguracja p³askiego monitora szerokok±tnego</primary></indexterm>
|
|
|
|
<para>Sekcja ta zak³ada, ¿e posiadamy odrobinê wiedzy o zaawansowanej
|
|
konfiguracji X11. Je¶li próby wykorzystania opisanych wy¿ej standardowych
|
|
narzêdzi konfiguracyjnych nie powiod³y siê, w plikach dzienników znajdziemy
|
|
dostateczn± ilo¶æ informacji pomocnych w uruchomieniu X z monitorem
|
|
szerokok±tnym. Bêdziemy musieli wykorzystaæ dowolny edytor teksu.</para>
|
|
|
|
<para>Obecne formaty szerokok±tne (WSXGA, WSXGA+, WUXGA, WXGA, WXGA+, itd.)
|
|
obs³uguj± formaty 16:10 oraz 10:9 b±d¼ o innych proporcjach obrazu, które
|
|
mog± stworzyæ problemy w trakcie konfiguracji X. Niektórymi z powszechnie
|
|
wykorzystywanych rozdzielczo¶ci ekranu dla proporcji 16:10 s±:</para>
|
|
|
|
<itemizedlist>
|
|
<listitem><para>2560x1600</para></listitem>
|
|
<listitem><para>1920x1200</para></listitem>
|
|
<listitem><para>1680x1050</para></listitem>
|
|
<listitem><para>1440x900</para></listitem>
|
|
<listitem><para>1280x800</para></listitem>
|
|
</itemizedlist>
|
|
|
|
<para>W pewnym momencie bêdzie to tak proste jak dodanie której¶ z tych
|
|
rozdzielczo¶ci jako mo¿liwych trybów <literal>Mode</literal> w
|
|
<literal>Section "Screen"</literal>, jak np.:</para>
|
|
|
|
<programlisting>Section "Screen"
|
|
Identifier "Screen0"
|
|
Device "Card0"
|
|
Monitor "Monitor0"
|
|
DefaultDepth 24
|
|
SubSection "Display"
|
|
Viewport 0 0
|
|
Depth 24
|
|
Modes "1680x1050"
|
|
EndSubSection
|
|
EndSection</programlisting>
|
|
|
|
<para>Tym nie mniej <application>&xorg;</application> jest na tyle sprytny,
|
|
¿e potrafiæ pozyskaæ informacje o rozdzielczo¶ci ekranu monitora szerokok±tnego
|
|
za pomoc± I2C/DDC w taki sposób, ¿e wie jakie rozdzielczo¶ci potrafi obs³u¿yæ
|
|
monitor w kwestii czêstotliwo¶ci i rozdzielczo¶æ.</para>
|
|
|
|
<para>Je¶li odpowiednie wpisy <literal>ModeLine</literal> nie istniej± w sterownikach,
|
|
bêdziemy musieli podpowiedzieæ co nieco serwerowi <application>&xorg;</application>.
|
|
Z pliku <filename>/var/log/Xorg.0.log</filename> mo¿emy wydobyæ dostateczn±
|
|
ilo¶æ informacji, by móc rêcznie stworzyæ poprawnie obs³ugiwany
|
|
<literal>ModeLine</literal>. Wystarczy odnale¼æ zapis podobny do:</para>
|
|
|
|
<programlisting>(II) MGA(0): Supported additional Video Mode:
|
|
(II) MGA(0): clock: 146.2 MHz Image Size: 433 x 271 mm
|
|
(II) MGA(0): h_active: 1680 h_sync: 1784 h_sync_end 1960 h_blank_end 2240 h_border: 0
|
|
(II) MGA(0): v_active: 1050 v_sync: 1053 v_sync_end 1059 v_blanking: 1089 v_border: 0
|
|
(II) MGA(0): Ranges: V min: 48 V max: 85 Hz, H min: 30 H max: 94 kHz, PixClock max 170 MHz</programlisting>
|
|
|
|
<para>Jest to tzw. informacja EDID. Stworzenie na jej podstawie
|
|
<literal>ModeLine</literal> jest zaledwie kwesti±
|
|
wpisania we w³a¶ciwej kolejno¶ci kilku liczb:</para>
|
|
|
|
<programlisting>ModeLine <name> <clock> <4 horiz. timings> <4 vert. timings></programlisting>
|
|
|
|
<para>Tak wiêc wpis <literal>ModeLine</literal> w <literal>Section "Monitor"</literal>
|
|
dla tego przyk³adu wygl±da³by nastêpuj±co:</para>
|
|
|
|
<programlisting>Section "Monitor"
|
|
Identifier "Monitor1"
|
|
VendorName "Bigname"
|
|
ModelName "BestModel"
|
|
ModeLine "1680x1050" 146.2 1680 1784 1960 2240 1050 1053 1059 1089
|
|
Option "DPMS"
|
|
EndSection</programlisting>
|
|
|
|
<para>Po tych kilku prostych zmianach X powinien zacz±æ dzia³aæ poprawnie
|
|
z naszym szerokok±tnym monitorem.</para>
|
|
</sect3>
|
|
</sect2>
|
|
</sect1>
|
|
|
|
<sect1 xml:id="x-fonts">
|
|
<info><title>Korzystanie z czcionek w X11</title>
|
|
<authorgroup>
|
|
<author><personname><firstname>Murray</firstname><surname>Stokely</surname></personname><contrib>Napisa³ </contrib></author>
|
|
</authorgroup>
|
|
</info>
|
|
|
|
|
|
<sect2 xml:id="type1">
|
|
<title>Czcionki Type1</title>
|
|
<para>Czcionki dostarczane razem z X11 s± dalekie od idealnych dla typowych
|
|
aplikacji biurowych. Du¿e czcionki sprawiaj± wra¿enie postrzêpionych
|
|
i ma³o profesjonalnych. Natomiast, ma³e czcionki w <application>&netscape;</application>
|
|
s± ca³kowicie nieczytelne. Tym nie mniej, dostêpnych jest kilka darmowych, wysokiej jako¶ci
|
|
czcionek Type1 (&postscript;), gotowych do u¿ycia z X11. Na przyk³ad,
|
|
kolekcja czcionek URW (<package>x11-fonts/urwfonts</package>) zawiera
|
|
wysokiej jako¶ci wersje standardowych czcionek type1 (<trademark class="registered">Times
|
|
Roman</trademark>, <trademark class="registered">Helvetica</trademark>, <trademark class="registered">Palatino</trademark> i innych). Kolekcja Freefonts
|
|
(<package>x11-fonts/freefonts</package>) to wiele dodatkowych czcionek,
|
|
przy czym wiêkszo¶æ z nich przewidzianych jest do u¿ycia z oprogramowaniem graficznym,
|
|
jak np. <application>Gimp</application>, tym samym nie s± przygotowane do wykorzystania
|
|
jako czcionki do aplikacji. Dodatkowo, przy minimum wysi³ku, mo¿na skonfigurowaæ X11,
|
|
by korzysta³ z czcionek &truetype;. Wiêcej szczegó³ów znale¼æ mo¿na w podrêczniku systemowym
|
|
&man.X.7; lub w czê¶ci <link linkend="truetype">po¶wiêconej czcionkom &truetype;</link>.</para>
|
|
|
|
<para>By zainstalowaæ kolekcje czcionek Type1 z portów, nale¿y wpisaæ
|
|
nastêpuj±ce polecenia:</para>
|
|
|
|
<screen>&prompt.root; <userinput>cd /usr/ports/x11-fonts/urwfonts</userinput>
|
|
&prompt.root; <userinput>make install clean</userinput></screen>
|
|
|
|
<para>Analogicznie postêpujemy z czcionkami freefont b±d¼ innymi kolekcjami. Aby serwer X
|
|
wykry³ zainstalowane czcionki, nale¿y dodaæ odpowiedni wpis do pliku konfiguracji
|
|
serwera (<filename>/etc/X11/xorg.conf</filename>) postaci:</para>
|
|
|
|
<programlisting>FontPath "/usr/X11R6/lib/X11/fonts/URW/"</programlisting>
|
|
|
|
<para>Alternatywn± metod± jest wpisanie w trakcie sesji X:</para>
|
|
|
|
<screen>&prompt.user; <userinput>xset fp+ /usr/X11R6/lib/X11/fonts/URW</userinput>
|
|
&prompt.user; <userinput>xset fp rehash</userinput></screen>
|
|
|
|
<para>O ile rozwi±zanie to równie¿ przyniesie po¿±dany efekt, o tyle dokonane w ten sposób
|
|
zmiany zostan± stracone po zakoñczeniu sesji X. Oczywi¶cie powy¿sze polecenia mo¿na dodaæ do
|
|
pliku startowego (<filename>~/.xinitrc</filename> dla typowej sesji <command>startx</command>
|
|
b±d¼ pliku <filename>~/.xsession</filename> przy logowaniu siê za pomoc± graficznego
|
|
mened¿era logowania, jak np. <application>XDM</application>). Trzeci± metod± jest
|
|
skorzystanie z nowego pliku <filename>/usr/X11R6/etc/fonts/local.conf</filename>:
|
|
szczegó³y w czê¶ci po¶wiêconej <link linkend="antialias">wyg³adzaniu</link>.
|
|
</para>
|
|
</sect2>
|
|
|
|
<sect2 xml:id="truetype">
|
|
<title>Czcionki &truetype;</title>
|
|
|
|
<indexterm><primary>TrueType</primary></indexterm>
|
|
<indexterm><primary>czcionki</primary>
|
|
<secondary>TrueType</secondary>
|
|
</indexterm>
|
|
|
|
<para><application>&xorg;</application>
|
|
posiada wbudowan± obs³ugê czcionek &truetype;. Istniej± dwa modu³y, które mog± aktywowaæ
|
|
tê funkcjê. W przyk³adzie wykorzystany zosta³ modu³ freetype, z uwagi na wiêksz± spójno¶æ
|
|
z innymi wewnêtrznymi elementami wy¶wietlaj±cymi czcionki. By w³±czyæ modu³ freetype,
|
|
wystarczy dodaæ poni¿szy wiersz do sekcji <literal>"Module"</literal> pliku
|
|
<filename>/etc/X11/xorg.conf</filename>.</para>
|
|
|
|
<programlisting>Load "freetype"</programlisting>
|
|
|
|
<para>Teraz musimy utworzyæ katalog dla czcionek &truetype; (na przyk³ad
|
|
<filename>/usr/X11R6/lib/X11/fonts/TrueType</filename>) i skopiowaæ wszystkie
|
|
czcionki do tego katalogu. Nale¿y pamiêtaæ, ¿e czcionki &truetype;
|
|
nie mog± byæ bezpo¶rednio skopiowane z systemu &macintosh;, by mo¿liwe by³o
|
|
wykorzystanie ich z X11; musz± byæ w formacie &unix;/&ms-dos;/&windows;. Po skopiowaniu
|
|
plików nale¿y wykorzystaæ <application>ttmkfdir</application> do stworzenia pliku
|
|
<filename>fonts.dir</filename>, by poinformowaæ X, ¿e zosta³y zainstalowane nowe
|
|
czcionki. Program <command>ttmkfdir</command> dostêpny jest z kolekcji portów
|
|
FreeBSD jako <package>x11-fonts/ttmkfdir</package>.</para>
|
|
|
|
<screen>&prompt.root; <userinput>cd /usr/X11R6/lib/X11/fonts/TrueType</userinput>
|
|
&prompt.root; <userinput>ttmkfdir -o fonts.dir</userinput></screen>
|
|
|
|
<para>Na koniec musimy dodaæ katalog &truetype; do ¶cie¿ki czcionek. Robimy to analogicznie
|
|
jak w przypadku czcionek <link linkend="type1">Type1</link>, za pomoc± polecenia</para>
|
|
|
|
<screen>&prompt.user; <userinput>xset fp+ /usr/X11R6/lib/X11/fonts/TrueType</userinput>
|
|
&prompt.user; <userinput>xset fp rehash</userinput></screen>
|
|
|
|
<para>b±d¼ dodaj±c wiersz <literal>FontPath</literal> do pliku
|
|
<filename>xorg.conf</filename>.</para>
|
|
|
|
<para>Gotowe. Teraz <application>&netscape;</application>,
|
|
<application>Gimp</application>,
|
|
<application>&staroffice;</application> i wszystkie inne aplikacje X
|
|
powinny rozpoznawaæ zainstalowane czcionki &truetype;. Bardzo ma³e czcionki
|
|
(jak np. tekst na stronie WWW przy ustawionej wysokiej rozdzielczo¶ci
|
|
ekranu) oraz bardzo du¿e (w <application>&staroffice;</application>)
|
|
bêd± wygl±da³y zdecydowanie lepiej.</para>
|
|
</sect2>
|
|
|
|
<sect2 xml:id="antialias">
|
|
<info><title>Wyg³adzane czcionki</title>
|
|
<authorgroup>
|
|
<author><personname><firstname>Joe Marcus</firstname><surname>Clarke</surname></personname><contrib>Zaktualizowa³ </contrib></author>
|
|
</authorgroup>
|
|
</info>
|
|
|
|
|
|
<indexterm><primary>wyg³adzane czcionki</primary></indexterm>
|
|
<indexterm><primary>czcionki</primary>
|
|
<secondary>wyg³adzane</secondary></indexterm>
|
|
|
|
<para>Wyg³adzanie (anti-aliasing) dostêpne by³o w X11
|
|
od <application>&xfree86;</application> 4.0.2. Jednak¿e konfiguracja
|
|
czcionek by³a niezmiernie nieporêczna do ukazania siê
|
|
<application>&xfree86;</application> 4.3.0.
|
|
Pocz±wszy od tej w³a¶nie wersji, wszystkie czcionki w X11 dostêpne
|
|
w katalogach <filename>/usr/X11R6/lib/X11/fonts/</filename> oraz
|
|
<filename>~/.fonts/</filename> s± automatycznie dostêpne
|
|
dla aplikacji korzystaj±cych z wyg³adzania Xft. Nie wszystkie aplikacje
|
|
potrafi± korzystaæ z Xft, lecz wiele z czasem otrzyma³o wsparcie Xft.
|
|
Przyk³adami aplikacji korzystaj±cych z Xft s± Qt 2.3 i pó¼niejsze (pakiet
|
|
narzêdzi graficznych dla ¶rodowiska <application>KDE</application>),
|
|
GTK+ 2.0 i pó¼niejsze (pakiet narzêdzi graficznych dla ¶rodowiska
|
|
<application>GNOME</application> desktop) oraz
|
|
<application>Mozilla</application> 1.2 i pó¼niejsze.
|
|
</para>
|
|
|
|
<para>By móc kontrolowaæ, które czcionki bêd± wyg³adzane b±d¼ skonfigurowaæ
|
|
w³a¶ciwo¶ci wyg³adzania, nale¿y stworzyæ (b±d¼ zmodyfikowaæ, je¶li istnieje)
|
|
plik <filename>/usr/X11R6/etc/fonts/local.conf</filename>. Wykorzystuj±c
|
|
ten plik mo¿emy dostroiæ kilka zaawansowanych opcji systemu czcionek Xft,
|
|
jednak¿e rozdzia³ ten skupia siê jedynie na kilku podstawowych funkcjach.
|
|
Wiêcej szczegó³ów znale¼æ mo¿na w podrêczniku systemowym
|
|
&man.fonts-conf.5;.</para>
|
|
|
|
<indexterm><primary>XML</primary></indexterm>
|
|
|
|
<para>W pliku tym stosowany jest format kodu XML. Przy jego edycji nale¿y
|
|
pamiêtaæ o w³a¶ciwym zamykaniu wszystkich znaczników. Zaczyna siê on
|
|
od typowego nag³ówka XML oraz definicji DOCTYPE. Nastêpnym w kolejno¶ci
|
|
jest znacznik <literal><fontconfig></literal>:</para>
|
|
|
|
<programlisting>
|
|
<?xml version="1.0"?>
|
|
<!DOCTYPE fontconfig SYSTEM "fonts.dtd">
|
|
<fontconfig>
|
|
</programlisting>
|
|
|
|
<para>Jak ju¿ to zosta³o wcze¶niej powiedziane, wszystkie czcionki w katalogach
|
|
<filename>/usr/X11R6/lib/X11/fonts/</filename> oraz
|
|
<filename>~/.fonts/</filename> s± automatycznie dostêpne dla aplikacji
|
|
korzystaj±cych z Xft. Je¶li natomiast chcemy dodaæ inny katalog nie bêd±cy
|
|
podkatalogiem ¿adnego z powy¿szych, musimy dodaæ do pliku
|
|
<filename>/usr/X11R6/etc/fonts/local.conf</filename> wiersz podobny
|
|
do poni¿szego:</para>
|
|
|
|
<programlisting><dir>/¶cie¿ka/do/moich/czcionek</dir></programlisting>
|
|
|
|
<para>Po dodaniu nowych czcionek, a szczególnie nowych katalogów, powinni¶my uruchomiæ
|
|
poni¿sze polecenie, by przebudowaæ bufor informacji o czcionkach:</para>
|
|
|
|
<screen>&prompt.root; <userinput>fc-cache -f</userinput></screen>
|
|
|
|
<para>Wyg³adzanie sprawia, ¿e brzegi czcionek staj± siê lekko zamazane, dziêki czemu
|
|
ma³e litery s± bardziej czytelne, a du¿e pozbawione efektu <quote>schodków</quote>.
|
|
Mo¿e jednak prowadziæ do zmêczenia oczu gdy zostanie u¿yte w stosunku do liter
|
|
o normalnej wieko¶ci. By wy³±czyæ wyg³adzanie czcionek o rozmiarze mniejszym
|
|
ni¿ 14 punktów, nale¿y dodaæ poni¿sze wiersze do pliku konfiguracyjnego:</para>
|
|
|
|
<programlisting> <match target="font">
|
|
<test name="size" compare="less">
|
|
<double>14</double>
|
|
</test>
|
|
<edit name="antialias" mode="assign">
|
|
<bool>false</bool>
|
|
</edit>
|
|
</match>
|
|
<match target="font">
|
|
<test name="pixelsize" compare="less" qual="any">
|
|
<double>14</double>
|
|
</test>
|
|
<edit mode="assign" name="antialias">
|
|
<bool>false</bool>
|
|
</edit>
|
|
</match></programlisting>
|
|
|
|
<indexterm><primary>czcionki</primary>
|
|
<secondary>odstêpy</secondary></indexterm>
|
|
|
|
<para>Korzystaj±c z wyg³adzania mo¿e siê okazaæ, i¿ równie¿ odstêpy pomiêdzy literami
|
|
niektórych czcionek o sta³ej szeroko¶ci s± niew³a¶ciwe. Ma to miejsce szczególnie
|
|
w przypadku <application>KDE</application>. Jedynym rozwi±zaniem
|
|
tego problemu jest wymuszenie sta³ego odstêpu o warto¶ci 100 dla danych czcionek.
|
|
W tym celu musimy wpisaæ:</para>
|
|
|
|
<programlisting> <match target="pattern" name="family">
|
|
<test qual="any" name="family">
|
|
<string>fixed</string>
|
|
</test>
|
|
<edit name="family" mode="assign">
|
|
<string>mono</string>
|
|
</edit>
|
|
</match>
|
|
<match target="pattern" name="family">
|
|
<test qual="any" name="family">
|
|
<string>console</string>
|
|
</test>
|
|
<edit name="family" mode="assign">
|
|
<string>mono</string>
|
|
</edit>
|
|
</match></programlisting>
|
|
|
|
<para>(powy¿sze deklaruje inne typowe nazwy czcionek o sta³ej szeroko¶ci jako
|
|
<literal>"mono"</literal>), a nastêpnie:</para>
|
|
|
|
<programlisting> <match target="pattern" name="family">
|
|
<test qual="any" name="family">
|
|
<string>mono</string>
|
|
</test>
|
|
<edit name="spacing" mode="assign">
|
|
<int>100</int>
|
|
</edit>
|
|
</match> </programlisting>
|
|
|
|
<para>Niektóre czcionki, jak np. Helvetica, mog± stwarzaæ problemy je¶li zostan±
|
|
poddane wyg³adzaniu. Z regu³y daje to efekt czcionki przeciêtej pionowo na pó³.
|
|
W najgorszym wypadku, mo¿e prowadziæ to do za³amania aplikacji typu
|
|
<application>Mozilla</application>. By tego unikn±æ, warto dodaæ poni¿sze
|
|
do pliku <filename>local.conf</filename>:</para>
|
|
|
|
<programlisting> <match target="pattern" name="family">
|
|
<test qual="any" name="family">
|
|
<string>Helvetica</string>
|
|
</test>
|
|
<edit name="family" mode="assign">
|
|
<string>sans-serif</string>
|
|
</edit>
|
|
</match> </programlisting>
|
|
|
|
<para>Skoñczywszy edycjê <filename>local.conf</filename> upewnijmy siê,
|
|
¿e plik koñczy siê znacznikiem <literal></fontconfig></literal>.
|
|
Bez tego mo¿e siê okazaæ, ¿e nasze zmiany zostan± zignorowane.</para>
|
|
|
|
<para>Korzystanie z domy¶lnego zestawu czcionek, dostêpnego wraz z X11,
|
|
nie jest wskazane je¶li chodzi o wyg³adzanie. Zdecydowanie lepszy
|
|
zestaw domy¶lnych czcionek zawiera port
|
|
<package>x11-fonts/bitstream-vera</package>.
|
|
Port ten zainstaluje równie¿ plik
|
|
<filename>/usr/X11R6/etc/fonts/local.conf</filename> je¶li
|
|
jeszcze go nie mamy. Je¶li natomiast istnieje ju¿ taki plik
|
|
w systemie, stworzony zostanie plik
|
|
<filename>/usr/X11R6/etc/fonts/local.conf-vera</filename>. Wystarczy
|
|
do³±czyæ zawarto¶æ tego pliku do
|
|
<filename>/usr/X11R6/etc/fonts/local.conf</filename>, by czcionki
|
|
Bitstream automatycznie zast±pi³y domy¶lne czcionki
|
|
X11 Serif, Sans Serif i Monospaced.</para>
|
|
|
|
<para>Na koniec, u¿ytkownicy mog± dodaæ swoj± konfiguracjê poprzez w³asny
|
|
plik <filename>.fonts.conf</filename>. W tym celu ka¿dy u¿ytkownik
|
|
mo¿e stworzyæ i zmodyfikowaæ plik <filename>~/.fonts.conf</filename>.
|
|
Równie¿ ten plik wykorzystuje format XML.</para>
|
|
|
|
<indexterm><primary>monitor LCD</primary></indexterm>
|
|
<indexterm><primary>czcionki</primary>
|
|
<secondary>monitor LCD</secondary></indexterm>
|
|
|
|
<para>Ostatnia rzecz: osoby korzystaj±ce z monitorów LCD mog± pragn±æ
|
|
zastosowaæ wyg³adzanie podpikselowe. W skrócie, w metodzie tej
|
|
czerwone, zielone i niebieskie komponenty (oddzielone w p³aszczy¼nie
|
|
poziomej) traktowane s± oddzielnie, co poprawia rozdzielczo¶æ
|
|
poziom± i przynosi radykalne efekty. By w³±czyæ wyg³adzanie podpikselowe
|
|
nale¿y dodaæ poni¿szy wiersz do pliku <filename>local.conf</filename>:</para>
|
|
|
|
<programlisting>
|
|
<match target="font">
|
|
<test qual="all" name="rgba">
|
|
<const>unknown</const>
|
|
</test>
|
|
<edit name="rgba" mode="assign">
|
|
<const>rgb</const>
|
|
</edit>
|
|
</match>
|
|
</programlisting>
|
|
|
|
<note><para>Zale¿nie od typu monitora, mo¿e siê okazaæ, ¿e bêdziemy musieli zast±piæ
|
|
<literal>rgb</literal> warto¶ciami <literal>bgr</literal>,
|
|
<literal>vrgb</literal> lub <literal>vbgr</literal>: poeksperymentujmy i sprawd¼my
|
|
co da najlepszy efekt.</para></note>
|
|
|
|
<indexterm>
|
|
<primary>Mozilla</primary>
|
|
<secondary>wy³±czenie wyg³adzanych czcionek</secondary>
|
|
</indexterm>
|
|
|
|
<para>Wyg³adzanie powinno byæ aktywne przy nastêpnym uruchomieniu
|
|
serwera X. Tym nie mniej, programy musz± zostaæ poinformowane,
|
|
by z niego korzystaæ. W chwili obecnej pakiet narzêdzi Qt
|
|
korzysta z wyg³adzania czcionek, tym samym równie¿ i ca³e ¶rodowisko
|
|
<application>KDE</application>. GTK+ oraz <application>GNOME</application>
|
|
równie¿ mo¿na skonfigurowaæ do pracy z wyg³adzanymi czcionkami poprzez
|
|
aplet <quote>Font</quote> (<xref linkend="x11-wm-gnome-antialias"/>
|
|
zawiera szczegó³owy opis). Domy¶lnie, <application>Mozilla</application>
|
|
1.2 i pó¼niejsze bêd± automatycznie korzystaæ z wyg³adzania.
|
|
By wy³±czyæ tê opcjê, nale¿y ponownie skompilowaæ program z parametrem
|
|
<varname>-DWITHOUT_XFT</varname>.</para>
|
|
</sect2>
|
|
</sect1>
|
|
|
|
<sect1 xml:id="x-xdm">
|
|
<info><title>Mened¿er pulpitów X</title>
|
|
<authorgroup>
|
|
<author><personname><firstname>Seth</firstname><surname>Kingsley</surname></personname><contrib>Napisa³ </contrib></author>
|
|
</authorgroup>
|
|
</info>
|
|
|
|
<sect2>
|
|
<title>Omówienie</title>
|
|
|
|
<indexterm><primary>Mened¿er pulpitów XDM</primary></indexterm>
|
|
<para>Mened¿er pulpitów X (ang. X Display Manager <application>XDM</application>) jest
|
|
opcjonaln± czê¶ci± Systemu okien X, wykorzystywan± do zarz±dzania sesjami logowania.
|
|
Znajduje on zastosowanie w kilku typach sytuacji, w³±czaj±c w to zarówno
|
|
minimalistyczne <quote>Terminale X</quote>, komputery prywatne, jak równie¿ ogromne
|
|
sieciowe serwery graficzne. Z uwagi na fakt, i¿ System okien X jest niezale¿ny
|
|
od wykorzystywanej sieci jak i protoko³u, istnieje wiele mo¿liwych konfiguracji
|
|
klientów i serwerów na ró¿nych maszynach po³±czonych ze sob±
|
|
za pomoc± sieci. <application>XDM</application> dostarcza graficznego interfejsu
|
|
pozwalaj±cego wybraæ, z którym serwerem siê po³±czymy, jak i przeprowadziæ autoryzacjê,
|
|
np. za pomoc± kombinacji loginu i has³a.</para>
|
|
|
|
<para><application>XDM</application> mo¿na postrzegaæ jako narzêdzie dostarczaj±ce
|
|
u¿ytkownikowi takich samych funkcjonalno¶ci jak &man.getty.8; (szczegó³owy opis zawiera
|
|
<xref linkend="term-config"/>). Oznacza to, ¿e to w³a¶nie mened¿er pulpitów
|
|
w imieniu u¿ytkownika dokonuje logowania do systemu i uruchamia mened¿era sesji
|
|
(z regu³y mened¿era okien). Nastêpnie, <application>XDM</application> oczekuje
|
|
a¿ program zakoñczy dzia³anie, sygnalizuj±c tym samym, ¿e u¿ytkownik skoñczy³ pracê
|
|
i mened¿er pulpitów powinien go wylogowaæ z systemu. W tym momencie
|
|
<application>XDM</application> mo¿e ponownie wy¶wietliæ ekran logowania
|
|
i wyboru ¶rodowiska graficznego oczekuj±æ na kolejnego u¿ytkownika.</para>
|
|
</sect2>
|
|
|
|
<sect2>
|
|
<title>Korzystanie z XDM</title>
|
|
|
|
<para>Demon <application>XDM</application> znajduje siê
|
|
w <filename>/usr/X11R6/bin/xdm</filename>. Program ten mo¿e zostaæ
|
|
uruchomiony w dowolnej chwili przez u¿ytkownika <systemitem class="username">root</systemitem>
|
|
i od razu rozpocznie zarz±dzanie ekranami X w lokalnym systemie.
|
|
Je¶li jednak <application>XDM</application> ma byæ uruchamiany przy ka¿dym
|
|
starcie systemu, najlepszym rozwi±zaniem jest dodanie odpowiedniego wpisu
|
|
do pliku <filename>/etc/ttys</filename>. <xref linkend="term-etcttys"/> zawiera wiêcej informacji odno¶nie formatu i wykorzystania
|
|
tego pliku. W domy¶lnej wersji plik <filename>/etc/ttys</filename> zawiera wiersz
|
|
uruchamiaj±cy demona <application>XDM</application> w wirtualnym terminalu:</para>
|
|
|
|
<screen>ttyv8 "/usr/X11R6/bin/xdm -nodaemon" xterm off secure</screen>
|
|
|
|
<para>Domy¶lnie, wiersz ten jest nieaktywny. By go uaktywniæ nale¿y zmieniæ zawarto¶æ 5
|
|
kolumny z <literal>off</literal> na <literal>on</literal> i ponownie uruchomiæ &man.init.8;
|
|
wykorzystuj±æ wskazówki z <xref linkend="term-hup"/>. Pierwsza kolumna - nazwa terminala,
|
|
którym bêdzie zarz±dza³ dany program - to <literal>ttyv8</literal>. Oznacza to,
|
|
¿e <application>XDM</application> bêdzie pracowa³ na dziewi±tny wirtualnym
|
|
terminalu.</para>
|
|
</sect2>
|
|
|
|
<sect2>
|
|
<title>Konfiguracja XDM</title>
|
|
|
|
<para>W katalogu <filename>/usr/X11R6/lib/X11/xdm</filename> znajduj± siê pliki konfiguracyjne
|
|
<application>XDM</application>. Pliki te mo¿na wykorzystaæ do zmiany zachowania i wygl±du
|
|
mened¿era ekranów. Z regu³y s± to nastêpuj±ce pliki:</para>
|
|
|
|
<informaltable frame="none" pgwide="1">
|
|
<tgroup cols="2">
|
|
<thead>
|
|
<row>
|
|
<entry>Plik</entry>
|
|
<entry>Opis</entry>
|
|
</row>
|
|
</thead>
|
|
|
|
<tbody>
|
|
<row>
|
|
<entry><filename>Xaccess</filename></entry>
|
|
<entry>Zestaw regu³ autoryzacji klientów.</entry>
|
|
</row>
|
|
|
|
<row>
|
|
<entry><filename>Xresources</filename></entry>
|
|
<entry>Domy¶lne warto¶ci zasobów X.</entry>
|
|
</row>
|
|
|
|
<row>
|
|
<entry><filename>Xservers</filename></entry>
|
|
<entry>Lista zdalnych i lokalnych ekranów do zarz±dzania.</entry>
|
|
</row>
|
|
|
|
<row>
|
|
<entry><filename>Xsession</filename></entry>
|
|
<entry>Domy¶lny skrypt sesji logowania.</entry>
|
|
</row>
|
|
|
|
<row>
|
|
<entry><filename>Xsetup_</filename>*</entry>
|
|
<entry>Skrypt uruchamiaj±cy aplikacje przed interfejsem logowania.</entry>
|
|
</row>
|
|
|
|
<row>
|
|
<entry><filename>xdm-config</filename></entry>
|
|
<entry>Konfiguracja globalna dla wszystkich ekranów danej maszynie.</entry>
|
|
</row>
|
|
|
|
<row>
|
|
<entry><filename>xdm-errors</filename></entry>
|
|
<entry>B³êdy generowane przez program serwera.</entry>
|
|
</row>
|
|
|
|
<row>
|
|
<entry><filename>xdm-pid</filename></entry>
|
|
<entry>Identyfikator procesu aktualnie dzia³aj±cego XDM.</entry>
|
|
</row>
|
|
</tbody>
|
|
</tgroup>
|
|
</informaltable>
|
|
|
|
<para>W tym katalogu znajduje siê równie¿ kilka skryptów i programów wykorzystywanych
|
|
do konfiguracji pulpitów w trakcie dzia³ania <application>XDM</application>.
|
|
Zadanie ka¿dego z tych plików zostanie pokrótce omówione. Dok³adna sk³adnia
|
|
i wykorzystanie wszystkich tych plików znajduje siê w &man.xdm.1;.</para>
|
|
|
|
<para>W domy¶lnej konfiguracji pojawi siê prostok±tne okno logowania z nazw± maszyny
|
|
wypisan± du¿± czcionk± na samej górze, wraz z polami <quote>Login:</quote> i
|
|
<quote>Password:</quote>. Jest to dobry punkt wyj¶ciowy do modyfikacji wygl±du
|
|
i zachowania ekranów <application>XDM</application>.</para>
|
|
|
|
<sect3>
|
|
<title>Xaccess</title>
|
|
|
|
<para>Protokó³ wykorzystywany do ³±czenia z puplitami obs³ugiwanymi przez
|
|
<application>XDM</application> nosi nazwê X Display Manager Connection Protocol
|
|
(XDMCP). Plik ten jest zestawem regu³ do kontroli po³±czeñ XDMCP ze zdalnych
|
|
maszyn. Z regu³y jest on ignorowany, chyba ¿e w pliku
|
|
<filename>xdm-config</filename> zostanie w³±czona opcja nas³uchiwania
|
|
zdalnych po³±czeñ. Domy¶lnie nie zezwala siê na po³±czenia z innych
|
|
klientów.</para>
|
|
</sect3>
|
|
|
|
<sect3>
|
|
<title>Xresources</title>
|
|
<para>Jest to plik domy¶lnej konfiguracji programu wyboru puplitu
|
|
i ekranu logowania. W tym w³a¶nie pliku mo¿na modyfikowaæ ich
|
|
wygl±d. Format pliku jest identyczny z formatem app-defaults opisanym
|
|
w dokumentacji X11.</para>
|
|
</sect3>
|
|
|
|
<sect3>
|
|
<title>Xservers</title>
|
|
<para>Lista zdalnych pulpitów, do wyboru których mamy mieæ dostêp
|
|
za pomoc± mened¿era.</para>
|
|
</sect3>
|
|
|
|
<sect3>
|
|
<title>Xsession</title>
|
|
<para>Domy¶lny skrypt sesji <application>XDM</application> uruchamiany
|
|
po zalogowaniu siê u¿ytkownika. Z regu³y ka¿dy u¿ytkownik posiada
|
|
zmodyfikowany wed³ug w³asnego upodobania skrypt sesji w pliku
|
|
<filename>~/.xsession</filename>, uruchamiany zamiast tego skryptu.</para>
|
|
</sect3>
|
|
|
|
<sect3>
|
|
<title>Xsetup_*</title>
|
|
<para>Skrypty te zostan± automatycznie uruchomione przed wy¶wietleniem
|
|
interfejsu logowania i wyboru pulpitu. Dla ka¿dego wykorzystywanego
|
|
ekranu znajduje siê tu plik o nazwie <filename>Xsetup_</filename> wraz
|
|
z numerem lokalnego ekranu (na przyk³ad
|
|
<filename>Xsetup_0</filename>). Z regu³y skrypty te uruchamiaj± jeden
|
|
b±d¼ dwa programy w tle, jak np. <command>xconsole</command>.</para>
|
|
</sect3>
|
|
|
|
<sect3>
|
|
<title>xdm-config</title>
|
|
<para>Plik ustawieñ w formacie app-defaults, maj±cy zastosowanie
|
|
do wszystkich puplitów zarz±dzanych przez mened¿era.</para>
|
|
</sect3>
|
|
|
|
<sect3>
|
|
<title>xdm-errors</title>
|
|
<para>Plik ten zawiera wydruki wyj¶ciowe serwerów X, które
|
|
<application>XDM</application> stara siê uruchomiæ. Je¶li w trakcie
|
|
uruchamiania pulpitu z jakiego¶ powodu proces ten zawiesi siê,
|
|
najlepszym miejscem poszukiwania komunikatów b³êdów jest w³a¶nie ten plik.
|
|
Komunikaty te s± równie¿ umieszczane w pliku
|
|
<filename>~/.xsession-errors</filename> u¿ytkownika dla danej
|
|
sesji.</para>
|
|
</sect3>
|
|
</sect2>
|
|
|
|
<sect2>
|
|
<title>Konfiguracja sieciowego serwera graficznego</title>
|
|
|
|
<para>By umo¿liwiæ innym klientom ³±czenie siê z serwerem graficznym,
|
|
nale¿y zmodyfikowaæ regu³y kontroli dostêpu i w³±czyæ opcjê nas³uchiwania
|
|
po³±czeñ. Domy¶lnie opcja ta jest nie aktywna. Jej aktywacja polega na
|
|
odkomentowaniu poni¿szej linii w pliku <filename>xdm-config</filename>:</para>
|
|
|
|
<screen>! SECURITY: do not listen for XDMCP or Chooser requests
|
|
! Comment out this line if you want to manage X terminals with xdm
|
|
DisplayManager.requestPort: 0</screen>
|
|
|
|
<para>Nastêpnie nale¿y ponownie uruchomiæ <application>XDM</application>. Pamiêtajmy,
|
|
¿e komentarze w plikach app-defaults rozpoczynaj± siê od znaku <quote>!</quote>
|
|
zamiast typowego <quote>#</quote>. Lektura przyk³adowego pliku <filename>Xaccess</filename>
|
|
oraz podrêcznika systemowego &man.xdm.1; mo¿e nam pomóc gdy bêdziemy potrzebowaæ
|
|
bardziej surowej kontroli dostêpu.</para>
|
|
</sect2>
|
|
|
|
<sect2>
|
|
<title>Alternatywy dla XDM</title>
|
|
|
|
<para>Dostêpnych jest kilka alternatyw dla domy¶lnego mened¿era
|
|
<application>XDM</application>. Jeden z nich -
|
|
<application>kdm</application> (dostarczany razem z
|
|
<application>KDE</application>) - zosta³ bli¿ej opisany w tym
|
|
w dalszej czê¶ci rozdzia³u. Mened¿er <application>kdm</application>
|
|
oferuje wiele wizualnych usprawnieñ i kosmetycznych dodaktów, jak równie¿
|
|
mo¿liwo¶æ wyboru mened¿era okien przed zalogowaniem do systemu.</para>
|
|
</sect2>
|
|
</sect1>
|
|
|
|
<sect1 xml:id="x11-wm">
|
|
<info><title>¦rodowiska graficzne</title>
|
|
<authorgroup>
|
|
<author><personname><firstname>Valentino</firstname><surname>Vaschetto</surname></personname><contrib>Napisa³ </contrib></author>
|
|
<!-- June 2001 -->
|
|
</authorgroup>
|
|
</info>
|
|
|
|
|
|
|
|
<para>Niniejsza sekcja opisuje ró¿ne typy ¶rodowisk graficznych dostêpnych dla X we
|
|
&os;. Termin <quote>¶rodowisko graficzne</quote> mo¿e oznaczaæ wszystko, od
|
|
prostego mened¿era okien po kompletny zestaw aplikacji puplitu, jak
|
|
<application>KDE</application> czy <application>GNOME</application>.
|
|
</para>
|
|
|
|
<sect2 xml:id="x11-wm-gnome">
|
|
<title>GNOME</title>
|
|
|
|
<sect3 xml:id="x11-wm-gnome-about">
|
|
<title>O GNOME</title>
|
|
|
|
<indexterm><primary>GNOME</primary></indexterm>
|
|
<para><application>GNOME</application> jest przyjaznym u¿ytkownikowi
|
|
¶rodowiskiem graficznym, umo¿liwiaj±cym ³atw± konfiguracjê
|
|
i proste korzystanie z komputera. <application>GNOME</application>
|
|
posiada panel (do uruchamiania aplikacji i wy¶wietlania ich
|
|
statusu), puplit (gdzie mo¿na umieszczaæ dane i aplikacje),
|
|
zestaw standardowych narzêdzi biurowych i aplikacji oraz zestaw
|
|
pewnych konwencji u³atwiaj±cych wspó³pracê miedzy aplikacjami
|
|
i zachowanie wzajemnej spójno¶ci. U¿ytkownicy innych systemów
|
|
operacyjnych powinni czuæ siê jak w domu korzystaj±c z potê¿nego
|
|
¶rodowiska graficznego dostarczanego przez
|
|
<application>GNOME</application>. Wiêcej informacji odno¶nie
|
|
¶rodowiska <application>GNOME</application> we &os; dostêpnych jest
|
|
na stronie WWW projektu <link xlink:href="http://www.FreeBSD.org/gnome">FreeBSD GNOME
|
|
Project</link>. Strona ta zawiera równie¿ w miarê zrozumia³e
|
|
FAQ traktuj±ce o instalacji, konfiguracji i zarz±dzaniu
|
|
<application>GNOME</application>.</para>
|
|
</sect3>
|
|
|
|
<sect3 xml:id="x11-wm-gnome-install">
|
|
<title>Instalacja GNOME</title>
|
|
|
|
<para>Najprostszym sposobem instalacji
|
|
<application>GNOME</application> jest poprzez menu
|
|
<quote>Desktop Configuration</quote> w trakcie instalacji &os;,
|
|
co omawia <xref linkend="default-desktop"/> rozdzia³u 2.
|
|
Mo¿liwa jest równie¿ instalacja z pakietu b±d¼ kolekcji
|
|
portów:</para>
|
|
|
|
<para>By zainstalowaæ pakiet <application>GNOME</application> z sieci,
|
|
wystarczy wpisaæ:</para>
|
|
|
|
<screen>&prompt.root; <userinput>pkg_add -r gnome2</userinput></screen>
|
|
|
|
<para>By skompilowaæ <application>GNOME</application> ze ¼róde³ najlepiej
|
|
jest skorzystaæ z portu:</para>
|
|
|
|
<screen>&prompt.root; <userinput>cd /usr/ports/x11/gnome2</userinput>
|
|
&prompt.root; <userinput>make install clean</userinput></screen>
|
|
|
|
<para>Maj±c ju¿ zainstalowanego <application>GNOME</application> musimy
|
|
poinformowaæ serwer X, by uruchamia³ w³a¶nie jego w miejsce
|
|
domy¶lnego mened¿era okien.</para>
|
|
|
|
<para>Najprostsz± metod± uruchomienia <application>GNOME</application>
|
|
jest wykorzystanie <application>GDM</application> - mened¿era
|
|
pulpitów GNOME (ang. GNOME Display Manager).
|
|
<application>GDM</application> jest instalowany jako czê¶æ ¶rodowiska
|
|
<application>GNOME</application>, jednak¿e jest on domy¶lnie wy³±czony.
|
|
By go w³±czyæ, nale¿y dodaæ wiersz <literal>gdm_enable="YES"</literal>
|
|
do pliku <filename>/etc/rc.conf</filename>. Po ponownym uruchomieniu
|
|
systemu, <application>GNOME</application> zostanie automatycznie w³±czony
|
|
zaraz po zalogowaniu siê — nie wymagana jest dodatkowa
|
|
konfiguracja.</para>
|
|
|
|
<para>Oczywi¶cie, <application>GNOME</application> mo¿na uruchomiæ równie¿
|
|
bezpo¶rednio z linii poleceñ poprawnie konfiguruj±c plik
|
|
<filename>.xinitrc</filename> w katalogu domowym. Je¶li plik ten ju¿
|
|
istnieje wystarczy zast±piæ wiersz odpowiadaj±cy za uruchomienie
|
|
aktualnego mened¿era okien na wiersz uruchamiaj±cy
|
|
<application>/usr/X11R6/bin/gnome-session</application>.
|
|
Je¶li w pliku nie dokonywali¶my ¿adnych istotnych zmian,
|
|
najpro¶ciej bêdzie po prostu wpisaæ:</para>
|
|
|
|
<screen>&prompt.user; <userinput>echo "/usr/X11R6/bin/gnome-session" > ~/.xinitrc</userinput></screen>
|
|
|
|
<para>Nastêpnie wpisujemy <command>startx</command>, co spowoduje
|
|
uruchomienie ¶rodowiska <application>GNOME</application>.</para>
|
|
|
|
<note><para>Je¶li wykorzystujemy starszego mened¿era okien, jak np.
|
|
<application>XDM</application>, powy¿sze rozwi±zanie nie zadzia³a.
|
|
W takiej sytuacji musimy stworzyæ plik wykonywalny <filename>.xsession</filename>
|
|
zawieraj±cy powy¿sze polecenie. W tym celu nale¿y zmodyfikowaæ
|
|
ten plik i zast±piæ polecenie uruchamiaj±ce aktualnego mened¿era
|
|
poleceniem <application>/usr/X11R6/bin/gnome-session</application>:
|
|
</para></note>
|
|
|
|
<screen>&prompt.user; <userinput>echo "#!/bin/sh" > ~/.xsession</userinput>
|
|
&prompt.user; <userinput>echo "/usr/X11R6/bin/gnome-session" >> ~/.xsession</userinput>
|
|
&prompt.user; <userinput>chmod +x ~/.xsession</userinput></screen>
|
|
|
|
<para>Jeszcze jedn± metod± jest skonfigurowanie mened¿era pulpitów tak,
|
|
by umo¿liwia³ wybór mened¿era okien w trakcie logowania. Sekcja
|
|
<link linkend="x11-wm-kde-details">Wiêcej informacji o KDE</link>
|
|
wyja¶nia jak to zrobiæ w <application>kdm</application> -
|
|
mened¿erze puplitów <application>KDE</application>.</para>
|
|
</sect3>
|
|
|
|
<sect3 xml:id="x11-wm-gnome-antialias">
|
|
<title>Wyg³adzane czcionki w GNOME</title>
|
|
|
|
<indexterm><primary>GNOME</primary>
|
|
<secondary>wyg³adzane czcionki</secondary></indexterm>
|
|
<para>X11 obs³uguje wyg³adzanie czcionek (anti-aliasing)
|
|
za pomoc± rozszerzenia <quote>RENDER</quote>. GTK+ w wersji
|
|
2.0 i pó¼niejszych (pakiet narzêdzi graficznych wykorzystywany
|
|
przez <application>GNOME</application>) potrafi korzystaæ
|
|
z tej funkcji. Konfiguracjê wyg³adzania czcionek opisuje
|
|
<xref linkend="antialias"/>. Zatem, wykorzystuj±c najnowsze
|
|
oprogramowanie, mo¿liwe jest wyg³adzanie czcionek w ¶rodowisku
|
|
<application>GNOME</application>. Wystarczy przej¶æ do menu
|
|
<menuchoice>
|
|
<guimenu>Applications</guimenu>
|
|
<guisubmenu>Desktop Preferences</guisubmenu>
|
|
<guimenuitem>Font</guimenuitem></menuchoice> i wybraæ
|
|
jedn± z opcji: <guibutton>Best shapes</guibutton> (najlepsze
|
|
kszta³ty), <guibutton>Best contrast</guibutton> (najlepszy
|
|
kontrast) lub
|
|
<guibutton>Subpixel smoothing (LCDs)</guibutton> (wyg³adzanie
|
|
podpikselowe). Natomiast dla aplikacji GTK+ nie bêd±cych
|
|
czê¶ci± ¶rodowiska <application>GNOME</application>, nale¿y
|
|
ustawiæ zmienn± ¶rodowiskow± <varname>GDK_USE_XFT</varname>
|
|
na <literal>1</literal> przed uruchomieniem programu.</para>
|
|
</sect3>
|
|
</sect2>
|
|
|
|
<sect2 xml:id="x11-wm-kde">
|
|
<title>KDE</title>
|
|
|
|
<indexterm><primary>KDE</primary></indexterm>
|
|
<sect3 xml:id="x11-wm-kde-about">
|
|
<title>O KDE</title>
|
|
|
|
<para><application>KDE</application> jest prostym w u¿yciu
|
|
wspó³czesnym ¶rodowiskiem graficznym, zawieraj±cym miêdzy
|
|
innymi:</para>
|
|
|
|
<itemizedlist>
|
|
<listitem>
|
|
<para>£adnie wygl±daj±cy puplit</para>
|
|
</listitem>
|
|
|
|
<listitem>
|
|
<para>Pulpit odznaczaj±cy siê ca³kowit± przezroczysto¶ci± sieci</para>
|
|
</listitem>
|
|
|
|
<listitem>
|
|
<para>Zintegrowany system pomocy, udostêpniaj±cy w prosty
|
|
sposób informacje o korzystaniu ze ¶rodowiska
|
|
<application>KDE</application> i jego aplikacji</para>
|
|
</listitem>
|
|
|
|
<listitem>
|
|
<para>Jednakowy wygl±d i zachowanie wszystkich aplikacji
|
|
<application>KDE</application></para>
|
|
</listitem>
|
|
|
|
<listitem>
|
|
<para>Standardowe menu i paski narzêdzi, skróty klawiaturowe, schematy kolorów,
|
|
itp.</para>
|
|
</listitem>
|
|
|
|
<listitem>
|
|
<para>Internacjonalizacja: <application>KDE</application>
|
|
jest dostêpny w ponad 40 jêzykach</para>
|
|
</listitem>
|
|
|
|
<listitem>
|
|
<para>Scentralizowan± i spójn± konfiguracjê ¶rodowiska</para>
|
|
</listitem>
|
|
|
|
<listitem>
|
|
<para>Ca³± masê przydanych aplikacji</para>
|
|
</listitem>
|
|
</itemizedlist>
|
|
|
|
<para><application>KDE</application> posiada w³asn± przegl±darkê internetow± -
|
|
<application>Konqueror</application>, która stanowi powa¿n± konkurencjê
|
|
dla innych przegl±darek z systemów &unix;. Wiêcej informacji
|
|
o <application>KDE</application> znale¼æ mo¿na na
|
|
<link xlink:href="http://www.kde.org/">stronie KDE</link>.
|
|
Natomiast informacje o jego wspó³pracy z &os;
|
|
dostêpne s± na stronie <link xlink:href="http://freebsd.kde.org/">FreeBSD-KDE
|
|
team</link>.</para>
|
|
</sect3>
|
|
|
|
<sect3 xml:id="x11-wm-kde-install">
|
|
<title>Instalacja KDE</title>
|
|
|
|
<para>Podobnie jak w przypadku <application>GNOME</application> czy dowolnego
|
|
innego ¶rodowiska graficznego, najprostszym sposobem instalacji
|
|
<application>KDE</application> jest skorzystanie z menu <quote>Desktop
|
|
Configuration</quote> w procesie instalacji &os;, co omawia
|
|
<xref linkend="default-desktop"/> rozdzia³u 2. Ponownie, równie¿
|
|
<application>KDE</application> mo¿na zainstalowaæ z pakietu b±d¼
|
|
z kolekcji portów:</para>
|
|
|
|
<para>By zainstalowaæ pakiet <application>KDE</application> z sieci,
|
|
wystarczy wpisaæ:</para>
|
|
|
|
<screen>&prompt.root; <userinput>pkg_add -r kde</userinput></screen>
|
|
|
|
<para>&man.pkg.add.1; automatycznie pobierze najnowsz± wersjê
|
|
aplikacji.</para>
|
|
|
|
<para>By skompilowaæ <application>KDE</application> ze ¼róde³
|
|
najlepiej jest skorzystaæ z portu:</para>
|
|
|
|
<screen>&prompt.root; <userinput>cd /usr/ports/x11/kde3</userinput>
|
|
&prompt.root; <userinput>make install clean</userinput></screen>
|
|
|
|
<para>Po instalacji <application>KDE</application> nale¿y
|
|
poinformowaæ serwer X, by uruchamia³ go w miejsce domy¶lnego
|
|
mened¿era okien. W tym celu nale¿y zmodyfikowaæ plik
|
|
<filename>.xinitrc</filename>:</para>
|
|
|
|
<screen>&prompt.user; <userinput>echo "exec startkde" > ~/.xinitrc</userinput></screen>
|
|
|
|
<para>Od tej pory, za ka¿dym razem gdy uruchomimy System okien X za pomoc±
|
|
polecenia <command>startx</command>, uruchomione zostanie ¶rodowisko
|
|
<application>KDE</application>.</para>
|
|
|
|
<para>Je¶li wykorzystujemy starszego mened¿era okien, jak np.
|
|
<application>XDM</application>, wymagana jest odmienna
|
|
konfiguracja. Opis konfiguracji <application>kdm</application>
|
|
znajduje siê w dalszej czê¶ci tego rozdzia³u.</para>
|
|
</sect3>
|
|
</sect2>
|
|
|
|
<sect2 xml:id="x11-wm-kde-details">
|
|
<title>Wiêcej informacji o KDE</title>
|
|
|
|
<para>Skoro zainstalowali¶my ju¿ <application>KDE</application>, wiêkszo¶æ
|
|
informacji mo¿na odnale¼æ w systemie pomocy, b±d¼ po prostu
|
|
klikaj±c w dowolne menu. U¿ytkownicy systemów &windows; czy &mac;
|
|
powinni czuæ siê jak w domu.</para>
|
|
|
|
<para>Najlepszym ¼ród³em informacji o <application>KDE</application>
|
|
jest dostêpna w sieci dokumentacja. <application>KDE</application>
|
|
zawiera w³asn± przegl±darkê internetow± -
|
|
<application>Konqueror</application>, masê przydatnych aplikacji
|
|
i obszern± dokumentacjê. Pozosta³a czê¶æ tego rozdzia³u skupi
|
|
siê na technicznych zagadnieniach, trudnych do nauczenia siê
|
|
poprzez do¶æ losowe poznawanie ¶rodowiska.</para>
|
|
|
|
<sect3 xml:id="x11-wm-kde-kdm">
|
|
<title>Mened¿er puplitów KDE</title>
|
|
|
|
<indexterm><primary>KDE</primary>
|
|
<secondary>mened¿er pulpitów</secondary></indexterm>
|
|
<para>Administratorzy systemów wielou¿ytkownikowych
|
|
mog± chcieæ skorzystaæ z graficznego ekranu
|
|
logowania. W tym celu mo¿na zastosowaæ <link linkend="x-xdm">XDM</link>,
|
|
jak to zosta³o opisane wcze¶niej. Mo¿na równie¿ wykorzystaæ
|
|
alternatywne rozwi±zanie dostêpne razem z <application>KDE</application>
|
|
- <application>kdm</application> - wygl±daj±ce zdecydowanie
|
|
bardziej atrakcyjnie oraz posiadaj±ce wiele dodatkowych opcji
|
|
logowania. W szczególno¶ci, u¿ytkownicy mog± w prosty
|
|
sposób wybraæ (poprzez menu), które ¶rodowisko graficzne
|
|
uruchomiæ po zalogowaniu (<application>KDE</application>,
|
|
<application>GNOME</application>, b±d¼ inne).</para>
|
|
|
|
<para>By aktywowaæ <application>kdm</application>, nale¿y zmodyfikowaæ
|
|
wpis dla <literal>ttyv8</literal> w pliku <filename>/etc/ttys</filename>.
|
|
Wiersz ten powinien wygl±daæ nastêpuj±co:</para>
|
|
|
|
<programlisting>ttyv8 "/usr/local/bin/kdm -nodaemon" xterm on secure</programlisting>
|
|
</sect3>
|
|
|
|
</sect2>
|
|
|
|
<sect2 xml:id="x11-wm-xfce">
|
|
<title>XFce</title>
|
|
<sect3 xml:id="x11-wm-xfce-about">
|
|
<title>O XFce</title>
|
|
|
|
<para><application>XFce</application> jest ¶rodowiskiem graficznym
|
|
wykorzystuj±cym pakiet narzêdzi GTK+, podobnie jak
|
|
<application>GNOME</application>, lecz jest zdecydowanie
|
|
l¿ejsze i przeznaczone dla osób poszukuj±cych prostego
|
|
i efektywnego ¶rodowiska, lecz równie¿ ³atwego w obs³udze
|
|
i konfiguracji. Wygl±dem bardzo przypomina
|
|
<application>CDE</application>, czêsto dostêpne w komercyjnych
|
|
systemach &unix;. Niektóre z cech <application>XFce</application>:</para>
|
|
|
|
<itemizedlist>
|
|
<listitem>
|
|
<para>Prosty i ³atwy w obs³udze pulpit</para>
|
|
</listitem>
|
|
|
|
<listitem>
|
|
<para>Mo¿liwo¶æ konfiguracji wszystkich elementów za pomoc± myszki,
|
|
metody przeci±gnij i upu¶æ, itp.</para>
|
|
</listitem>
|
|
|
|
<listitem>
|
|
<para>G³ówny panel podobny do <application>CDE</application> z wieloma
|
|
opcjami menu, apletami i programami wywo³uj±cymi</para>
|
|
</listitem>
|
|
|
|
<listitem>
|
|
<para>Zintegrowane mened¿ery okien, plików, d¼wiêku, modu³ zgodno¶ci
|
|
<application>GNOME</application> i inne dodatki</para>
|
|
</listitem>
|
|
|
|
<listitem>
|
|
<para>Mo¿liwo¶æ stosowania motywów (skoro wykorzystuje GTK+)</para>
|
|
</listitem>
|
|
|
|
<listitem>
|
|
<para>Szybkie, lekkie i wydajne: idealny dla starszych/wolniejszych maszyn
|
|
lub z ograniczonym zasobem pamiêci</para>
|
|
</listitem>
|
|
</itemizedlist>
|
|
|
|
<para>Wiêcej informacji dostêpnych jest na <link xlink:href="http://www.xfce.org/">stronie
|
|
XFce</link>.</para>
|
|
</sect3>
|
|
|
|
<sect3 xml:id="x11-wm-xfce-install">
|
|
<title>Instalacja XFce</title>
|
|
|
|
<para>W chwili pisania niniejszego tekstu dostêpny jest pakiet
|
|
binarny. By z niego zainstalowaæ <application>XFce</application>,
|
|
wystarczy wpisaæ:</para>
|
|
|
|
<screen>&prompt.root; <userinput>pkg_add -r xfce4</userinput></screen>
|
|
|
|
<para>Oczywi¶cie, mo¿na równie¿ skompilowaæ go ze ¼róde³ przy pomocy
|
|
kolekcji portów:</para>
|
|
|
|
<screen>&prompt.root; <userinput>cd /usr/ports/x11-wm/xfce4</userinput>
|
|
&prompt.root; <userinput>make install clean</userinput></screen>
|
|
|
|
<para>Pozostaje jeszcze poinformowaæ serwer X by uruchamia³
|
|
<application>XFce</application> przy kolejnych uruchomieniach X.
|
|
Wystarczy wpisaæ:</para>
|
|
|
|
<screen>&prompt.user; <userinput>echo "/usr/X11R6/bin/startxfce4" > ~/.xinitrc</userinput></screen>
|
|
|
|
<para>Przy kolejnym uruchomieniu X jako ¶rodowisko graficzne
|
|
zostanie wykorzystane <application>XFce</application>.
|
|
Podobnie jak wcze¶niej, tak i teraz nale¿y stworzyæ plik
|
|
<filename>.xsession</filename> gdy korzystamy
|
|
z <application>XDM</application>, co zosta³o umówione
|
|
w czê¶ci po¶wiêconej <link linkend="x11-wm-gnome">GNOME</link>,
|
|
wpisuj±c polecenie <filename>/usr/X11R6/bin/startxfce4</filename>.
|
|
Alternatywnie, nale¿y skonfigurowaæ mened¿era pulpitów,
|
|
by pozwala³ na wybór ¶rodowiska graficznego w trakcie
|
|
logowania, zgodnie z opisem z sekcji po¶wiêconej
|
|
<link linkend="x11-wm-kde-kdm">kdm</link>.</para>
|
|
</sect3>
|
|
</sect2>
|
|
</sect1>
|
|
|
|
</chapter>
|