doc/el_GR.ISO8859-7/articles/greek-language-support/article.xml
2013-11-13 07:52:45 +00:00

411 lines
17 KiB
XML
Raw Blame History

This file contains ambiguous Unicode characters

This file contains Unicode characters that might be confused with other characters. If you think that this is intentional, you can safely ignore this warning. Use the Escape button to reveal them.

<?xml version="1.0" encoding="iso-8859-7"?>
<!DOCTYPE article PUBLIC "-//FreeBSD//DTD DocBook XML V5.0-Based Extension//EN"
"http://www.FreeBSD.org/XML/share/xml/freebsd50.dtd" [
<!ENTITY iso-greek "ISO/IEC{{{nbsp}}}8859-7">
<!ENTITY iso-ucs "ISO/IEC{{{nbsp}}}10646">
]>
<!--
Υποστήριξη της Ελληνικής Γλώσσας στο FreeBSD
The FreeBSD Greek Documentation Project
-->
<article xmlns="http://docbook.org/ns/docbook" xmlns:xlink="http://www.w3.org/1999/xlink" version="5.0" xml:lang="el">
<info><title>Υποστήριξη της Ελληνικής Γλώσσας στο &os;</title>
<author><personname><firstname>Νικόλαος</firstname><surname>Κόκκαλης</surname></personname><affiliation>
<address><email>nickkokkalis@yahoo.co.uk</email></address>
</affiliation></author>
<copyright>
<year>2006</year>
<year>2007</year>
<year>2008</year>
<holder role="mailto:nickkokkalis@yahoo.co.uk">Νικόλαος Κόκκαλης</holder>
</copyright>
<pubdate>$FreeBSD$</pubdate>
<releaseinfo>$FreeBSD$</releaseinfo>
<legalnotice xml:id="trademarks" role="trademarks">
&tm-attrib.freebsd;
&tm-attrib.general;
</legalnotice>
<abstract>
<para>Αυτό το κείμενο δίνει οδηγίες για τις ρυθμίσεις που χρειάζονται,
ώστε να μπορούμε να διαβάσουμε και να γράψουμε Ελληνικά στο &os;, τόσο
σε κατάσταση κονσόλας όσο και χρησιμοποιώντας το γραφικό
περιβάλλον <application>&xorg;</application>.</para>
</abstract>
</info>
<sect1 xml:id="introduction">
<title>Εισαγωγή</title>
<para>Η ρύθμιση της υποστήριξης του &os; για την Ελληνική γλώσσα είναι
αρκετά εύκολη, σε κάθε επίπεδο. Με σχετικά λίγες ρυθμίσεις, μπορεί να
γράψει και να διαβάσει κανείς σωστά Ελληνικά με την επίσημη κωδικοποίηση
&iso-greek;, τόσο σε κατάσταση κονσόλας όσο και μέσα από το γραφικό
περιβάλλον <application>&xorg;</application>. Αν και οι ρυθμίσεις που
αφορούν αποκλειστικά στο &os; είναι αυτές της κονσόλας, εδώ θα
αναφερθούν και αυτές που αφορούν και
τα <application>&xorg;</application> αλλά και τις επιμέρους
εφαρμογές.</para>
<para>Αφού διαβάσετε αυτό το άρθρο θα ξέρετε:</para>
<itemizedlist>
<listitem>
<para>Που θα βρείτε Ελληνικές γραμματοσειρές, τόσο για την κονσόλα του
&os; όσο και για <application>&xorg;</application>.</para>
</listitem>
<listitem>
<para>Πώς να ορίσετε μια αντιστοιχία πληκτρολογίου
(<quote>keymap</quote>) σε κατάσταση κονσόλας, η οποία να επιτρέπει
την εισαγωγή Ελληνικού κειμένου, με την κωδικοποίηση &iso-greek;.</para>
</listitem>
<listitem>
<para>Πώς να ορίσετε ότι η προκαθορισμένη γραμματοσειρά σε κατάσταση
κονσόλας θα είναι κάποια που έχει Ελληνικούς χαρακτήρες.</para>
</listitem>
<listitem>
<para>Πώς να ορίσετε μια αντιστοιχία πληκτρολογίου
(<quote>keymap</quote>) σε κατάσταση γραφικών, η οποία να επιτρέπει
την εισαγωγή Ελληνικού κειμένου, με την κωδικοποίηση &iso-greek;.</para>
</listitem>
<listitem>
<para>Πώς να στήσετε γραμματοσειρές για το γραφικό περιβάλλον του
&os;, οι οποίες θα έχουν υποστήριξη τόσο για UTF-8 όσο και για
&iso-greek; Ελληνικά.</para>
</listitem>
</itemizedlist>
</sect1>
<sect1 xml:id="console-setup">
<title>Ρυθμίσεις για Ελληνικά στην κονσόλα του &os;</title>
<para>Στην κονσόλα οι ρυθμίσεις αφορούν δύο στάδια. Το πρώτο στάδιο
γίνεται κατά τον ίδιο τρόπο πάντα, ενώ το δεύτερο διαφοροποιείται
ανάλογα με το κέλυφος (<quote>shell</quote>).</para>
<itemizedlist>
<listitem>
<para>Ρυθμίσεις για την προκαθορισμένη γραμματοσειρά της κονσόλας και
μια αντιστοιχία πληκτρολογίου με υποστήριξη για Ελληνικά.</para>
</listitem>
<listitem>
<para>Ρυθμίσεις έτσι ώστε το περιβάλλον του κελύφους να υποστηρίζει
την Ελληνική γλώσσα.</para>
</listitem>
</itemizedlist>
<sect2 xml:id="console-files">
<title>Ελληνική γραμματοσειρά και αντιστοιχία πληκτρολογίου για την
κονσόλα</title>
<para>Για να μπορέσουμε να διαβάσουμε και να γράψουμε Ελληνικά με την
κωδικοποίηση &iso-greek; στην κονσόλα του &os; χρειαζόμαστε
τουλάχιστον δύο αρχεία: μια γραμματοσειρά και μια αντιστοιχία
πληκτρολογίου.</para>
<para>Ο &a.keramida; έχει φτιάξει μια τέτοια γραμματοσειρά και μια
αντιστοιχία πληκτρολογίου. Αυτά τα δύο αρχεία δεν είναι μέρος του
βασικού συστήματος του &os; τη στιγμή που γράφονται αυτές οι γραμμές,
οπότε θα χρειαστεί να τα κατεβάσετε από το δίκτυο. Για να κατεβάσετε
τα δύο αρχεία που χρειάζονται και να τα τοποθετήσετε στον κατάλληλο
κατάλογο για τον τύπο του κάθε αρχείου, μπορείτε να τρέξετε τις
παρακάτω εντολές:</para>
<screen>&prompt.root; <userinput>cd /usr/share/syscons/fonts</userinput>
&prompt.root; <userinput>fetch 'http://people.freebsd.org/~keramida/files/grfixed-8x16.fnt'</userinput>
&prompt.root; <userinput>cd /usr/share/syscons/keymaps</userinput>
&prompt.root; <userinput>fetch 'http://people.freebsd.org/~keramida/files/keramida.el-iso.kbd'</userinput></screen>
</sect2>
<sect2 xml:id="console-rc-conf">
<title>Ενεργοποίηση της Ελληνικής υποστήριξης στην κονσόλα</title>
<para>Για να ορίσουμε ως προκαθορισμένη γραμματοσειρά και αντιστοιχία
πληκτρολογίου αυτές που κατεβάσαμε, αρκεί να βάλουμε στο
αρχείο <filename>/etc/rc.conf</filename> τις παρακάτω
ρυθμίσεις:</para>
<programlisting>font8x16="grfixed-8x16"
keymap="keramida.el-iso"</programlisting>
<para>Με αυτές τις ρυθμίσεις, το σύστημά μας θα χρησιμοποιεί τα αρχεία
που μόλις κατεβάσαμε από την επόμενη φορά που θα ξεκινήσει. Στο &os;
δε χρειάζεται όμως να κάνουμε επανεκκίνηση για μια τέτοια μικρή
αλλαγή. Μπορούμε απλά να τρέξουμε σε μια κονσόλα τις εντολές:</para>
<screen>&prompt.user; <userinput>vidcontrol -f 8x16 grfixed-8x16 &lt; /dev/ttyv0</userinput>
&prompt.user; <userinput>kbdcontrol -l keramida.el-iso &lt; /dev/ttyv0</userinput></screen>
<para>Αυτές οι εντολές θα φορτώσουν εκείνη τη στιγμή τη νέα
γραμματοσειρά κονσόλας, και τη νέα αντιστοιχία πληκτρολογίου.</para>
</sect2>
<sect2 xml:id="shell-locale">
<title>Ρυθμίσεις για το κέλυφος χρήστη</title>
<para>Με τις ρυθμίσεις που έχουμε κάνει ως τώρα δεν έχει ενεργοποιηθεί
πλήρως η Ελληνική υποστήριξη. Κάθε πρόγραμμα που τρέχει στο &os;,
ακόμα και το κέλυφος χρήστη που χρησιμοποιούμε, εξαρτάται από τις
τρέχουσες ρυθμίσεις <quote>locale</quote>, για να ξέρει σε τι γλώσσα
δουλεύουμε.</para>
<para>Οι προκαθορισμένες ρυθμίσεις locale υποστηρίζουν μόνο την εισαγωγή
και ανάγνωση κειμένου σε Αγγλικά, οπότε πρέπει να αλλάζουμε τις
ρυθμίσεις αυτές για να μπορεί το κέλυφος μας να δουλέψει σωστά με την
Ελληνική γλώσσα.</para>
<sect3 xml:id="shell-sh">
<title>Ρυθμίσεις για το κέλυφος &man.sh.1;</title>
<para>Αν το κέλυφος που χρησιμοποιούμε είναι το &man.sh.1;, πρέπει να
βάλουμε στο αρχείο <filename>.profile</filename> του λογαριασμού μας
τις εξής ρυθμίσεις:</para>
<programlisting>export LANG="el_GR.ISO8859-7"
export LC_CTYPE="el_GR.ISO8859-7"
export LC_COLLATE="el_GR.ISO8859-7"
unset LC_ALL LC_MESSAGES LC_MONETARY LC_NUMERIC LC_TIME</programlisting>
</sect3>
<sect3 xml:id="shell-csh">
<title>Ρυθμίσεις για το κέλυφος &man.csh.1;</title>
<para>Αν το κέλυφος που χρησιμοποιούμε είναι το &man.csh.1;, πρέπει να
βάλουμε στο αρχείο <filename>.cshrc</filename> του λογαριασμού μας
τις εξής ρυθμίσεις:</para>
<programlisting>setenv LANG "C"
setenv LC_CTYPE "el_GR.ISO8859-7"
setenv LC_COLLATE "el_GR.ISO8859-7"
unsetenv LC_ALL LC_MESSAGES LC_MONETARY LC_NUMERIC LC_TIME</programlisting>
</sect3>
<sect3 xml:id="shell-bash">
<title>Ρυθμίσεις για το κέλυφος bash</title>
<para>Αν το κέλυφος που χρησιμοποιούμε είναι
το <application>bash</application>, πρέπει να βάλουμε στο
αρχείο <filename>.bashrc</filename> του λογαριασμού μας τις εξής
ρυθμίσεις:</para>
<programlisting>export LANG="el_GR.ISO8859-7"
export LC_CTYPE="el_GR.ISO8859-7"
export LC_COLLATE="el_GR.ISO8859-7"
unset LC_ALL LC_MESSAGES LC_MONETARY LC_NUMERIC LC_TIME</programlisting>
<para>Επίσης, ειδικά για το <application>bash</application>, πρέπει να
βάλουμε και τις εξής ρυθμίσεις στο
αρχείο <filename>.inputrc</filename> του λογαριασμού μας:</para>
<programlisting>set convert-meta Off
set input-meta On
set output-meta On</programlisting>
</sect3>
</sect2>
</sect1>
<sect1 xml:id="xorg-setup">
<title>Ρυθμίσεις για Ελληνικά στο γραφικό περιβάλλον &xorg;</title>
<para>Τα πιο συνηθισμένα γραφικό περιβάλλον εργασίας σε &os; βασίζονται
στην πλατφόρμα <application>&xorg;</application>. Οι ρυθμίσεις για
υποστήριξη Ελληνικών σε &xorg; είναι εντελώς ίδιες με αυτές που
χρησιμοποιεί το περιβάλλον &xorg; και σε άλλα UNIX συστήματα (π.χ. σε
GNU/Linux).</para>
<para>Αρχικά, πρέπει να ρυθμίσετε το περιβάλλον &xorg; έτσι ώστε να ξεκινά
σωστά&mdash;ακόμη και χωρίς Ελληνικά. Για πληροφορίες σχετικά με τις
πρώτες αυτές ρυθμίσεις,
δείτε <link xlink:href="&url.books.handbook;/x11.html">το αντίστοιχο κεφάλαιο
στο Εγχειρίδιο του &os;</link>.</para>
<para>Αφού καταφέρετε να ρυθμίσετε τα πάντα για να ξεκινά το γραφικό
περιβάλλον &xorg;, πρέπει να τοποθετήσετε τις παρακάτω γραμμές στο
αρχείο <filename>/etc/X11/xorg.conf</filename>:</para>
<programlisting>Section "InputDevice"
Identifier "Keyboard1"
Driver "kbd"
Option "XkbRules" "xorg"
Option "XkbModel" "pc105"
Option "XkbLayout" "us,el"
Option "XkbOptions" "grp:alt_shift_toggle"
EndSection</programlisting>
<para>Αν στο αρχείο <filename>/etc/X11/xorg.conf</filename> υπάρχει ήδη
ένα τέτοιο τμήμα, μπορείτε να τροποποιήσετε το υπάρχον τμήμα.
Χρησιμοποιήστε τον χαρακτήρα <quote><literal>#</literal></quote> για να
σχολιάσετε όποιες γραμμές δε θέλετε να κρατήσετε από το αρχικό
<quote><literal>InputDevice</literal></quote>.</para>
<note>
<para>Γενικά, υπάρχουν τουλάχιστον δύο
διαφορετικά <quote><literal>InputDevice</literal></quote> τμήματα σε
ένα συνηθισμένο αρχείο <filename>/etc/X11/xorg.conf</filename>:
ένα για το προκαθορισμένο πληκτρολόγιο κι ένα για το προκαθορισμένο
ποντίκι. Προσοχή να κάνετε όποιες τροποποιήσεις έχετε κατά νου στο
τμήμα το οποίο αναφέρει το πληκτρολόγιο (αυτό σημαίνει
το <quote><literal>Identifier "Keyboard1"</literal></quote>
παραπάνω).</para>
</note>
<para>Με τις ρυθμίσεις που έχουμε κάνει ως τώρα δεν έχει ενεργοποιηθεί
πλήρως η Ελληνική υποστήριξη. Στο &os; κάθε πρόγραμμα, ακόμα και το
περιβάλλον &xorg; που χρησιμοποιούμε, εξαρτάται από τις τρέχουσες
ρυθμίσεις <quote>locale</quote>, για να ξέρει σε τι γλώσσα δουλεύουμε.</para>
<para>Οι προκαθορισμένες ρυθμίσεις locale υποστηρίζουν μόνο την εισαγωγή
και ανάγνωση κειμένου σε Αγγλικά, οπότε πρέπει να αλλάζουμε τις
ρυθμίσεις αυτές για να μπορεί το περιβάλλον &xorg; να δουλέψει σωστά με
την Ελληνική γλώσσα.</para>
<para>Για αυτόν τον λόγο παραμετροποιούμε το
αρχείο <filename>.xinitrc</filename> στο λογαριασμό μας. Πιο
συγκεκριμένα θα πρέπει να προσθέσουμε τις παρακάτω γραμμές σε αυτό:</para>
<programlisting>export LANG="el_GR.ISO8859-7"
export LC_CTYPE="el_GR.ISO8859-7"
export LC_COLLATE="el_GR.ISO8859-7"</programlisting>
<para>Πριν ξεκινήσετε να χρησιμοποιείτε τα Χ, βεβαιωθείτε επίσης ότι έχετε
τις σωστές ρυθμίσεις locale στο κέλυφος σας. Έτσι θα αποφύγετε πιθανά
προβλήματα απεικόνισης Ελληνικών σε κάποιες εφαρμογές. Δείτε την ενότητα
<link linkend="shell-locale">Ρυθμίσεις για το κέλυφος χρήστη</link>.</para>
<para>Με αυτές τις ρυθμίσεις, το περιβάλλον &xorg; θα ξεκινά με το
σωστό <quote>process environment</quote> για να υποστηρίζει την Ελληνική
γλώσσα.</para>
<para>Πολλές εφαρμογές που τρέχουν σε περιβάλλον &xorg; μπορούν να
ρυθμιστούν ορίζοντας μια σειρά από <quote>X11 resources</quote>. Αυτά
τα <quote>resources</quote> είναι, γενικά, ζευγάρια από τιμές της
μορφής:</para>
<programlisting>ΌνομαResource: Τιμή του resource</programlisting>
<para>Οι τιμές αυτές ορίζονται στο
αρχείο <filename>.Xresources</filename> του λογαριασμού μας.</para>
<para>Για το <application>XTerm</application> και αντίστοιχες εφαρμογές
τερματικού, μπορεί να ρυθμιστεί η γραμματοσειρά έτσι ώστε να
χρησιμοποιείται μια με Ελληνική υποστήριξη, ορίζοντας τις παρακάτω τιμές
στο αρχείο <filename>.Xresources</filename>:</para>
<programlisting>XTerm*font: -misc-fixed-medium-r-normal--14-130-75-75-c-70-iso8859-7</programlisting>
<note>
<para>Μετά από αλλαγές στο αρχείο <filename>.Xresources</filename>, δε
χρειάζεται επανεκκίνηση του περιβάλλοντος &xorg;. Αρκεί απλά να
τρέξουμε την εντολή:</para>
<screen>&prompt.user; <userinput>xrdb -merge ~/.Xresources</userinput></screen>
</note>
</sect1>
<sect1 xml:id="x11-fonts">
<title>Ελληνικές γραμματοσειρές για το περιβάλλον &xorg;</title>
<para>Το περιβάλλον &xorg; έρχεται με ένα βασικό σύνολο γραμματοσειρών σε
μορφή <quote>bitmap</quote>. Μερικές από αυτές έχουν υποστήριξη
ελληνικών, είτε για την κωδικοποίηση &iso-greek;, είτε για την
κωδικοποίηση &iso-ucs; (Universal Character Set). Οι βασικές bitmap
γραμματοσειρές που διανέμονται με το &xorg; έχουν στο τέλος από το όνομά
τους την κωδικοποίηση, οπότε μπορείτε να τις βρείτε εύκολα με το
εργαλείο &man.xlsfonts.1;. Για να δείτε, για παράδειγμα, ποιές βασικές
γραμματοσειρές υποστηρίζουν την κωδικοποίηση &iso-greek; μπορείτε να
χρησιμοποιήσετε την εντολή:</para>
<screen>&prompt.user; <userinput>xlsfonts | fgrep -i iso8859-7</userinput></screen>
<para>Αντίστοιχα, για να βρείτε ποιές γραμματοσειρές υποστηρίζουν την
κωδικοποίηση &iso-ucs;, οπότε μπορούν να χρησιμοποιηθούν για την
απεικόνιση κειμένων με κωδικοποίηση UTF-8, μπορείτε να χρησιμοποιήσετε
την εντολή:</para>
<screen>&prompt.user; <userinput>xlsfonts | fgrep -i iso10646</userinput></screen>
<para>Ακόμη περισσότερες γραμματοσειρές με υποστήριξη για απεικόνιση
Ελληνικών χαρακτήρων μπορείτε να βρείτε στη συλλογή των Ports. Η
κατηγορία <literal>x11-fonts</literal> περιέχει συλλογές γραμματοσειρών
όπως οι παρακάτω:</para>
<itemizedlist>
<listitem>
<para><package>x11-fonts/bitstream-vera</package></para>
</listitem>
<listitem>
<para><package>x11-fonts/dejavu</package></para>
</listitem>
<listitem>
<para><package>x11-fonts/liberation-fonts-ttf</package></para>
</listitem>
<listitem>
<para><package>x11-fonts/urwfonts-ttf</package></para>
</listitem>
<listitem>
<para><package>x11-fonts/webfonts</package></para>
</listitem>
</itemizedlist>
<para>Όλες αυτές οι γραμματοσειρές είναι σε μορφή &truetype;. Έτσι δεν
έχουν τους περιορισμούς μεγέθους που έχουν οι βασικές, bitmap
γραμματοσειρές, και μπορούν να απεικονίσουν Ελληνικούς χαρακτήρες σχεδόν
σε οποιοδήποτε μέγεθος, με αρκετά ικανοποιητικά αποτελέσματα.</para>
<para>Αν χρησιμοποιείτε κάποιο από τα δημοφιλή περιβάλλοντα εργασίας για
&xorg;, όπως το <application>GNOME</application> ή
το <application>KDE</application>, οι &truetype; γραμματοσειρές από
αυτές τις συλλογές βελτιώνουν πάρα πολύ την ποιότητα απεικόνισης σε όλες
τις εφαρμογές του περιβάλλοντος εργασίας. Οπότε σίγουρα αξίζει τον κόπο
να τις δοκιμάσετε.</para>
</sect1>
<sect1 xml:id="various-apps">
<title>Ρυθμίσεις για Ελληνικά σε διάφορες εφαρμογές.</title>
<para>Για να διαβάζουμε και να γράφουμε &iso-greek; Ελληνικά με τον
επεξεργαστή κειμένου <package>editors/emacs</package>
θα πρέπει να προσθέσουμε στο <filename>.emacs</filename> του
λογαριασμού μας τις εξής ρυθμίσεις:</para>
<programlisting>(setq unibyte-display-via-language-environment t)
(if (&lt; emacs-major-version 22)
(set-language-environment "Greek"))
(set-terminal-coding-system 'greek-iso-8bit)
(set-input-mode (car (current-input-mode))
(nth 1 (current-input-mode))
0)</programlisting>
<para>Για να διαβάζουμε και να γράφουμε ελληνικά με τον επεξεργαστή
κειμένου <package>editors/vim</package> σε γραφικό
περιβάλλον, θα πρέπει να προσθέσουμε στο αρχείο
<filename>.vimrc</filename> του λογαριασμού μας τις εξής ρυθμίσεις:</para>
<programlisting>set gfs=fixedgr</programlisting>
<para>Για να διαβάζουμε και να γράφουμε ελληνικά με το πρόγραμμα
ηλεκτρονικής αλληλογραφίας <application>mutt</application> θα πρέπει να
προσθέσουμε στο <filename>.muttrc</filename> το παρακάτω κομμάτι:</para>
<programlisting>set charset="greek"
set send_charset="US-ASCII:ISO-8859-1:ISO-8859-7:UTF-8"</programlisting>
</sect1>
</article>