os/doc
3
0
Fork 0
Code Issues Pull requests Projects Releases Wiki Activity

MFen:

Browse source 
o mirrors	1.442 -> 1.448
o multimedia	1.113 -> 1.129
o preface	1.30  -> 1.39
o users		1.58  -> 1.59
o virtualization add %SRCID% %SOURCE% tags.

Submitted by:	Rene Ladan
Obtained from:	The FreeBSD Dutch Documentation Project
This commit is contained in:
Remko Lodder 2008-09-15 19:30:44 +00:00
parent 7be43d1ee9
commit 90674ea2e5
Notes: svn2git 2020-12-08 03:00:23 +00:00 
svn path=/head/; revision=32895
5 changed files with 433 additions and 441 deletions
Show stats Download patch file Download diff file Expand all files Collapse all files

190
nl_NL.ISO8859-1/books/handbook/mirrors/chapter.sgml
View file

@ -3,20 +3,22 @@
$FreeBSD$
$FreeBSDnl: doc/nl_NL.ISO8859-1/books/handbook/mirrors/chapter.sgml,v 1.46 2006/08/24 22:42:29 remko Exp $
Gebaseerd op: 1.442
Vertaald door: Siebrand Mazeland
%SOURCE% en_US.ISO8859-1/books/handbook/mirrors/chapter.sgml
%SRCID% 1.448
-->
<appendix id="mirrors">
<title>&os; verkrijgen</title>
<sect1 id="mirrors-cdrom">
<title>Cd-rom en DVD uitgevers</title>
<title>CD-ROM en DVD uitgevers</title>
<sect2>
<title>Winkelproducten in doos</title>
<para>&os; is beschikbaar in een doos (&os; cd-roms, additionele
<para>&os; is beschikbaar in een doos (&os; CD-ROMs, additionele
software en gedrukte documentatie) bij verschillende
verkopers:</para>
@ -40,9 +42,9 @@
</sect2>
<sect2>
<title>Cd-roms en DVD's</title>
<title>CD-ROMs en DVD's</title>
<para>&os; cd-roms en DVD's zijn te koop bij veel online
<para>&os; CD-ROMs en DVD's zijn te koop bij veel online
winkels:</para>
<itemizedlist>
@ -60,15 +62,6 @@
</address>
</listitem>
<listitem>
<address>
<otheraddr>BSD-Systems</otheraddr>
E&ndash;mail: <email>info@bsd-systems.co.uk</email>
WWW: <otheraddr><ulink
url="http://www.bsd-systems.co.uk"></ulink></otheraddr>
</address>
</listitem>
<listitem>
<address>
<otheraddr>&os; Mall, Inc.</otheraddr>
@ -116,17 +109,6 @@
</address>
</listitem>
<listitem>
<address>
<otheraddr>Linux CD Mall</otheraddr>
<street>Private Bag MBE N348</street>
<city>Auckland 1030</city>
<country>Nieuw Zeeland</country>
Telefoon: <phone>+64 21 866529</phone>
WWW: <otheraddr><ulink url="http://www.linuxcdmall.co.nz/"></ulink></otheraddr>
</address>
</listitem>
<listitem>
<address>
<otheraddr>The Linux Emporium</otheraddr>
@ -137,7 +119,7 @@
Telefoon: <phone>+44 1491 837010</phone>
Fax: <fax>+44 1491 837016</fax>
WWW: <otheraddr><ulink
url="http://www.linuxemporium.co.uk/products/freebsd/"></ulink></otheraddr>
url="http://www.linuxemporium.co.uk/products/bsd/"></ulink></otheraddr>
</address>
</listitem>
@ -178,7 +160,7 @@
Telefoon: <phone>+7-812-3125208</phone>
E&ndash;mail: <email>info@linuxcenter.ru</email>
WWW: <otheraddr><ulink
url="http://linuxcenter.ru/freebsd"></ulink></otheraddr>
url="http://linuxcenter.ru/shop/freebsd"></ulink></otheraddr>
</address>
</listitem>
</itemizedlist>
@ -187,7 +169,7 @@
<sect2>
<title>Distributeurs</title>
<para>Wederverkopers die &os; cd-rom producten willen verkopen
<para>Wederverkopers die &os; CD-ROM producten willen verkopen
kunnen contact opnemen met een distributeur:</para>
<itemizedlist>
@ -262,9 +244,9 @@
<sect1 id="mirrors-ftp">
<title>FTP sites</title>
<para>De offici&euml; broncode voor &os; is beschikbaar via anoniem
toegankelijke FTP in de hele wereld via vele mirrorsites. De
site <ulink url="ftp://ftp.FreeBSD.org/pub/FreeBSD/"></ulink>
<para>De offici&euml;le broncode voor &os; is beschikbaar via
anoniem toegankelijke FTP in de hele wereld via vele mirrorsites.
De site <ulink url="ftp://ftp.FreeBSD.org/pub/FreeBSD/"></ulink>
heeft een goede verbinding en staat veel verbindingen toe, maar
het is waarschijnlijk beter om een mirrorsite te zoeken die
<quote>dichterbij</quote> is (zeker als het doel is ook een
@ -369,13 +351,6 @@
beschikbaar:</para>
<itemizedlist>
<listitem>
<para><emphasis>Oostenrijk</emphasis>:
:pserver:anoncvs@anoncvs.at.FreeBSD.org:/home/ncvs
Gebruikt <command>cvs login</command> en gebruik een
willekeurig wachtwoord.</para>
</listitem>
<listitem>
<para><emphasis>Frankrijk</emphasis>:
:pserver:anoncvs@anoncvs.fr.FreeBSD.org:/home/ncvs
@ -383,12 +358,6 @@
(geen wachtwoord)</para>
</listitem>
<listitem>
<para><emphasis>Duitsland</emphasis>:
:pserver:anoncvs@anoncvs.de.FreeBSD.org:/home/ncvs
(rsh, pserver, ssh, ssh/2022)</para>
</listitem>
<listitem>
<para><emphasis>Japan</emphasis>:
:pserver:anoncvs@anoncvs.jp.FreeBSD.org:/home/ncvs
@ -573,7 +542,7 @@ Warning: Permanently added 'anoncvs.freebsd.org' (DSA) to the list of known host
de complete CVS structuur, <application>CTM</application> kan
het bieden. <application>CTM</application> is gewoon gemaakt
voor actieve ontwikkelaars die met &os; werken, maar geen of
een slechte internetverbinding hebben of gewoon automatisch de
een slechte Internetverbinding hebben of gewoon automatisch de
laatste wijzigingen willen ontvangen. De meest actieve takken
kennen op z'n hoogst drie delta's per dag. Het is het
overwegen waard om ze per automatische mail te laten sturen.
@ -664,12 +633,12 @@ Warning: Permanently added 'anoncvs.freebsd.org' (DSA) to the list of known host
initi&euml;le <quote>Empty</quote> delta gebruikt worden om een
door <application>CTM</application> ondersteunde structuur te
starten. Het is de bedoeling dat deze <quote>start</quote>
delta's ooit voor het gemak op de cd-rom komen te staan, maar
delta's ooit voor het gemak op de CD-ROM komen te staan, maar
dit is nog niet het geval.</para>
<para>Omdat de structuren tientallen megabytes groot zijn, heeft
het de voorkeur om al met iets te beginnen. Als er een
-RELEASE cd-rom beschikbaar is, kan de initi&euml;le broncode
-RELEASE CD-ROM beschikbaar is, kan de initi&euml;le broncode
gekopieerd of uitgepakt worden. Dit bespaart nogal wat
dataverkeer.</para>
@ -915,7 +884,7 @@ Warning: Permanently added 'anoncvs.freebsd.org' (DSA) to the list of known host
<title>Inleiding</title>
<para><application>CVSup</application> is een softwarepakket voor
het verspreiden en bijwerken van broncodestructueren vanaf een
het verspreiden en bijwerken van broncodestructuren vanaf een
master CVS depot op een andere server. De &os; broncode wordt
beheerd in een broncode depot op een centrale ontwikkelmachine
in Californi&euml;. Met <application>CVSup</application>
@ -955,7 +924,7 @@ Warning: Permanently added 'anoncvs.freebsd.org' (DSA) to the list of known host
herschreven versie van <application>CVSup</application> in de
C taal. Het grootste voordeel ervan is dat het sneller is en
dat het niet afhankelijk is van de Modula-3 taal, dus dat hoeft
niet geinstalleerd te worden als afhankelijkheid. Sterker nog
niet ge&iuml;nstalleerd te worden als afhankelijkheid. Sterker nog
als gebruik wordt gemaakt van &os;&nbsp;6.2 of later, wordt
de applicatie standaard meegeleverd, oudere versies hebben dit
echter niet, maar deze kunnen simpel de
@ -976,8 +945,8 @@ Warning: Permanently added 'anoncvs.freebsd.org' (DSA) to the list of known host
<para>De meest eenvoudige wijze van installatie van
<application>CVSup</application> is met het voorgecompileerde
package <filename role="package">net/cvsup</filename> uit de
&os; <link linkend="ports">packagescollectie</link>. Als het
pakket <filename role="package">net/cvsup</filename> uit de
&os; <link linkend="ports">pakkettencollectie</link>. Als het
gewenst is, kan <application>CVSup</application> ook uit de
broncode gebouwd worden in <filename
role="package">net/cvsup</filename>. De <filename
@ -997,14 +966,14 @@ Warning: Permanently added 'anoncvs.freebsd.org' (DSA) to the list of known host
role="package">net/cvsup-without-gui</filename>.</para>
</note>
<para>Als <application>csup</application> geinstalleerd moet
worden op &os;&nbsp;6.1 of eerder, kan gebruik gemaakt worden
van een van te voren gecompileerd
<para>Als <application>csup</application> ge&iuml;nstalleerd
moet worden op &os;&nbsp;6.1 of eerder, kan gebruik gemaakt
worden van een van te voren gecompileerd
<filename role="package">net/csup</filename> pakket van de
&os; <link linkend="ports">package collectie</link>, of als de
voorkeur wordt gegeven aan het volledig compileren van
<application>csup</application>, kan gebruik gemaakt worden van
de <filename role="package">net/csup</filename> port.</para>
&os; <link linkend="ports">pakkettencollectie</link>, of als
de voorkeur wordt gegeven aan het volledig compileren van
<application>csup</application>, kan gebruik gemaakt worden
van de <filename role="package">net/csup</filename> port.</para>
</sect2>
<sect2 id="cvsup-config">
@ -1086,7 +1055,7 @@ Warning: Permanently added 'anoncvs.freebsd.org' (DSA) to the list of known host
een <filename>supfile</filename>.
<application>CVSup</application> biedt een systeem met
standaardinstellingen om dit probleem te omzeilen. Regels die
beginnen met de speciale pseuso-collectienaam
beginnen met de speciale pseudo-collectienaam
<literal>*default</literal> kunnen gebruikt worden om
standaarden in te stellen voor de collecties die er in de
<filename>supfile</filename> achteraan komen. Een
@ -1397,7 +1366,7 @@ doc/zh_*</screen>
<para>Met deze handige eigenschap kunnen gebruikers met
langzamere verbindingen of zij die per minuut voor hun
internetverbinding betalen waardevolle tijd besparen omdat er
Internetverbinding betalen waardevolle tijd besparen omdat er
geen bestanden meer gedownload worden die nooit gebruikt
worden. Meer informatie over <filename>refuse</filename>
bestanden en andere leuke mogelijkheden van
@ -1465,7 +1434,7 @@ doc/zh_*</screen>
<para>De optie <option>-L 2</option> geeft
<application>CVSup</application> aan dat details getoond
moeten worden over alle bestanden die bijgewerkt worden. Er
zijn drie niveau's van uitvoerigheid, van <option>-L 0</option>
zijn drie niveaus van uitvoerigheid, van <option>-L 0</option>
tot <option>-L 2</option>. Standaard is het 0, wat betekent
dat er geen enkel bericht wordt getoond, met uitzondering van
foutmeldingen.</para>
@ -1489,8 +1458,8 @@ doc/zh_*</screen>
<para>De via <application>CVSup</application> beschikbare
bestandscollecties zijn hi&euml;rarchisch georganiseerd. Er
zijn een paar grote collecties en die zijn opgedeeld in
kleinere sub-collecties. Het ontvangen van een collectie is
hetzelfde als het ontvangen van alle sub-collecties. De
kleinere subcollecties. Het ontvangen van een collectie is
hetzelfde als het ontvangen van alle subcollecties. De
hi&euml;rarchische relatie tussen de collecties wordt
hieronder aangegeven door het niveau van inspringen.</para>
@ -1537,9 +1506,9 @@ doc/zh_*</screen>
<para>Als <literal>ports-all</literal> (het
complete portssysteem) niet bijgewerkt hoeft te
worden, maar enkele van de onderstaande
sub-collecties, dan moet
subcollecties, dan moet
<emphasis>altijd</emphasis> ook de
<literal>ports-base</literal> sub-collectie
<literal>ports-base</literal> subcollectie
bijgewerkt worden! Als er iets wijzigt in de
infrastructuur van de ports waar
<literal>ports&ndash;base</literal> voor staat,
@ -1552,14 +1521,14 @@ doc/zh_*</screen>
foutloopt met een vage foutmelding. Het
<emphasis>eerste</emphasis> dat gedaan moeten
worden is ervoor zorgen dat de
<literal>ports-base</literal> sub-collectie is
<literal>ports-base</literal> subcollectie is
bijgewerkt.</para>
</important>
<important id="cvsup-collec-index-warn">
<para>Bij het zelf bouwen van een lokale kopie van
<filename>ports/INDEX</filename>
<emphasis>mOEt</emphasis>
<emphasis>moet</emphasis>
<literal>ports-all</literal> geaccepteerd worden
(de hele port structuur). Het bouwen van
<filename>ports/INDEX</filename> met een
@ -1631,7 +1600,7 @@ doc/zh_*</screen>
<para>Zie ook de <link
linkend="cvsup-collec-pbase-warn">belangrijke
waarschuwing hierboven</link>: deze
sub-collectie dient
subcollectie dient
<emphasis>altijd</emphasis> bijgewerkt te
worden als er een onderdeel van de &os;
Portscollectie wordt bijgewerkt!</para>
@ -2064,7 +2033,7 @@ doc/zh_*</screen>
release=cvs</literal></term>
<listitem>
<para>Ondersteuning voor de Oekra&iuml;nische
<para>Ondersteuning voor de Oekra&iuml;ense
taal.</para>
</listitem>
</varlistentry>
@ -2074,7 +2043,7 @@ doc/zh_*</screen>
release=cvs</literal></term>
<listitem>
<para>Ondersteuning voor de Vietnamese
<para>Ondersteuning voor de Vi&euml;tnamese
taal.</para>
</listitem>
</varlistentry>
@ -2111,8 +2080,8 @@ doc/zh_*</screen>
<term><literal>ports-x11-drivers
release=cvs</literal></term>
<listitem><para>X11 drivers</para></listitem>
</varlistentry>
<listitem><para>X11-stuurprogramma's</para></listitem>
</varlistentry>
<varlistentry>
<term><literal>ports-x11-fm
@ -2624,8 +2593,8 @@ doc/zh_*</screen>
<screen>&prompt.root; <userinput>portsnap extract</userinput></screen>
<note>
<para>In de standaard installatie wordt <filename
role="directory">/usr/ports</filename> niet aangemaakt.
<para>In de standaardinstallatie wordt <filename
class="directory">/usr/ports</filename> niet aangemaakt.
Als gebruik gemaakt wordt van &os;&nbsp;6.0-RELEASE moet
deze map gemaakt worden alvorens <command>portsnap</command>
te gebruiken. In recentere versies van &os; en
@ -2655,7 +2624,7 @@ doc/zh_*</screen>
ondersteunen deze syntaxis niet. Als het bovenstaande niet
werkt, probeer dan het volgende:</para>
<screen>&prompt.root; <userinput>portsnap fetch</userinput>
<screen>&prompt.root; <userinput>portsnap fetch</userinput>
&prompt.root; <userinput>portsnap update</userinput></screen>
</note>
</sect2>
@ -2707,7 +2676,7 @@ doc/zh_*</screen>
<para>Sommige oudere versie van
<command>portsnap</command> bieden geen ondersteuning voor
het opgeven van meerdere commando's, zoals bijvoorbeeld
<literal>cron update</literal>, in dezelde aanroep van
<literal>cron update</literal>, in dezelfde aanroep van
<command>portsnap</command>. Als de regel hierboven faalt,
probeer <command>portsnap -I cron update</command> dan te
vervangen door <command>portsnap cron &amp;&amp; portsnap -I
@ -2751,7 +2720,7 @@ doc/zh_*</screen>
karakter).</para>
<note>
<para>In CVS is dit de standaard als er geen revisietabel
<para>In CVS is dit de standaard als er geen revisielabel
is aangegeven. Het is meestal
<emphasis>geen</emphasis> goed idee om een checkout of
update van CURRENT broncode op een STABLE machine te
@ -2760,6 +2729,25 @@ doc/zh_*</screen>
</listitem>
</varlistentry>
<varlistentry>
<term>RELENG_7</term>
<listitem>
<para>De ontwikkellijn voor &os;-7.X, ook bekend als
&os;&nbsp;7-STABLE.</para>
</listitem>
</varlistentry>
<varlistentry>
<term>RELENG_7_0</term>
<listitem>
<para>De uitgavetak voor &os;-7.0, alleen gebruikt voor
beveiligingswaarschuwingen en andere kritische
aanpassingen.</para>
</listitem>
</varlistentry>
<varlistentry>
<term>RELENG_6</term>
@ -2769,12 +2757,22 @@ doc/zh_*</screen>
</listitem>
</varlistentry>
<varlistentry>
<term>RELENG_6_3</term>
<listitem>
<para>De uitgavetak voor &os;-6.3, alleen gebruikt voor
beveiligingswaarschuwingen en andere kritische
aanpassingen.</para>
</listitem>
</varlistentry>
<varlistentry>
<term>RELENG_6_2</term>
<listitem>
<para>De releasetak voor &os;-6.2, alleen gebruikt voor
beveilingswaarschuwingen en andere kritische
beveiligingswaarschuwingen en andere kritische
aanpassingen.</para>
</listitem>
</varlistentry>
@ -2784,7 +2782,7 @@ doc/zh_*</screen>
<listitem>
<para>De releasetak voor &os;-6.1, alleen gebruikt voor
beveilingswaarschuwingen en andere kritische
beveiligingswaarschuwingen en andere kritische
aanpassingen.</para>
</listitem>
</varlistentry>
@ -3007,6 +3005,22 @@ doc/zh_*</screen>
gemarkeerd met een bijzondere naam bij releases.</para>
<variablelist>
<varlistentry>
<term>RELENG_7_0_0_RELEASE</term>
<listitem>
<para>&os;&nbsp;7.0</para>
</listitem>
</varlistentry>
<varlistentry>
<term>RELENG_6_3_0_RELEASE</term>
<listitem>
<para>&os;&nbsp;6.3</para>
</listitem>
</varlistentry>
<varlistentry>
<term>RELENG_6_2_0_RELEASE</term>
@ -3350,13 +3364,13 @@ doc/zh_*</screen>
kan het beste gedaan worden als er een mirrorsite voor de
&os; FTP server of het &os; CVS depot draait. De
<application>rsync</application> suite is voor veel
besturingssystemen beschikbaar. Voor &os; kan het package of de
besturingssystemen beschikbaar. Voor &os; kan het pakket of de
port uit <filename role="package">net/rsync</filename>
ge&iuml;nstalleerd worden.</para>
<variablelist>
<varlistentry>
<term>Tschechische Republiek</term>
<term>Tsjechische Republiek</term>
<listitem>
<para>rsync://ftp.cz.FreeBSD.org/</para>
@ -3401,6 +3415,20 @@ doc/zh_*</screen>
</listitem>
</varlistentry>
<varlistentry>
<term>Rusland</term>
<listitem>
<para>rsync://cvsup4.ru.FreeBSD.org/</para>
<para>Beschikbare collecties:</para>
<itemizedlist>
<listitem><para>FreeBSD-gnats: De GNATS bug-tracking database.</para></listitem>
</itemizedlist>
</listitem>
</varlistentry>
<varlistentry>
<term>Taiwan</term>

502
nl_NL.ISO8859-1/books/handbook/multimedia/chapter.sgml
View file

@ -3,7 +3,9 @@
$FreeBSD$
$FreeBSDnl: doc/nl_NL.ISO8859-1/books/handbook/multimedia/chapter.sgml,v 1.27 2005/12/10 23:40:57 siebrand Exp $
Gebaseerd op: 1.113
%SOURCE% en_US.ISO8859-1/books/handbook/multimedia/chapter.sgml
%SRCID% 1.129
-->
<chapter id="multimedia">
@ -39,16 +41,15 @@
worden en aangesloten MIDI apparaten bestuurd kunnen
worden.</para>
<para>Met wat wil om te experimenteren kunnen met &os;
videobestanden en DVD's afgespeeld worden. Er zijn minder
programma's om video te encoderen, te converteren en af te spelen
dan er zijn voor audio. Op het moment van schrijven is er
bijvoorbeeld geen programma in de &os; Portscollectie beschikbaar
waarmee video goed gehercodeerd kan worden. Deze functie zou
gebruikt kunnen worden om tussen formaten te converteren, zoals
mogelijk is met <filename role="package">audio/sox</filename>.
De software in dit landschap is echter sterk aan verandering
onderhevig.</para>
<para>Met wat experimenteren kunnen met &os; videobestanden en DVD's
afgespeeld worden. Er zijn minder programma's om video te
encoderen, te converteren en af te spelen dan er zijn voor audio.
Op het moment van schrijven is er bijvoorbeeld geen goed
hercoderingsprogramma in de &os; Portscollectie beschikbaar wat
gebruikt kan worden om tussen formaten onderling te converteren,
zoals mogelijk is met <filename
role="package">audio/sox</filename>. De software in dit
landschap is echter sterk aan verandering onderhevig.</para>
<para>In dit hoofdstuk worden de stappen beschreven die uitgevoerd
moeten worden om een geluidskaart in te stellen. Bij de
@ -66,8 +67,7 @@
</listitem>
<listitem>
<para>Hoe getest kan worden of een kaart werkt door gebruik te
maken van voorbeeldapplicaties;</para>
<para>Hoe getest kan worden of een kaart werkt;</para>
</listitem>
<listitem>
@ -95,7 +95,7 @@
</listitem>
<listitem>
<para>Hoe CD en DVD informatie naar bestanden geript kan
<para>Hoe de inhoud van CD's en DVD's naar bestanden geript kan
worden;</para>
</listitem>
@ -117,10 +117,10 @@
</itemizedlist>
<warning>
<para>Het proberen te mounten van audio CD's met &man.mount.8;
resulteert in ieder geval in een foutmelding en op zijn ergst
in een <emphasis>kernel panic</emphasis>. Dat type media heeft
een formaat dat afwijkt van het gebruikelijke
<para>Het proberen aan te koppelen van audio-CD's met
&man.mount.8; resulteert in ieder geval in een foutmelding en in
het ergste geval tot een <emphasis>kernel panic</emphasis>. Dat
type media heeft een formaat dat afwijkt van het gebruikelijke
ISO-bestandssysteem.</para>
</warning>
@ -160,10 +160,10 @@
<para>Alvorens te beginnen is het van belang te weten welk model
een geluidskaart is, welke chip erop wordt gebruikt en of het
een PCI of ISA kaart is. &os; ondersteunt vele PCI en ISA
kaarten. De ondersteunde audioapparaten staan in een lijst in
kaarten. De ondersteunde audio-apparaten staan in een lijst in
de <ulink url="&rel.current.hardware;">Hardware Notes</ulink>.
In dit document staat ook beschreven welk stuurprogramma welke
kaart(en) ondersteunt.</para>
In de Hardware Notes staat ook beschreven welk stuurprogramma
uw kaart ondersteunt.</para>
<indexterm>
<primary>kernel</primary>
@ -201,17 +201,11 @@
laden via de optie
<filename>/boot/loader.conf</filename>.</para>
<para>Om uit te vinden welk struurprogramma na het laden van het
<para>Om uit te vinden welk stuurprogramma na het laden van het
metastuurprogramma <filename>snd_driver</filename> wordt
geladen kan de inhoud van het bestand
<filename>/dev/sndstat</filename> nagekeken worden met
<command>cat /dev/sndstat</command>.</para>
<note>
<para>Om onder &os;&nbsp;4.X alle geluidsstuurprogramma's te
laden, dient de module <filename>snd</filename> geladen te
worden in plaats van <filename>snd_driver</filename>.</para>
</note>
<command>cat /dev/sndstat</command>.</para>
<para>Een tweede mogelijkheid is ondersteuning voor een
geluidskaart statisch in de kernel te compileren. In de
@ -223,22 +217,17 @@
<sect3>
<title>Aangepaste kernel maken met geluidsondersteuning</title>
<para>Eerst moet het generieke audiostuurprogramma
<para>Eerst moet het stuurprogramma voor het audioraamwerk
&man.sound.4; aan de kernel toegevoegd worden. Daarvoor
dient het volgende te worden opgenomen in het bestand met
kernelinstellingen:</para>
<programlisting>device sound</programlisting>
<para>Voor &os;&nbsp;4.X kan het volgende gebruikt
worden:</para>
<programlisting>device pcm</programlisting>
<para>Daarna kan ondersteuning voor de specifieke geluidskaart
toegevoegd worden. Daarvoor moet bekend zijn welk
stuurprogramma de kaart ondersteunt. Dit kan opgezocht
worden in de lijst met ondersteunde audioapparaten in de
worden in de lijst met ondersteunde audio-apparaten in de
<ulink url="&rel.current.hardware;">Hardware Notes</ulink>,
waar de correcte stuurprogramma's voor geluidskaarten
beschreven staan. Zo wordt een Creative &soundblaster; Live!
@ -249,22 +238,21 @@
<programlisting>device snd_emu10k1</programlisting>
<para>In de hulppagina voor een stuurprogramma staat welke
syntaxis gebruikt kan worden. Informatie over de syntaxis
van geluidsstuurprogramma's in de kernelinstellingen staat
ook in <filename>/usr/src/sys/conf/NOTES</filename>
(<filename>/usr/src/sys/i386/conf/LINT</filename> voor
&os;&nbsp;4.X).</para>
syntaxis gebruikt kan worden. De expliciete syntaxis voor de
kernelinstellingen voor elk ondersteund geluidsstuurprogramma
staat ook in <filename>/usr/src/sys/conf/NOTES</filename>.</para>
<para>Voor niet-PnP ISA-kaarten kan het nodig zijn dat de
<para>Voor niet-PnP ISA-geluidskaarten kan het nodig zijn dat de
kernel informatie gegeven moet worden over de instellingen
van een geluidskaart (IRQ, I/O poort, enzovoort). Dit kan
via het bestand <filename>/boot/device.hints</filename>. Bij
het starten van een systeem leest de &man.loader.8; dat
bestand uit en geeft de instellingen door aan de kernel. Zo
gebruikt een oude Creative &soundblaster; 16 ISA
niet-PnP-kaart het stuurprogramma &man.snd.sbc.4; samen met
snd_sb16(4) en dient de volgende regel toegevoegd te worden
aan het bestand met kernelinstellingen:</para>
van de kaart (IRQ, I/O poort, enzovoort), zoals dat geldt voor
alle niet-PnP ISA-kaarten. Dit kan via het bestand
<filename>/boot/device.hints</filename>. Bij het starten van
een systeem leest de &man.loader.8; dat bestand uit en geeft
de instellingen door aan de kernel. Zo gebruikt een oude
Creative &soundblaster; 16 ISA niet-PnP-kaart het
stuurprogramma &man.snd.sbc.4; samen met
<literal>snd_sb16</literal> en dient de volgende regel
toegevoegd te worden aan het kernelinstellingenbestand:</para>
<programlisting>device snd_sbc
device snd_sb16</programlisting>
@ -283,25 +271,14 @@ hint.sbc.0.flags="0x15"</programlisting>
<para>De gebruikte syntaxis voor
<filename>/boot/device.hints</filename> staat beschreven in
de hulppagina voor het geluidsstuurprogramma. In
&os;&nbsp;4.X worden deze instellingen direct in het bestand
met kernelinstellingen gezet. In het geval van de
bovenstaande ISA-kaart gaat dat al volgt:</para>
de hulppagina &man.sound.4; en de hulppagina voor het
gevraagde stuurprogramma.</para>
<programlisting>device sbc0 at isa? port 0x220 irq 5 drq 1 flags 0x15</programlisting>
<para>De bovenstaande instellingen zijn de standaard
instellingen. In sommige gevallen moeten IRQ of andere
instellingen gewijzigd worden om een apparaat juist te laten
werken. In &man.snd.sbc.4; staat meer informatie.</para>
<note>
<para>Onder &os;&nbsp;4.X hebben sommige systemen met
audioapparaten op het moederbord de volgende optie in het
bestand met kernelinstellingen nodig:</para>
<programlisting>options PNPBIOS</programlisting>
</note>
<para>De bovenstaande instellingen zijn de
standaardinstellingen. In sommige gevallen moeten IRQ of
andere instellingen gewijzigd worden om een apparaat juist te
laten werken. In &man.snd.sbc.4; staat meer informatie over
deze kaart.</para>
</sect3>
</sect2>
@ -327,16 +304,16 @@ pcm0: &lt;Intel ICH3 (82801CA)&gt; at io 0xd800, 0xdc80 irq 5 bufsz 16384
kld snd_ich (1p/2r/0v channels duplex default)</screen>
<para>De uitvoer kan per systeem wat verschillen. Als er geen
apparaten <devicename>pcm</devicename> verschijnen, dienen
eerdere stappen bekeken te worden. Bekijk nogmaals de
instellingen van de kernel en bevestig dat het juiste apparaat
is gekozen. Veel voorkomende problemen staan beschreven in
<xref linkend="troubleshooting">.</para>
apparaten <devicename>pcm</devicename> genoemd worden, dienen
eerdere stappen herzien te worden. Bekijk nogmaals de
instellingen van de kernel en bevestig dat het juiste
apparaatstuurprogramma was gekozen. Veel voorkomende problemen
staan beschreven in <xref linkend="troubleshooting">.</para>
<para>Als het goed is werkt de geluidskaart nu. Als de cd-rom of
DVD-ROM drive juist is aangesloten op de geluidskaart, dan kan
er een CD in de drive gestoken worden en kan deze met
&man.cdcontrol.1; afgespeeld worden:</para>
<para>Als het goed is werkt de geluidskaart nu. Als pinnen voor
audio-out van de CD-ROM- of DVD-ROM-drive juist zijn aangesloten
op de geluidskaart, dan kan er een CD in de drive gestopt worden
en kan deze met &man.cdcontrol.1; afgespeeld worden:</para>
<screen>&prompt.user; <userinput>cdcontrol -f /dev/acd0 play 1</userinput></screen>
@ -344,45 +321,25 @@ kld snd_ich (1p/2r/0v channels duplex default)</screen>
role="package">audio/workman</filename> kunnen een
vriendelijker interface bieden. Wellicht is het handig om een
applicatie als <filename role="package">audio/mpg123</filename>
te installeren om naar MP3 audiobestanden te luisteren. Een
snelle manier om de kaart te testen is het als volgt sturen van
data naar <filename>/dev/dsp</filename>:</para>
te installeren om naar MP3 audiobestanden te luisteren.</para>
<screen>&prompt.user; <userinput>cat <replaceable>filename</replaceable> &gt; /dev/dsp</userinput></screen>
<para>Een snelle manier om de kaart te testen is het als volgt
sturen van gegevens naar <filename>/dev/dsp</filename>:</para>
<para><replaceable>filename</replaceable> kan ieder bestand zijn.
Deze commandoregel hoort wat ruis tot gevolg te hebben,
waardoor wordt bevestigd dat de geluidskaart echt werkt.</para>
<screen>&prompt.user; <userinput>cat <replaceable>bestandsnaam</replaceable> &gt; /dev/dsp</userinput></screen>
<note>
<para>&os;&nbsp;4.X gebruikers moeten de geluidskaart
apparaatnodes maken voordat hij gebruikt kan worden. Als de
kaart voorkomt in de berichtbuffer als
<devicename>pcm0</devicename>, dan dient het volgende als
<username>root</username> uitgevoerd te worden:</para>
<para><filename><replaceable>bestandsnaam</replaceable></filename>
kan ieder bestand zijn. Deze commandoregel hoort wat ruis te
maken, waardoor wordt bevestigd dat de geluidskaart echt werkt.</para>
<screen>&prompt.root; <userinput>cd /dev</userinput>
&prompt.root; <userinput>sh MAKEDEV snd0</userinput></screen>
<para>Als de kaart herkend is als
<devicename>pcm1</devicename>, kunnen dezelfde stappen als
hierboven gevolgd worden, waarbij
<devicename>snd0</devicename> wordt vervangen door
<devicename>snd1</devicename>.</para>
<para><command>MAKEDEV</command> maakt een groep apparaatnodes
aan die gebruikt worden voor de applicaties die met geluid
te maken hebben.</para>
</note>
<para>Niveau's voor de geluidskaartmixer kunnen aangepast worden
<para>Niveaus voor de geluidskaartmixer kunnen aangepast worden
met het commando &man.mixer.8;. Er staan meer details in
&man.mixer.8;.</para>
<sect3 id="troubleshooting">
<title>Bekende problemen</title>
<indexterm><primary>apparaatnodes</primary></indexterm>
<indexterm><primary>apparaatknooppunten</primary></indexterm>
<indexterm><primary>I/O poort</primary></indexterm>
@ -401,15 +358,6 @@ kld snd_ich (1p/2r/0v channels duplex default)</screen>
</thead>
<tbody>
<row>
<entry><errorname>unsupported
subdevice XX</errorname></entry>
<entry>E&eacute;n of meer van de apparaatnodes zijn
niet correct gemaakt. De bovenstaande stappen dienen
opnieuw uitgevoerd te worden.</entry>
</row>
<row>
<entry><errorname>sb_dspwr(XX) timed
out</errorname></entry>
@ -471,10 +419,10 @@ kld snd_ich (1p/2r/0v channels duplex default)</screen>
ondersteunen.</para>
<para>Met &os; kan dit met <emphasis>Virtuele
Geluidskanalen</emphasis>, die ingesteld kunnen worden met de
&man.sysctl.8; faciliteit. Met virtuele kanalen kunnen de
afspeelkanalen van een geluidskaart gemultiplext worden door
het geluid in de kernel te mixen.</para>
Geluidskanalen</emphasis>, die aangezet kunnen worden met de
faciliteit &man.sysctl.8;. Met virtuele kanalen kunnen het
afspelen van een geluidskaart gemultiplext worden door het
geluid in de kernel te mixen.</para>
<para>Het aantal virtuele kanalen kan met twee sysctl knoppen
als <username>root</username> als volgt ingesteld
@ -483,10 +431,10 @@ kld snd_ich (1p/2r/0v channels duplex default)</screen>
<screen>&prompt.root; <userinput>sysctl hw.snd.pcm0.vchans=4</userinput>
&prompt.root; <userinput>sysctl hw.snd.maxautovchans=4</userinput></screen>
<para>In het bovenstaande voorbeeld worden vier virtuele kanelen
gealloceerd, wat in het dagelijks gebruik voldoende is.
<para>In het bovenstaande voorbeeld worden vier virtuele kanalen
toegewezen, wat in het dagelijks gebruik voldoende is.
In <varname>hw.snd.pcm0.vchans</varname> staat het aantal
vitruele kanalen dat <devicename>pcm0</devicename> heeft en is
virtuele kanalen dat <devicename>pcm0</devicename> heeft en is
instelbaar als een apparaat is aangesloten.
In <literal>hw.snd.maxautovchans</literal> staat het aantal
virtuele kanalen dat aan een nieuw audio-apparaat wordt gegeven
@ -511,7 +459,8 @@ kld snd_ich (1p/2r/0v channels duplex default)</screen>
<varname>hw.snd.pcm.0.vchans</varname> is ingesteld op 4, zoals
in het bovenstaande voorbeeld. Op een systeem waar
&man.devfs.5; wordt gebruikt, wordt het voorgaande voor een
gebruiker automatisch transparant gealloceerd.</para>
programma dat om <filename>/dev/dsp0</filename> vraagt
automatisch transparant gealloceerd.</para>
</sect2>
<sect2>
@ -527,25 +476,20 @@ kld snd_ich (1p/2r/0v channels duplex default)</screen>
<title>Standaardwaarden voor mixerkanalen instellen</title>
<note>
<para>Dit wordt alleen ondersteund op &os;&nbsp;5.3-RELEASE en
later.</para>
</note>
<para>De standaard waarden voor de mixerkanelen zijn ingesteld in
<para>De standaardwaarden voor de mixerkanalen zijn ingesteld in
de broncode van het stuurprogramma &man.pcm.4;. Er zijn vele
applicaties en daemons waarmee waarden voor de mixer ingesteld
en onthouden kunnen worden en iedere keer bij het starten
weer kunnen worden ingesteld. Maar dit is geen nette
oplossing, omdat het netter is de standaardwaarden in te
stellen op het niveau van het stuurprogramma. Die kunnen
ingesteld worden door de gewenste waarden in te stellen in
<filename>/boot/device.hints</filename>. Bijvoorbeeld:</para>
weer kunnen worden ingesteld, maar dit is geen nette
oplossing. Het is mogelijk om de standaardwaarden in te
stellen op het niveau van het stuurprogramma &mdash; dit wordt
bereikt door de gewenste waarden in te stellen in
<filename>/boot/device.hints</filename>, bijvoorbeeld:</para>
<programlisting>hint.pcm.0.vol="100"</programlisting>
<programlisting>hint.pcm.0.vol="50"</programlisting>
<para>Met de bovenstaande instelling wordt het volume van een
kanaal standaard op 100 ingesteld bij het laden van de module
kanaal standaard op 50 ingesteld bij het laden van de module
&man.pcm.4;.</para>
</sect2>
</sect1>
@ -583,11 +527,11 @@ kld snd_ich (1p/2r/0v channels duplex default)</screen>
<para><application>XMMS</application> kan ge&iuml;nstalleerd
worden via de <filename
role="package">multimedia/xmms</filename> port of
package.</para>
pakket.</para>
<para>De interface van <application>XMMS</application> is
intu&iuml;tief met een playlist, grafische equalizer en meer.
Gebruikers die bekend zijn met
intu&iuml;tief met een afspeellijst, grafische equalizer en
meer. Gebruikers die bekend zijn met
<application>Winamp</application> vinden
<application>XMMS</application> vast eenvoudig te
gebruiken.</para>
@ -613,18 +557,17 @@ THIS SOFTWARE COMES WITH ABSOLUTELY NO WARRANTY! USE AT YOUR OWN RISK!
Playing MPEG stream from Foobar-GreatestHits.mp3 ...
MPEG 1.0 layer III, 128 kbit/s, 44100 Hz joint-stereo</screen>
<para><literal>/dev/dsp1.0</literal> dient gewijzigd te worden in
het <devicename>dsp</devicename> apparaat van het systeem
waarop de MP3 afgespeeld moet worden.</para>
<para><devicename><replaceable>/dev/dsp1.0</replaceable></devicename>
dient gewijzigd te worden in het <devicename>dsp</devicename> apparaatingang op uw systeem.</para>
</sect2>
<sect2 id="rip-cd">
<title>CD audio tracks rippen</title>
<para>Voordat een CD of een CD track naar MP3 ge-encodeerd kan
worden moet de audiodata naar de harde schijf geript worden.
Dit gaat door de ruwe CDDA (CD Digital Audio) data naar
WAV-bestanden de kopi&euml;ren.</para>
worden moeten de audiogegevens naar de harde schijf geript
worden. Dit gaat door de ruwe CDDA (CD Digital Audio) gegevens
naar WAV-bestanden te kopi&euml;ren.</para>
<para>Het hulpprogramma <command>cdda2wav</command>, dat
onderdeel is van de suite <filename
@ -639,12 +582,12 @@ MPEG 1.0 layer III, 128 kbit/s, 44100 Hz joint-stereo</screen>
<screen>&prompt.root; <userinput>cdda2wav -D <replaceable>0,1,0</replaceable> -B</userinput></screen>
<para><application>cdda2wav</application> ondersteunt ATAPI (IDE)
cd-rom drives. Om van een IDE drive te rippen, dient de
CD-ROM-drives. Om van een IDE drive te rippen, dient de
apparaatnaam aangegeven te worden in plaats van de SCSI
eenheidsnummers. Om bijvoorbeeld track 7 van een IDE drive te
rippen:</para>
<screen>&prompt.root; <userinput>cdda2wav -D <replaceable>/dev/acd0a</replaceable> -t 7</userinput></screen>
<screen>&prompt.root; <userinput>cdda2wav -D <replaceable>/dev/acd0</replaceable> -t 7</userinput></screen>
<para>De optie
<option>-D <replaceable>0,1,0</replaceable></option> geeft het
@ -672,15 +615,16 @@ MPEG 1.0 layer III, 128 kbit/s, 44100 Hz joint-stereo</screen>
<sect2 id="mp3-encoding">
<title>MP3's encoderen</title>
<para>Tegenwoodig is <emphasis>de</emphasis> MP3 encoder
<para>Tegenwoordig is <emphasis>de</emphasis> MP3 encoder
<application>lame</application>.
<application>Lame</application> staat in
<filename role="package">audio/lame</filename> in de
portsstructuur.</para>
<para>Met de geripte WAV-bestanden converteert het volgende
commando <filename>audio01.wav</filename> naar
<filename>audio01.mp3</filename>:</para>
commando
<filename><replaceable>audio01.wav</replaceable></filename> naar
<filename><replaceable>audio01.mp3</replaceable></filename>:</para>
<screen>&prompt.root; <userinput>lame -h -b <replaceable>192</replaceable> \
--tt "<replaceable>Foo Titel</replaceable>" \
@ -742,7 +686,7 @@ MPEG 1.0 layer III, 128 kbit/s, 44100 Hz joint-stereo</screen>
<step>
<para>Voer een map in (of kies <quote>browse</quote>) waar de
ongecomprimeerde bestanden heengeschreven moeten
ongecomprimeerde bestanden naar toe geschreven moeten
worden;</para>
</step>
@ -771,24 +715,23 @@ MPEG 1.0 layer III, 128 kbit/s, 44100 Hz joint-stereo</screen>
<procedure>
<step>
<para>Voer <command>mpg123 -s
<replaceable>audio01.mp3</replaceable> &gt;
audio01.pcm</command> uit.</para>
<para>Voer <command>mpg123 -s <replaceable>audio01.mp3</replaceable>
&gt; <replaceable>audio01.pcm</replaceable></command> uit.</para>
</step>
</procedure>
<para><application>XMMS</application> schijft een bestand in het
<para><application>XMMS</application> schrijft een bestand in het
WAV-formaat, terwijl <application>mpg123</application> de MP3
converteert naar ruwe PCM audio data. Beide formaten kunnen
gebruikt worden met <application>cdrecord</application> om
audio CD's te maken. Met &man.burncd.8; moeten ruwe
PCM-bestanden gebruikt worden. Als er WAV-bestanden worden
gebruikt, is er een tik-geluid te horen bij het begin van
gebruikt, is er een tikgeluid te horen bij het begin van
iedere track. Dit is het geluid van de kop van ieder
WAV-bestand. Met het hulpprogramma
<application>SoX</application> kan de kop van WAV-bestanden
verwijderd worden. Dit programma kan ge&iuml;nstalleerd worden
met de port of package <filename
met de port of pakket <filename
role="package">audio/sox</filename></para>
<screen>&prompt.user; <userinput>sox -t wav -r 44100 -s -w -c 2 <replaceable>track.wav track.raw</replaceable></userinput></screen>
@ -832,13 +775,7 @@ MPEG 1.0 layer III, 128 kbit/s, 44100 Hz joint-stereo</screen>
DVD-spelers standaard zoeken naar DVD media in
<filename>/dev/dvd</filename> of deze apparaatnaam standaard in
de broncode hebben staan, is het wellicht verstandig om een
symbolische link te maken naar de juist apparaten:</para>
<screen>&prompt.root; <userinput>ln -sf /dev/acd0c /dev/dvd</userinput>
&prompt.root; <userinput>ln -sf /dev/racd0c /dev/rdvd</userinput></screen>
<para>In &os;&nbsp;5.X, dat &man.devfs.5; gebruikt, worden
net iets andere links aangeraden:</para>
symbolische link te maken naar de juiste apparaten:</para>
<screen>&prompt.root; <userinput>ln -sf /dev/acd0 /dev/dvd</userinput>
&prompt.root; <userinput>ln -sf /dev/acd0 /dev/rdvd</userinput></screen>
@ -856,34 +793,8 @@ link acd0 rdvd</programlisting>
bijzondere DVD-ROM functies aangeroepen worden, schrijfrechten
op de DVD-apparaten nodig.</para>
<indexterm>
<primary>kernelopties</primary>
<secondary>CPU_ENABLE_SSE</secondary>
</indexterm>
<indexterm>
<primary>kernelopties</primary>
<secondary>USER_LDT</secondary>
</indexterm>
<para>Een aantal van de hier besproken ports hebben specifieke
kernelopties nodig om correct gebouwd te worden. Voeg de
onderstaande instelling toe aan het bestand met
kernelinstellingen, bouw en installeer daarna de kernel en
herstart het systeem:</para>
<programlisting>option CPU_ENABLE_SSE</programlisting>
<note>
<para>In &os;&nbsp;4.X dient <literal>option USER_LDT</literal>
toegevoegd te worden aan het bestand met kernelinstellingen.
In &os;&nbsp;5.X en later bestaat deze optie niet.</para>
</note>
<para>Om de gedeeld geheugen interface van X11 te verbeteren,
wordt aangeraden dat een aantal variablelen van &man.sysctl.8;
<para>Om de gedeeld-geheugeninterface van X11 te verbeteren,
wordt aangeraden dat een aantal variabelen van &man.sysctl.8;
worden verhoogd:</para>
<programlisting>kern.ipc.shmmax=67108864
@ -1082,11 +993,11 @@ no adaptors present</screen>
</sect2>
<sect2 id="video-ports">
<title>Ports en packages met video</title>
<title>Ports en pakketten met video</title>
<indexterm><primary>videopoorten</primary></indexterm>
<indexterm><primary>videopackages</primary></indexterm>
<indexterm><primary>videopakketten</primary></indexterm>
<para>In dit onderdeel wordt de software die vanuit de &os;
Portscollectie beschikbaar is voor het afspelen van video
@ -1120,7 +1031,7 @@ no adaptors present</screen>
</listitem>
<listitem>
<para>Een ogenschijlijk triviale filter, zoals het herschalen
<para>Een ogenschijnlijk triviale filter, zoals het herschalen
van beeldgrootte, kan resulteren in vreselijk vervelende
artefacten door fouten in de routine voor het
herschalen;</para>
@ -1168,8 +1079,8 @@ no adaptors present</screen>
<para>Tot nu toe is gebleken dat de ontwikkelaars van applicaties
wel co&ouml;peratief waren met de beheerders van ports om zo
het aantal work-arounds dat nodig was voor het porten tot een
minimum te beperken.</para>
het aantal work-arounds dat nodig was voor het overzetten tot
een minimum te beperken.</para>
<sect3 id="video-mplayer">
<title>MPlayer</title>
@ -1202,7 +1113,7 @@ no adaptors present</screen>
een binair bestand dat niet van het ene naar het andere
systeem verplaatst kan worden. Daarom is het van belang
dat het uit de ports wordt gebouwd en niet als binair
package wordt ge&iuml;nstalleerd. Daarnaast staan er ook
pakket wordt ge&iuml;nstalleerd. Daarnaast staan er ook
nog opties die vanaf de <command>make</command>
commandoregel meegegeven kunnen worden beschreven in de
<filename>Makefile</filename> en aan het begin van de
@ -1271,19 +1182,19 @@ http://www.mplayerhq.hu/homepage/dload.html</screen>
gebruiksmogelijkheden beschreven.</para>
<para>Om een bestand als
<filename><replaceable>testfile.avi</replaceable></filename>
<filename><replaceable>testbestand.avi</replaceable></filename>
af te spelen met een van de beschikbare video-interfaces,
kan de optie <option>-vo</option> gebruikt worden:</para>
<screen>&prompt.user; <userinput>mplayer -vo xv testfile.avi</userinput></screen>
<screen>&prompt.user; <userinput>mplayer -vo xv <replaceable>testbestand.avi</replaceable></userinput></screen>
<screen>&prompt.user; <userinput>mplayer -vo sdl testfile.avi</userinput></screen>
<screen>&prompt.user; <userinput>mplayer -vo sdl <replaceable>testbestand.avi</replaceable></userinput></screen>
<screen>&prompt.user; <userinput>mplayer -vo x11 testfile.avi</userinput></screen>
<screen>&prompt.user; <userinput>mplayer -vo x11 <replaceable>testbestand.avi</replaceable></userinput></screen>
<screen>&prompt.root; <userinput>mplayer -vo dga testfile.avi</userinput></screen>
<screen>&prompt.root; <userinput>mplayer -vo dga <replaceable>testbestand.avi</replaceable></userinput></screen>
<screen>&prompt.root; <userinput>mplayer -vo 'sdl:dga' testfile.avi</userinput></screen>
<screen>&prompt.root; <userinput>mplayer -vo 'sdl:dga' <replaceable>testbestand.avi</replaceable></userinput></screen>
<para>Het is de moeite waard alle bovenstaande opties uit te
proberen omdat hun relatieve prestatie afhangt van vele
@ -1291,14 +1202,15 @@ http://www.mplayerhq.hu/homepage/dload.html</screen>
hardware.</para>
<para>Om een DVD af te spelen dient
<filename>testfile.avi</filename> vervangen te worden door
<filename><replaceable>testbestand.avi</replaceable></filename>
vervangen te worden door
<option>dvd://<replaceable>N</replaceable> -dvd-device
<replaceable>APPARAAT</replaceable></option> waar
<replaceable>N</replaceable> het titelnummer is dat
afgespeeld moeten worden en
<filename><replaceable>APPARAAT</replaceable></filename> de
apparaatnode is voor de DVD-ROM. Om bijvoorbeeld titel 3
van <filename>/dev/dvd</filename> af te spelen:</para>
<filename><replaceable>APPARAAT</replaceable></filename> het
apparaatknooppunt is voor de DVD-ROM. Om bijvoorbeeld titel
3 van <filename>/dev/dvd</filename> af te spelen:</para>
<screen>&prompt.root; <userinput>mplayer -vo xv dvd://3 -dvd-device /dev/dvd</userinput></screen>
@ -1356,11 +1268,9 @@ zoom=yes</programlisting>
verlagen en formaten te wijzigen en een aantal van die
truuks maken het verschil tussen goede en slechte
prestaties. Hieronder staan een aantal voorbeelden
beschreven.</para>
beschreven. Eerst een eenvoudige kopie:</para>
<para>Eenvoudigweg kopi&euml;ren:</para>
<screen>&prompt.user; <userinput>mencoder input.avi -oac copy -ovc copy -o output.avi</userinput></screen>
<screen>&prompt.user; <userinput>mencoder <replaceable>invoer.avi</replaceable> -oac copy -ovc copy -o <replaceable>uitvoer.avi</replaceable></userinput></screen>
<para>Verkeerde combinaties van commandoregelopties kunnen
resulteren in uitvoerbestanden die zelfs niet af te spelen
@ -1370,25 +1280,26 @@ zoom=yes</programlisting>
<command>mplayer</command> te houden als het alleen maar
nodig is een bestand te rippen.</para>
<para>Om <filename>input.avi</filename> te converteren naar
de MPEG4-codec met MPEG3-audio encoding (<filename
role="package">audio/lame</filename> is
verplicht):</para>
<para>Om <filename><replaceable>invoer.avi</replaceable></filename>
te converteren naar de MPEG4-codec met MPEG3-audio
encodering (<filename role="package">audio/lame</filename>
is verplicht):</para>
<screen>&prompt.user; <userinput>mencoder input.avi -oac mp3lame -lameopts br=192 \
-ovc lavc -lavcopts vcodec=mpeg4:vhq -o output.avi</userinput></screen>
<screen>&prompt.user; <userinput>mencoder <replaceable>invoer.avi</replaceable> -oac mp3lame -lameopts br=192 \
-ovc lavc -lavcopts vcodec=mpeg4:vhq -o <replaceable>utvoer.avi</replaceable></userinput></screen>
<para>Hiermee wordt uitvoer gemaakt die af te spelen is met
<command>mplayer</command> en
<command>xine</command>.</para>
<para><filename>input.avi</filename> kan worden vervangen
door <option>dvd://1 -dvd-device /dev/dvd</option> en als
<username>root</username> gedraaid worden om een DVD titel
direct te hercoderen. Omdat het waarschijnlijk is dat de
eerste experimenten niet direct tevredenstellend zijn,
wordt aangeraden een titel eerst naar een bestand te dumpen
en dat als werkbestand te gebruiken.</para>
<para><filename><replaceable>invoer.avi</replaceable></filename>
kan worden vervangen door <option>dvd://1 -dvd-device
/dev/dvd</option> en als <username>root</username>
gedraaid worden om een DVD-titel direct te hercoderen.
Omdat het waarschijnlijk is dat de eerste experimenten niet
direct tevredenstellend zijn, wordt aangeraden een titel
eerst naar een bestand te dumpen en dat als werkbestand te
gebruiken.</para>
</sect4>
</sect3>
@ -1400,7 +1311,7 @@ zoom=yes</programlisting>
allesomvattende video-oplossing te bieden, maar ook probeert
een herbruikbare basisbibliotheek en een modulair uitvoerbaar
bestand te maken dat uitgebreid kan worden met plug-ins. Het
kan als package en port ge&iuml;nstalleerd worden uit
kan als pakket en port ge&iuml;nstalleerd worden uit
<filename role="package">multimedia/xine</filename>.</para>
<para>De <application>xine</application> speler heeft nog wat
@ -1420,9 +1331,9 @@ zoom=yes</programlisting>
<para>Vergeleken met <application>MPlayer</application>, doet
<application>xine</application> meer voor de gebruiker, maar
tegelijkertijd neemt het wat van de
fijnafstellingsmogelijkheden weg. De
<application>xine</application> videospeler werkt het beste
op XVideo interfaces.</para>
fijnafstellingsmogelijkheden weg. De videospeler
<application>xine</application> werkt het beste op
XVideo-interfaces.</para>
<para>Standaard start de <application>xine</application> speler
op in een grafische gebruikersinterface. Via het menu kan
@ -1433,7 +1344,7 @@ zoom=yes</programlisting>
<para>Het is ook mogelijk om zonder de GUI direct een bestand
af te laten spelen:</para>
<screen>&prompt.user; <userinput>xine -g -p mymovie.avi</userinput></screen>
<screen>&prompt.user; <userinput>xine -g -p <replaceable>mijnfilm.avi</replaceable></userinput></screen>
</sect3>
<sect3 id="video-ports-transcode">
@ -1464,14 +1375,15 @@ WITH_MJPEG=yes -DWITH_XVID=yes</userinput></screen>
illustreren volgt nu een voorbeeld van hoe een DivX-bestand
om te zetten in een PAL MPEG-1-bestand (PAL VCD):</para>
<screen>&prompt.user; <userinput>transcode -i input.avi -V --export_prof vcd-pal -o output_vcd</userinput>
&prompt.user; <userinput>mplex -f 1 -o output_vcd.mpg output_vcd.m1v output_vcd.mpa</userinput></screen>
<screen>&prompt.user; <userinput>transcode -i <replaceable>invoer.avi</replaceable> -V --export_prof vcd-pal -o uitvoer_vcd</userinput>
&prompt.user; <userinput>mplex -f 1 -o <replaceable>uitvoer_vcd.mpg uitvoer_vcd.m1v uitvoer_vcd.mpa</replaceable></userinput></screen>
<para>Het resulterende MPEG-bestand,
<filename>output_vcd.mpg</filename>, is klaar om afgespeeld
te worden met <application>MPlayer</application>. Het kan
ook op een CD-R gebrand worden om er een Video CD mee te
maken. In dat geval is het nodig om de programma's <filename
<filename><replaceable>uitvoer_vcd.mpg</replaceable></filename>,
is klaar om afgespeeld te worden met
<application>MPlayer</application>. Het kan ook op een CD-R
gebrand worden om er een Video-CD mee te maken. In dat geval
is het nodig om de programma's <filename
role="package">multimedia/vcdimager</filename> en <filename
role="package">sysutils/cdrdao</filename> te
installeren.</para>
@ -1512,9 +1424,9 @@ WITH_MJPEG=yes -DWITH_XVID=yes</userinput></screen>
documenten kunnen het beste bekeken worden door iemand die veel
kennis wil opdoen over video in &unix;. Op de
<application>MPlayer</application> mailinglijst wordt het niet
op prijsgesteld als iemand de documentatie niet heeft gelezen,
op prijs gesteld als iemand de documentatie niet heeft gelezen,
dus het is verstandig RTFM in gedachten te houden alvorens
bug reports naar ze te mailen.</para>
bug rapportages naar ze te mailen.</para>
<para>De <ulink
url="http://dvd.sourceforge.net/xine-howto/en_GB/html/howto.html">xine
@ -1529,14 +1441,14 @@ WITH_MJPEG=yes -DWITH_XVID=yes</userinput></screen>
<para><ulink
url="http://avifile.sourceforge.net/">Avifile</ulink>
bestaat ook als port: <filename
role='package'>multimedia/avifile</filename>;</para>
role="package">multimedia/avifile</filename>;</para>
</listitem>
<listitem>
<para><ulink
url="http://www.dtek.chalmers.se/groups/dvd/">Ogle</ulink>
is er ook als port: <filename
role='package'>multimedia/ogle</filename>;</para>
role="package">multimedia/ogle</filename>;</para>
</listitem>
<listitem>
@ -1643,12 +1555,9 @@ bktr0: Pinnacle/Miro TV, Philips SECAM tuner.</programlisting>
<screen>&prompt.root; <userinput>sysctl hw.bt848.tuner=6</userinput></screen>
<para>In &man.bktr.4; en
<para>In de hulppagina voor &man.bktr.4; en
<filename>/usr/src/sys/conf/NOTES</filename> staan meer details
over de beschikbare opties (onder &os;&nbsp;4.X dient voor
<filename>/usr/src/sys/conf/NOTES</filename> het bestand
<filename>/usr/src/sys/i386/conf/LINT</filename> gelezen te
worden).</para>
over de beschikbare opties.</para>
</sect2>
<sect2>
@ -1677,7 +1586,7 @@ bktr0: Pinnacle/Miro TV, Philips SECAM tuner.</programlisting>
<listitem>
<para><filename role="package">audio/xmradio</filename>, een
applicatie om de FM tuner die bij sommige TV-kaarten zit te
applicatie om de FM-tuner die bij sommige TV-kaarten zit te
gebruiken;</para>
</listitem>
@ -1723,9 +1632,7 @@ bktr0: Pinnacle/Miro TV, Philips SECAM tuner.</programlisting>
<sect2>
<title>Inleiding</title>
<para>In &os; is het, net als in andere moderne
besturingssystemen, mogelijk om scanners te gebruiken.
Gestandaardiseerde toegang tot scanners is mogelijk met de
<para>In &os; is toegang tot scanners mogelijk met
<application>SANE</application> (Scanner Access Now
Easy) <acronym role="Application Programming
Interface">API</acronym> uit de &os; Portscollectie.
@ -1733,11 +1640,11 @@ bktr0: Pinnacle/Miro TV, Philips SECAM tuner.</programlisting>
apparaatstuurprogramma's om toegang te krijgen tot de hardware
van de scanner.</para>
<para>&os; ondesteunt SCSI en USB scanners. Het is van belang te
<para>&os; ondersteunt SCSI en USB scanners. Het is van belang te
controleren of een scanner door <application>SANE</application>
wordt ondersteund voordat er instellingen worden gemaakt.
<application>SANE</application> heeft een lijst met <ulink
url="http://sane-project.org/sane-supported-devices.html">ondersteunde
url="http://www.sane-project.org/sane-supported-devices.html">ondersteunde
apparaten</ulink> waarin gekeken kan worden of een scanner
wordt ondersteund en wat de status voor ondersteuning is. In
&man.uscanner.4; staat een lijst met ondersteunde
@ -1788,22 +1695,15 @@ device uscanner</programlisting>
<para>Na een herstart met een juiste ingestelde kernel of na
het laden van de benodigde module, kan de USB-scanner
aangesloten worden. De scanner hoort ongeveer als volgt
gemeld te worden in de systeemberichtbuffer
(&man.dmesg.8;):</para>
aangesloten worden. Een regel die de detectie van uw scanner
aangeeft zou in de berichtenbuffer van het systeem
(&man.dmesg.8;) moeten verschijnen:</para>
<screen>uscanner0: EPSON EPSON Scanner, rev 1.10/3.02, addr 2</screen>
<para>Het bovenstaande geeft aan dat de scanner de apparaatnode
<filename>/dev/uscanner0</filename> gebruikt.</para>
<note>
<para>Om onder &os;&nbsp;4.X bepaalde USB-apparaten te zien,
moet daar de USB daemon (&man.usbd.8;) draaien. Om die in
te schakelen, dient <literal>usbd_enable="YES"</literal>
toegevoegd te worden aan <filename>/etc/rc.conf</filename>
en dient een systeem herstart te worden.</para>
</note>
<para>Het bovenstaande geeft aan dat de scanner het
apparaatknooppunt <filename>/dev/uscanner0</filename>
gebruikt.</para>
</sect3>
<sect3>
@ -1815,9 +1715,8 @@ device uscanner</programlisting>
bestand met kernelinstellingen aangepast te worden. De
<filename>GENERIC</filename> kernel ondersteunt de meest
voorkomende SCSI controllers. In het bestand
<filename>NOTES</filename> (<filename>LINT</filename> onder
&os;&nbsp;4.X) is de juiste instelling te vinden die
toegevoegd moet worden aan het bestand met
<filename>NOTES</filename> is de juiste instelling te vinden
die toegevoegd moet worden aan het bestand met
kernelinstellingen. Naast het toevoegen van het juiste
SCSI-adapter stuurprogramma, dienen ook de volgende regels
opgenomen te worden in het kernelinstellingenbestand:</para>
@ -1825,9 +1724,9 @@ device uscanner</programlisting>
<programlisting>device scbus
device pass</programlisting>
<para>Als de kernel juist gecompileerd is, horen de apparaten
zichtbaar te zijn in de systeemberichtbuffer tijdens het
opstarten:</para>
<para>Als de kernel juist gecompileerd en ge&iuml;nstalleerd is,
horen de apparaten tijdens het opstarten zichtbaar te zijn in
de systeemberichtbuffer:</para>
<screen>pass2 at aic0 bus 0 target 2 lun 0
pass2: &lt;AGFA SNAPSCAN 600 1.10&gt; Fixed Scanner SCSI-2 device
@ -1852,8 +1751,8 @@ Re-scan of bus 3 was successful</screen>
&lt;AGFA SNAPSCAN 600 1.10&gt; at scbus1 target 2 lun 0 (pass3)
&lt;PHILIPS CDD3610 CD-R/RW 1.00&gt; at scbus2 target 0 lun 0 (pass2,cd0)</screen>
<para>Meer details over SCSI-apparaten staan in &man.scsi.4; en
&man.camcontrol.8;.</para>
<para>Meer details over SCSI-apparaten staan in de hulppagina's
voor &man.scsi.4; en &man.camcontrol.8;.</para>
</sect3>
</sect2>
@ -1867,7 +1766,7 @@ Re-scan of bus 3 was successful</screen>
role="package">graphics/sane-frontends</filename>). Het deel
met de backends zorgt voor de toegang tot de scanner zelf. In
de lijst met door <application>SANE</application> <ulink
url="http://sane-project.org/sane-supported-devices.html">ondersteunde
url="http://www.sane-project.org/sane-supported-devices.html">ondersteunde
apparaten</ulink> staat welk backend welke scanner(s)
ondersteunt. Het is echt nodig het juiste backend vast te
stellen, omdat het anders bijzonder lastig wordt een scanner
@ -1875,9 +1774,9 @@ Re-scan of bus 3 was successful</screen>
grafische scaninterface
(<application>xscanimage</application>).</para>
<para>Als eerste dient de port of het package <filename
role="package">graphics/sane-backends</filename>
ge&iuml;nstalleerd te worden. Daarna kan met het commando
<para>De eerste stap is om de port of het pakket <filename
role="package">graphics/sane-backends</filename> te
installeren. Daarna kan met het commando
<command>sane-find-scanner</command> gecontroleerd worden welke
scanner er door het <application>SANE</application> systeem is
gedetecteerd:</para>
@ -1885,10 +1784,10 @@ Re-scan of bus 3 was successful</screen>
<screen>&prompt.root; <userinput>sane-find-scanner -q</userinput>
found SCSI scanner "AGFA SNAPSCAN 600 1.10" at /dev/pass3</screen>
<para>In de uitvoer is te lezen welk type interface en welke
apparaatnode worden gebruikt om de scanner met een systeem te
verbinden. Het merk en het model worden wellicht niet getoond,
maar dat is ook niet echt van belang.</para>
<para>In de uitvoer is te lezen welk type interface en welk
apparaatknooppunt worden gebruikt om de scanner met een systeem
te verbinden. Het merk en het model worden wellicht niet
getoond, maar dat is ook niet echt van belang.</para>
<note>
<para>Sommige USB-scanners verlangen dat er firmware wordt
@ -1927,8 +1826,8 @@ device `snapscan:/dev/pass3' is a AGFA SNAPSCAN 600 flatbed scanner</screen>
found USB scanner (UNKNOWN vendor and product) at device /dev/uscanner0</screen>
<para>De bovenstaande uitvoer geeft aan dat de scanner juist is
gedetecteerd, dat hij de USB interface gebruikt en is
aangesloten op de apparaatnode
gedetecteerd, dat hij de USB-interface gebruikt en is
aangesloten op het apparaatknooppunt
<filename>/dev/uscanner0</filename>. Nu kan gecontroleerd
worden of de scanner juist wordt ge&iuml;dentificeerd:</para>
@ -1952,7 +1851,7 @@ which came with this software (README, FAQ, manpages).</screen>
regels die beginnen met het woord <literal>scsi</literal>
uitgeschakeld, omdat er een USB interface wordt gebruiken), en
dan kan onderaan het bestand een regel met de gebruikte
interface en apparaatnode geplaatst worden:</para>
interface en apparaatknooppunt geplaatst worden:</para>
<programlisting>usb /dev/uscanner0</programlisting>
@ -1965,11 +1864,11 @@ which came with this software (README, FAQ, manpages).</screen>
<screen>&prompt.root; <userinput>scanimage -L</userinput>
device `epson:/dev/uscanner0' is a Epson GT-8200 flatbed scanner</screen>
<para>In het bovenstaande voorbeeld wordt duidelijk dat de
USB-scanner is ge&iuml;dentificeerd. Het is niet belangrijk
dat het merk en model niet overeenkomen. Het belangrijkste is
het veld <literal>`epson:/dev/uscanner0'</literal>, dat de
juiste benamingen voor het backend en de apparaatnode
<para>De USB-scanner is ge&iuml;dentificeerd. Het is niet
belangrijk dat het merk en model niet overeenkomen met de
scanner. Het belangrijkste is het veld
<literal>`epson:/dev/uscanner0'</literal>, dat de
juiste benamingen voor het backend en het apparaatknooppunt
aangeeft.</para>
<para>Als <command>scanimage -L</command> in staat is een scanner
@ -1994,27 +1893,28 @@ device `epson:/dev/uscanner0' is a Epson GT-8200 flatbed scanner</screen>
</sect2>
<sect2>
<title>Scannergebruik voor andere gebruikers toestaan</title>
<title>Andere gebruikers toegang tot de scanner geven</title>
<para>Alle voorgaande taken zijn uitgevoerd met
<username>root</username> rechten, maar het is wellicht ook
nodig dat andere gebruikers de scanner kunnen gebruiken. Dan
heeft een gebruiker lees- en schrijfrechten nodig op de
apparaatnode voor een scanner. Een USB-scanner gebruikt
bijvoorbeeld apparaatnode <filename>/dev/uscanner0</filename>,
waarvan de groep <groupname>operator</groupname> eigenaar is.
Door gebruiker <username>joe</username> lid te maken van de
groep <groupname>operator</groupname>, kan die gebruiker de
scanner gebruiken:</para>
apparaatknooppunt voor een scanner. Een USB-scanner gebruikt
bijvoorbeeld apparaatknooppunt
<filename>/dev/uscanner0</filename>, waarvan de groep
<groupname>operator</groupname> eigenaar is. Door gebruiker
<username><replaceable>joe</replaceable></username> lid te maken
van de groep <groupname>operator</groupname>, kan die gebruiker
de scanner gebruiken:</para>
<screen>&prompt.root; <userinput>pw groupmod operator -m <replaceable>joe</replaceable></userinput></screen>
<para>In &man.pw.8; staan meer details. Op de apparaatnode
<para>In &man.pw.8; staan meer details. Op het apparaatknooppunt
<filename>/dev/uscanner0</filename> moeten ook de juiste
rechten staan. Standaard kan de groep
<groupname>operator</groupname> alleen lezen op de
apparaatnode. Dit is te wijzigen door de volgende regel aan
<filename>/etc/devfs.rules</filename> toe te voegen:</para>
<groupname>operator</groupname> alleen lezen op het
apparaatknooppunt. Dit is te wijzigen door de volgende regel
aan <filename>/etc/devfs.rules</filename> toe te voegen:</para>
<programlisting>[system=5]
add path uscanner0 mode 660</programlisting>
@ -2026,9 +1926,7 @@ add path uscanner0 mode 660</programlisting>
<programlisting>devfs_system_ruleset="system"</programlisting>
<para>Meer informatie over de bovenstaande instellingen staan in
&man.devfs.8; manual page. Onder &os;&nbsp;4.X heeft de groep
<groupname>operator</groupname> standaard lees- en
schrijfrechten op <filename>/dev/uscanner0</filename>.</para>
de hulppagina voor &man.devfs.8;.</para>
<note>
<para>Natuurlijk dient ook beveiliging een factor te zijn in de

115
nl_NL.ISO8859-1/books/handbook/preface/preface.sgml
View file

@ -3,8 +3,10 @@
$FreeBSD$
$FreeBSDnl: nl_NL.ISO8859-1/books/handbook/preface/preface.sgml,v 1.23 2005/09/12 21:40:34 siebrand Exp $
Gebaseerd op: 1.30
Vertaald door: Remko Lodder
%SOURCE% en_US.ISO8859-1/books/handbook/preface/preface.sgml
%SRCID% 1.39
-->
<preface id="book-preface">
@ -14,7 +16,7 @@
publiek</bridgehead>
<para>De nieuwkomers bij &os; zullen zien dat de eerste sectie van
dit boek ze begleidt door de &os; installatieprocedure en de
dit boek ze begeleidt door de &os; installatieprocedure en de
geleidelijke introductie in de concepten van &unix;.
Om deze sectie goed te kunnen doorlopen is meer nodig dan de wens
om te ontdekken en de mogelijkheid om nieuwe concepten op te nemen
@ -34,7 +36,7 @@
opzichte van de tweede editie</bridgehead>
<para>Deze derde editie is het resultaat van meer dan twee jaar
werk van de toegewijde leden van het &os; Documentatieproject.
werk van de toegewijde leden van het &os; Documentation Project.
Hieronder staan de grootste veranderingen in deze nieuwe
editie:</para>
@ -42,9 +44,9 @@
<listitem>
<para><xref linkend="config-tuning">, Instellingen en
optimalisatie, is uitgebreid met nieuwe informatie over ACPI
power en resource management, het systeemhulpprogramma cron
en er staan meer opties voor het optimaliseren van de kernel
beschreven.</para>
power en resource management, het systeemhulpprogramma
<command>cron</command> en er staan meer opties voor het
optimaliseren van de kernel beschreven.</para>
</listitem>
<listitem>
@ -65,14 +67,14 @@
<para><xref linkend="disks">, Opslag, is uitgebreid met
informatie over USB opslagapparaten, snapshots van
bestandssystemen, bestandssystemen op basis van bestanden
en het netwerk en versleutelde partities op disks.</para>
en het netwerk en versleutelde partities op schijven.</para>
</listitem>
<listitem>
<para><xref linkend="vinum-vinum">, Vinum, is een nieuw
hoofdstuk in deze editie. Er wordt in beschreven hoe
Vinum gebruikt kan worden. Vinum is een logische volume
manager die apparaat onafhankelijke logische disks kan
manager die apparaat onafhankelijke logische schijven kan
aanbieden en software RAID-0, RAID-1 en RAID-5.</para>
</listitem>
@ -84,25 +86,28 @@
<listitem>
<para><xref linkend="mail">, E-mail, is uitgebreid met
informatie over alternatieve transport programma's,
SMTP authenticatie, UUCP, fetchmail, procmail en een
aantal andere gevorderde onderwerpen.</para>
SMTP authenticatie, UUCP, <application>fetchmail</application>,
<application>procmail</application> en een aantal andere
gevorderde onderwerpen.</para>
</listitem>
<listitem>
<para><xref linkend="network-servers">, Netwerkdiensten, is
nieuw in deze editie. Dit hoofdstuk bevat informatie over
het opzetten van een Apache HTTP Server, FTPd en het
opzetten van een server voor Microsoft &windows; clients
het opzetten van een
<application>Apache HTTP Server</application>,
<application>ftpd</application> en het
opzetten van een server voor &microsoft; &windows; clients
met <application>Samba</application>. Een aantal paragrafen
uit <xref linkend="advanced-networking">, Netwerken voor
Gevorderden, zijn om reden van presentatie naar dit hoofdstuk
uit <xref linkend="advanced-networking">, Geavanceerde
Netwerken, zijn om reden van presentatie naar dit hoofdstuk
verplaatst.</para>
</listitem>
<listitem>
<para><xref linkend="advanced-networking">, Netwerken voor
gevorderden, is uitgebreid met informatie over het gebruik
van Bluetooth apparaten met &os;, het opzetten van draadloze
van &bluetooth; apparaten met &os;, het opzetten van draadloze
netwerken en Asynchronous Transfer Mode (ATM) netwerken.</para>
</listitem>
@ -113,7 +118,7 @@
</listitem>
<listitem>
<para>Tenslotte zijn er nog veel estetische wijzigingen
<para>Tenslotte zijn er nog veel esthetische wijzigingen
doorgevoerd aan tabellen en figuren in het boek.</para>
</listitem>
</itemizedlist>
@ -150,7 +155,7 @@
<listitem>
<para><xref linkend="install"> (<quote>&os;
installeren</quote>) is compleet herschreven met veel
screenshots erbij om het makkelijker te maken voor nieuwe
schermafdrukken erbij om het makkelijker te maken voor nieuwe
gebruikers om greep te krijgen op de tekst.</para>
</listitem>
@ -182,10 +187,10 @@
<listitem>
<para><xref linkend="disks"> (<quote>Opslag</quote>) is
herschreven uit wat eens twee aparte hoofdstukken waren over
<quote>disks</quote> en <quote>backups</quote>. We vinden
<quote>schijven</quote> en <quote>backups</quote>. We vinden
dat de onderwerpen beter begrijpbaar zijn wanneer ze in
&eacute;&eacute;n hoofdstuk zijn ondergebracht. Er is ook een
sectie ver RAID (zowel hardware als softwarematig)
sectie over RAID (zowel hardware- als softwarematig)
toegevoegd.</para>
</listitem>
@ -290,7 +295,7 @@
<listitem>
<para>Behandelt de basiscommando's en functionaliteit van het
&os; besturingssyteem. Als de lezer bekend is met &linux; of
&os; besturingssysteem. Als de lezer bekend is met &linux; of
een andere &unix; variant, kan dit hoofdstuk waarschijnlijk
overgeslagen worden.</para>
</listitem>
@ -362,11 +367,24 @@
<listitem>
<para>Beschrijft hoe printers beheerd worden onder &os;,
met informatie over bannerpagina's, afdruk-accouting en
met informatie over bannerpagina's, afdruk-accounting en
initi&euml;le installatie.</para>
</listitem>
</varlistentry>
<varlistentry>
<term><emphasis><xref linkend="linuxemu">, &linux; binaire compatibiliteit</emphasis></term>
<listitem>
<para>Beschrijft de mogelijkheden van &os; voor binaire
compatibiliteit met &linux;. Het biedt ook gedetailleerde
installatie-instructies voor vele populaire &linux;
applicaties zoals <application>&oracle;</application>,
<application>&sap.r3;</application>, en
<application>&mathematica;</application>.</para>
</listitem>
</varlistentry>
<!-- Part III - System Administration -->
<varlistentry>
@ -397,8 +415,8 @@
accountbeheer</emphasis></term>
<listitem>
<para>Beschrijft hoe gebruikers-accounts aan te maken en te
wijzigen. Het beschrijft ook welke resource-beperkingen er
<para>Beschrijft hoe gebruikersaccounts aan te maken en te
wijzigen. Het beschrijft ook welke resourcebeperkingen er
gezet kunnen worden op gebruikers en andere
account-beheerstaken.</para>
</listitem>
@ -415,6 +433,16 @@
</listitem>
</varlistentry>
<varlistentry>
<term><emphasis><xref linkend="jails">, Jails</emphasis></term>
<listitem>
<para>Beschrijft het jail-raamwerk, en de verbeteringen van
jails (gevangenissen) ten opzichte van de traditionele
ondersteuning voor chroot van &os;.</para>
</listitem>
</varlistentry>
<varlistentry>
<term><emphasis><xref linkend="mac">, Verplichte
Toegangscontrole (MAC)</emphasis></term>
@ -425,6 +453,16 @@
</listitem>
</varlistentry>
<varlistentry>
<term><emphasis><xref linkend="audit">, Security Event Auditing</emphasis></term>
<listitem>
<para>Beschrijft wat &os; Event Auditing is, hoe het
ge&iuml;nstalleerd kan worden, en hoe audit trails
ge&iuml;nspecteerd en gemonitord kunnen worden.</para>
</listitem>
</varlistentry>
<varlistentry>
<term><emphasis><xref linkend="disks">, Opslag</emphasis></term>
@ -438,10 +476,10 @@
<varlistentry>
<term><emphasis><xref linkend="geom">,
Geom</emphasis></term>
GEOM</emphasis></term>
<listitem>
<para>Beschrijft wat het GEOM framwork in &os; is en hoe de
<para>Beschrijft wat het GEOM raamwerk in &os; is en hoe de
verschillende ondersteunde RAID-niveau's in te
stellen.</para>
</listitem>
@ -453,11 +491,20 @@
<listitem>
<para>Beschrijft hoe Vinum gebruikt wordt, een logische
volumebeheerder die apparaatonafhankelijke logische disken
volumebeheerder die apparaatonafhankelijke logische schijven
levert, met software RAID-0, RAID-1 en RAID-5.</para>
</listitem>
</varlistentry>
<varlistentry>
<term><emphasis><xref linkend="virtualization">, Virtualisatie</emphasis></term>
<listitem>
<para>Beschrijft wat virtualisatiesystemen bieden, en hoe ze met
&os; gebruikt kunnen worden.</para>
</listitem>
</varlistentry>
<varlistentry>
<term><emphasis><xref linkend="l10n">,
Lokalisatie - I18N/L10N gebruiken en
@ -476,7 +523,7 @@
<listitem>
<para>Geeft uitleg over de verschillen tussen &os;-STABLE,
&os;-CURRENT en &os; releases. Beschrijft welke gebruikers
&os;-CURRENT en &os; uitgaven. Beschrijft welke gebruikers
voordeel hebben van het bijhouden van een ontwikkelsysteem
en legt dat proces uit.</para>
</listitem>
@ -547,9 +594,9 @@
<listitem>
<para>Beschrijft meerdere netwerk onderwerpen, inclusief
het delen van een internetverbinding met andere computers in
het delen van een Internetverbinding met andere computers in
een LAN, routeren voor gevorderden, draadloze netwerken,
bluetooth, ATM, IPv6 en nog veel meer.</para>
&bluetooth;, ATM, IPv6 en nog veel meer.</para>
</listitem>
</varlistentry>
@ -561,8 +608,8 @@
<listitem>
<para>Geeft verschillende bronnen aan voor het verkrijgen van
&os; media op cd-rom of DVD evenals verschillende sites op
het internet die gebruikers in staat stellen &os; te
&os; media op CD-ROM of DVD evenals verschillende sites op
het Internet die gebruikers in staat stellen &os; te
downloaden en te installeren.</para>
</listitem>
</varlistentry>
@ -573,7 +620,7 @@
<listitem>
<para>Dit boek behandelt veel verschillende onderwerpen die de
lezer misschien hongerig maken naar een gedetaileerdere
lezer misschien hongerig maken naar een gedetailleerdere
uitleg. De bibliografie bevat verwijzingen naar een aantal
uitstekende boeken.</para>
</listitem>
@ -715,11 +762,11 @@
nuttig bijgedragen.</para>
<para>Verschillende bedrijven hebben bijgedragen aan het maken
van dit document door de schrijvers te betalen om hier full-time
van dit document door de schrijvers te betalen om hier voltijds
aan te werken, door te betalen voor de publicatie, etc. In het
bijzonder heeft BSDi (Overgenomen door <ulink
url="httl://www.windriver.com"> Wind River Systems</ulink>) leden
van het &os; Documentatie Project betaald om full-time te werken
van het &os; Documentation Project betaald om voltijds te werken
aan het verbeteren van dit boek, wat leidde tot de publicatie van
de eerste editie in maart 2000 (ISBN 1-57176-241-8). Wind River
Systems heeft daarna verschillende schrijvers betaald om een aantal

64
nl_NL.ISO8859-1/books/handbook/users/chapter.sgml
View file

@ -3,7 +3,9 @@
$FreeBSD$
$FreeBSDnl: nl_NL.ISO8859-1/books/handbook/users/chapter.sgml,v 1.16 2005/10/31 19:27:20 siebrand Exp $
Gebaseerd op: 1.58
%SOURCE% en_US.ISO8859-1/books/handbook/users/chapter.sgml
%SRCID% 1.59
-->
<chapter id="users">
@ -144,7 +146,7 @@
, dat wordt gebruikt om een gebruiker op een systeem uniek
te identificeren. Intern gebruikt &os; het UID om
gebruikers te identificeren. Voor alle &os; commando's
waarin een gebruikersnaam wordt opgegegeven, wordt eerst
waarin een gebruikersnaam wordt opgegeven, wordt eerst
geconverteerd naar het UID voordat ermee gewerkt wordt.
Dit betekent dat er verschillende accounts kunnen zijn met
andere gebruikersnamen maar met hetzelfde UID. Wat &os;
@ -255,7 +257,7 @@
gebruikt om een systeem te beheren zonder beperkingen.
Systeemgebruikers kunnen diensten draaien. Tenslotte kunnen
gebruikersaccounts gebruikt worden door echte personen, die
aanmelden, e-mail lezen, enzovoort.</para>
aanmelden, email lezen, enzovoort.</para>
</sect1>
<sect1 id="users-superuser">
@ -271,7 +273,7 @@
<username>root</username> heet, is al ingesteld om gebruikt te
worden voor systeembeheer en hoort niet gebruikt te worden voor
dagelijkse werkzaamheden, zoals het sturen en ontvangen van
e-mail, het verkennen van het systeem of programmeren.</para>
email, het verkennen van het systeem of programmeren.</para>
<para>Dit omdat de Superuser, anders dan gewone gebruikersaccounts,
zonder beperkingen kan opereren en misbruik van een Superuser
@ -360,7 +362,7 @@
<para>Iedereen die toegang heeft tot een systeem hoort een unieke
gebruikersaccount te hebben. Hierdoor is het mogelijk uit te
vinden wie wat aan het doen is, te voorkomen dat mensen elkaars
instellingen kunnen verpesten of elkaars e-mail kunnen lezen,
instellingen kunnen verpesten of elkaars email kunnen lezen,
enzovoort.</para>
<para>Iedere gebruiker kan zijn eigen omgeving instellen op een
@ -542,7 +544,7 @@ Goodbye!
</step>
<step>
<para>Verwijdert de inkomende e-mail voor de gebruiker uit
<para>Verwijdert de inkomende email voor de gebruiker uit
<filename>/var/mail</filename>.</para>
</step>
@ -612,8 +614,9 @@ Removing files belonging to jru from /var/tmp/vi.recover: done.
de nieuwe informatie.</para>
<note>
<para>Er zal om je wachtwoord gevraagd worden na het verlaten van
editor, als de huidige gebruiker niet de superuser is.</para>
<para>Er zal om uw wachtwoord gevraagd worden na het verlaten
van de tekstverwerker, als de huidige gebruiker niet de
superuser is.</para>
</note>
<example>
@ -807,7 +810,7 @@ passwd: done</screen>
kan door een gebruiker verlaagd worden, maar nooit verhoogd.
Deze verschillen worden veroorzaakt door de specifieke
behandeling van de beperkingen, niet door de implementatie van
het aanmeldmogelijkheden framework, dat wil zeggen dat ze niet
het aanmeldmogelijkheden raamwerk, dat wil zeggen dat ze niet
<emphasis>echt</emphasis> bijzondere aanmeldmogelijkheden
zijn.</para>
@ -915,7 +918,7 @@ passwd: done</screen>
de productiviteit van een gebruiker schaden: vaak is het
zinvol om meerdere keren aangemeld te zijn of om pipelines
uit te voeren. Sommige taken, zoals het compileren van een
groot programma, spawnen ook meerdere processen
groot programma, brengen ook meerdere processen voort
(bijvoorbeeld &man.make.1;, &man.cc.1; en andere
tussentijdse preprocessors).</para>
</listitem>
@ -1062,7 +1065,7 @@ passwd: done</screen>
<varname>openfiles</varname> op 50, betekent dat ieder proces
dat een gebruiker draait 50 open bestanden mag hebben. Het
totale aantal bestanden dat een gebruiker dus open kan hebben
is het produkt van de waarde van <literal>openfiles</literal>
is het product van de waarde van <literal>openfiles</literal>
en de waarde van <literal>maxproc</literal>. Dit geldt ook
voor het gebruik van geheugen.</para>
</listitem>
@ -1131,7 +1134,7 @@ teamtwo:*:1100:</screen>
<groupname>teamtwo</groupname> toe te voegen.</para>
<example>
<title>Gebruikers aan groepen toevoegen met &man.pw.8;</title>
<title>De lijst van groepsleden instellen met &man.pw.8;</title>
<screen>&prompt.root; <userinput>pw groupmod teamtwo -M jru</userinput>
&prompt.root; <userinput>pw groupshow teamtwo</userinput>
@ -1139,18 +1142,31 @@ teamtwo:*:1100:jru</screen>
</example>
<para>Het argument voor de optie <option>-M</option> is een door
komma's gescheiden lijst van gebruikers die lid moeten zijn van
de aangegeven groep. In de voorgaande paragrafen is al
aangegeven dat het password bestand ook voor iedere gebruiker een
groep bevat. Een gebruiker wordt automatisch toegevoegd aan
de groepenlijst door een systeem. De gebruiker wordt niet als
lid getoond van die groep bij het gebruik van de optie
<option>groupshow</option> van &man.pw.8;, maar wordt wel getoond
als de informatie wordt opgevraagd via &man.id.1; of met een
soortgelijk programma. Met andere woorden: &man.pw.8; wijzigt
alleen het bestand <filename>/etc/group</filename> en probeert
nooit extra informatie te lezen uit
<filename>/etc/passwd</filename>.</para>
komma's gescheiden lijst van gebruikers die in de aangegeven groep
moeten komen. In de voorgaande paragrafen is al aangegeven dat
het wachtwoordbestand ook voor iedere gebruiker een groep bevat.
Een gebruiker wordt automatisch toegevoegd aan de groepenlijst
door een systeem. De gebruiker wordt niet als lid getoond van die
groep bij het gebruik van de optie <option>groupshow</option> van
&man.pw.8;, maar wordt wel getoond als de informatie wordt
opgevraagd via &man.id.1; of met een soortgelijk programma. Met
andere woorden: &man.pw.8; wijzigt alleen het bestand
<filename>/etc/group</filename> en probeert nooit extra informatie
te lezen uit <filename>/etc/passwd</filename>.</para>
<example>
<title>Een nieuw lid aan een groep toevoegen met &man.pw.8;</title>
<screen>&prompt.root; <userinput>pw groupmod teamtwo -m db</userinput>
&prompt.root; <userinput>pw groupshow teamtwo</userinput>
teamtwo:*:1100:jru,db</screen>
</example>
<para>Het argument voor de optie <option>-m</option> is een door
komma's gescheiden lijst van gebruikers die aan de groep worden
toegevoegd. In tegenstelling tot het vorige voorbeeld, worden
deze gebruikers aan de groep toegevoegd en vervangen ze de lijst
van gebruikers in de groep niet.</para>
<example>
<title>&man.id.1; gebruiken om groepslidmaatschap te

3
nl_NL.ISO8859-1/books/handbook/virtualization/chapter.sgml
View file

@ -2,6 +2,9 @@
The FreeBSD Documentation Project
$FreeBSD$
%SOURCE% en_US.ISO8859-1/books/handbook/virtualization/chapter.sgml
%SRCID% 1.17
-->
<chapter id="virtualization">