4038 lines
241 KiB
Text
4038 lines
241 KiB
Text
<!--
|
||
The FreeBSD Mongolian Documentation Project
|
||
|
||
Original revision 1.291
|
||
|
||
$FreeBSD$
|
||
-->
|
||
|
||
<chapter id="disks">
|
||
<chapterinfo>
|
||
<authorgroup>
|
||
<author>
|
||
<firstname>Цагаанхүүгийн</firstname>
|
||
<surname>Ганболд</surname>
|
||
<contrib>Орчуулсан </contrib>
|
||
</author>
|
||
</authorgroup>
|
||
</chapterinfo>
|
||
<title>Хадгалалт</title>
|
||
|
||
<sect1 id="disks-synopsis">
|
||
<title>Ерөнхий агуулга</title>
|
||
|
||
|
||
<para>Энэ бүлэг нь FreeBSD дээр дискнүүдийг ашиглах талаар тайлбарлах болно.
|
||
Эдгээрт санах ой дээр тулгуурласан дискнүүд, сүлжээнд залгагдсан дискнүүд,
|
||
стандарт SCSI/IDE хадгалалтын төхөөрөмжүүд болон USB интерфэйс
|
||
ашигладаг төхөөрөмжүүд багтах юм.</para>
|
||
|
||
<para>Энэ бүлгийг уншсаны дараа, та дараах зүйлсийг мэдэх болно:</para>
|
||
<itemizedlist>
|
||
<listitem><para>Физик диск (хуваалтууд болон зүсмэлүүд) дээрх өгөгдлийн зохион
|
||
байгуулалтыг тайлбарладаг FreeBSD-ийн ашигладаг ухагдахуун.</para>
|
||
</listitem>
|
||
<listitem><para>Өөрийн систем дээр нэмэлт хатуу дискнүүдийг хэрхэн нэмэх талаар.</para>
|
||
</listitem>
|
||
<listitem>
|
||
<para>USB хадгалалтын төхөөрөмжүүдийг ашиглахын тулд &os;-г хэрхэн тохируулах талаар.</para>
|
||
</listitem>
|
||
<listitem><para>Санах ойн диск зэрэг виртуал файлын системүүдийг хэрхэн тохируулах талаар.</para></listitem>
|
||
<listitem>
|
||
<para>Дискний зайн хэрэглээг хязгаарлахын тулд ноогдлыг хэрхэн ашиглах талаар.</para>
|
||
</listitem>
|
||
<listitem>
|
||
<para>Дискийг халдагчдаас хамгаалж нууцлахын тулд хэрхэн шифрлэх талаар.</para>
|
||
</listitem>
|
||
<listitem>
|
||
<para>FreeBSD дээр CD болон DVD-г хэрхэн үүсгэж шарах талаар.</para>
|
||
</listitem>
|
||
<listitem>
|
||
<para>Нөөцлөлтөд зориулсан хадгалалтын төрөл бүрийн тохируулгууд.</para>
|
||
</listitem>
|
||
<listitem>
|
||
<para>FreeBSD дээр байдаг нөөцлөлтийн програмуудыг хэрхэн ашиглах талаар.</para>
|
||
</listitem>
|
||
<listitem>
|
||
<para>Уян диск уруу хэрхэн нөөцлөх талаар.</para>
|
||
</listitem>
|
||
<listitem>
|
||
<para>Файлын системийн хормын хувилбар гэж юу болох түүнийг хэрхэн үр дүнтэйгээр ашиглах талаар.</para>
|
||
</listitem>
|
||
</itemizedlist>
|
||
|
||
<para>Энэ бүлгийг уншихаасаа өмнө та дараах зүйлсийг гүйцэтгэх хэрэгтэй:</para>
|
||
|
||
<itemizedlist>
|
||
<listitem>
|
||
<para>Шинэ FreeBSD цөмийг хэрхэн тохируулж суулгах талаар мэдэх
|
||
(<xref linkend="kernelconfig">).</para>
|
||
</listitem>
|
||
</itemizedlist>
|
||
|
||
</sect1>
|
||
|
||
<sect1 id="disks-naming">
|
||
<title>Төхөөрөмжийн нэрс</title>
|
||
|
||
<para>Дараах нь FreeBSD-д дэмжигдсэн физик хадгалалтын төхөөрөмжүүд болон
|
||
тэдгээртэй холбоотой төхөөрөмжийн нэрсийн жагсаалт юм.</para>
|
||
|
||
<table id="disk-naming-physical-table" frame="none">
|
||
<title>Физик диск нэрлэх заншил</title>
|
||
|
||
<tgroup cols="2">
|
||
<thead>
|
||
<row>
|
||
<entry>Хөтчийн төрөл</entry>
|
||
<entry>Хөтчийн төхөөрөмжийн нэр</entry>
|
||
</row>
|
||
</thead>
|
||
<tbody>
|
||
<row>
|
||
<entry>IDE хатуу хөтчүүд</entry>
|
||
<entry><literal>ad</literal></entry>
|
||
</row>
|
||
<row>
|
||
<entry>IDE CDROM хөтчүүд</entry>
|
||
<entry><literal>acd</literal></entry>
|
||
</row>
|
||
<row>
|
||
<entry>SCSI хатуу хөтчүүд болон USB Mass хадгалалтын төхөөрөмжүүд</entry>
|
||
<entry><literal>da</literal></entry>
|
||
</row>
|
||
<row>
|
||
<entry>SCSI CDROM хөтчүүд</entry>
|
||
<entry><literal>cd</literal></entry>
|
||
</row>
|
||
<row>
|
||
<entry>Төрөлжүүлсэн стандарт бус CDROM хөтчүүд</entry>
|
||
<entry>Mitsumi CD-ROM-ийн хувьд <literal>mcd</literal> ба
|
||
Sony CD-ROM хөтчүүдийн хувьд <literal>scd</literal>
|
||
</entry>
|
||
</row>
|
||
<row>
|
||
<entry>Уян хөтчүүд</entry>
|
||
<entry><literal>fd</literal></entry>
|
||
</row>
|
||
<row>
|
||
<entry>SCSI соронзон хальсны хөтчүүд</entry>
|
||
<entry><literal>sa</literal></entry>
|
||
</row>
|
||
<row>
|
||
<entry>IDE соронзон хальсны хөтчүүд</entry>
|
||
<entry><literal>ast</literal></entry>
|
||
</row>
|
||
<row>
|
||
<entry>Flash хөтчүүд</entry>
|
||
<entry>&diskonchip; Flash хөтчийн хувьд <literal>fla</literal></entry>
|
||
</row>
|
||
<row>
|
||
<entry>RAID хөтчүүд</entry>
|
||
<entry>&adaptec; AdvancedRAID-н хувьд <literal>aacd</literal>,
|
||
&mylex;-ийн хувьд <literal>mlxd</literal> ба <literal>mlyd</literal>,
|
||
AMI &megaraid;-ийн хувьд <literal>amrd</literal>,
|
||
Compaq Smart RAID-ийн хувьд <literal>idad</literal>,
|
||
&tm.3ware; RAID-ийн хувьд <literal>twed</literal>.</entry>
|
||
</row>
|
||
</tbody>
|
||
</tgroup>
|
||
</table>
|
||
</sect1>
|
||
|
||
<sect1 id="disks-adding">
|
||
<sect1info>
|
||
<authorgroup>
|
||
<author>
|
||
<firstname>Дэйвид</firstname>
|
||
<surname>О'Брайн</surname>
|
||
<contrib>Анхлан хувь нэмэр болгон оруулсан </contrib>
|
||
</author>
|
||
</authorgroup>
|
||
<!-- 26 Apr 1998 -->
|
||
</sect1info>
|
||
|
||
<title>Диск нэмэх</title>
|
||
|
||
<indexterm>
|
||
<primary>дискнүүд</primary>
|
||
<secondary>нэмэх нь</secondary>
|
||
</indexterm>
|
||
|
||
<para>Бид шинэ SCSI дискийг одоогоор зөвхөн нэг хөтөчтэй байгаа машин дээр
|
||
нэмэхийг хүсэж байна гэж бодъё. Эхлээд компьютераа унтраагаад хөтчийг
|
||
компьютер, хянагч болон хөтчийн үйлдвэрлэгчийн заавруудын дагуу суулгана.
|
||
Үүнийг хийх маш олон төрлийн процедуруудаас болоод энэ тухай дэлгэрэнгүй
|
||
мэдээлэл нь энэ баримтын хамрах хүрээнээс гадна юм.</para>
|
||
|
||
<para><username>root</username> хэрэглэгчээр нэвтрэх хэрэгтэй. Та хөтчийг
|
||
суулгасны дараа шинэ диск олдсон эсэхийг <filename>/var/run/dmesg.boot</filename>-с
|
||
шалгаарай. Шинээр нэмсэн хөтөч нь <devicename>da1</devicename> байх
|
||
бөгөөд бид үүнийг <filename>/1</filename> дээр холбохыг хүснэ (хэрэв та IDE хөтөч
|
||
нэмж байгаа бол төхөөрөмжийн нэр нь <devicename>ad1</devicename> болно).</para>
|
||
|
||
<indexterm><primary>хуваалтууд</primary></indexterm>
|
||
<indexterm><primary>зүсмэлүүд</primary></indexterm>
|
||
<indexterm>
|
||
<primary><command>fdisk</command></primary>
|
||
</indexterm>
|
||
|
||
<para>FreeBSD нь IBM-PC-тэй нийцтэй компьютеруудтай ажилладаг учраас
|
||
PC BIOS хуваалтуудыг бодолцох ёстой. Эдгээр нь уламжлалт BSD хуваалтуудаас
|
||
өөр юм. PC диск нь дөрөв хүртэлх тооны BSD хуваалттай байдаг. Хэрэв диск
|
||
нь жинхэнээрээ FreeBSD-д зориулагдах бол та <emphasis>dedicated буюу
|
||
зориулагдсан</emphasis> горимыг ашиглаж болно. Үгүй бол FreeBSD нь
|
||
PC BIOS хуваалтуудын аль нэгэн дээр байрлах болно. FreeBSD нь PC BIOS
|
||
хуваалтуудыг уламжлалт BSD хуваалтуудтай эндүүрэхгүйн тулд
|
||
<emphasis>зүсмэлүүд</emphasis> гэж нэрлэдэг. Та бас FreeBSD-д зориулагдсан
|
||
боловч өөр үйлдлийн систем суулгагдсан компьютер дээр ашигласан диск дээрх
|
||
зүсмэлүүдийг хэрэглэж болох юм. Энэ нь FreeBSD биш өөр үйлдлийн системийн
|
||
<command>fdisk</command> хэрэгсэлтэй андуурахаас хамгаалах нэг сайн
|
||
арга юм.</para>
|
||
|
||
<para>Зүсмэлийн хувьд бол хөтөч нь <filename>/dev/da1s1e</filename>
|
||
гэж нэмэгдэх болно. Үүнийг SCSI диск, нэгжийн дугаар 1 (хоёр дахь SCSI диск),
|
||
зүсмэл 1 (PC BIOS хуваалт 1) болон <filename>e</filename> BSD
|
||
хуваалт гэж уншина. Зориулагдсан тохиолдолд хөтөч нь ердөө л <filename>/dev/da1e</filename>
|
||
гэж нэмэгдэнэ.</para>
|
||
|
||
<para>Секторуудын тоог хадгалахын тулд 32 битийн бүхэл тоог ашигладгаас болоод
|
||
&man.bsdlabel.8; нь нэг дискний хувьд 2^32-1 сектор буюу ихэнх тохиолдолд
|
||
2TB болж хязгаарлагддаг. &man.fdisk.8; хэлбэршүүлэлт нь 2^32-1-с
|
||
ихгүй эхлэх сектор болон 2^32-1-с ихгүй уртыг зөвшөөрч хуваалтуудыг 2TB,
|
||
дискнүүдийг ихэнх тохиолдолд 4TB болгож хязгаарладаг. &man.sunlabel.8;
|
||
хэлбэршүүлэлт нь нэг хуваалтын хувьд 2^32-1 сектороор, нийтдээ 16TB-ийн
|
||
8 хуваалтаар хязгаарлагддаг. Илүү том дискнүүдийн хувьд &man.gpt.8;
|
||
хуваалтууд ашиглагдаж болох юм.</para>
|
||
|
||
<sect2>
|
||
<title>&man.sysinstall.8;-г ашиглах нь</title>
|
||
<indexterm>
|
||
<primary><application>sysinstall</application></primary>
|
||
<secondary>дискнүүд нэмэх нь</secondary>
|
||
</indexterm>
|
||
<indexterm>
|
||
<primary>su</primary>
|
||
</indexterm>
|
||
<procedure>
|
||
<step>
|
||
<title><application>Sysinstall</application>-г жолоодох нь</title>
|
||
|
||
<para>Та <command>sysinstall</command>-н хялбар ашиглаж болох
|
||
цэснүүдийн тусламжтайгаар шинэ дискийг хуваан хаяглаж болох юм.
|
||
<username>root</username> хэрэгчээр нэвтрэх буюу эсвэл
|
||
<command>su</command> тушаалыг ашиглаарай.
|
||
<command>sysinstall</command>-г ажиллуулж
|
||
<literal>Configure</literal> цэс уруу орно.
|
||
<literal>FreeBSD Configuration Menu</literal> дотор
|
||
доош шилжиж <literal>Fdisk</literal> тохируулгыг
|
||
сонгоно.</para>
|
||
</step>
|
||
|
||
<step>
|
||
<title><application>fdisk</application> хуваалт засварлагч</title>
|
||
<para><application>fdisk</application>-ийн дотор байхдаа
|
||
<keycap>A</keycap>-г дарвал дискийг бүхэлд нь FreeBSD-д
|
||
ашиглах болно. Асуух үед нь хэрэв та <quote>ирээдүйд суулгаж болзошгүй
|
||
үйлдлийн системүүдтэй хамтран ажиллахаар үлдэхийг хүсвэл</quote>
|
||
<literal>YES</literal> гэж хариулаарай. <keycap>W</keycap>-г
|
||
ашиглан өөрчлөлтүүдийг диск уруу бичнэ. Одоо FDISK засварлагчаас
|
||
<keycap>Q</keycap>-г дарж гараарай. Дараа нь танаас
|
||
<quote>Master Boot Record буюу Мастер Ачаалагч Бичлэгийн</quote>
|
||
талаар асуух болно. Та ажиллаж байгаа систем дээр диск нэмж байгаа болохоор
|
||
<literal>None</literal>-г сонгох хэрэгтэй.</para>
|
||
</step>
|
||
|
||
<step>
|
||
<title>Дискний Шошго засварлагч</title>
|
||
<indexterm><primary>BSD хуваалтууд</primary></indexterm>
|
||
|
||
<para>Дараа нь <application>sysinstall</application>-с гарч дахин
|
||
түүнийг эхлүүлэх хэрэгтэй. Дээрх заавруудыг дагаарай, гэхдээ
|
||
энэ удаад <literal>Label</literal> тохируулгыг сонгоорой.
|
||
Энэ нь <literal>Disk Label Editor буюу дискний шошго засварлагч</literal>
|
||
уруу орно. Энд та уламжлалт BSD хуваалтуудыг үүсгэдэг. Диск нь
|
||
<literal>a-h</literal> гэж хаяглагдсан найм хүртэлх хуваалтуудтай
|
||
байж болно. Хуваалтын шошгонуудын цөөн хэд нь тусгай хэрэглээтэй байдаг.
|
||
<literal>a</literal> хуваалт нь root хуваалтанд (<filename>/</filename>)
|
||
ашиглагддаг. Тиймээс зөвхөн таны системийн диск (өөрөөр хэлбэл таны
|
||
ачаалалт хийсэн диск) <literal>a</literal> хуваалттай байх
|
||
ёстой. <literal>b</literal> хуваалт нь swap хуваалтуудад
|
||
хэрэглэгддэг бөгөөд та swap хуваалттай олон дисктэй байж болох юм.
|
||
<literal>c</literal> хуваалт нь зориулагдсан горимд
|
||
бүх дискийг, зүсмэлийн горимд бүхэл FreeBSD зүсмэлийг эсвэл заадаг.
|
||
Бусад хуваалтууд нь ерөнхий хэрэглээнд зориулагдсан.</para>
|
||
|
||
<para><application>sysinstall</application>-ийн шошго засварлагч нь
|
||
root биш, swap биш хуваалтуудад зориулж <literal>e</literal>
|
||
хуваалтыг илүүтэй үздэг. Шошго засварлагч дотор байхдаа <keycap>C</keycap>-г
|
||
даран ганц файлын систем үүсгэх хэрэгтэй. Асуух үед, хэрэв энэ нь
|
||
FS (файлын систем) эсвэл swap байх юм бол <literal>FS</literal>-г
|
||
сонгож холбох цэгийг (өөрөөр хэлбэл <filename>/mnt</filename>) бичээрэй.
|
||
Хэрэв дискийг суулгацын дараах горимд нэмж байгаа бол
|
||
<application>sysinstall</application> нь танд зориулж оруулгуудыг
|
||
<filename>/etc/fstab</filename> файлд үүсгэхгүй, тиймээс таны
|
||
зааж өгсөн холбох цэг нь чухал биш юм.</para>
|
||
|
||
<para>Та одоо шинэ шошгыг диск уруу бичиж түүн дээр файлын систем үүсгэхэд
|
||
бэлэн боллоо. Үүнийг <keycap>W</keycap>-г дарж хийнэ.
|
||
<application>sysinstall</application>-ын шинэ хуваалтыг
|
||
холбож чадахгүй байна гэсэн алдааг өнгөрүүлэх хэрэгтэй. Шошго засварлагч
|
||
болон <application>sysinstall</application>-с бүр мөсөн
|
||
гараарай.</para>
|
||
</step>
|
||
|
||
<step>
|
||
<title>Төгсгөл</title>
|
||
|
||
<para>Хамгийн сүүлийн алхам нь <filename>/etc/fstab</filename> файлыг
|
||
засварлаж өөрийн шинэ дискний оруулгыг нэмэх явдал юм.</para>
|
||
</step>
|
||
</procedure>
|
||
</sect2>
|
||
|
||
<sect2>
|
||
<title>Тушаалын мөрийн хэрэгслүүдийг ашиглах нь</title>
|
||
|
||
<sect3>
|
||
<title>Зүсмэлүүдийг ашиглах нь</title>
|
||
|
||
<para>Энэ тохиргоо нь таны дискийг өөрийн чинь компьютер дээр суулгагдсан
|
||
байж болох бусад үйлдлийн системтэй зөв ажиллаж өөр бусад үйлдлийн системийн
|
||
<command>fdisk</command> хэрэгслүүдтэй эндүүрэхгүй байх боломжийг
|
||
бүрдүүлдэг. Шинэ дискийг суулгахад энэ аргыг ашиглахыг зөвлөдөг.
|
||
Хэрэв танд үнэхээр тохирох шалтгаан байгаа тохиолдолд <literal>зориулагдсан</literal>
|
||
горимыг ашиглаарай!</para>
|
||
|
||
<screen>&prompt.root; <userinput>dd if=/dev/zero of=/dev/da1 bs=1k count=1</userinput>
|
||
&prompt.root; <userinput>fdisk -BI da1</userinput> #Initialize your new disk
|
||
&prompt.root; <userinput>bsdlabel -B -w da1s1 auto</userinput> #Label it.
|
||
&prompt.root; <userinput>bsdlabel -e da1s1</userinput> # Edit the bsdlabel just created and add any partitions.
|
||
&prompt.root; <userinput>mkdir -p /1</userinput>
|
||
&prompt.root; <userinput>newfs /dev/da1s1e</userinput> # Repeat this for every partition you created.
|
||
&prompt.root; <userinput>mount /dev/da1s1e /1</userinput> # Mount the partition(s)
|
||
&prompt.root; <userinput>vi /etc/fstab</userinput> # Add the appropriate entry/entries to your <filename>/etc/fstab</filename>.</screen>
|
||
|
||
<para>Хэрэв танд IDE диск байвал <filename>da</filename>-г
|
||
<filename>ad</filename> гэж солиорой.</para>
|
||
</sect3>
|
||
|
||
<sect3>
|
||
<title>Зориулагдсан</title>
|
||
<indexterm><primary>OS/2</primary></indexterm>
|
||
|
||
<para>Хэрэв та шинэ хөтчийг өөр үйлдлийн системтэй цуг хуваалцахгүй бол
|
||
<literal>зориулагдсан</literal> горимыг ашиглаж болох юм. Энэ горим нь
|
||
Microsoft үйлдлийн системийн толгойг эргүүлж болохыг санаарай; гэхдээ
|
||
тэдгээр нь ямар ч эвдрэл гэмтэл үүсгэхгүй. IBM-ийн &os2; нь харин
|
||
олсон бүх ойлгохгүй байгаа ямар ч хуваалтыг хувьдаа <quote>завших</quote>
|
||
болно.</para>
|
||
|
||
<screen>&prompt.root; <userinput>dd if=/dev/zero of=/dev/da1 bs=1k count=1</userinput>
|
||
&prompt.root; <userinput>bsdlabel -Bw da1 auto</userinput>
|
||
&prompt.root; <userinput>bsdlabel -e da1</userinput> # create the `e' partition
|
||
&prompt.root; <userinput>newfs /dev/da1e</userinput>
|
||
&prompt.root; <userinput>mkdir -p /1</userinput>
|
||
&prompt.root; <userinput>vi /etc/fstab</userinput> # add an entry for /dev/da1e
|
||
&prompt.root; <userinput>mount /1</userinput></screen>
|
||
|
||
<para>Өөр нэг арга нь:</para>
|
||
|
||
<screen>&prompt.root; <userinput>dd if=/dev/zero of=/dev/da1 count=2</userinput>
|
||
&prompt.root; <userinput>bsdlabel /dev/da1 | bsdlabel -BR da1 /dev/stdin</userinput>
|
||
&prompt.root; <userinput>newfs /dev/da1e</userinput>
|
||
&prompt.root; <userinput>mkdir -p /1</userinput>
|
||
&prompt.root; <userinput>vi /etc/fstab</userinput> # add an entry for /dev/da1e
|
||
&prompt.root; <userinput>mount /1</userinput></screen>
|
||
|
||
</sect3>
|
||
</sect2>
|
||
</sect1>
|
||
|
||
<sect1 id="raid">
|
||
<title>RAID</title>
|
||
|
||
<sect2 id="raid-soft">
|
||
<title>Програм хангамжийн RAID</title>
|
||
|
||
<sect3 id="ccd">
|
||
<sect3info>
|
||
<authorgroup>
|
||
<author>
|
||
<firstname>Кристофер</firstname>
|
||
<surname>Шамвэй</surname>
|
||
<contrib>Анхлан ажилласан </contrib>
|
||
</author>
|
||
</authorgroup>
|
||
<authorgroup>
|
||
<author>
|
||
<firstname>Жим</firstname>
|
||
<surname>Браун</surname>
|
||
<contrib>Хянан тохиолдуулсан </contrib>
|
||
</author>
|
||
</authorgroup>
|
||
</sect3info>
|
||
|
||
<indexterm><primary>RAID</primary><secondary>програм хангамж</secondary></indexterm>
|
||
<indexterm>
|
||
<primary>RAID</primary><secondary>CCD</secondary>
|
||
</indexterm>
|
||
|
||
<title>Нийлүүлэгдсэн Дискний Драйвер (Concatenated Disk Driver буюу CCD) тохиргоо</title>
|
||
<para>Бөөн хадгалалтын шийдлийг сонгохдоо бодолцох хамгийн чухал хүчин зүйлүүд нь
|
||
хурд, найдвартай байдал болон өртөг юм. Энэ гурвыг гурвууланг нь тэнцүү байлгах нь
|
||
ховор байдаг; ерөнхийдөө хурдан, найдвартай бөөн хадгалалтын төхөөрөмж нь үнэтэй
|
||
бөгөөд үнийн хувьд хямдыг сонгох нь хурд эсвэл найдвартай байдлын аль нэгийг золиослох
|
||
хэрэгтэй болдог.</para>
|
||
|
||
<para>Доор тайлбарласан системийг дизайн хийхдээ өртгийг хамгийн чухал хүчин зүйл гэж
|
||
сонгож авсан бөгөөд үүний дараа хурд, хурдын дараа найдвартай байдлыг
|
||
сонгосон. Энэ системийн өгөгдөл дамжуулах хурд нь эцсийн эцэст сүлжээгээр
|
||
шахагддаг. Найдвартай байдал нь маш чухал боловч доор тайлбарласан CCD
|
||
хөтөч нь CD-R-ууд дээр аль хэдийн бүтнээрээ нөөцлөгдсөн, амархнаар
|
||
солигдож болох өгөгдөлд шууд үйлчилдэг.</para>
|
||
|
||
<para>Өөрийн шаардлагыг тодорхойлох нь бөөн хадгалалтын шийдлийг сонгох анхны
|
||
алхам юм. Хэрэв таны шаардлага нь хурд эсвэл найдвартай байдлыг өртгөөс
|
||
илүүтэй үзэж байгаа бол таны шийдэл энэ хэсэгт тайлбарласан шийдлээс
|
||
өөр болох болно.</para>
|
||
|
||
|
||
<sect4 id="ccd-installhw">
|
||
<title>Тоног төхөөрөмжийг суулгах нь</title>
|
||
|
||
<para>IDE системийн дискнээс гадна гурван Western
|
||
Digital 30GB, 5400 RPM IDE диск нь доор тайлбарласан
|
||
CCD дискний гол цөм болж нийтдээ ойролцоогоор 90GB
|
||
шууд хадгалалт болно. Туйлын хүслээр бол IDE диск бүр өөрийн IDE
|
||
хянагч болон кабельтай байна, гэхдээ өртгийг багасгахын
|
||
тулд нэмэлт IDE хянагчууд ашиглагдаагүй болно. Харин дискнүүд нь
|
||
jumper буюу холбогчоор тохируулагдсан бөгөөд ингэснээр IDE хянагч
|
||
бүр нэг мастер болон нэг боолтой байна.</para>
|
||
|
||
<para>Дахин ачаалах үед системийн BIOS залгагдсан дискнүүдийг автоматаар олохоор
|
||
тохируулагдсан байдаг. Илүү чухал зүйл нь FreeBSD тэдгээрийг дахин ачаалахад
|
||
олсон явдал юм:</para>
|
||
|
||
<programlisting>ad0: 19574MB <WDC WD205BA> [39770/16/63] at ata0-master UDMA33
|
||
ad1: 29333MB <WDC WD307AA> [59598/16/63] at ata0-slave UDMA33
|
||
ad2: 29333MB <WDC WD307AA> [59598/16/63] at ata1-master UDMA33
|
||
ad3: 29333MB <WDC WD307AA> [59598/16/63] at ata1-slave UDMA33</programlisting>
|
||
|
||
<note><para>Хэрэв FreeBSD дискнүүдийг бүгдийг нь олохгүй байгаа бол
|
||
та тэдгээрийг зөвөөр холбосон эсэхээ шалгаарай. IDE хөтчүүдийн
|
||
ихэнх нь бас <quote>Cable Select</quote> холбогчтой байдаг.
|
||
Энэ нь мастер/боол харилцаанд зориулагдсан холбогч
|
||
<emphasis>биш</emphasis> юм. Хөтчийн баримтаас зөв
|
||
холбогчийг таних талаар лавлаарай.</para></note>
|
||
|
||
<para>Дараа нь тэдгээрийг файлын системийн хэсэг болгон залгах талаар
|
||
бодох хэрэгтэй. Та &man.vinum.8; (<xref
|
||
linkend="vinum-vinum">) болон &man.ccd.4; хоёуланг
|
||
судлах хэрэгтэй. Энэ тохиргооны хувьд &man.ccd.4;-г сонгосон.</para>
|
||
</sect4>
|
||
|
||
<sect4 id="ccd-setup">
|
||
<title>CCD-г тохируулах нь</title>
|
||
|
||
<para>&man.ccd.4; хөтөч нь хэд хэдэн адил дискнүүдийг авч тэдгээрийг
|
||
нэг логик файл систем болгон нийлүүлэх боломжийг олгодог.
|
||
&man.ccd.4;-г ашиглахын тулд танд &man.ccd.4; дэмжлэг
|
||
цуг бүтээгдсэн цөм хэрэгтэй. Энэ мөрийг цөмийн тохиргооны файлдаа
|
||
нэмээд цөмөө дахин бүтээж суулгаарай:</para>
|
||
|
||
<programlisting>device ccd</programlisting>
|
||
|
||
<para>&man.ccd.4; дэмжлэг цөмийн дуудагдах модуль хэлбэрээр
|
||
бас дуудагдаж болно.</para>
|
||
|
||
<para>&man.ccd.4;-г тохируулахын тулд та эхлээд дискнүүдийг
|
||
хаяглах &man.bsdlabel.8;-г ашиглах ёстой:</para>
|
||
|
||
<programlisting>bsdlabel -w ad1 auto
|
||
bsdlabel -w ad2 auto
|
||
bsdlabel -w ad3 auto</programlisting>
|
||
|
||
<para>Энэ нь бүх дискний дагуух <devicename>ad1c</devicename>, <devicename>ad2c</devicename> болон <devicename>ad3c</devicename>-д зориулж bsdlabel үүсгэдэг.</para>
|
||
|
||
<para>Дараагийн алхам нь дискний шошгоны төрлийг өөрчлөх явдал юм.
|
||
Та дискнүүдийг засварлахдаа &man.bsdlabel.8;-г ашиглаж
|
||
болно:</para>
|
||
|
||
<programlisting>bsdlabel -e ad1
|
||
bsdlabel -e ad2
|
||
bsdlabel -e ad3</programlisting>
|
||
|
||
<para>Энэ нь диск бүр дэх тухайн дискний шошгыг <envar>EDITOR</envar>
|
||
орчны хувьсагчид заасан засварлагчаар, ихэнхдээ &man.vi.1;-ээр
|
||
онгойлгодог.</para>
|
||
|
||
<para>Өөрчлөлт хийгдээгүй дискний шошго иймэрхүү харагдах болно:</para>
|
||
|
||
<programlisting>8 partitions:
|
||
# size offset fstype [fsize bsize bps/cpg]
|
||
c: 60074784 0 unused 0 0 0 # (Cyl. 0 - 59597)</programlisting>
|
||
|
||
<para>&man.ccd.4;-д зориулж ашиглахаар шинэ <literal>e</literal>
|
||
хуваалтыг нэмнэ. Үүнийг ихэвчлэн <literal>c</literal> хуваалтаас хуулж
|
||
болох боловч <option>fstype</option> нь <userinput>4.2BSD</userinput>
|
||
байх <emphasis>ёстой</emphasis>. Дискний шошго одоо иймэрхүү харагдах
|
||
ёстой:</para>
|
||
|
||
<programlisting>8 partitions:
|
||
# size offset fstype [fsize bsize bps/cpg]
|
||
c: 60074784 0 unused 0 0 0 # (Cyl. 0 - 59597)
|
||
e: 60074784 0 4.2BSD 0 0 0 # (Cyl. 0 - 59597)</programlisting>
|
||
|
||
</sect4>
|
||
|
||
<sect4 id="ccd-buildingfs">
|
||
<title>Файлын системийг бүтээх нь</title>
|
||
|
||
<para>Та бүх дискнүүдээ хаягласны дараа &man.ccd.4;-г бүтээх
|
||
ёстой. Үүнийг хийхийн тулд дараах тохируулгуудтай адилаар
|
||
&man.ccdconfig.8;-г ашиглана:</para>
|
||
|
||
<programlisting>ccdconfig ccd0<co id="co-ccd-dev"> 32<co id="co-ccd-interleave"> 0<co id="co-ccd-flags"> /dev/ad1e<co id="co-ccd-devs"> /dev/ad2e /dev/ad3e</programlisting>
|
||
|
||
<para>Тохируулга бүрийн хэрэглээ болон утгыг доор харуулав:</para>
|
||
|
||
<calloutlist>
|
||
<callout arearefs="co-ccd-dev">
|
||
<para>Эхний нэмэлт өгөгдөл нь тохируулах төхөөрөмж байх бөгөөд энэ
|
||
тохиолдолд <filename>/dev/ccd0c</filename> байна.
|
||
<filename>/dev/</filename> хэсэг байхгүй ч байж болно.</para>
|
||
</callout>
|
||
|
||
<callout arearefs="co-ccd-interleave">
|
||
|
||
<para>Файлын системд зориулсан interleave. interleave нь
|
||
дискний блокууд дээрх судлын хэмжээг тодорхойлдог бөгөөд нэг бүр нь
|
||
ихэвчлэн 512 байт байдаг. Тэгэхээр 32 interleave нь 16,384 байт
|
||
байна.</para>
|
||
</callout>
|
||
|
||
<callout arearefs="co-ccd-flags">
|
||
<para>&man.ccdconfig.8;-д зориулсан тугнууд. Хэрэв та хөтчийг
|
||
толин тусгал үүсгэж идэвхжүүлэхийг хүсвэл тугийг энд зааж өгч
|
||
болно. Энэ тохиргоо нь &man.ccd.4;-н хувьд толин тусгал
|
||
үүсгэлтийг хангадаггүй учир энэ нь 0 (тэг) гэж тохируулагдсан.</para>
|
||
</callout>
|
||
|
||
<callout arearefs="co-ccd-devs">
|
||
<para>&man.ccdconfig.8; уруу өгөгдөх сүүлийн нэмэлт өгөгдлүүд нь
|
||
массивт оруулах төхөөрөмжүүд юм. Төхөөрөмж бүрийн хувьд бүрэн
|
||
гүйцэд замын нэрийг ашиглах хэрэгтэй.</para>
|
||
</callout>
|
||
</calloutlist>
|
||
|
||
|
||
<para>&man.ccdconfig.8;-г ажиллуулсны дараа &man.ccd.4; тохируулагдана.
|
||
Файлын систем суулгагдаж болно. Тохируулгуудын талаар &man.newfs.8;-с
|
||
лавлана уу, эсвэл ердөө л ингэж ажиллуулна: </para>
|
||
|
||
<programlisting>newfs /dev/ccd0c</programlisting>
|
||
|
||
|
||
</sect4>
|
||
|
||
<sect4 id="ccd-auto">
|
||
<title>Бүгдийг автомат болгох нь</title>
|
||
|
||
<para>Ерөнхийдөө та &man.ccd.4;-г дахин ачаалах бүртээ холбохыг хүснэ.
|
||
Үүнийг хийхийн тулд та эхлээд тохируулах хэрэгтэй. Өөрийн одоогийн
|
||
тохиргоогоо дараах тушаал ашиглаж <filename>/etc/ccd.conf</filename>
|
||
уруу бичих хэрэгтэй:</para>
|
||
|
||
<programlisting>ccdconfig -g > /etc/ccd.conf</programlisting>
|
||
|
||
<para>Дахин ачаалах үед скрипт <command>/etc/rc</command> нь
|
||
хэрэв <filename>/etc/ccd.conf</filename> байвал
|
||
<command>ccdconfig -C</command> тушаалыг ажиллуулна.
|
||
Энэ нь &man.ccd.4;-г холбож болохоор болгож
|
||
автоматаар тохируулна.</para>
|
||
|
||
<note><para>Хэрэв та ганц хэрэглэгчийн горим уруу ачаалж байгаа бол
|
||
&man.ccd.4;-г &man.mount.8; хийхээсээ өмнө массивыг
|
||
тохируулахын тулд дараах тушаалыг ажиллуулах
|
||
шаардлагатай:</para>
|
||
|
||
<programlisting>ccdconfig -C</programlisting>
|
||
</note>
|
||
|
||
<para>&man.ccd.4;-г автоматаар холбохын тулд &man.ccd.4;-н оруулгыг
|
||
<filename>/etc/fstab</filename> файлд байрлуулах хэрэгтэй. Ингэсэн
|
||
тохиолдолд энэ нь ачаалах үед холбогдох болно:</para>
|
||
|
||
<programlisting>/dev/ccd0c /media ufs rw 2 2</programlisting>
|
||
</sect4>
|
||
</sect3>
|
||
|
||
<sect3 id="vinum">
|
||
<title>Vinum Эзлэхүүн Менежер</title>
|
||
|
||
<indexterm><primary>RAID</primary><secondary>програм хангамж</secondary></indexterm>
|
||
<indexterm>
|
||
<primary>RAID</primary>
|
||
<secondary>Vinum</secondary>
|
||
</indexterm>
|
||
|
||
<para>Vinum Эзлэхүүн Менежер нь виртуал диск хөтчийг хийдэг блок төхөөрөмжийн драйвер
|
||
юм. Энэ нь дискний тоног төхөөрөмжийг блок төхөөрөмжийн интерфэйсээс
|
||
тусгаарлаж уян хатан байдал, ажиллагаа болон найдвартай байдлыг дискний
|
||
хадгалалтын уламжлалт зүсмэлийн харагдалтаас илүүтэйгээр хангах тийм аргаар
|
||
өгөгдлийг дүрсэлдэг. &man.vinum.8; нь RAID-0, RAID-1 болон RAID-5
|
||
загваруудыг тус бүрт нь болон холбоотой байдлаар нь шийддэг.</para>
|
||
|
||
<para>&man.vinum.8;-ийн талаар дэлгэрэнгүй мэдээллийг
|
||
<xref linkend="vinum-vinum">-с үзнэ үү.</para>
|
||
</sect3>
|
||
</sect2>
|
||
|
||
<sect2 id="raid-hard">
|
||
<title>Тоног төхөөрөмжийн RAID</title>
|
||
|
||
<indexterm>
|
||
<primary>RAID</primary>
|
||
<secondary>тоног төхөөрөмж</secondary>
|
||
</indexterm>
|
||
|
||
<para>FreeBSD нь бас төрөл бүрийн тоног төхөөрөмжийн <acronym>RAID</acronym>
|
||
хянагчуудыг дэмждэг. Эдгээр төхөөрөмжүүд нь FreeBSD-д зориулсан тусгай програм
|
||
хангамжаар массивыг удирдах шаардлагагүйгээр <acronym>RAID</acronym> дэд
|
||
системийг хянадаг.</para>
|
||
|
||
<para>Карт дээрх <acronym>BIOS</acronym>-г ашиглан карт нь дискний үйлдлүүдийн
|
||
ихэнхийг өөрөө хянадаг. Дараах нь Promise <acronym>IDE</acronym> <acronym>RAID</acronym>
|
||
хянагчийг ашиглах тохиргооны товч тайлбар юм. Энэ карт суулгагдаж систем эхлэх үед
|
||
мэдээллийг хүсэх мөрийг харуулна. Картны тохиргооны дэлгэц уруу орохын тулд
|
||
заавруудыг дагана. Эндээс залгагдсан бүх хөтчүүдийг нэгтгэх боломж танд байх
|
||
болно. Ингэж хийснийхээ дараа диск(нүүд) нь FreeBSD-д нэг хөтөч шиг харагдах
|
||
болно. Бусад <acronym>RAID</acronym> түвшингүүдийг бас
|
||
тохируулж болно.
|
||
</para>
|
||
</sect2>
|
||
|
||
<sect2>
|
||
<title>ATA RAID1 массивуудыг дахин бүтээх нь</title>
|
||
|
||
<para>FreeBSD нь массив дахь гэмтсэн, ажиллагаагүй болсон дискийг шууд солих боломжийг
|
||
олгодог. Энэ нь дахин ачаалахаасаа өмнө таныг ийм асуудлыг мэдэхийг шаарддаг.</para>
|
||
|
||
<para>Та магадгүй доор дурдсантай адилыг <filename>/var/log/messages</filename> эсвэл
|
||
&man.dmesg.8; гаралт дээр харж болох юм:</para>
|
||
|
||
<programlisting>ad6 on monster1 suffered a hard error.
|
||
ad6: READ command timeout tag=0 serv=0 - resetting
|
||
ad6: trying fallback to PIO mode
|
||
ata3: resetting devices .. done
|
||
ad6: hard error reading fsbn 1116119 of 0-7 (ad6 bn 1116119; cn 1107 tn 4 sn 11)\\
|
||
status=59 error=40
|
||
ar0: WARNING - mirror lost</programlisting>
|
||
|
||
<para>&man.atacontrol.8; ашиглан дэлгэрэнгүй мэдээллийг шалгана:</para>
|
||
|
||
<screen>&prompt.root; <userinput>atacontrol list</userinput>
|
||
ATA channel 0:
|
||
Master: no device present
|
||
Slave: acd0 <HL-DT-ST CD-ROM GCR-8520B/1.00> ATA/ATAPI rev 0
|
||
|
||
ATA channel 1:
|
||
Master: no device present
|
||
Slave: no device present
|
||
|
||
ATA channel 2:
|
||
Master: ad4 <MAXTOR 6L080J4/A93.0500> ATA/ATAPI rev 5
|
||
Slave: no device present
|
||
|
||
ATA channel 3:
|
||
Master: ad6 <MAXTOR 6L080J4/A93.0500> ATA/ATAPI rev 5
|
||
Slave: no device present
|
||
|
||
&prompt.root; <userinput>atacontrol status ar0</userinput>
|
||
ar0: ATA RAID1 subdisks: ad4 ad6 status: DEGRADED</screen>
|
||
|
||
<procedure>
|
||
<step>
|
||
<para>Та дискийг аюулгүйгээр салган авахын тулд эхлээд ata сувгийг
|
||
ажиллахгүй байгаа дисктэй цуг салгана:</para>
|
||
|
||
<screen>&prompt.root; <userinput>atacontrol detach ata3</userinput></screen>
|
||
</step>
|
||
|
||
<step>
|
||
<para>Дискийг сольно.</para>
|
||
</step>
|
||
|
||
<step>
|
||
<para>ata сувгийг дахин залгана:</para>
|
||
|
||
<screen>&prompt.root; <userinput>atacontrol attach ata3</userinput>
|
||
Master: ad6 <MAXTOR 6L080J4/A93.0500> ATA/ATAPI rev 5
|
||
Slave: no device present</screen>
|
||
</step>
|
||
|
||
<step>
|
||
<para>Шинэ дискийг массивт нөөц маягаар нэмнэ:</para>
|
||
|
||
<screen>&prompt.root; <userinput>atacontrol addspare ar0 ad6</userinput></screen>
|
||
</step>
|
||
|
||
<step>
|
||
<para>Массивыг дахин бүтээнэ:</para>
|
||
|
||
<screen>&prompt.root; <userinput>atacontrol rebuild ar0</userinput></screen>
|
||
</step>
|
||
|
||
<step>
|
||
<para>Дараах тушаалыг ашиглаж үйл явцыг шалгаж болно:</para>
|
||
|
||
<screen>&prompt.root; <userinput>dmesg | tail -10</userinput>
|
||
[output removed]
|
||
ad6: removed from configuration
|
||
ad6: deleted from ar0 disk1
|
||
ad6: inserted into ar0 disk1 as spare
|
||
|
||
&prompt.root; <userinput>atacontrol status ar0</userinput>
|
||
ar0: ATA RAID1 subdisks: ad4 ad6 status: REBUILDING 0% completed</screen>
|
||
</step>
|
||
|
||
<step>
|
||
<para>Энэ үйлдэл хийгдэж дуустал хүлээх хэрэгтэй.</para>
|
||
</step>
|
||
</procedure>
|
||
</sect2>
|
||
</sect1>
|
||
|
||
<sect1 id="usb-disks">
|
||
<sect1info>
|
||
<authorgroup>
|
||
<author>
|
||
<firstname>Марк</firstname>
|
||
<surname>Фонвил</surname>
|
||
<contrib>Хувь нэмэр болгон оруулсан </contrib>
|
||
</author>
|
||
</authorgroup>
|
||
<!-- Jul 2004 -->
|
||
</sect1info>
|
||
|
||
<title>USB хадгалалтын төхөөрөмжүүд</title>
|
||
<indexterm>
|
||
<primary>USB</primary>
|
||
<secondary>дискнүүд</secondary>
|
||
</indexterm>
|
||
|
||
<para>Одоо үед маш олон гадаад хадгалалтын шийдлүүд байгаа бөгөөд
|
||
Universal Serial Bus (USB): хатуу хөтчүүд, USB хуруун хөтчүүд,
|
||
CD-R шарагчид зэргийг ашигладаг. &os; нь эдгээр төхөөрөмжүүдийн
|
||
дэмжлэгийг хангадаг.</para>
|
||
|
||
<sect2>
|
||
<title>Тохиргоо</title>
|
||
|
||
<para>USB бөөн хадгалалтын төхөөрөмжүүдийн драйвер &man.umass.4; нь
|
||
USB хадгалалтын төхөөрөмжүүдийн дэмжлэгийг хангадаг. Хэрэв та
|
||
<filename>GENERIC</filename> цөм ашиглавал өөрийн тохиргоондоо юу
|
||
ч өөрчлөх шаардлагагүй. Хэрэв та өөрчлөн тохируулсан цөм ашиглах бол
|
||
таны цөмийн тохиргооны файлд дараах мөрүүд байгаа эсэхийг
|
||
шалгаарай:</para>
|
||
|
||
<programlisting>device scbus
|
||
device da
|
||
device pass
|
||
device uhci
|
||
device ohci
|
||
device ehci
|
||
device usb
|
||
device umass</programlisting>
|
||
|
||
<para>&man.umass.4; драйвер нь USB хадгалалтын төхөөрөмжүүдэд хандахын
|
||
тулд SCSI дэд системийг хэрэглэдэг бөгөөд таны USB төхөөрөмж системд
|
||
SCSI төхөөрөмж маягаар харагдах болно. Таны эх хавтан дээрх USB бичил
|
||
схемээс хамаарч USB 1.X-ийн дэмжлэгийн хувьд танд зөвхөн <literal>device
|
||
uhci</literal> эсвэл <literal>device ohci</literal> хоёрын аль нэг
|
||
хэрэгтэй болно, гэхдээ хоёуланг нь цөмийн тохиргоондоо байлгах нь гэмгүй юм.
|
||
USB 2.0 хянагчуудад зориулсан дэмжлэгийг &man.ehci.4; драйвер
|
||
(<literal>device ehci</literal> мөр) хангадаг.
|
||
Хэрэв та ямар нэг мөр нэмсэн бол шинэ цөмөө эмхэтгэж суулгахаа битгий
|
||
мартаарай.</para>
|
||
|
||
<note>
|
||
<para>Хэрэв таны USB төхөөрөмж чинь CD-R эсвэл DVD шарагч бол
|
||
SCSI CD-ROM драйвер &man.cd.4;-г цөмд дараах мөрийн тусламжтай
|
||
нэмэх ёстой:</para>
|
||
|
||
<programlisting>device cd</programlisting>
|
||
|
||
<para>Шарагч нь SCSI хөтөч гэж харагддаг учир &man.atapicam.4;
|
||
драйверийг цөмийн тохиргоонд ашиглах ёсгүй.</para>
|
||
</note>
|
||
</sect2>
|
||
|
||
<sect2>
|
||
<title>Тохиргоог тест хийх нь</title>
|
||
|
||
<para>Тохиргоог тест хийхэд бэлэн боллоо: өөрийн USB төхөөрөмжийг залгахад
|
||
системийн мэдэгдлийн буферт (&man.dmesg.8;) хөтөч нь иймэрхүү
|
||
харагдах ёстой:</para>
|
||
|
||
<screen>umass0: USB Solid state disk, rev 1.10/1.00, addr 2
|
||
GEOM: create disk da0 dp=0xc2d74850
|
||
da0 at umass-sim0 bus 0 target 0 lun 0
|
||
da0: <Generic Traveling Disk 1.11> Removable Direct Access SCSI-2 device
|
||
da0: 1.000MB/s transfers
|
||
da0: 126MB (258048 512 byte sectors: 64H 32S/T 126C)</screen>
|
||
|
||
<para>Мэдээж хэрэг үйлдвэрлэгч, төхөөрөмжийн цэг (<devicename>da0</devicename>)
|
||
болон бусад зүйлс таны тохиргооноос хамаараад өөр байж болно.</para>
|
||
|
||
<para>USB төхөөрөмж нь SCSI төхөөрөмж гэж харагддаг болохоор
|
||
<command>camcontrol</command> тушаалыг ашиглаж системд холбогдсон
|
||
USB хадгалалтын төхөөрөмжүүдийн жагсаалтыг харуулж болно:</para>
|
||
|
||
<screen>&prompt.root; <userinput>camcontrol devlist</userinput>
|
||
<Generic Traveling Disk 1.11> at scbus0 target 0 lun 0 (da0,pass0)</screen>
|
||
|
||
<para>Хэрэв хөтөч нь файлын системтэй ирвэл та түүнийг холбож чадна.
|
||
<xref linkend="disks-adding"> хэсэг нь хэрэв шаардлагатай бол
|
||
USB хөтчийг хэлбэршүүлж түүн дээр хуваалт үүсгэхэд танд туслах
|
||
болно.</para>
|
||
|
||
<para>Энэ төхөөрөмжийг энгийн хэрэглэгч холбож чаддагаар болгохын тулд
|
||
тодорхой алхмуудыг хийх хэрэгтэй. Эхлээд USB хадгалалтын төхөөрөмж
|
||
холбогдсон үед үүссэн төхөөрөмжүүдэд хэрэглэгч хандаж болохоор байх
|
||
хэрэгтэй. Үүний шийдэл нь эдгээр төхөөрөмжүүдийн бүх хэрэглэгчдийг
|
||
<groupname>operator</groupname> бүлгийн гишүүн болгох явдал
|
||
юм. Үүнийг &man.pw.8;-ээр хийнэ. Хоёрдугаарт төхөөрөмжүүд нь
|
||
үүсэх үед <groupname>operator</groupname> бүлэг тэдгээрийг
|
||
уншиж бичиж чадаж байх ёстой. Тохирох мөрүүдийг
|
||
<filename>/etc/devfs.rules</filename> файлд
|
||
нэмснээр үүнийг хийж болно:</para>
|
||
|
||
<programlisting>[localrules=5]
|
||
add path 'da*' mode 0660 group operator</programlisting>
|
||
|
||
<note>
|
||
<para>Хэрэв системд SCSI дискнүүд байгаа бол үүнийг арай өөрөөр хийх
|
||
ёстой. Өөрөөр хэлбэл хэрэв систем нь аль хэдийн <devicename>da0</devicename>-ээс
|
||
<devicename>da2</devicename> хүртэлх холбогдсон дискнүүдийг
|
||
агуулж байвал хоёр дахь мөрийг дараах маягаар солих хэрэгтэй:</para>
|
||
|
||
<programlisting>add path 'da[3-9]*' mode 0660 group operator</programlisting>
|
||
|
||
<para>Энэ нь байгаа дискнүүдийг <groupname>operator</groupname>
|
||
бүлэгт хамааруулахгүй болгоно.</para>
|
||
</note>
|
||
|
||
<para>Та бас өөрийн &man.devfs.rules.5; дүрмийн олонлогийг
|
||
<filename>/etc/rc.conf</filename> файлд идэвхжүүлэх
|
||
хэрэгтэй:</para>
|
||
|
||
<programlisting>devfs_system_ruleset="localrules"</programlisting>
|
||
|
||
<para>Дараа нь цөм нь ердийн хэрэглэгчдэд файлын системийг холбох боломжтойгоор
|
||
тохируулагдах ёстой. Хамгийн хялбар арга бол <filename>/etc/sysctl.conf</filename>-д
|
||
мөр нэмэх явдал юм:</para>
|
||
|
||
<programlisting>vfs.usermount=1</programlisting>
|
||
|
||
<para>Дараагийн дахин ачаалалтын дараа энэ нь идэвхжихийг санаарай.
|
||
Өөрөөр энэ хувьсагчийг тохируулахын тулд &man.sysctl.8;-г ашиглаж
|
||
болох юм.</para>
|
||
|
||
<para>Төгсгөлийн алхам нь файлын систем холбогдох санг үүсгэх явдал юм.
|
||
Энэ санг файлын системийг холбох хэрэглэгч эзэмшсэн байх хэрэгтэй.
|
||
Үүнийг хийх нэг арга нь <username>root</username>-ийн хувьд
|
||
тэр хэрэглэгчийн эзэмшсэн дэд санг
|
||
<filename>/mnt/<replaceable>username</replaceable></filename>
|
||
(<replaceable>username</replaceable>-г тухайн хэрэглэгчийнхээ нэвтрэх
|
||
нэрээр болон <replaceable>usergroup</replaceable>-г хэрэглэгчийнхээ үндсэн
|
||
бүлгийн нэрээр солиорой) гэж үүсгэх явдал юм:</para>
|
||
|
||
<screen>&prompt.root; <userinput>mkdir /mnt/<replaceable>username</replaceable></userinput>
|
||
&prompt.root; <userinput>chown <replaceable>username</replaceable>:<replaceable>usergroup</replaceable> /mnt/<replaceable>username</replaceable></userinput></screen>
|
||
|
||
<para>USB хуруун хөтөч залгагдаж <filename>/dev/da0s1</filename> төхөөрөмж
|
||
гарч иржээ гэж бодъё. Эдгээр төхөөрөмжүүд нь ихэвчлэн FAT файлын системээр
|
||
хэлбэршүүлэгдсэн ирдэг бөгөөд эдгээрийг иймэрхүү маягаар холбож
|
||
болно:</para>
|
||
|
||
<screen>&prompt.user; <userinput>mount -t msdosfs -m=644 -M=755 /dev/da0s1 /mnt/<replaceable>username</replaceable></userinput></screen>
|
||
|
||
<para>Хэрэв та төхөөрөмжийг залгаснаа салгавал (дискийг урьдаар салгах ёстой)
|
||
та системийн мэдэгдлийн буфераас доор дурдсантай төстэй мэдэгдлийг
|
||
харах ёстой:</para>
|
||
|
||
<screen>umass0: at uhub0 port 1 (addr 2) disconnected
|
||
(da0:umass-sim0:0:0:0): lost device
|
||
(da0:umass-sim0:0:0:0): removing device entry
|
||
GEOM: destroy disk da0 dp=0xc2d74850
|
||
umass0: detached</screen>
|
||
</sect2>
|
||
|
||
<sect2>
|
||
<title>Нэмэлт унших материалууд</title>
|
||
|
||
<para><link linkend="disks-adding">Диск нэмэх</link> болон
|
||
<link linkend="mount-unmount">Файлын системүүдийг холбох болон салгах</link>
|
||
хэсгүүдээс гадна төрөл бүрийн гарын авлагын хуудаснуудыг унших нь хэрэгтэй
|
||
байж болох юм: &os; 8.X-ийн хувьд &man.umass.4;, &man.camcontrol.8;, болон &man.usbconfig.8;
|
||
эсвэл &os;-ийн өмнөх хувилбаруудын хувьд &man.usbdevs.8; байна.</para>
|
||
</sect2>
|
||
</sect1>
|
||
|
||
<sect1 id="creating-cds">
|
||
<sect1info>
|
||
<authorgroup>
|
||
<author>
|
||
<firstname>Майк</firstname>
|
||
<surname>Мэйэр</surname>
|
||
<contrib>Хувь нэмэр болгон оруулсан </contrib>
|
||
<!-- mwm@mired.org -->
|
||
</author>
|
||
</authorgroup>
|
||
<!-- Apr 2001 -->
|
||
</sect1info>
|
||
|
||
<title>Оптик зөөвөрлөгчийг (CD-үүд) үүсгэж ашиглах нь</title>
|
||
<indexterm>
|
||
<primary>CDROM-ууд</primary>
|
||
<secondary>үүсгэх нь</secondary>
|
||
</indexterm>
|
||
|
||
<sect2>
|
||
<title>Танилцуулга</title>
|
||
|
||
<para>CD-үүд нь тэдгээрийг ердийн дискнүүдээс ялгах хэд хэдэн боломжуудтай
|
||
байдаг. Эхлээд хэрэглэгч CD дээр бичих боломжгүй байсан. Тэдгээр нь
|
||
замуудын хооронд толгойг шилжүүлэхдээ сааталгүйгээр үргэлжлэн уншдагаар
|
||
хийгджээ. Тэр үед байсан адил хэмжээтэй зөөвөрлөгчийг зөөхөөс тэдгээрийг
|
||
систем хооронд зөөх нь хамаагүй хялбар байдаг.</para>
|
||
|
||
<para>CD-үүд нь замтай байдаг боловч энэ нь дискний физик хэсэг биш харин
|
||
үргэлжлэн уншигдах өгөгдлийн хэсгийг хэлдэг. FreeBSD дээр CD үүсгэхдээ
|
||
CD дээр замууд үүсгэх өгөгдлийн файлуудыг бэлдэж дараа нь замуудыг CD
|
||
уруу бичнэ.</para>
|
||
|
||
<indexterm><primary>ISO 9660</primary></indexterm>
|
||
<indexterm>
|
||
<primary>файлын системүүд</primary>
|
||
<secondary>ISO 9660</secondary>
|
||
</indexterm>
|
||
<para>ISO 9660 файлын систем нь эдгээр ялгаануудтай ажиллахаар хийгдсэн.
|
||
Энэ нь тэр үед нийтлэг байсан файлын системийн хязгааруудыг харамсалтай нь
|
||
кодчилдог. Азаар энэ нь зөв бичигдсэн CD-үүдэд тэдгээр хязгааруудыг давж гарахыг
|
||
зөвшөөрөх өргөтгөлөөр хангадаг бөгөөд тэдгээр өргөтгөлүүдийг дэмждэггүй системүүдтэй
|
||
ажиллаж чадсан хэвээр байдаг.</para>
|
||
|
||
<indexterm>
|
||
<primary><filename role="package">sysutils/cdrtools</filename></primary>
|
||
</indexterm>
|
||
<para><filename role="package">sysutils/cdrtools</filename>
|
||
портод ISO 9660 файлын системийг агуулах өгөгдлийн файлыг үүсгэдэг програм
|
||
&man.mkisofs.8; байдаг. Энэ нь төрөл бүрийн өргөтгөлүүдийг дэмждэг
|
||
тохируулгуудтай бөгөөд доор тайлбарлагдсан болно.</para>
|
||
|
||
<indexterm>
|
||
<primary>CD шарагч</primary>
|
||
<secondary>ATAPI</secondary>
|
||
</indexterm>
|
||
<para>CD шарахдаа ямар хэрэгслийг ашиглах нь таны CD шарагч ATAPI юу аль эсвэл өөр үү
|
||
гэдгээс шалтгаална. ATAPI CD шарагчид нь үндсэн системийн <command><link
|
||
linkend="burncd">burncd</link></command> програмыг ашигладаг.
|
||
SCSI болон USB CD шарагчид нь <filename role="package">sysutils/cdrtools</filename>
|
||
портын <command><link linkend="cdrecord">cdrecord</link></command>-г
|
||
ашиглах ёстой. Мөн ATAPI тоног төхөөрөмж дээр SCSI хөтчүүдийн хувьд
|
||
<link linkend="atapicam">ATAPI/CAM модул</link> ашиглан
|
||
<command><link linkend="cdrecord">cdrecord</link></command>-г
|
||
хэрэглэх боломжтой байдаг.</para>
|
||
|
||
<para>Хэрэв та график хэрэглэгчийн интерфэйстэй CD шарагч програм хангамжийг
|
||
хүсэж байгаа бол <application>X-CD-Roast</application> эсвэл
|
||
<application>K3b</application>-г үзээрэй. Эдгээр хэрэгслүүд нь
|
||
багц хэлбэрээр эсвэл <filename
|
||
role="package">sysutils/xcdroast</filename> болон <filename
|
||
role="package">sysutils/k3b</filename> портуудад байдаг.
|
||
<application>X-CD-Roast</application> болон
|
||
<application>K3b</application> нь ATAPI тоног төхөөрөмж дээр
|
||
<link linkend="atapicam">ATAPI/CAM модул</link>ийг шаарддаг.</para>
|
||
</sect2>
|
||
|
||
<sect2 id="mkisofs">
|
||
<title>mkisofs</title>
|
||
|
||
<para><filename role="package">sysutils/cdrtools</filename> портын
|
||
хэсэг &man.mkisofs.8; програм нь &unix;-ийн файлын системийн нэрийн талбар
|
||
дахь сангийн модны дүрс болох ISO 9660 файлын системийг үүсгэдэг.
|
||
Хамгийн хялбар хэрэглээ нь:</para>
|
||
|
||
<screen>&prompt.root; <userinput>mkisofs -o <replaceable>imagefile.iso</replaceable> <replaceable>/path/to/tree</replaceable></userinput></screen>
|
||
|
||
<indexterm>
|
||
<primary>файлын системүүд</primary>
|
||
<secondary>ISO 9660</secondary>
|
||
</indexterm>
|
||
<para>Энэ тушаал нь <replaceable>/path/to/tree</replaceable> дахь
|
||
модны хуулбар ISO 9660 файлын системийг агуулах
|
||
<replaceable>imagefile.iso</replaceable> файлыг үүсгэх болно.
|
||
Энэ процессод файлын нэрсийг ISO 9660 файлын системийн стандартын
|
||
хязгаарлалтуудад багтах нэрсэд тааруулах бөгөөд ISO файлын системүүдэд
|
||
байдаггүй нэрс бүхий файлуудыг оруулахгүй байх болно.</para>
|
||
|
||
<indexterm>
|
||
<primary>файлын системүүд</primary>
|
||
<secondary>HFS</secondary>
|
||
</indexterm>
|
||
<indexterm>
|
||
<primary>файлын системүүд</primary>
|
||
<secondary>Joliet</secondary>
|
||
</indexterm>
|
||
<para>Тэдгээр хязгаарлалтуудыг давж гарах хэд хэдэн тохируулгууд байдаг.
|
||
Ялангуяа <option>-R</option> тохируулга &unix; системүүдэд
|
||
нийтлэг байдаг Rock Ridge өргөтгөлүүдийг идэвхжүүлдэг, <option>-J</option>
|
||
нь Microsoft системүүдэд хэрэглэгддэг Joilet өргөтгөлүүдийг идэвхжүүлдэг
|
||
бөгөөд <option>-hfs</option> нь &macos;-д хэрэглэгддэг HFS файлын
|
||
системүүдийг үүсгэхэд ашиглагддаг.</para>
|
||
|
||
<para>Зөвхөн FreeBSD системүүдэд ашиглагдах CD-үүдийн хувьд <option>-U</option>
|
||
тохируулга бүх файлын нэрийн хязгаарлалтуудыг хаахад ашиглагдаж болно.
|
||
<option>-R</option> тохируулгатай хэрэглэгдэх үед энэ нь таны эхэлсэн
|
||
FreeBSD-ийн модтой ижил файлын системийн дүрсийг үүсгэдэг, гэхдээ энэ нь
|
||
ISO 9660 стандартыг хэд хэдэн замаар зөрчиж болох юм.</para>
|
||
|
||
<indexterm>
|
||
<primary>CDROM-ууд</primary>
|
||
<secondary>ачаалагддаг үүсгэх</secondary>
|
||
</indexterm>
|
||
<para>Ердийн хэрэглээний сүүлийн тохируулга нь <option>-b</option> юм.
|
||
Энэ нь ачаалагдах <quote>El Torito</quote> CD-г үүсгэхэд хэрэглэгдэх
|
||
ачаалагдах дүрсний байрлалыг заахад ашиглагддаг. Энэ тохируулга нь
|
||
CD уруу бичигдэх модны дээд хэсгийн ачаалагдах дүрс хүрэх замыг заах
|
||
нэмэлт өгөгдлийг авдаг. Анхдагчаар &man.mkisofs.8; нь
|
||
<quote>floppy disk emulation буюу уян дискний эмуляц</quote> гэж
|
||
нэрлэгддэг горимд ISO дүрсийг үүсгэдэг бөгөөд ачаалагдах дүрсийг яг
|
||
1200, 1440, эсвэл 2880 KB хэмжээтэй байна гэж тооцдог.
|
||
FreeBSD түгээлтийн дискнүүдэд хэрэглэгддэг ачаалагч дуудагч зэрэг зарим
|
||
ачаалагч дуудагчид нь эмуляц горимыг ашигладаггүй; энэ тохиолдолд
|
||
<option>-no-emul-boot</option> тохируулгыг ашиглах шаардлагатай.
|
||
Тэгэхээр хэрэв <filename>/tmp/myboot</filename> нь ачаалагдах
|
||
FreeBSD системийг <filename>/tmp/myboot/boot/cdboot</filename>
|
||
дэх ачаалагдах дүрстэй цуг агуулж байвал та ISO 9660 файлын системийн
|
||
дүрсийг <filename>/tmp/bootable.iso</filename>-д иймэрхүү
|
||
маягаар үүсгэж болох юм:</para>
|
||
|
||
<screen>&prompt.root; <userinput>mkisofs -R -no-emul-boot -b boot/cdboot -o /tmp/bootable.iso /tmp/myboot</userinput></screen>
|
||
|
||
<para>Үүнийг хийснийхээ дараа хэрэв та цөмдөө <devicename>md</devicename>-г
|
||
тохируулсан бол файлын системийг ингэж холбож болно:</para>
|
||
|
||
<screen>&prompt.root; <userinput>mdconfig -a -t vnode -f /tmp/bootable.iso -u 0</userinput>
|
||
&prompt.root; <userinput>mount -t cd9660 /dev/md0 /mnt</userinput></screen>
|
||
|
||
<para>Энэ үед та <filename>/mnt</filename> болон
|
||
<filename>/tmp/myboot</filename> нь ижил болохыг шалгаж болно.</para>
|
||
|
||
<para>&man.mkisofs.8;-ийн ажиллагааг нарийн тааруулахын тулд та түүний
|
||
бусад олон тохируулгуудыг ашиглаж болно. Ялангуяа ISO 9660-ийн байрлал
|
||
болон Joilet ба HFS дискнүүдийн үүсгэлтэд өөрчлөлтүүд хийж болно.
|
||
Дэлгэрэнгүйг &man.mkisofs.8;-ийн гарын авлагын хуудаснаас үзнэ үү.</para>
|
||
</sect2>
|
||
|
||
<sect2 id="burncd">
|
||
<title>burncd</title>
|
||
<indexterm>
|
||
<primary>CDROM-ууд</primary>
|
||
<secondary>шарах</secondary>
|
||
</indexterm>
|
||
<para>Хэрэв танд ATAPI CD шарагч байгаа бол та ISO дүрсийг CD уруу шарахдаа
|
||
<command>burncd</command> тушаалыг ашиглаж болно.
|
||
<command>burncd</command> нь үндсэн системийн хэсэг бөгөөд
|
||
<filename>/usr/sbin/burncd</filename> гэж суулгагдсан байдаг. Энэ нь
|
||
цөөн тохируулгуудтай болохоор хэрэглэхэд их хялбар байдаг:</para>
|
||
|
||
<screen>&prompt.root; <userinput>burncd -f <replaceable>cddevice</replaceable> data <replaceable>imagefile.iso</replaceable> fixate</userinput></screen>
|
||
|
||
<para>Дээрх тушаал нь <replaceable>imagefile.iso</replaceable>-н
|
||
хуулбарыг <replaceable>cddevice</replaceable> уруу шарах болно.
|
||
Анхдагч төхөөрөмж нь <filename>/dev/acd0</filename> юм.
|
||
Бичих хурд, шарсны дараа CD-г гаргах болон аудио өгөгдөл бичихийг заах
|
||
тохируулгуудын талаар &man.burncd.8;-с үзнэ үү.</para>
|
||
</sect2>
|
||
|
||
<sect2 id="cdrecord">
|
||
<title>cdrecord</title>
|
||
|
||
<para>Хэрэв танд ATAPI CD шарагч байхгүй бол та өөрийн CD-үүдийг шарахын
|
||
тулд <command>cdrecord</command>-г ашиглах шаардлагатай.
|
||
<command>cdrecord</command> нь үндсэн системд байдаггүй; та үүнийг
|
||
<filename role="package">sysutils/cdrtools</filename> дахь
|
||
портоос эсвэл тохирох багцаас суулгах ёстой. Үндсэн системд хийгдсэн
|
||
өөрчлөлт нь энэ програмын хоёртын хувилбарыг ажиллахгүй болгож, магадгүй
|
||
<quote>асуудалд (coaster)</quote> хүргэж болох юм.
|
||
Тийм болохоор та өөрийн системээ шинэчлэхдээ портоо бас шинэчлэх эсвэл хэрэв
|
||
та <link linkend="stable">-STABLE салбарыг дагаж</link> байгаа бол
|
||
портыг шинэ хувилбар гарахад нь шинэчлэх хэрэгтэй.</para>
|
||
|
||
<para><command>cdrecord</command> нь олон тохируулгатай байдаг боловч
|
||
үндсэн хэрэглээ нь <command>burncd</command>-с бүр илүү хялбар байдаг.
|
||
ISO 9660 дүрсийг шарахдаа:</para>
|
||
|
||
<screen>&prompt.root; <userinput>cdrecord dev=<replaceable>device</replaceable> <replaceable>imagefile.iso</replaceable></userinput></screen>
|
||
|
||
<para><command>cdrecord</command>-г хэрэглэхэд гардаг нэг заль нь
|
||
<option>dev</option> тохируулгыг олох явдал юм. Зөв тохиргоог олохын
|
||
тулд <command>cdrecord</command>-ийн <option>-scanbus</option>
|
||
тугийг хэрэглэх хэрэгтэй бөгөөд энэ нь иймэрхүү үр дүнд хүргэж болох юм:</para>
|
||
<indexterm>
|
||
<primary>CDROM-ууд</primary>
|
||
<secondary>шарах</secondary>
|
||
</indexterm>
|
||
<screen>&prompt.root; <userinput>cdrecord -scanbus</userinput>
|
||
Cdrecord-Clone 2.01 (i386-unknown-freebsd7.0) Copyright (C) 1995-2004 Jörg Schilling
|
||
Using libscg version 'schily-0.1'
|
||
scsibus0:
|
||
0,0,0 0) 'SEAGATE ' 'ST39236LW ' '0004' Disk
|
||
0,1,0 1) 'SEAGATE ' 'ST39173W ' '5958' Disk
|
||
0,2,0 2) *
|
||
0,3,0 3) 'iomega ' 'jaz 1GB ' 'J.86' Removable Disk
|
||
0,4,0 4) 'NEC ' 'CD-ROM DRIVE:466' '1.26' Removable CD-ROM
|
||
0,5,0 5) *
|
||
0,6,0 6) *
|
||
0,7,0 7) *
|
||
scsibus1:
|
||
1,0,0 100) *
|
||
1,1,0 101) *
|
||
1,2,0 102) *
|
||
1,3,0 103) *
|
||
1,4,0 104) *
|
||
1,5,0 105) 'YAMAHA ' 'CRW4260 ' '1.0q' Removable CD-ROM
|
||
1,6,0 106) 'ARTEC ' 'AM12S ' '1.06' Scanner
|
||
1,7,0 107) *</screen>
|
||
|
||
<para>Энэ нь жагсаалтан дахь төхөөрөмжүүдийн хувьд тохирох <option>dev</option> утгыг
|
||
жагсаадаг. Өөрийн CD шарагчийг олохын тулд <option>dev</option> тохируулгын
|
||
утгад гурван дугаарыг таслалаар тусгаарлан хэрэглэнэ. Энэ тохиолдолд CRW төхөөрөмж
|
||
нь 1,5,0, байх бөгөөд тохирох оролт нь <option>dev=1,5,0</option> болно.
|
||
Энэ утгыг заах амархан аргууд байдаг; дэлгэрэнгүйг &man.cdrecord.1;-с үзнэ үү.
|
||
Мөн тэндээс аудио замуудыг бичих, хурдыг хянах болон бусад зүйлүүдийн тухай
|
||
мэдээллийг үзэж болно.</para>
|
||
</sect2>
|
||
|
||
<sect2 id="duplicating-audiocds">
|
||
<title>Аудио CD-үүдийг хувилах</title>
|
||
|
||
<para>Та аудио өгөгдлийг CD-ээс файлуудын цуваа болгон задалж дараа нь эдгээр
|
||
файлуудыг хоосон CD дээр бичин аудио CD-г хувилж болно. Энэ процесс нь ATAPI болон
|
||
SCSI хөтчүүдийн хувьд нэлээн өөр байдаг.</para>
|
||
|
||
<procedure>
|
||
<title>SCSI хөтчүүд</title>
|
||
|
||
<step>
|
||
<para>Аудиог <command>cdda2wav</command> ашиглан задлана.</para>
|
||
|
||
<screen>&prompt.user; <userinput>cdda2wav -v255 -D2,0 -B -Owav</userinput></screen>
|
||
</step>
|
||
|
||
<step>
|
||
<para><command>cdrecord</command> ашиглан <filename>.wav</filename>
|
||
файлуудыг бичнэ.</para>
|
||
|
||
<screen>&prompt.user; <userinput>cdrecord -v dev=<replaceable>2,0</replaceable> -dao -useinfo *.wav</userinput></screen>
|
||
|
||
<para><xref linkend="cdrecord"> хэсэгт тайлбарласны дагуу
|
||
<replaceable>2,0</replaceable> гэж зөв заагдсан эсэхийг
|
||
шалгаарай.</para>
|
||
</step>
|
||
</procedure>
|
||
|
||
<procedure>
|
||
<title>ATAPI хөтчүүд</title>
|
||
|
||
<step>
|
||
<para>ATAPI CD драйвер нь зам бүрийг
|
||
<filename>/dev/acd<replaceable>d</replaceable>t<replaceable>nn</replaceable></filename>
|
||
маягаар болгодог бөгөөд <replaceable>d</replaceable> нь хөтчийн
|
||
дугаар ба <replaceable>nn</replaceable> нь шаардлагатай бол урдаа 0 тавьж
|
||
хоёр оронтой тоогоор бичигдсэн замын дугаар юм. Тэгэхээр эхний диск дээрх
|
||
эхний зам нь <filename>/dev/acd0t01</filename>, хоёр дахь нь
|
||
<filename>/dev/acd0t02</filename>, гурав дахь нь
|
||
<filename>/dev/acd0t03</filename> гэх мэтчилэн байна.</para>
|
||
|
||
<para>Тохирох файлууд <filename>/dev</filename> санд байгаа эсэхийг
|
||
шалгаарай. Хэрэв оруулгууд байхгүй байгаа бол зөөвөрлөгчийг
|
||
дахин үзэхээр системийг хүчлэх хэрэгтэй:</para>
|
||
|
||
<screen>&prompt.root; <userinput>dd if=/dev/acd0 of=/dev/null count=1</userinput></screen>
|
||
</step>
|
||
|
||
<step>
|
||
<para>Зам бүрийг &man.dd.1; ашиглан задална. Файлуудыг задлахдаа
|
||
та тусгай блокийн хэмжээг бас ашиглах ёстой.</para>
|
||
|
||
<screen>&prompt.root; <userinput>dd if=/dev/acd0t01 of=track1.cdr bs=2352</userinput>
|
||
&prompt.root; <userinput>dd if=/dev/acd0t02 of=track2.cdr bs=2352</userinput>
|
||
...
|
||
</screen>
|
||
</step>
|
||
|
||
<step>
|
||
<para>Задалсан файлуудаа диск уруу <command>burncd</command> ашиглан
|
||
шарна. Та эдгээрийг аудио файл гэж зааж өгөх хэрэгтэй бөгөөд
|
||
<command>burncd</command> нь дуусахдаа дискийг бэхжүүлэх
|
||
ёстой.</para>
|
||
|
||
<screen>&prompt.root; <userinput>burncd -f <replaceable>/dev/acd0</replaceable> audio track1.cdr track2.cdr <replaceable>...</replaceable> fixate</userinput></screen>
|
||
</step>
|
||
</procedure>
|
||
</sect2>
|
||
|
||
<sect2 id="imaging-cd">
|
||
<title>Өгөгдлийн CD-үүдийг хувилах</title>
|
||
|
||
<para>Та өгөгдлийн CD-г &man.mkisofs.8;-р үүсгэсэн дүрс файлтай
|
||
ажиллагааны хувьд адилхан дүрс файл уруу хуулж болох бөгөөд та үүнийг
|
||
ямар ч өгөгдлийн CD хувилахад ашиглаж болно. Энд өгөгдсөн жишээ нь
|
||
таны CDROM төхөөрөмжийг <devicename>acd0</devicename> гэж
|
||
үзэх болно. Өөрийн зөв CDROM төхөөрөмжөөр солиорой.</para>
|
||
|
||
<screen>&prompt.root; <userinput>dd if=/dev/acd0 of=file.iso bs=2048</userinput></screen>
|
||
|
||
<para>Одоо та нэгэнт дүрстэй болсон болохоор үүнийг CD уруу дээр тайлбарласны
|
||
дагуу шарж болно.</para>
|
||
</sect2>
|
||
|
||
<sect2 id="mounting-cd">
|
||
<title>Өгөгдлийн CD-үүдийг ашиглах</title>
|
||
|
||
<para>Одоо та стандарт өгөгдлийн CDROM үүсгэсэн болохоор түүнийг
|
||
холбож түүн дээрх өгөгдлийг уншихыг хүсэх байх. Анхдагчаар
|
||
&man.mount.8; нь файлын системийг <literal>ufs</literal>
|
||
төрлийнх гэж үздэг. Хэрэв та доорх шиг оролдвол:</para>
|
||
|
||
<screen>&prompt.root; <userinput>mount /dev/cd0 /mnt</userinput></screen>
|
||
|
||
<para><errorname>Incorrect super block</errorname> гэж
|
||
гомдоллохыг та харах бөгөөд холболт хийгдэхгүй байх болно. CDROM нь
|
||
<literal>UFS</literal> файлын систем биш, тэгэхээр ингэж
|
||
холбохыг оролдох нь амжилтгүй болох болно. Та &man.mount.8;-д
|
||
файлын системийн төрөл нь <literal>ISO9660</literal> гэж
|
||
зааж өгөхөд л бүгд ажиллах болно. Та <option>-t cd9660</option>
|
||
тохируулгыг &man.mount.8;-д өгч үүнийг хийнэ. Жишээ нь хэрэв та
|
||
CDROM төхөөрөмж <filename>/dev/cd0</filename>-г
|
||
<filename>/mnt</filename>-д холбохыг хүсвэл дараах тушаалыг
|
||
ажиллуулах болно:</para>
|
||
|
||
<screen>&prompt.root; <userinput>mount -t cd9660 /dev/cd0 /mnt</userinput></screen>
|
||
|
||
<para>Таны төхөөрөмжийн нэр (энэ жишээн дээр <filename>/dev/cd0</filename>)
|
||
таны CDROM ямар интерфэйс ашиглаж байгаагаас хамааран өөр байж болох юм.
|
||
Мөн <option>-t cd9660</option> тохируулга нь ердөө л
|
||
&man.mount.cd9660.8;-г ажиллуулдаг. Дээрх жишээг ингэж богиносгож
|
||
болно:</para>
|
||
|
||
<screen>&prompt.root; <userinput>mount_cd9660 /dev/cd0 /mnt</userinput></screen>
|
||
|
||
<para>Та ерөнхийдөө энэ аргаар ямар ч үйлдвэрлэгчийн өгөгдлийн CDROM-уудыг
|
||
ашиглаж болно. Гэхдээ зарим нэг ISO 9660 өргөтгөлүүдтэй дискнүүд хачин ажиллаж
|
||
болох юм. Жишээ нь Joilet дискнүүд нь бүх файлын нэрсийг хоёр байт Юникод
|
||
тэмдэгтээр хадгалдаг. FreeBSD цөм нь Юникодоор ярьдаггүй, гэхдээ
|
||
&os;-ийн CD9660 драйвер Юникод тэмдэгтүүдийг шууд хувиргаж чаддаг.
|
||
Хэрэв зарим нэг Англи бус тэмдэгтүүд асуултын тэмдэг хэлбэрээр харагдвал
|
||
та ашиглаж байгаа локал тэмдэгтийн олонлогоо <option>-C</option>
|
||
тохируулгаар зааж өгөх хэрэгтэй. Дэлгэрэнгүй мэдээллийг
|
||
&man.mount.cd9660.8; гарын авлагын хуудаснаас лавлана уу.</para>
|
||
|
||
<note>
|
||
<para>Энэ тэмдэгтийн хувиргалтыг <option>-C</option> тохируулгын
|
||
тусламжтай хийхийн тулд цөм <filename>cd9660_iconv.ko</filename>
|
||
модулийг дуудсан байхыг шаардах болно. Энэ мөрийг
|
||
<filename>loader.conf</filename> файлд нэмж үүнийг:</para>
|
||
|
||
<programlisting>cd9660_iconv_load="YES"</programlisting>
|
||
|
||
<para>гэж хийн машиныг дахин ачаалах буюу эсвэл модулийг &man.kldload.8;-н
|
||
тусламжтай дуудан хийж болох юм.</para>
|
||
</note>
|
||
|
||
<para>Хааяа таныг CDROM-г холбохыг оролдох үед <errorname>Device not
|
||
configured</errorname> гэсэн алдаа гарч болох юм. Энэ нь ихэнхдээ
|
||
CDROM хөтөч нь төхөөрөмжид диск байхгүй эсвэл хөтөч нь шугаманд (bus)
|
||
харагдахгүй байна гэж үзэж байна гэсэн үг юм. CDROM хөтөч нь
|
||
хоёр секундын дотор үүнийг мэддэг болохоор тэвчээртэй байгаарай.</para>
|
||
|
||
<para>Шугамын дахин тогтоолтод хариу өгөх хангалттай хугацаа байхгүйн улмаас
|
||
заримдаа SCSI CDROM-ийг олохгүй байж болох юм. Хэрэв та SCSI CDROM-той
|
||
бол та дараах тохируулгыг цөмийн тохиргоондоо нэмж
|
||
<link linkend="kernelconfig-building">өөрийн цөмийг дахин бүтээнэ үү</link>.</para>
|
||
|
||
<programlisting>options SCSI_DELAY=15000</programlisting>
|
||
|
||
<para>Энэ нь таны SCSI шугамд ачаалах үедээ 15 секунд түр саатахыг хэлж өгөх бөгөөд
|
||
ингэснээр шугамын дахин тогтоолтод таны CDROM хөтчөөр хариу өгүүлэхийн тулд
|
||
бүх байж болох боломжийг түүнд өгч байна гэсэн үг юм.</para>
|
||
</sect2>
|
||
|
||
<sect2 id="rawdata-cd">
|
||
<title>Түүхий өгөгдлийн CD-үүдийг шарах</title>
|
||
|
||
<para>Та ISO 9660 файлын системийг үүсгэлгүйгээр файлыг CD уруу шууд
|
||
шарахаар сонгож болно. Зарим хүмүүс үүнийг нөөцлөх зорилгоор хийдэг.
|
||
Энэ нь стандарт CD-г шарахаас илүү хурдан ажилладаг:</para>
|
||
|
||
<screen>&prompt.root; <userinput>burncd -f /dev/acd1 -s 12 data archive.tar.gz fixate</userinput></screen>
|
||
|
||
<para>Тийм CD-д шарагдсан өгөгдлийг авахын тулд та түүхий төхөөрөмжийн
|
||
цэгээс өгөгдлийг унших ёстой:</para>
|
||
|
||
<screen>&prompt.root; <userinput>tar xzvf /dev/acd1</userinput></screen>
|
||
|
||
<para>Та энэ дискийг ердийн CDROM-ийг холбодог шиг холбож чадахгүй.
|
||
Ийм CDROM нь FreeBSD-ээс өөр ямар ч үйлдлийн систем дээр уншигдахгүй.
|
||
Хэрэв та CD-гээ холбохыг эсвэл өөр үйлдлийн системтэй өгөгдлөө
|
||
хуваалцах хүсэлтэй байгаа бол дээр тайлбарласны дагуу &man.mkisofs.8;-г
|
||
ашиглах ёстой.</para>
|
||
</sect2>
|
||
|
||
<sect2 id="atapicam">
|
||
<sect2info>
|
||
<authorgroup>
|
||
<author>
|
||
<firstname>Марк</firstname>
|
||
<surname>Фонвил</surname>
|
||
<contrib>Хувь нэмэр болгон оруулсан </contrib>
|
||
</author>
|
||
</authorgroup>
|
||
</sect2info>
|
||
|
||
<indexterm>
|
||
<primary>CD шарагч</primary>
|
||
<secondary>ATAPI/CAM драйвер</secondary>
|
||
</indexterm>
|
||
<title>ATAPI/CAM драйверийг ашиглах</title>
|
||
|
||
<para>Энэ драйвер нь ATAPI төхөөрөмжүүдэд (CD-ROM, CD-RW, DVD
|
||
хөтчүүд гэх мэт...) SCSI дэд системээр хандах боломжийг олгох
|
||
бөгөөд ингэснээр <filename role="package">sysutils/cdrdao</filename>
|
||
эсвэл &man.cdrecord.1; зэрэг програмуудыг ашиглах боломжийг
|
||
олгодог.</para>
|
||
|
||
<para>Энэ драйверыг ашиглахын тулд та дараах мөрийг
|
||
<filename>/boot/loader.conf</filename> файл уруу нэмэх хэрэгтэй
|
||
болно:</para>
|
||
|
||
<programlisting>atapicam_load="YES"</programlisting>
|
||
|
||
<para>тэгээд өөрийн машинаа дахин ачаална.</para>
|
||
|
||
<note>
|
||
<para>Хэрэв та өөрийн цөмдөө &man.atapicam.4; дэмжлэгийг статикаар
|
||
эмхэтгэхийг хүсвэл энэ мөрийг өөрийн цөмийн тохиргооны файлдаа
|
||
нэмэх хэрэгтэй болно:</para>
|
||
|
||
<programlisting>device atapicam</programlisting>
|
||
|
||
<para>Мөн та өөрийн цөмийн тохиргооны файлдаа дараах мөрүүдийг бас нэмэх
|
||
хэрэгтэй болно:</para>
|
||
|
||
<programlisting>device ata
|
||
device scbus
|
||
device cd
|
||
device pass</programlisting>
|
||
|
||
<para>Эдгээр нь аль хэдийн байж байх ёстой. Дараа нь дахин бүтээгээд
|
||
өөрийн цөмийг суулгаж машинаа дахин ачаалах хэрэгтэй.</para>
|
||
</note>
|
||
|
||
<para>Ачаалах процессийн үед таны шарагч иймэрхүү маягаар гарч
|
||
ирэх ёстой:</para>
|
||
|
||
<screen>acd0: CD-RW <MATSHITA CD-RW/DVD-ROM UJDA740> at ata1-master PIO4
|
||
cd0 at ata1 bus 0 target 0 lun 0
|
||
cd0: <MATSHITA CDRW/DVD UJDA740 1.00> Removable CD-ROM SCSI-0 device
|
||
cd0: 16.000MB/s transfers
|
||
cd0: Attempt to query device size failed: NOT READY, Medium not present - tray closed</screen>
|
||
|
||
<para>Одоо хөтчид <filename>/dev/cd0</filename> төхөрөөмжийн нэрийг
|
||
ашиглан хандаж болох бөгөөд жишээ нь CD-ROM-г <filename>/mnt</filename>-д холбохдоо
|
||
дараах тушаалыг бичих хэрэгтэй:</para>
|
||
|
||
<screen>&prompt.root; <userinput>mount -t cd9660 <replaceable>/dev/cd0</replaceable> /mnt</userinput></screen>
|
||
|
||
<para><username>root</username> хэрэглэгчээр дараах тушаалыг ажиллуулж
|
||
та шарагчийн SCSI хаягийг авч болно:</para>
|
||
|
||
<screen>&prompt.root; <userinput>camcontrol devlist</userinput>
|
||
<MATSHITA CDRW/DVD UJDA740 1.00> at scbus1 target 0 lun 0 (pass0,cd0)</screen>
|
||
|
||
<para>Тэгэхээр <literal>1,0,0</literal> нь &man.cdrecord.1;
|
||
болон бусад SCSI програмтай ашиглах SCSI хаяг болох юм.</para>
|
||
|
||
<para>ATAPI/CAM болон SCSI системийн талаар дэлгэрэнгүй мэдээллийг
|
||
&man.atapicam.4; болон &man.cam.4; гарын авлагын хуудаснуудаас
|
||
лавлана уу.</para>
|
||
</sect2>
|
||
</sect1>
|
||
|
||
<sect1 id="creating-dvds">
|
||
<sect1info>
|
||
<authorgroup>
|
||
<author>
|
||
<firstname>Марк</firstname>
|
||
<surname>Фонвил</surname>
|
||
<contrib>Хувь нэмэр болгон оруулсан </contrib>
|
||
</author>
|
||
</authorgroup>
|
||
<authorgroup>
|
||
<author>
|
||
<firstname>Энди</firstname>
|
||
<surname>Поляков</surname>
|
||
<contrib>Зарим зүйл оруулсан </contrib>
|
||
</author>
|
||
</authorgroup>
|
||
<!-- Feb 2004 -->
|
||
</sect1info>
|
||
|
||
<title>Оптик зөөвөрлөгчийг (DVD-үүд) үүсгэж ашиглах нь</title>
|
||
<indexterm>
|
||
<primary>DVD</primary>
|
||
<secondary>шарах нь</secondary>
|
||
</indexterm>
|
||
|
||
<sect2>
|
||
<title>Танилцуулга</title>
|
||
|
||
<para>CD-тэй харьцуулахад DVD нь оптик зөөвөрлөгч хадгалалтын технологийн
|
||
дараачийн үе юм. DVD нь ямар ч CD-ээс илүү өгөгдлийг агуулдаг бөгөөд
|
||
одоогийн видео хэвлэлтийн стандарт болжээ.</para>
|
||
|
||
<para>Бичигддэг DVD гэж бидний нэрлэдэг DVD-үүдийн физик 5 бичигддэг
|
||
хэлбэршүүлэлтийг тодорхойлж болно:</para>
|
||
|
||
<itemizedlist>
|
||
<listitem>
|
||
<para>DVD-R: Энэ нь бичигддэг DVD-ий анхны хэлбэршүүлэлт юм.
|
||
DVD-R стандарт нь <ulink
|
||
url="http://www.dvdforum.com/forum.shtml">DVD хэлэлцүүлгээр</ulink>
|
||
тодорхойлогдсон бөгөөд энэ нь зөвхөн нэг удаа
|
||
бичих хэлбэршүүлэлт юм.</para>
|
||
</listitem>
|
||
|
||
<listitem>
|
||
<para>DVD-RW: Энэ нь DVD-R стандартын дахин бичигдэх хувилбар юм.
|
||
DVD-RW нь ойролцоогоор 1000 удаа бичигдэх боломжтой.</para>
|
||
</listitem>
|
||
|
||
<listitem>
|
||
<para>DVD-RAM: Энэ нь DVD хэлэлцүүлгийн дэмждэг бас дахин бичигддэг
|
||
хэлбэршүүлэлт юм. DVD-RAM нь зөөгдөж болох хатуу хөтөч маягаар
|
||
харагддаг. Гэхдээ энэ зөөвөрлөгч нь ихэнх DVD-ROM хөтчүүд болон
|
||
DVD-Видео тоглуулагчуудтай нийцтэй биш байдаг; цөөн DVD бичигчид
|
||
DVD-RAM хэлбэршүүлэлтийг дэмждэг. DVD-RAM-ийн хэрэглээний талаар
|
||
илүү дэлгэрэнгүйг <xref linkend="creating-dvd-ram">-с
|
||
уншина уу.</para>
|
||
</listitem>
|
||
|
||
<listitem>
|
||
<para>DVD+RW: Энэ нь <ulink url="http://www.dvdrw.com/">DVD+RW
|
||
холбооноос</ulink> тодорхойлсон дахин бичигдэх хэлбэршүүлэлт юм.
|
||
DVD+RW нь ойролцоогоор 1000 удаа бичигдэх боломжтой.</para>
|
||
</listitem>
|
||
|
||
<listitem>
|
||
<para>DVD+R: Энэ хэлбэршүүлэлт нь DVD+RW хэлбэршүүлэлтийн нэг удаа бичих
|
||
хувилбар юм.</para>
|
||
</listitem>
|
||
</itemizedlist>
|
||
|
||
<para>Бичигддэг DVD-ий нэг давхарга нь 4,700,000,000 байт буюу
|
||
4.38 GB эсвэл 4485 MB (1 килобайт нь 1024 байт)
|
||
хүртэлх мэдээлэл агуулж чадна.</para>
|
||
|
||
<note>
|
||
<para>Физик зөөвөрлөгч болон програмыг ялгаж ойлгох ёстой. Жишээ нь
|
||
DVD-Видео нь дурын бичигддэг DVD физик зөөвөрлөгч DVD-R, DVD+R, DVD-RW гэх зэрэг
|
||
уруу бичигдэж болох тусгай байршлын зураглал юм. Зөөвөрлөгчийн төрлийг сонгохын өмнө
|
||
шарагч болон DVD-Видео тоглуулагч (дан тоглуулагч эсвэл компьютер дээрх DVD-ROM хөтөч)
|
||
нь хэрэглэхээр төлөвлөж байгаа зөөвөрлөгчтэй нийцтэй эсэхийг шалгах хэрэгтэй.</para></note>
|
||
</sect2>
|
||
|
||
<sect2>
|
||
<title>Тохиргоо</title>
|
||
|
||
<para>DVD бичлэг хийхэд &man.growisofs.1; програм ашиглагдана.
|
||
Энэ тушаал нь <application>dvd+rw-tools</application> хэрэгслүүдийн (<filename
|
||
role="package">sysutils/dvd+rw-tools</filename>) нэг хэсэг
|
||
юм. <application>dvd+rw-tools</application> нь DVD зөөвөрлөгчийн
|
||
бүх төрлийг дэмждэг.</para>
|
||
|
||
<para>Эдгээр хэрэгслүүд нь төхөөрөмжүүд уруу хандахын тулд SCSI дэд системийг
|
||
ашигладаг, тиймээс таны цөмд <link linkend="atapicam">ATAPI/CAM
|
||
дэмжлэг</link> нэмэгдсэн байх ёстой. Хэрэв таны шарагч USB интерфэйс ашигладаг
|
||
бол энэ нэмэлт нь хэрэггүй бөгөөд та USB төхөөрөмжүүдийн тохиргооны талаар илүү
|
||
дэлгэрэнгүйг <xref linkend="usb-disks">-с унших шаардлагатай.</para>
|
||
|
||
<para>Та мөн ATAPI төхөөрөмжүүдийн хувьд DMA хандалтыг идэвхжүүлэх ёстой бөгөөд
|
||
дараах мөрийг <filename>/boot/loader.conf</filename> файлд
|
||
нэмж үүнийг хийнэ:</para>
|
||
|
||
<programlisting>hw.ata.atapi_dma="1"</programlisting>
|
||
|
||
<para><application>dvd+rw-tools</application>-г ашиглахаасаа өмнө
|
||
өөрийн DVD шарагчтай холбоотой мэдээллийг <ulink
|
||
url="http://fy.chalmers.se/~appro/linux/DVD+RW/hcn.html">dvd+rw-tools'
|
||
тоног төхөөрөмжийн нийцтэй байдал</ulink> хаягаас лавлах хэрэгтэй.</para>
|
||
|
||
<note>
|
||
<para>Хэрэв та график хэрэглэгчийн интерфэйсийг хүсэж байвал
|
||
&man.growisofs.1; болон бусад олон шарагч хэрэгслүүдийг
|
||
хэрэглэгчид ашиглахад амар интерфэйсээр хангадаг
|
||
<application>K3b</application> (<filename
|
||
role="package">sysutils/k3b</filename>) програмыг
|
||
үзэх хэрэгтэй.</para>
|
||
</note>
|
||
</sect2>
|
||
|
||
<sect2>
|
||
<title>Өгөгдлийн DVD-үүдийг шарах нь</title>
|
||
|
||
<para>&man.growisofs.1; тушаал нь <link
|
||
linkend="mkisofs">mkisofs</link>-ийн нүүр хэсэг юм, энэ нь
|
||
шинэ файлын системийн байршлыг үүсгэхийн тулд &man.mkisofs.8;-г
|
||
дуудах бөгөөд DVD дээр бичих үйлдлийг гүйцэтгэнэ. Энэ нь та шарах
|
||
процессоос өмнө өгөгдлийн дүрсийг үүсгэх хэрэггүй гэсэн үг юм.</para>
|
||
|
||
<para>DVD+R эсвэл DVD-R уруу өгөгдлийг <filename
|
||
class="directory">/path/to/data</filename> сангаас шарахдаа
|
||
дараах тушаалыг ашиглана:</para>
|
||
|
||
<screen>&prompt.root; <userinput>growisofs -dvd-compat -Z <replaceable>/dev/cd0</replaceable> -J -R <replaceable>/path/to/data</replaceable></userinput></screen>
|
||
|
||
<para>Файлын системийг үүсгэхдээ <option>-J -R</option> тохируулгуудыг
|
||
&man.mkisofs.8;-д дамжуулдаг (энэ тохиолдолд Joilet болон Rock Ridge
|
||
өргөтгөлүүдтэй ISO 9660 файлын систем). Дэлгэрэнгүйг &man.mkisofs.8;
|
||
гарын авлагын хуудаснаас лавлана уу.</para>
|
||
|
||
<para><option>-Z</option> тохируулгыг ямар ч тохиолдолд
|
||
(олон сессүүд эсвэл ганц сесс) эхний сессийг бичихдээ хэрэглэдэг. DVD төхөөрөмж
|
||
<replaceable>/dev/cd0</replaceable>-г өөрийн тохиргооны дагуу өөрчлөх
|
||
хэрэгтэй. <option>-dvd-compat</option> параметр дискийг хаах бөгөөд
|
||
бичилтийг нэмэх нь боломжгүй болох юм. Энэ нь DVD-ROM хөтчүүдтэй
|
||
зөөвөрлөгчийн нийцтэй байдлыг илүүтэй хангах юм.</para>
|
||
|
||
<para>Мөн урьдчилан урласан дүрсийг шарах бас боломжтой, жишээ нь
|
||
<replaceable>imagefile.iso</replaceable> дүрсийг шарахын
|
||
тулд бид дараах тушаалыг ажиллуулна:</para>
|
||
|
||
<screen>&prompt.root; <userinput>growisofs -dvd-compat -Z <replaceable>/dev/cd0</replaceable>=<replaceable>imagefile.iso</replaceable></userinput></screen>
|
||
|
||
<para>Бичих хурдыг олж зөөвөрлөгч ба ашиглагдаж байгаа хөтчөөс
|
||
хамаарч автоматаар тохируулах болно. Хэрэв та бичих хурдыг өөрчлөх
|
||
хүсэлтэй байгаа бол <option>-speed=</option> параметрийг ашиглах
|
||
хэрэгтэй. Дэлгэрэнгүй мэдээллийг &man.growisofs.1; гарын авлагын
|
||
хуудаснаас уншина уу.</para>
|
||
</sect2>
|
||
|
||
<indexterm>
|
||
<primary>DVD</primary>
|
||
<secondary>DVD-Video</secondary>
|
||
</indexterm>
|
||
|
||
<sect2>
|
||
<title>DVD-Видео шарах нь</title>
|
||
|
||
<para>DVD-Видео нь ISO 9660 болон микро-UDF (M-UDF тодорхойлолтууд
|
||
дээр тулгуурласан тусгай файлын байршлын зураглал юм. DVD-Видео нь бас
|
||
өгөгдлийн бүтцийн тусгай шатлалыг үзүүлдэг бөгөөд энэ нь DVD-г зохиохын тулд
|
||
<filename role="package">multimedia/dvdauthor</filename> зэрэг тусгай
|
||
програмыг та яагаад ашиглах хэрэгтэй болдгийн шалтгаан юм.</para>
|
||
|
||
<para>Хэрэв танд DVD-Видео файлын системийн дүрс байгаа бол ямар ч дүрсний нэгэн
|
||
адил аргаар шарах хэрэгтэй. Өмнөх хэсгийн жишээнээс үзнэ үү. Хэрэв та
|
||
DVD зохиолт хийсэн бөгөөд үр дүн нь жишээ нь <filename class="directory">/path/to/video</filename>
|
||
санд байгаа бол DVD-Видеог шарахын тулд дараах тушаалыг ашиглах хэрэгтэй:</para>
|
||
|
||
<screen>&prompt.root; <userinput>growisofs -Z <replaceable>/dev/cd0</replaceable> -dvd-video <replaceable>/path/to/video</replaceable></userinput></screen>
|
||
|
||
<para><option>-dvd-video</option> тохируулга &man.mkisofs.8;-д
|
||
дамжуулагдах бөгөөд энэ нь DVD-Видео файлын системийн байршлын зураглал
|
||
үүсгэхийг тушаах болно. Үүнээс гадна <option>-dvd-video</option>
|
||
тохируулга нь &man.growisofs.1;-ийн <option>-dvd-compat</option>
|
||
тохируулгыг агуулдаг.</para>
|
||
</sect2>
|
||
|
||
<indexterm>
|
||
<primary>DVD</primary>
|
||
<secondary>DVD+RW</secondary>
|
||
</indexterm>
|
||
|
||
<sect2>
|
||
<title>DVD+RW ашиглах нь</title>
|
||
|
||
<para>CD-RW-с ялгаатай нь шинэ DVD+RW нь ашиглагдахаа өмнө хэлбэршүүлэгдсэн
|
||
байх ёстой. &man.growisofs.1; нь шаардлагатай үед автоматаар үүнийг хийх
|
||
бөгөөд энэ аргыг <emphasis>зөвлөдөг</emphasis> юм. Гэхдээ та
|
||
<command>dvd+rw-format</command> тушаалыг ашиглан DVD+RW-г хэлбэршүүлж
|
||
болно:</para>
|
||
|
||
<screen>&prompt.root; <userinput>dvd+rw-format <replaceable>/dev/cd0</replaceable></userinput></screen>
|
||
|
||
<para>Та энэ үйлдлийг зөвхөн нэг удаа хийх хэрэгтэй бөгөөд зөвхөн шинэ DVD+RW
|
||
зөөвөрлөгчдийн хувьд хэлбэршүүлэх ёстойг санаарай. Дараа нь та DVD+RW-г дээрх
|
||
хэсгүүдэд дурдсаны адил шарж болно.</para>
|
||
|
||
<para>Хэрэв та шинэ өгөгдлийг (зарим өгөгдлийг нэмэх биш
|
||
бүр мөсөн шинэ файлын систем шарах) DVD+RW уруу шарахыг хүсэж байгаа бол
|
||
түүнийг хоосон болгох шаардлагагүй юм, иймэрхүүгээр өмнөх бичилтэн дээрээ
|
||
(шинэ сесс үүсгээд) дараад л бичих хэрэгтэй юм:</para>
|
||
|
||
<screen>&prompt.root; <userinput>growisofs -Z <replaceable>/dev/cd0</replaceable> -J -R <replaceable>/path/to/newdata</replaceable></userinput></screen>
|
||
|
||
<para>DVD+RW хэлбэршүүлэлт нь өмнөх бичилтэд өгөгдлийг хялбараар нэмэх
|
||
боломжийг олгодог. Энэ үйлдэл нь шинэ сессийг хуучин байгаатай нь нийлүүлэх
|
||
бөгөөд энэ нь олон сесс бүхий бичилт биш юм. &man.growisofs.1; нь зөөвөрлөгч дээр
|
||
байгаа ISO 9660 файлын системийг <emphasis>өсгөх (сунгах)</emphasis>
|
||
болно.</para>
|
||
|
||
<para>Жишээ нь хэрэв бид өөрсдийн урьдны DVD+RW уруу өгөгдөл нэмэхийг
|
||
хүсвэл доор дурдсаныг ашиглах хэрэгтэй болно:</para>
|
||
|
||
<screen>&prompt.root; <userinput>growisofs -M <replaceable>/dev/cd0</replaceable> -J -R <replaceable>/path/to/nextdata</replaceable></userinput></screen>
|
||
|
||
<para>Эхний сессийг шарахдаа бидний хэрэглэдэг &man.mkisofs.8;-ийн
|
||
адил тохируулгууд дараагийн бичилтүүдийн үеэр хэрэглэгдэх ёстой.</para>
|
||
|
||
<note>
|
||
<para>Хэрэв та DVD-ROM хөтчүүдтэй зөөвөрлөгчийн хувьд илүүтэй нийцтэй байхыг
|
||
хүсвэл <option>-dvd-compat</option> тохируулгыг хэрэглэхийг
|
||
хүсэж болох юм. DVD+RW тохиолдлын хувьд энэ нь таныг өгөгдөл нэмэхийг болиулж
|
||
чадахгүй юм.</para>
|
||
</note>
|
||
|
||
<para>Хэрэв та ямар нэг шалтгаанаар зөөвөрлөгчийг хоосон болгохыг хүсвэл
|
||
доор дурдсаныг хийх хэрэгтэй:</para>
|
||
|
||
<screen>&prompt.root; <userinput>growisofs -Z <replaceable>/dev/cd0</replaceable>=<replaceable>/dev/zero</replaceable></userinput></screen>
|
||
</sect2>
|
||
|
||
<indexterm>
|
||
<primary>DVD</primary>
|
||
<secondary>DVD-RW</secondary>
|
||
</indexterm>
|
||
|
||
<sect2>
|
||
<title>DVD-RW ашиглах нь</title>
|
||
|
||
<para>DVD-RW нь дискний хоёр хэлбэршүүлэлтийг авдаг: нэмэгдсэн дараалсан
|
||
хэлбэршүүлэлт болон хязгаарлагдмал дарж бичих хэлбэршүүлэлт юм. Анхдагчаар
|
||
DVD-RW дискнүүд нь дараалсан хэлбэршүүлэлтэд байдаг.</para>
|
||
|
||
<para>Шинэ DVD-RW нь хэлбэршүүлэлт хийгдэлгүйгээр шууд бичигдэж болдог,
|
||
гэхдээ шинэ биш дараалсан хэлбэршүүлэлтэд байх DVD-RW нь шинэ эхний сесс
|
||
бичигдэхээс өмнө хоосон болгогдсон байх шаардлагатай байдаг.</para>
|
||
|
||
<para>Дараалсан горим дахь DVD-RW-г хоослохдоо дараах тушаалыг ажиллуулна:</para>
|
||
|
||
<screen>&prompt.root; <userinput>dvd+rw-format -blank=full <replaceable>/dev/cd0</replaceable></userinput></screen>
|
||
|
||
<note>
|
||
<para>Бүр мөсөн хоослолт (<option>-blank=full</option>) 1x зөөвөрлөгч
|
||
дээр нэг цаг орчим болно. Хэрэв DVD-RW нь Disk-At-Once (DAO) горимоор
|
||
бичигдэх бол хурдан хоослолтыг <option>-blank</option> тохируулга ашиглан
|
||
хийж болно. DVD-RW-г DAO горимд шарахын тулд дараах тушаалыг ашиглана:</para>
|
||
|
||
<screen>&prompt.root; <userinput>growisofs -use-the-force-luke=dao -Z <replaceable>/dev/cd0</replaceable>=<replaceable>imagefile.iso</replaceable></userinput></screen>
|
||
|
||
<para><option>-use-the-force-luke=dao</option> тохируулгыг
|
||
шаардах ёсгүй, учир нь &man.growisofs.1; нь (хурдан хоосолсон)
|
||
зөөвөрлөгчийг илрүүлэхийг бага оролдож DAO бичилтийг захиалах
|
||
болно.</para>
|
||
|
||
<para>Яг үнэндээ дурын DVD-RW-ийн хувьд хязгаарлагдмал дарж бичих горимыг
|
||
ашиглах хэрэгтэй бөгөөд энэ хэлбэршүүлэлт нь анхдагч нэмэгдсэн дараалсан
|
||
хэлбэршүүлэлтээс илүү уян хатан байдаг.</para>
|
||
</note>
|
||
|
||
<para>Дараалсан DVD-RW дээр өгөгдлийг бичихдээ бусад DVD хэлбэршүүлэлтийн
|
||
нэгэн адил заавруудыг ашиглана:</para>
|
||
|
||
<screen>&prompt.root; <userinput>growisofs -Z <replaceable>/dev/cd0</replaceable> -J -R <replaceable>/path/to/data</replaceable></userinput></screen>
|
||
|
||
<para>Хэрэв та зарим өгөгдлийг өөрийн урьдны бичлэгт нэмэхийг хүсвэл
|
||
&man.growisofs.1;-ийн <option>-M</option> тохируулгыг ашиглах
|
||
хэрэгтэй болно. Гэхдээ хэрэв та нэмэгдсэн дараалсан горимд байгаа DVD-RW
|
||
уруу өгөгдлийг нэмэх үйлдлийг хийвэл диск дээр шинэ сесс үүсгэгдэх бөгөөд
|
||
үүний үр дүн нь олон сесс бүхий диск болох юм.</para>
|
||
|
||
<para>DVD-RW нь хязгаарлагдмал дарж бичих хэлбэршүүлэлтэд шинэ эхний
|
||
сессээс өмнө хоосон болгогдох шаардлагагүй, та ердөө л дискийг
|
||
<option>- Z</option> тохируулгатай дарж бичих хэрэгтэй бөгөөд энэ нь
|
||
DVD+RW тохиолдолтой төстэй юм. Мөн диск дээр бичигдсэн байгаа ISO
|
||
9660 файлын системийг DVD+RW-тэй адил аргаар <option>-M</option>
|
||
тохируулгын тусламжтай өсгөж (сунгаж) бас болно. Үр дүн нь нэг сесс
|
||
бүхий DVD болох юм.</para>
|
||
|
||
<para>DVD-RW-г хязгаарлагдмал дарж бичих хэлбэршүүлэлтэд оруулахдаа
|
||
дараах тушаалыг ашиглах ёстой:</para>
|
||
|
||
<screen>&prompt.root; <userinput>dvd+rw-format <replaceable>/dev/cd0</replaceable></userinput></screen>
|
||
|
||
<para>Дараалсан хэлбэршүүлэлт уруу буцааж өөрчлөхдөө дараах тушаалыг ашиглана:</para>
|
||
|
||
<screen>&prompt.root; <userinput>dvd+rw-format -blank=full <replaceable>/dev/cd0</replaceable></userinput></screen>
|
||
</sect2>
|
||
|
||
<sect2>
|
||
<title>Олон сесс</title>
|
||
|
||
<para>Маш цөөн DVD-ROM хөтчүүд олон сесс бүхий DVD-үүдийг дэмждэг бөгөөд
|
||
тэдгээр нь ихэнхдээ зөвхөн эхний сессийг уншдаг. DVD+R, DVD-R болон DVD-RW нь
|
||
дараалсан хэлбэршүүлэлтдээ олон сессийг хүлээн авч чаддаг бөгөөд DVD+RW болон
|
||
DVD-RW хязгаарлагдмал дарж бичих хэлбэршүүлэлтүүдийн хувьд олон сесс гэсэн ойлголт
|
||
байдаггүй.</para>
|
||
|
||
<para>Дараалсан хэлбэршүүлэлтэд DVD+R, DVD-R эсвэл DVD-RW дээрх эхний
|
||
(хаагдаагүй) сессийн дараа дараах тушаалыг ашиглаж дискэнд шинэ
|
||
сесс үүсгэнэ:</para>
|
||
|
||
<screen>&prompt.root; <userinput>growisofs -M <replaceable>/dev/cd0</replaceable> -J -R <replaceable>/path/to/nextdata</replaceable></userinput></screen>
|
||
|
||
<para>Энэ тушаалын мөрийг DVD+RW эсвэл DVD-RW-тэй цуг ашиглан хязгаарлагдмал дарж бичих
|
||
горим дээр шинэ сессийг хуучин байгаатай нийлүүлэн өгөгдлийг нэмэх болно. Үр дүн нь
|
||
нэг сесс бүхий диск болох юм. Энэ нь эдгээр зөөвөрлөгчүүд дээр эхний бичилтийн дараа
|
||
өгөгдөл нэмэх арга юм.</para>
|
||
|
||
<note>
|
||
<para>Зөөвөрлөгч дээрх зарим зай нь сесс бүрийн хооронд сессийн төгсгөл болон
|
||
эхлэлд хэрэглэгддэг. Тиймээс зөөвөрлөгчийн зайг оновчтой ашиглахын тулд
|
||
их өгөгдөлтэй сессүүдийг нэмэх ёстой юм. Сессийн тоо DVD+R-ийн хувьд 154,
|
||
DVD-R-ийн хувьд 2000 орчим, DVD+R хос давхаргын хувьд 127-оор
|
||
хязгаарлагдана.</para>
|
||
</note>
|
||
</sect2>
|
||
|
||
<sect2>
|
||
<title>Дэлгэрэнгүй мэдээллийг</title>
|
||
|
||
<para>DVD-ийн талаар илүү мэдээллийг авахын тулд
|
||
<command>dvd+rw-mediainfo
|
||
<replaceable>/dev/cd0</replaceable></command> тушаалыг хөтөч
|
||
дотор диск байхад ажиллуулж болно.</para>
|
||
|
||
<para><application>dvd+rw-tools</application>-н тухай дэлгэрэнгүй
|
||
мэдээлэл нь &man.growisofs.1; гарын авлагын хуудас, <ulink
|
||
url="http://fy.chalmers.se/~appro/linux/DVD+RW/">dvd+rw-tools
|
||
вэб сайт</ulink> болон <ulink
|
||
url="http://lists.debian.org/cdwrite/">cdwrite захидлын жагсаалт</ulink>ын
|
||
архивуудаас олдож болно.</para>
|
||
|
||
<note>
|
||
<para>Бичигдсэн үр дүн эсвэл асуудалтай зөөвөрлөгчийн <command>dvd+rw-mediainfo</command>
|
||
гаралт нь ямар ч асуудлын тайлангийн чухал хэсэг юм. Энэ гаралтгүйгээр танд туслах
|
||
бараг л боломжгүй юм.</para>
|
||
</note>
|
||
</sect2>
|
||
|
||
<sect2 id="creating-dvd-ram">
|
||
<title>DVD-RAM ашиглах нь</title>
|
||
<indexterm>
|
||
<primary>DVD</primary>
|
||
<secondary>DVD-RAM</secondary>
|
||
</indexterm>
|
||
|
||
<sect3>
|
||
<title>Тохиргоо</title>
|
||
|
||
<para>DVD-RAM бичигчид нь SCSI аль эсвэл ATAPI интерфэйстэй цуг ирдэг.
|
||
ATAPI төхөөрөмжүүдийн хувьд DMA хандалт идэвхтэй болсон байх ёстой,
|
||
дараах мөрийг <filename>/boot/loader.conf</filename>
|
||
файлд нэмж үүнийг хийнэ:</para>
|
||
|
||
<programlisting>hw.ata.atapi_dma="1"</programlisting>
|
||
</sect3>
|
||
|
||
<sect3>
|
||
<title>Зөөвөрлөгчийг бэлдэх нь</title>
|
||
|
||
<para>Өмнө нь бүлгийн танилцуулгад дурдсанаар DVD-RAM нь зөөврийн хатуу
|
||
хөтөч маягаар харагддаг. Бусад хатуу дискнүүдийн адил DVD- RAM нь ашиглагдаж
|
||
эхлэхээсээ өмнө <quote>бэлдэгдсэн</quote> байх ёстой. Жишээн дээр дискний
|
||
бүх зай стандарт UFS2 файлын системтэй ашиглагдана:</para>
|
||
|
||
<screen>&prompt.root; <userinput>dd if=/dev/zero of=<replaceable>/dev/acd0</replaceable> bs=2k count=1</userinput>
|
||
&prompt.root; <userinput>bsdlabel -Bw <replaceable>acd0</replaceable></userinput>
|
||
&prompt.root; <userinput>newfs <replaceable>/dev/acd0</replaceable></userinput></screen>
|
||
|
||
<para>DVD төхөөрөмж <devicename>acd0</devicename>-ийг өөрийн тохиргооны
|
||
дагуу өөрчлөн ашиглах ёстой.</para>
|
||
</sect3>
|
||
|
||
<sect3>
|
||
<title>Зөөвөрлөгчийг ашиглах нь</title>
|
||
|
||
<para>Дээрх үйлдлүүд DVD-RAM дээр хийгдсэний дараа үүнийг энгийн
|
||
хатуу хөтчийн нэгэн адил холбож болно:</para>
|
||
|
||
<screen>&prompt.root; <userinput>mount <replaceable>/dev/acd0</replaceable> <replaceable>/mnt</replaceable></userinput></screen>
|
||
|
||
<para>Үүний дараа DVD-RAM нь уншигдах бичигдэх боломжтой болно.</para>
|
||
</sect3>
|
||
</sect2>
|
||
</sect1>
|
||
|
||
<sect1 id="floppies">
|
||
<sect1info>
|
||
<authorgroup>
|
||
<author>
|
||
<firstname>Жулио</firstname>
|
||
<surname>Мерино</surname>
|
||
<contrib>Анхлан хийсэн </contrib>
|
||
</author>
|
||
</authorgroup>
|
||
<!-- 24 Dec 2001 -->
|
||
<authorgroup>
|
||
<author>
|
||
<firstname>Мартин</firstname>
|
||
<surname>Карлсон</surname>
|
||
<contrib>Дахин бичсэн </contrib>
|
||
</author>
|
||
</authorgroup>
|
||
<!-- 27 Apr 2003 -->
|
||
</sect1info>
|
||
|
||
<title>Уян дискнүүдийг үүсгэж ашиглах нь</title>
|
||
|
||
<para>Өгөгдлийг уян дискнүүд уруу хадгалах нь заримдаа ашигтай байдаг. Жишээ нь
|
||
хэн нэгэнд нь шилжүүлж болдог ямар ч хадгалалтын зөөвөрлөгч байхгүй тохиолдолд
|
||
эсвэл бага хэмжээний өгөгдлийг өөр компьютер уруу зөөх хэрэгцээ гарсан үед уян
|
||
диск нь хэрэг болдог.</para>
|
||
|
||
<para>Энэ хэсэг нь FreeBSD дээр уян дискийг хэрхэн ашиглах талаар тайлбарлах болно.
|
||
Энд 3.5 инчийн DOS уян дискнүүдийг хэлбэршүүлж ашиглах талаар үндсэндээ
|
||
тайлбарлах бөгөөд гэхдээ энэ ойлголт нь бусад уян дискний хэлбэршүүлэлттэй
|
||
төстэй юм.</para>
|
||
|
||
<sect2>
|
||
<title>Уян дискнүүдийг хэлбэршүүлэх нь</title>
|
||
|
||
<sect3>
|
||
<title>Төхөөрөмж</title>
|
||
|
||
<para>Уян дискнүүдэд бусад төхөөрөмжүүдийн адил <filename>/dev</filename>
|
||
сан дахь оруулгуудаар ханддаг. Түүхий уян дискэнд хандахын тулд
|
||
<filename>/dev/fd<replaceable>N</replaceable></filename>-г
|
||
ердөө л ашиглах хэрэгтэй.</para>
|
||
</sect3>
|
||
|
||
<sect3>
|
||
<title>Хэлбэршүүлэх нь</title>
|
||
|
||
<para>Уян дискийг ашиглахаасаа өмнө доод түвшний хэлбэршүүүлэлт
|
||
хийсэн байх хэрэгтэй. Үүнийг ихэвчлэн үйлдвэрлэгч хийдэг боловч
|
||
хэлбэршүүлэлт нь зөөвөрлөгчийн бүрэн бүтэн байдлыг шалгах нэг сайн
|
||
арга юм. Илүү том (эсвэл жижиг) дискний хэмжээг хүчлэн ашиглах
|
||
боломжтой байдаг боловч 1440kB хэмжээнд зориулагдан ихэнх уян
|
||
диск хийгдсэн байдаг.</para>
|
||
|
||
<para>Уян дискэнд доод түвшний хэлбэршүүлэлт хийхийн тулд та
|
||
&man.fdformat.1;-г ашиглах хэрэгтэй. Энэ хэрэгсэл нь төхөөрөмжийн
|
||
нэрийг нэмэлт өгөгдөл маягаар оруулахыг хүлээж байдаг.</para>
|
||
|
||
<para>Алдааны мэдэгдлийг тэмдэглэж аваарай, учир нь эдгээр нь
|
||
дискийг сайн эсвэл муу эсэхийг тодорхойлоход туслах болно.</para>
|
||
|
||
<sect4>
|
||
<title>Уян дискнүүдийг хэлбэршүүлэх нь</title>
|
||
|
||
<para><filename>/dev/fd<replaceable>N</replaceable></filename>
|
||
төхөөрөмжүүдийг ашиглан уян дискийг хэлбэршүүлэх хэрэгтэй. Шинэ 3.5 инч
|
||
диск өөрийн хөтөч уруугаа хийгээд дараах тушаалыг ажиллуул:</para>
|
||
|
||
<screen>&prompt.root; <userinput>/usr/sbin/fdformat -f 1440 /dev/fd0</userinput></screen>
|
||
|
||
</sect4>
|
||
</sect3>
|
||
</sect2>
|
||
|
||
<sect2>
|
||
<title>Дискний шошго</title>
|
||
|
||
<para>Дискэнд доод түвшний хэлбэршүүлэлт хийсний дараа танд диск дээр шошго
|
||
тавих хэрэгтэй болно. Энэ дискний шошго нь дараа нь устгагдах боловч
|
||
дискний хэмжээ болон геометрийг дараа нь тодорхойлоход системд
|
||
хэрэг болдог.</para>
|
||
|
||
<para>Шинэ дискний шошго нь бүхэл дискийг хамарч уян дискний геометрийн тухай
|
||
бүх л зөв мэдээллийг агуулах болно. Дискний шошгоны геометрийн утгууд нь
|
||
<filename>/etc/disktab</filename> файлд жагсаагдсан
|
||
байдаг.</para>
|
||
|
||
<para>Та одоо ингэж &man.bsdlabel.8;-г ажиллуулж болно:</para>
|
||
|
||
<screen>&prompt.root; <userinput>/sbin/bsdlabel -B -w /dev/fd0 fd1440</userinput></screen>
|
||
|
||
</sect2>
|
||
|
||
<sect2>
|
||
<title>Файлын систем</title>
|
||
|
||
<para>Одоо уян дискэнд дээд түвшний хэлбэршүүлэлт хийхэд бэлэн боллоо. Энэ нь
|
||
дискийг FreeBSD унших болон түүнд бичих боломжийг олгох шинэ файлын системийг
|
||
диск дээр байрлуулах болно. Шинэ файлын системийг үүсгэсний дараа дискний
|
||
шошго устгагдах бөгөөд хэрэв та дискийг дахин хэлбэршүүлэхийг хүсвэл дискний
|
||
шошгыг дахин үүсгэх шаардлагатай болно.</para>
|
||
|
||
<para>Уян дискний файлын систем нь UFS эсвэл FAT хоёрын аль нэг нь байна.
|
||
FAT нь ерөнхийдөө уян дискнүүдийн хувьд илүү дээр сонголт байдаг.</para>
|
||
|
||
<para>Уян диск дээр шинэ файлын системийг байрлуулахын талд дараах тушаалыг ажиллуулна:</para>
|
||
|
||
<screen>&prompt.root; <userinput>/sbin/newfs_msdos /dev/fd0</userinput></screen>
|
||
|
||
<para>Диск одоо ашиглахад бэлэн боллоо.</para>
|
||
</sect2>
|
||
|
||
|
||
<sect2>
|
||
<title>Уян дискийг ашиглах нь</title>
|
||
|
||
<para>Уян дискийг ашиглахын тулд &man.mount.msdosfs.8; тушаалаар холбох хэрэгтэй. Мөн
|
||
портын цуглуулгаас <filename role="package">emulators/mtools</filename>-г
|
||
ашиглаж бас болох юм.</para>
|
||
</sect2>
|
||
</sect1>
|
||
|
||
<sect1 id="backups-tapebackups">
|
||
<title>Өгөгдлийн соронзон хальснууд үүсгэж ашиглах нь</title>
|
||
|
||
<indexterm><primary>соронзон хальс зөөвөрлөгч</primary></indexterm>
|
||
<para>Гол соронзон хальс зөөвөрлөгчүүд нь 4мм, 8мм, QIC, мини-хайрцаг болон DLT
|
||
юм.</para>
|
||
|
||
<sect2 id="backups-tapebackups-4mm">
|
||
<title>4мм (DDS: Digital Data Storage)</title>
|
||
|
||
<indexterm>
|
||
<primary>соронзон хальс зөөвөрлөгч</primary>
|
||
<secondary>DDS (4mm) соронзон хальснууд</secondary>
|
||
</indexterm>
|
||
<indexterm>
|
||
<primary>соронзон хальс зөөвөрлөгч</primary>
|
||
<secondary>QIC соронзон хальснууд</secondary>
|
||
</indexterm>
|
||
<para>4мм соронзон хальснууд нь QIC-г халж ажлын станцын нөөц зөөвөрлөгч болон сонгогдож
|
||
байна. Conner компани нь QIC хөтчүүдийн тэргүүлэх үйлдвэрлэгч Archive-г
|
||
худалдаж авч дараа нь QIC хөтчүүдийг үйлдвэрлэхээ зогсоосноор энэ чиг хандлага нь
|
||
илүү хурдассан юм. 4мм хөтчүүд нь жижиг, чимээгүй боловч 8мм хөтчүүд шиг
|
||
найдвартай ажиллагаагаараа алдартай биш юм. Хайрцагнууд нь үнэтэй биш бөгөөд
|
||
8мм-ийн хайрцагнуудаас бага (3 x 2 x 0.5 инч, 76 x 51 x 12 мм) юм.
|
||
4мм соронзон хальс нь 8мм-ийн нэгэн адил шалтгаанаар толгой нь богино настай бөгөөд
|
||
хоёулаа мушгиа сканыг ашигладаг.</para>
|
||
|
||
<para>Эдгээр хөтчүүд дээрх өгөгдлийн дамжуулах чадвар нь ~150 kB/s-с
|
||
эхэлж ~500 kB/s хүрнэ. Өгөгдлийн багтаамж 1.3 GB-с эхэлж
|
||
2.0 GB хүрнэ. Тоног төхөөрөмжийн шахалт энэ хөтчүүдийн ихэнхэд байх
|
||
бөгөөд энэ нь багтаамжийг ойролцоогоор хоёр дахин нэмэгдүүлдэг. Олон хөтөч бүхий
|
||
соронзон хальсны сан (library) автомат соронзон хальс солигчтой нэг кабинетийн хувьд 6 хөтөчтэй
|
||
байж болно. Сангийн багтаамж нь 240 GB хүрнэ.</para>
|
||
|
||
<para>DDS-3 стандарт нь одоогоор 12 GB (эсвэл 24 GB шахагдсан)
|
||
багтаамжтай соронзон хальсыг дэмждэг.</para>
|
||
|
||
<para>4мм хөтчүүд нь 8мм-ийн хөтчүүдийн нэгэн адил мушгиа хайлтыг хэрэглэдэг.
|
||
Мушгиа хайлт хийхийн бүх ашигтай тал болон сул талууд нь 4мм болон 8мм-ийн хөтчүүдийн
|
||
аль алинд нь хамаардаг.</para>
|
||
|
||
<para>Соронзон хальснууд нь 2000 удаагийн ашиглалт эсвэл 100 бүрэн нөөцлөлтийн дараа
|
||
хэрэглээнээс гарах ёстой.</para>
|
||
</sect2>
|
||
|
||
<sect2 id="backups-tapebackups-8mm">
|
||
<title>8мм (Exabyte)</title>
|
||
<indexterm>
|
||
<primary>соронзон хальс зөөвөрлөгч</primary>
|
||
<secondary>Exabyte (8мм) соронзон хальснууд</secondary>
|
||
</indexterm>
|
||
|
||
<para>8мм соронзон хальснууд нь хамгийн нийтлэг SCSI соронзон хальсны хөтчүүд юм; тэдгээр нь соронзон хальснууд
|
||
солих хамгийн сайн сонголт болдог. Бараг сайт бүр Exabyte 2 GB 8мм-ийн
|
||
соронзон хальсны хөтөчтэй байдаг. 8мм-ийн хөтчүүд нь найдвартай, хэрэглэхэд амар, чимээгүй
|
||
байдаг. Хайрцагнууд нь хямд, жижиг (4.8 x 3.3 x 0.6 инч; 122 x 84 x 15 мм)
|
||
байдаг. 8мм-ийн соронзон хальсны нэг сул тал нь толгойнуудын дагуух соронзон хальсны харьцангуй хөдөлгөөний
|
||
өндөр хувиас болоод харьцангуй богино толгой ба соронзон хальсны амьдрах хугацаатай байдаг явдал юм.</para>
|
||
|
||
<para>Өгөгдөл дамжуулах чадвар нь ~250 kB/s-аас ~500 kB/s хүртэл байна.
|
||
Өгөгдлийн хэмжээ нь 300 MB-аас эхэлж 7 GB хүрнэ. Тоног төхөөрөмжийн шахалт
|
||
энэ хөтчүүдийн ихэнхэд байх бөгөөд энэ нь багтаамжийг ойролцоогоор хоёр дахин нэмэгдүүлдэг.
|
||
Эдгээр хөтчүүд нь нэг буюу эсвэл нэг кабинетдаа 6 хөтөч болон 120 соронзон хальстай олон хөтөч
|
||
бүхий соронзон хальсны сан (library) хэлбэрээр байдаг. соронзон хальснууд нь автоматаар солигддог.
|
||
Сангийн багтаамж 840+ GB хүрнэ.</para>
|
||
|
||
<para>Exabyte <quote>Mammoth</quote> загвар нь нэг соронзон хальс дээр 12 GB
|
||
((24 GB шахалттайгаар) дэмждэг бөгөөд ердийн соронзон хальсны хөтчөөс ойролцоогоор
|
||
хоёр дахин үнэтэй байдаг.</para>
|
||
|
||
<para>Өгөгдөл нь соронзон хальс уруу мушгиа скан ашиглагдан бичигддэг, толгойнууд нь зөөвөрлөгч уруу
|
||
өнцгөөр байрладаг (ойролцоогоор 6 градус). Соронзон хальс нь толгойнуудыг барьж байдаг дамрын
|
||
270 градус орчим ороодог. Соронзон хальс дамар дээгүүр гулгаж байхад дамар нь эргэж байдаг.
|
||
Үр дүнд нь өгөгдлийн өндөр нягтрал болон соронзон хальсны дагуу нэг ирмэгээс нөгөө уруу өнцөгдсөн ойрхон
|
||
багцалсан замууд үүсэх болно.</para>
|
||
</sect2>
|
||
|
||
<sect2 id="backups-tapebackups-qic">
|
||
<title>QIC</title>
|
||
<indexterm>
|
||
<primary>соронзон хальс зөөвөрлөгч</primary>
|
||
<secondary>QIC-150</secondary>
|
||
</indexterm>
|
||
|
||
<para>QIC-150 соронзон хальснууд болон хөтчүүд нь магадгүй хамгийн нийтлэг соронзон хальсны хөтөч, зөөвөрлөгч
|
||
юм. QIC соронзон хальсны хөтчүүд нь хамгийн хямд <quote>нухацтай</quote> нөөцлөлтийн хөтчүүд
|
||
юм. Сул тал нь зөөвөрлөгчийн үнэ байдаг. QIC соронзон хальснууд нь 8мм болон 4мм соронзон хальснуудтай
|
||
харьцуулахад GB өгөгдлийн хадгалалтын хувьд 5 дахин үнэтэй байдаг. Гэхдээ таны
|
||
хэрэглээнд цөөн (half-dozen) соронзон хальснууд хангалттай бол QIC нь магадгүй зөв сонголт
|
||
болж болох юм. QIC нь <emphasis>хамгийн</emphasis> нийтлэг соронзон хальсны хөтөч юм.
|
||
Сайт бүр ямар нэг хэмжээний QIC хөтөчтэй байдаг. QIC нь физикийн хувьд төстэй (заримдаа адил)
|
||
соронзон хальснуудад их хэмжээний нягтралтай байдаг. QIC хөтчүүд нь чимээгүй биш юм.
|
||
Эдгээр хөтчүүд нь өгөгдлийг бичиж эхлэхээсээ өмнө дуутайгаар хайдаг бөгөөд
|
||
унших, бичих эсвэл хайхдаа мэдэгдэхүйц дуутай байдаг. QIC соронзон хальснууд нь
|
||
6 x 4 x 0.7 инч (152 x 102 x 17 мм) хэмжээтэй байдаг.</para>
|
||
|
||
<para>Өгөгдлийн дамжуулах чадвар ~150 kB/s-с ~500 kB/s хүртэл байна.
|
||
Өгөгдлийн багтаамж 40 MB-с 15 GB хүртэл байна. Шинэ QIC хөтчүүдийн
|
||
ихэнхэд тоног төхөөрөмжийн шахалт байдаг. QIC хөтчүүд нь бага суулгагддаг; тэдгээр нь
|
||
DAT хөтчүүдээр шахагдсан юм.</para>
|
||
|
||
<para>Өгөгдөл нь соронзон хальс уруу замаар бичигддэг. Замууд нь соронзон хальсны зөөвөрлөгчийн нэг төгсгөлөөс
|
||
нөгөө уруу урт тэнхлэгийн дагуу байдаг. Замуудын тоо болон замын өргөн соронзон хальсны багтаамжаас
|
||
хамаарч өөр өөр байдаг. Бүх шинэ хөтчүүдийн ихэнх нь хамгийн багадаа бодоход уншилтын
|
||
(ихэнхдээ бас бичилтийн хувьд) хуучинтайгаа нийцтэй байдаг. QIC нь өгөгдлийн аюулгүй
|
||
байдлын хувьд нэлээн нэр хүндтэй байдаг (механизм нь хөтчүүдийг мушгиа скан хийснээс
|
||
илүү хялбар бөгөөд хүчирхэг байдаг).</para>
|
||
|
||
<para>5,000 нөөцлөлтийн дараа соронзон хальснуудыг ашиглахаа болих шаардлагатай.</para>
|
||
</sect2>
|
||
|
||
<sect2 id="backups-tapebackups-dlt">
|
||
<title>DLT</title>
|
||
<indexterm>
|
||
<primary>соронзон хальс зөөвөрлөгч</primary>
|
||
<secondary>DLT</secondary>
|
||
</indexterm>
|
||
|
||
<para>DLT нь энд жагсаагдсан бүх хөтчийн төрлүүдээс хамгийн хурдан өгөгдөл дамжуулах
|
||
чадвартай байдаг. 1/2" (12.5мм) соронзон хальс нь ганц дамартай хайрцагт
|
||
(4 x 4 x 1 инч; 100 x 100 x 25 мм) байдаг. Хайрцаг нь нэг талаараа
|
||
ганхах хаалгатай байдаг. Хөтчийн механизм соронзон хальсны тэргүүнийг гаргаж авахын тулд
|
||
энэ хаалгыг онгойлгодог. Соронзон хальсны тэргүүн нь зууван нүхтэй байх бөгөөд
|
||
хөтөч соронзон хальсыг <quote>дэгээдэхдээ</quote> үүнийг ашигладаг. Авах (take-up)
|
||
дамар нь соронзон хальсны хөтчийн дотор байрладаг. Энд жагсаагдсан
|
||
бусад соронзон хальсны хайрцагнууд (9 замтай соронзон хальснууд нь жич юм) нь соронзон хальсны хайрцган дотор
|
||
байрлах хангах болон take-up дамруудтай байдаг.</para>
|
||
|
||
<para>Өгөгдөл дамжуулах чадвар нь ойролцоогоор 1.5 MB/s бөгөөд 4мм, 8м, QIC
|
||
соронзон хальсны хөтчүүдийн дамжуулах чадвараас 3 дахин их байдаг. Өгөгдлийн багтаамж нь
|
||
нэг хөтчийн хувьд 10 GB-аас 20 GB хүрдэг. Хөтчүүд нь олон соронзон хальс
|
||
солигчид болон олон соронзон хальс хэлбэрээр байдаг, олон хөтөч бүхий соронзон хальсны сангууд нь
|
||
нийтдээ 50 GB-с 9 TB хүртэл хадгалалт бүхий 5-аас 900 хүртэл соронзон хальснуудыг
|
||
1-ээс 20 хүртэлх хөтчүүд дээр агуулдаг.</para>
|
||
|
||
<para>Шахалттай бол DLT Төрөл 4 хэлбэршүүлэлт нь 70 GB багтаамжийг
|
||
дэмждэг.</para>
|
||
|
||
<para>Өгөгдөл нь соронзон хальсны замууд дээр аялалын чиглэлийн дагуу (QIC соронзон хальснуудын адил)
|
||
зэрэгцээгээр бичигддэг. Хоёр зам нэг удаа бичигддэг. Унших/бичих толгойны амьдрах хугацаа
|
||
харьцангуй урт байдаг; соронзон хальс хөдлөхөө болиход толгой болон соронзон хальсны хоорондын
|
||
хамаатай хөдөлгөөн байхгүй болно.</para>
|
||
</sect2>
|
||
|
||
<sect2>
|
||
<title id="backups-tapebackups-ait">AIT</title>
|
||
<indexterm>
|
||
<primary>соронзон хальс зөөвөрлөгч</primary>
|
||
<secondary>AIT</secondary>
|
||
</indexterm>
|
||
|
||
<para>AIT нь Sony-гоос гаргасан шинэ хэлбэршүүлэлт бөгөөд нэг соронзон хальсны хувьд 50
|
||
GB хүртэл (шахалттайгаар) мэдээллийг агуулж чадна. Соронзон хальснууд нь санах ойн бичил
|
||
схемүүдийг агуулдаг бөгөөд эдгээр нь соронзон хальсны агуулгын индексийг хадгалдаг. Бусад
|
||
соронзон хальснуудын хувьд хэд хэдэн минут шаардагддаг бол харин энэ индексийг соронзон хальсны хөтөч
|
||
соронзон хальс дээрх файлуудын байрлалыг тодорхойлохын тулд маш хурдан уншдаг.
|
||
<application>SAMS:Alexandria</application> зэрэг програм нь
|
||
соронзон хальсны санах ойн бичил схемтэй шууд холбогдон агуулгыг дэлгэцэд гаргаж, ямар файлууд аль
|
||
соронзон хальс уруу нөөцлөгдсөнийг тодорхойлж, зөв соронзон хальсыг олон ачаалж соронзон хальснаас өгөгдлийг
|
||
сэргээн дөч болон түүнээс дээш AIT соронзон хальсны сангуудыг ажиллуулж чаддаг.</para>
|
||
|
||
<para>Үүнтэй адил сангууд $20,000 хавьцаа үнэ хүрч тэдгээрийг сонирхогчдын зах зээлээс
|
||
бага зэрэг шахдаг байна.</para>
|
||
</sect2>
|
||
|
||
<sect2>
|
||
<title>Шинэ соронзон хальсыг анх удаа ашиглах нь</title>
|
||
|
||
<para>Анхны удаа шинэ, хов хоосон соронзон хальсыг уншихыг оролдвол амжилтгүй болно.
|
||
Консолын мэдэгдлүүд үүнтэй төстэй байна:</para>
|
||
|
||
<screen>sa0(ncr1:4:0): NOT READY asc:4,1
|
||
sa0(ncr1:4:0): Logical unit is in process of becoming ready</screen>
|
||
|
||
<para>Соронзон хальс нь Identifier Block буюу Танигч Блокийг (block number 0)
|
||
агуулаагүй байна. Бүх QIC соронзон хальснууд нь QIC-525 стандартыг хэрэглэж эхэлснээс
|
||
хойш Танигч Блокийг соронзон хальсанд бичдэг. Хоёр шийдэл байдаг:</para>
|
||
|
||
<itemizedlist>
|
||
<listitem>
|
||
<para><command>mt fsf 1</command> тушаал нь Танигч Блокийг соронзон хальс уруу
|
||
бичихийг соронзон хальсны хөтчид хэлнэ.</para>
|
||
</listitem>
|
||
|
||
<listitem>
|
||
<para>Нүүрний товчлуурыг ашиглан соронзон хальсыг гаргаж авна.</para>
|
||
|
||
<para>Соронзон хальсыг дахин хийгээд түүн уруу өгөгдлийг
|
||
<command>dump</command> хийнэ.</para>
|
||
|
||
<para><command>dump</command> тушаал нь <errorname>DUMP: End of tape
|
||
detected</errorname> гэж мэдэгдэх бөгөөд консол <errorname>HARDWARE
|
||
FAILURE info:280 asc:80,96</errorname> гэж харуулна.</para>
|
||
|
||
<para><command>mt rewind</command> тушаал ашиглан соронзон хальсыг буцаана.</para>
|
||
|
||
<para>Дараа дараачийн соронзон хальсны үйлдлүүд амжилттай болно.</para>
|
||
</listitem>
|
||
</itemizedlist>
|
||
|
||
</sect2>
|
||
</sect1>
|
||
|
||
<sect1 id="backups-floppybackups">
|
||
<title>Уян диск уруу нөөцлөх</title>
|
||
|
||
<sect2 id="floppies-using">
|
||
<title>Өөрийн өгөгдлийг нөөцлөхийн тулд би уян дискнүүдийг ашиглаж болох уу?</title>
|
||
<indexterm><primary>нөөц уян дискнүүд</primary></indexterm>
|
||
<indexterm><primary>уян дискнүүд</primary></indexterm>
|
||
|
||
<para>Уян дискнүүд нь нөөц хийхэд тийм ч тохиромжтой зөөвөрлөгч биш юм, учир нь:</para>
|
||
|
||
<itemizedlist>
|
||
<listitem>
|
||
<para>Энэ зөөвөрлөгч нь найдваргүй, ялангуяа урт хугацааны туршид найдваргүй
|
||
байдаг.</para>
|
||
</listitem>
|
||
|
||
<listitem>
|
||
<para>Нөөцлөх болон буцааж сэргээх нь их удаан байдаг.</para>
|
||
</listitem>
|
||
|
||
<listitem>
|
||
<para>Тэдгээр нь маш хязгаарлагдмал багтаамжтай (бүхэл бүтэн хатуу дискийг хэдэн арван
|
||
уян дискэнд нөөцлөх нь их олон өдөр шаардана).</para>
|
||
</listitem>
|
||
</itemizedlist>
|
||
|
||
<para>Гэхдээ хэрэв танд өөрийн өгөгдлийг нөөцлөх өөр ямар ч арга байхгүй бол
|
||
уян дискнүүдэд нөөцлөх нь нөөц хийхгүй байснаас хамаагүй дээр юм.</para>
|
||
|
||
<para>Хэрэв та уян дискнүүд ашиглах шаардлагатай болсон бол сайн чанарынхыг
|
||
ашигласан эсэхээ шалгах хэрэгтэй. Оффис дээр чинь хоёр жил хэвтсэн уян дискнүүд
|
||
муу сонголт болох юм. Нэр хүндтэй үйлдвэрлэгчээс гаргасан шинэ дискнүүдийг
|
||
ашиглах нь зүйтэй юм.</para>
|
||
</sect2>
|
||
|
||
<sect2 id="floppies-creating">
|
||
<title>Тэгэхээр би өөрийн өгөгдлийг уян диск уруу хэрхэн нөөцлөх вэ?</title>
|
||
|
||
<para>Уян диск уруу нөөцлөх хамгийн шилдэг арга нь &man.tar.1; тушаалыг
|
||
<option>-M</option> (олон эзлэхүүн) тохируулгатайгаар ашиглах
|
||
явдал юм. Энэ нь олон уян дискнүүдэд нөөцлөх боломжийг олгодог.</para>
|
||
|
||
<para>Тухайн сан болон дэд сан доторх бүх файлуудыг нөөцлөхийн тулд үүнийг
|
||
ашиглах хэрэгтэй (<username>root</username> хэрэглэгчээр):</para>
|
||
|
||
<screen>&prompt.root; <userinput>tar Mcvf /dev/fd0 *</userinput></screen>
|
||
|
||
<para>Эхний уян диск дүүрсний дараа &man.tar.1; нь дараагийн эзлэхүүнийг
|
||
оруулахыг хүсэх болно (учир нь &man.tar.1; нь зөөвөрлөгчөөс хамааралгүй бөгөөд
|
||
эзлэхүүнүүдэд ханддаг; энд уян дискийг хэлж байна).</para>
|
||
|
||
<screen>Prepare volume #2 for /dev/fd0 and hit return:</screen>
|
||
|
||
<para>Энэ нь заагдсан файлууд архивлагдах хүртэл (эзлэхүүний дугаар нэмэгдэн)
|
||
давтагдах болно.</para>
|
||
</sect2>
|
||
|
||
<sect2 id="floppies-compress">
|
||
<title>Би өөрийнхөө нөөцүүдийг шахаж болох уу?</title>
|
||
<indexterm>
|
||
<primary><command>tar</command></primary>
|
||
</indexterm>
|
||
<indexterm>
|
||
<primary><command>gzip</command></primary>
|
||
</indexterm>
|
||
<indexterm><primary>шахалт</primary></indexterm>
|
||
|
||
<para>Харамсалтай нь &man.tar.1; нь олон эзлэхүүн бүхий архивуудын хувьд
|
||
<option>-z</option> тохируулгыг ашиглахыг зөвшөөрдөггүй. Мэдээж та
|
||
бүх файлуудыг &man.gzip.1; хийж тэдгээрийг уян диск уруу &man.tar.1;
|
||
хийж дараа нь файлуудыг дахин &man.gunzip.1; хийж болно!</para>
|
||
</sect2>
|
||
|
||
<sect2 id="floppies-restoring">
|
||
<title>Би өөрийн нөөцүүдийг хэрхэн сэргээх вэ?</title>
|
||
|
||
<para>Бүхэл архивыг сэргээхдээ дараах тушаалыг ашиглана:</para>
|
||
|
||
<screen>&prompt.root; <userinput>tar Mxvf /dev/fd0</userinput></screen>
|
||
|
||
<para>Зөвхөн заагдсан файлуудыг сэргээх хоёр арга байдаг бөгөөд та
|
||
тэдгээрийг ашиглаж болно. Эхлээд та эхний дискнээс эхлээд дараах тушаалыг
|
||
ашиглана:</para>
|
||
|
||
<screen>&prompt.root; <userinput>tar Mxvf /dev/fd0 <replaceable>filename</replaceable></userinput></screen>
|
||
|
||
<para>&man.tar.1; хэрэгсэл нь шаардлагатай файлыг олох хүртлээ дараа дараагийн уян дискнүүдийг
|
||
хийхийг танаас хүсэх болно.</para>
|
||
|
||
<para>Өөрөөр, хэрэв та файл нь яг аль уян диск дээр байгааг мэдэж байвал
|
||
ердөө л тэр уян дискийг оруулж дээрхтэй адил тушаалыг ашиглах хэрэгтэй.
|
||
Хэрэв уян диск дээрх эхний файл нь өмнөх диск дээрхийн үргэлжлэл бол
|
||
таныг асуугаагүй байсан ч гэсэн &man.tar.1; үүнийг сэргээж чадахгүй
|
||
гэж танд анхааруулах болно!</para>
|
||
</sect2>
|
||
</sect1>
|
||
|
||
<sect1 id="backup-strategies">
|
||
<sect1info>
|
||
<authorgroup>
|
||
<author>
|
||
<firstname>Лоуэл</firstname>
|
||
<surname>Жилбэрт</surname>
|
||
<contrib>Анхлан хийсэн </contrib>
|
||
</author>
|
||
</authorgroup>
|
||
<!-- 3 Dec 2005 -->
|
||
</sect1info>
|
||
|
||
<title>Нөөцлөх стратегууд</title>
|
||
|
||
<para>Нөөцлөх төлөвлөгөөг боловсруулах эхний шаардлага нь дараах бүх асуудлуудыг
|
||
хамарсан эсэхийг шалгах явдал юм:</para>
|
||
|
||
<itemizedlist>
|
||
<listitem>
|
||
<para>Дискний гэмтэл</para>
|
||
</listitem>
|
||
<listitem>
|
||
<para>Санамсаргүй файл устгалт</para>
|
||
</listitem>
|
||
<listitem>
|
||
<para>Санамсаргүй файлын эвдрэл</para>
|
||
</listitem>
|
||
<listitem>
|
||
<para>Газар дээрх нөөцүүд байвал тэдгээрийг оруулаад машины
|
||
бүрэн сүйрэл (өөрөө хэлбэл гал).</para>
|
||
</listitem>
|
||
</itemizedlist>
|
||
|
||
<para>Эдгээр асуудал бүрийг шал өөр техникээр шийдэснээр зарим системүүдийг
|
||
илүүтэй ажиллуулах төгс боломж байж болох юм. Маш бага үнэ цэнэтэй
|
||
өгөгдөл бүхий чанга хувийн системүүдийг тооцохгүй юм бол нэг техник нь
|
||
бүх асуудлуудыг хамрах нь бараг боломжгүй юм.</para>
|
||
|
||
<para>Хэрэгслийн хайрцаг дахь зарим нэг техникүүдийг дурдвал:</para>
|
||
|
||
<itemizedlist>
|
||
<listitem>
|
||
<para>Бүх системийн архивууд нь сайтаас гадна байнгын зөөвөрлөгчид
|
||
нөөцлөгдөнө. Энэ нь дээр дурдсан бүх асуудлуудаас хамгаалах боловч
|
||
сэргээх нь тохиромжгүй удаан байдаг. Та нөөцүүдийн хуулбаруудыг
|
||
газар дээр нь ба/эсвэл шууд авч болохоор хадгалж болох боловч
|
||
файлуудыг сэргээх нь ялангуяа зөвшөөрөгдөөгүй хэрэглэгчдэд
|
||
бас л тохиромжгүй хэвээр байдаг.</para>
|
||
</listitem>
|
||
|
||
<listitem>
|
||
<para>Файлын системийн хормын хувилбарууд. Энэ нь яг үнэндээ зөвхөн
|
||
санамсаргүйгээр файлыг устгасан тохиолдолд тустай, гэхдээ
|
||
энэ нь тийм тохиолдолд <emphasis>маш</emphasis> тус болохуйц
|
||
байдаг бөгөөд хурдан, ажиллахад хялбар байдаг.</para>
|
||
</listitem>
|
||
|
||
<listitem>
|
||
<para>Бүх файлын систем ба/эсвэл дискнүүдийн хуулбарууд (бүхэл машины үе үе давтагдах
|
||
&man.rsync.1;). Энэ нь ерөнхийдөө онцгой шаардлага бүхий сүлжээнүүдэд хамгийн
|
||
ашигтай байдаг. Дискний эвдрэл, гэмтлийн эсрэг ерөнхий хамгаалалтын хувьд
|
||
энэ нь ихэвчлэн <acronym>RAID</acronym>-с чанарын хувьд муу байдаг. Санамсаргүйгээр
|
||
устгасан файлуудыг сэргээхэд энэ нь <acronym>UFS</acronym> хормын хувилбартай
|
||
дүйцэхээр боловч та алийг дээдэлдгээс хамаарах юм.</para>
|
||
</listitem>
|
||
|
||
<listitem>
|
||
<para><acronym>RAID</acronym>. Диск эвдрэх, гэмтэх үед зогсох хугацааг
|
||
багасгаж зайлсхийдэг. Маш бага шаардлагатай хэдий ч дискний эвдрэлүүдтэй илүүтэй
|
||
зууралдах (учир нь та олон дисктэй) хэрэгтэй болдог.</para>
|
||
</listitem>
|
||
|
||
<listitem>
|
||
<para>Файлуудын байрлалыг (хурууны хээ) шалгах. Үүнд &man.mtree.8; хэрэгсэл их
|
||
ашигтай байдаг. Энэ нь нөөцлөх техник биш боловч танд өөрийн нөөцүүддээ хандахаар
|
||
болох үед та хэрэг болох болно. Энэ нь сайтаас гаднах шууд
|
||
бус нөөцүүдийн хувьд ялангуяа чухал бөгөөд үе үе шалгагдаж байх ёстой.</para>
|
||
</listitem>
|
||
</itemizedlist>
|
||
|
||
<para>Үүнээс илүү олон техникийг бодож олох нь амархан бөгөөд тэдгээрийн
|
||
ихэнх нь дээр дурдсан техникүүдийн өөр хувилбарууд юм. Тусгайлсан шаардлагууд нь
|
||
ихэвчлэн тусгайлсан техникт хүргэдэг (жишээ нь шууд ажиллаж байгаа мэдээллийн
|
||
баазыг нөөцлөх нь зөвхөн мэдээллийн санд зориулагдсан аргыг дундын шат
|
||
болгон ихэвчлэн ашиглахыг шаарддаг). Ямар аюулуудаас та хамгаалахыг хүсэж байгаа болон
|
||
тэдгээр тус бүртэй хэрхэн ажиллахаа мэдэх нь чухал юм.</para>
|
||
</sect1>
|
||
|
||
<sect1 id="backup-basics">
|
||
<title>Нөөцлөлтийн үндсүүд</title>
|
||
|
||
<para>Гурван гол нөөцлөх програм бол &man.dump.8;, &man.tar.1; болон
|
||
&man.cpio.1; юм.</para>
|
||
|
||
<sect2>
|
||
<title>Dump ба Restore</title>
|
||
<indexterm>
|
||
<primary>нөөцлөх програм хангамж</primary>
|
||
<secondary>dump / restore</secondary>
|
||
</indexterm>
|
||
<indexterm><primary><command>dump</command></primary></indexterm>
|
||
<indexterm><primary><command>restore</command></primary></indexterm>
|
||
|
||
<para>Уламжлалт &unix; нөөцлөх програмууд нь <command>dump</command> ба
|
||
<command>restore</command> юм. Тэдгээр нь файлын системүүдээр үүсгэгдсэн
|
||
файлууд, холбоосууд болон сангуудын хийсвэр ойлголтуудын доор хөтчүүд дээр дискний
|
||
блокуудын цуглуулга хэлбэрээр ажилладаг. Бусад нөөцлөх програмуудаас ялгаатай нь
|
||
<command>dump</command> нь төхөөрөмж дээрх бүхэл файлын системийг нөөцөлдөг. Файлын
|
||
системийн зөвхөн хэсгийг эсвэл нэгээс илүү файлын систем дагуу байрлах сангийн модыг
|
||
энэ нь нөөцөлж чаддаггүй. <command>dump</command> нь файлууд болон сангуудыг соронзон
|
||
хальс уруу бичдэггүй, харин файлууд болон сангуудаас тогтох түүхий өгөгдлийн блокуудыг
|
||
бичдэг. Өгөгдлийг задлахад хэрэглэгдэхдээ <command>restore</command> нь анхдагчаар
|
||
түр зуурын файлуудыг <filename>/tmp/</filename> санд хадгалдаг. Хэрэв та жижиг
|
||
хэмжээний <filename>/tmp</filename> сан бүхий нөөц сэргээх диск дээрээс ажиллаж
|
||
байгаа бол сэргээлтийг амжилттай гүйцээхийн тулд илүү чөлөөтэй зайтай сан руу
|
||
<envar>TMPDIR</envar> орчны хувьсагчийг зааж өгөх хэрэгтэй байж болох юм.</para>
|
||
|
||
<note><para>Хэрэв та өөрийн root сандаа <command>dump</command>-г
|
||
хэрэглэвэл та <filename>/home</filename>,
|
||
<filename>/usr</filename> эсвэл бусад олон сангуудыг нөөцлөхгүй бөгөөд
|
||
үүний учир бол эдгээр нь ихэвчлэн бусад файлын системүүдийн холбох цэгүүд буюу
|
||
эсвэл тэдгээр файлын системүүд уруу заасан симболын холбоосууд байдаг.</para></note>
|
||
|
||
<para><command>dump</command> нь өөрийн хөгжлийн эхний өдрүүд болох
|
||
AT&T UNIX-ийн 6-р хувилбараас (1975 он орчим) үлдсэн кодтой
|
||
байдаг. Анхдагч параметрүүд нь өнөөдөр байгаа өндөр нягтралтай (62,182 ftpi хүртэл)
|
||
зөөвөрлөгчид биш 9 зам (6250 bpi) бүхий соронзон хальсанд тохирдог. Одоогийн соронзон хальсны
|
||
хөтчүүдийн багтаамжийг хэрэглэхийн тулд эдгээр анхдагчуудыг тушаалын мөрөөс дарж
|
||
өөрчлөх ёстой.</para>
|
||
|
||
<indexterm><primary><filename>.rhosts</filename></primary></indexterm>
|
||
<para>Мөн сүлжээгээр өөр компьютерт холбогдсон соронзон хальсны хөтөч уруу өгөгдлийг
|
||
<command>rdump</command> болон <command>rrestore</command>
|
||
тушаал ашиглан нөөцлөх боломжтой байдаг. Энэ хоёр програм нь алсын соронзон хальсны
|
||
хөтчид хандахдаа &man.rcmd.3; болон &man.ruserok.3;-д тулгуурладаг.
|
||
Тиймээс нөөцлөлтийг хийж байгаа хэрэглэгч алсын компьютерийн
|
||
<filename>.rhosts</filename> файл дотор жагсаагдсан байх ёстой.
|
||
<command>rdump</command> болон <command>rrestore</command>
|
||
тушаалуудад өгөх нэмэлт өгөгдлүүд нь алсын компьютер дээр ашиглаж болохоор
|
||
байх ёстой. <hostid>komodo</hostid> гэж нэрлэгдсэн Sun уруу холбогдсон
|
||
Exabyte соронзон хальсны хөтөч уруу FreeBSD компьютераас <command>rdump</command>
|
||
хийхдээ дараах тушаалыг ашиглана:</para>
|
||
|
||
<screen>&prompt.root; <userinput>/sbin/rdump 0dsbfu 54000 13000 126 komodo:/dev/nsa8 /dev/da0a 2>&1</userinput></screen>
|
||
|
||
<para>Болгоомжлоорой: <filename>.rhosts</filename> танин нэвтрэлтийг
|
||
зөвшөөрөх нь аюулгүй байдлын асуудлууд үүсгэдэг. Өөрийн нөхцөл байдлыг
|
||
анхааралтай үнэлэх хэрэгтэй.</para>
|
||
|
||
<para>Мөн <command>dump</command> болон <command>restore</command>
|
||
тушаалыг илүү аюулгүй загвараар <command>ssh</command> дээгүүр ашиглах
|
||
бас боломжтой байдаг.</para>
|
||
|
||
<example>
|
||
<title><application>ssh</application>-ээр <command>dump</command>-г ашиглах нь</title>
|
||
|
||
<screen>&prompt.root; <userinput>/sbin/dump -0uan -f - /usr | gzip -2 | ssh -c blowfish \
|
||
targetuser@targetmachine.example.com dd of=/mybigfiles/dump-usr-l0.gz</userinput></screen>
|
||
|
||
</example>
|
||
|
||
<para>Эсвэл <command>dump</command>-ийн дотор байдаг нэг арга болох <envar>RSH</envar> орчны хувьсагчийг
|
||
тохируулан ашиглаж болно:</para>
|
||
|
||
<example>
|
||
<title><application>ssh</application>-ээр <envar>RSH</envar> тохируулан <command>dump</command>-г
|
||
ашиглах нь</title>
|
||
|
||
<screen>&prompt.root; <userinput>RSH=/usr/bin/ssh /sbin/dump -0uan -f targetuser@targetmachine.example.com:/dev/sa0 /usr</userinput></screen>
|
||
|
||
</example>
|
||
|
||
</sect2>
|
||
|
||
<sect2>
|
||
<title><command>tar</command></title>
|
||
<indexterm>
|
||
<primary>нөөцлөх програм хангамж</primary>
|
||
<secondary><command>tar</command></secondary>
|
||
</indexterm>
|
||
|
||
<para>&man.tar.1; нь бас AT&T UNIX-ийн 6-р хувилбараас (1975 он орчим)
|
||
эхтэй. <command>tar</command> нь файлын системтэй хамт ажилладаг;
|
||
энэ нь файлууд болон сангуудыг соронзон хальс уруу бичдэг. <command>tar</command>
|
||
нь &man.cpio.1;-д байдаг бүрэн хэмжээний тохируулгуудыг дэмждэггүй боловч
|
||
энэ нь <command>cpio</command>-ийн хэрэглэдэг ховор тушаалын дамжуулах
|
||
хоолойг шаарддаггүй.</para>
|
||
|
||
<indexterm><primary><command>tar</command></primary></indexterm>
|
||
|
||
<para>FreeBSD 5.3 болон түүнээс хойшх хувилбарт GNU <command>tar</command>
|
||
болон анхдагч <command>bsdtar</command> тушаалууд байдаг. GNU хувилбарыг
|
||
<command>gtar</command> гэж ажиллуулж болдог. Энэ нь <command>rdump</command>-тай
|
||
адил дүрмийг ашиглаж алсын төхөөрөмжүүдийг дэмждэг.
|
||
<hostid>komodo</hostid> гэж нэрлэгдсэн Sun уруу холбогдсон
|
||
Exabyte соронзон хальсны хөтөч уруу <command>tar</command>
|
||
хийхдээ дараах тушаалыг ашиглана:</para>
|
||
|
||
<screen>&prompt.root; <userinput>/usr/bin/gtar cf komodo:/dev/nsa8 . 2>&1</userinput></screen>
|
||
|
||
<para>Алсын соронзон хальсны хөтөч уруу өгөгдлийг илгээхдээ <command>rsh</command> болон
|
||
дамжуулах хоолой ашиглан <command>bsdtar</command> тушаалаар үүнийг бас
|
||
хийж болно.</para>
|
||
|
||
<screen>&prompt.root; <userinput>tar cf - . | rsh <replaceable>hostname</replaceable> dd of=<replaceable>tape-device</replaceable> obs=20b</userinput></screen>
|
||
|
||
<para>Хэрэв та сүлжээгээр нөөцлөхийн аюулгүй байдалд санаа зовж байгаа бол
|
||
<command>rsh</command>-ийн оронд <command>ssh</command> тушаалыг
|
||
ашиглах хэрэгтэй.</para>
|
||
</sect2>
|
||
|
||
<sect2>
|
||
<title><command>cpio</command></title>
|
||
<indexterm>
|
||
<primary>нөөцлөх програм хангамж</primary>
|
||
<secondary><command>cpio</command></secondary>
|
||
</indexterm>
|
||
|
||
<para>&man.cpio.1; нь соронзон зөөвөрлөгчид зориулагдсан &unix;-ийн
|
||
анхны файл солилцох соронзон хальсны програм юм. <command>cpio</command> нь
|
||
(бусад олон тохируулгуудын дотроос) байт солилцохыг хийх, хэд хэдэн төрлийн
|
||
архивын хэлбэршүүлэлтүүдийг бичих болон өгөгдлийг өөр програм уруу хоолойгоор
|
||
гаргах зэрэг тохируулгуудтай байдаг. Сүүлийн боломж нь <command>cpio</command>-г
|
||
суулгацын зөөвөрлөгчийн хувьд сайн сонголт болгодог. <command>cpio</command> нь
|
||
сангийн модоор хэрхэн явахаа мэддэггүй бөгөөд файлуудын жагсаалтыг
|
||
<filename>stdin</filename>-ээс хангаж өгөх ёстой.</para>
|
||
<indexterm><primary><command>cpio</command></primary></indexterm>
|
||
|
||
<para><command>cpio</command> нь сүлжээгээр нөөцлөхийг дэмждэггүй.
|
||
Та дамжуулах хоолой болон <command>rsh</command>-ийг ашиглаж өгөгдлийг
|
||
алсын соронзон хальсны хөтөч уруу илгээж болно.</para>
|
||
|
||
<screen>&prompt.root; <userinput>for f in <replaceable>directory_list; do</replaceable></userinput>
|
||
<userinput>find $f >> backup.list</userinput>
|
||
<userinput>done</userinput>
|
||
&prompt.root; <userinput>cpio -v -o --format=newc < backup.list | ssh <replaceable>user</replaceable>@<replaceable>host</replaceable> "cat > <replaceable>backup_device</replaceable>"</userinput></screen>
|
||
|
||
<para><replaceable>directory_list</replaceable> нь таны нөөцлөхийг хүссэн
|
||
сангуудын жагсаалт бол
|
||
<replaceable>user</replaceable>@<replaceable>host</replaceable> нь
|
||
нөөцлөлтийг хийж байгаа хэрэглэгч/хостын нэрийн хослол бөгөөд
|
||
<replaceable>backup_device</replaceable> нь нөөцлөлт хийгдэх төхөөрөмж
|
||
(өөрөөр хэлбэл <filename>/dev/nsa0</filename>) юм.</para>
|
||
</sect2>
|
||
|
||
<sect2>
|
||
<title><command>pax</command></title>
|
||
<indexterm>
|
||
<primary>нөөцлөх програм хангамж</primary>
|
||
<secondary><command>pax</command></secondary>
|
||
</indexterm>
|
||
<indexterm><primary><command>pax</command></primary></indexterm>
|
||
<indexterm><primary>POSIX</primary></indexterm>
|
||
<indexterm><primary>IEEE</primary></indexterm>
|
||
|
||
<para>&man.pax.1; нь <command>tar</command> болон <command>cpio</command>
|
||
тушаалын IEEE/&posix;-ийн хариулт юм. Жил ирэх тутам <command>tar</command> болон
|
||
<command>cpio</command> тушаалуудын төрөл бүрийн хувилбарууд нь хоорондоо мэдэгдэхүйц
|
||
нийцгүй болж ирсэн юм. Тэдгээртэй тэмцэж бүр мөсөн стандартчилахын оронд
|
||
&posix; нь архивын шинэ хэрэгсэл үүсгэсэн юм. <command>pax</command> нь
|
||
өөрийн шинэ хэлбэршүүлэлтээс гадна <command>cpio</command> болон <command>tar</command>
|
||
тушаалуудын төрөл бүрийн хэлбэршүүлэлтийн ихэнхийг уншиж бичихийг оролддог.
|
||
Энэ тушаалын олонлог нь <command>tar</command> тушаалынхтай биш харин
|
||
<command>cpio</command> тушаалынхтай илүү төстэй байдаг.</para>
|
||
</sect2>
|
||
|
||
<sect2 id="backups-programs-amanda">
|
||
<title><application>Amanda</application></title>
|
||
<indexterm>
|
||
<primary>нөөцлөх програм хангамж</primary>
|
||
<secondary><application>Amanda</application></secondary>
|
||
</indexterm>
|
||
<indexterm><primary><application>Amanda</application></primary></indexterm>
|
||
|
||
<!-- Remove link until <port> tag is available -->
|
||
<para><application>Amanda</application> (Advanced Maryland
|
||
Network Disk Archiver) нь нэг програм биш клиент/сервер програм юм.
|
||
<application>Amanda</application> сервер нь ганц соронзон хальсны хөтөч уруу
|
||
<application>Amanda</application> клиенттэй, <application>Amanda</application>
|
||
сервер уруу сүлжээгээр холбогдсон дурын тооны компьютерийг нөөцлөх болно.
|
||
Хэд хэдэн том дискнүүд бүхий сайтууд дээр байдаг нийтлэг асуудлууд нь өгөгдлийг
|
||
соронзон хальс уруу нөөцлөхөд шаардагдах хугацаа нь уг үйлдлийн хувьд зориулагдсан
|
||
хугацаанаас илүү гарах явдал юм. <application>Amanda</application> нь
|
||
энэ асуудлыг шийддэг. <application>Amanda</application> нь
|
||
хэд хэдэн файлын системүүдийг нэг зэрэг нөөцлөхдөө <quote>holding disk буюу хүлээгдэх диск</quote>ийг
|
||
ашигладаг. <application>Amanda</application> нь
|
||
<quote>архивын олонлогууд</quote> буюу <application>Amanda</application>-ийн
|
||
тохиргооны файлд жагсаагдсан бүх файлын системүүдийн бүрэн нөөцлөлтүүдийг үүсгэхэд хэсэг хугацаанд
|
||
хэрэглэгдсэн бүлэг соронзон хальснуудыг үүсгэдэг. <quote>Архивын олонлогууд</quote> нь бас
|
||
файлын системүүдийн шөнө болгоны нэмэгдсэн (эсвэл ялгаатай) нөөцлөлтүүдийг агуулдаг.
|
||
Эвдэрсэн файлын системийг сэргээх нь хамгийн сүүлийн бүрэн нөөцлөлт болон нэмэгдсэн
|
||
нөөцлөлтүүдийг шаарддаг.</para>
|
||
|
||
<para>Тохиргооны файл нь нөөцлөлтүүд болон <application>Amanda</application>-ийн
|
||
үүсгэдэг сүлжээний урсгалыг нарийн хянах боломжийг хангадаг. <application>Amanda</application>
|
||
нь өгөгдлийг соронзон хальс уруу бичихийн тулд дээр дурдсан нөөцлөлтийн програмуудыг
|
||
ашиглана. <application>Amanda</application> нь порт эсвэл багц хэлбэрээр
|
||
байдаг бөгөөд анхдагчаар суулгагдаагүй байдаг.</para>
|
||
</sect2>
|
||
|
||
<sect2>
|
||
<title>Юу ч хийхгүй байх</title>
|
||
|
||
<para><quote>Юу ч хийхгүй байх</quote> нь компьютерийн програм биш боловч энэ нь
|
||
хамгийн их ашиглагддаг нөөцлөлтийн стратеги юм. Ямар ч эхний зардал байхгүй.
|
||
Мөрдөх нөөцлөлтийн төлөвлөгөө байхгүй. Зүгээр л үгүй гэх хэрэгтэй. Хэрэв таны
|
||
өгөгдөлд ямар нэг асуудал тохиолдвол шүд зуугаад л тэвчих хэрэгтэй!</para>
|
||
|
||
<para>Хэрэв таны цаг болон өгөгдөл нь тийм ч чухал биш эсвэл юу ч биш бол
|
||
<quote>Do nothing буюу юу ч хийхгүй байх</quote> нь таны компьютерийн
|
||
хувьд хамгийн тохиромжтой нөөцлөлтийн програм болох юм. Гэхдээ &unix;
|
||
нь ашигтай хэрэгсэл юм, та зургаан сарын дотор үнэтэй файлуудын цуглуулгатай болж
|
||
үүнийг мэдрэх болно.</para>
|
||
|
||
<para><quote>Юу ч хийхгүй байх</quote> нь <filename>/usr/obj</filename>
|
||
болон таны компьютераар яг үүсгэгдэж болох бусад сангийн моднуудын хувьд зөв
|
||
нөөцлөх арга болдог. Үүний жишээ нь энэ гарын авлагын HTML эсвэл &postscript;-с
|
||
тогтох хувилбарын файлууд байж болох юм. Эдгээр баримтын хэлбэршүүлэлтүүд нь
|
||
SGML оролтын файлуудаас үүсгэгддэг. HTML эсвэл &postscript; файлуудын
|
||
нөөцлөлтийг үүсгэх нь шаардлагагүй юм. SGML файлууд нь байнга нөөцлөгддөг.</para>
|
||
</sect2>
|
||
|
||
<sect2>
|
||
<title>Аль нөөцлөлтийн програм хамгийн шилдэг нь вэ?</title>
|
||
<indexterm>
|
||
<primary>LISA</primary>
|
||
</indexterm>
|
||
|
||
<para>&man.dump.8; <emphasis>Үе.</emphasis> Элизабет Д. Звики
|
||
энд дурдагдсан бүх нөөцлөлтийн програмуудыг зовоосон тест хийсэн. Өөрийн бүх өгөгдөл
|
||
болон &unix; файлын системүүдийн онцлогуудыг хадгалах цэвэр сонголт бол
|
||
<command>dump</command> болсон байна. Элизабет маш их төрөл бүрийн ховор
|
||
нөхцөлүүдийг (зарим нь тийм ч ховор биш) агуулсан файлын системүүдийг үүсгэж
|
||
тэдгээр файлын системүүдийг нөөцлөн дараа нь сэргээж програм бүрийг тест хийсэн
|
||
байна. Онцгой зүйлүүдэд цоорхойтой файлууд, хоосон блоктой болон цоорхойтой
|
||
файлууд, сонин тэмдэгт бүхий нэрээс тогтсон файлууд, бичигдэх боломжгүй уншигдах
|
||
боломжгүй файлууд, төхөөрөмжүүд, нөөцлөлтийн үед хэмжээгээ өөрчлөх файлууд,
|
||
нөөцлөлтийн үед үүсгэгдэж/устгагдсан файлууд зэргийг дурдаж болох юм.
|
||
Тэрээр үр дүнгээ 1991 оны 10 сард LISA дээр үзүүлсэн байна.
|
||
<ulink url="http://berdmann.dyndns.org/zwicky/testdump.doc.html">Нөөцлөлт
|
||
болон Архивын програмуудыг зовоох тест</ulink> холбоосыг үзнэ үү.</para>
|
||
</sect2>
|
||
|
||
<sect2>
|
||
<title>Яаралтай сэргээх процедур</title>
|
||
|
||
<sect3>
|
||
<title>Гамшгийн өмнө</title>
|
||
|
||
<para>Учирч болзошгүй гамшигт бэлтгэхийн тулд таны хийх ёстой дөрвөн
|
||
үе шат байдаг.</para>
|
||
<indexterm>
|
||
<primary><command>bsdlabel</command></primary>
|
||
</indexterm>
|
||
|
||
<para>Эхлээд өөрийн диск бүрийн bsdlabel
|
||
(өөрөөр хэлбэл <command>bsdlabel da0 | lpr</command>), өөрийн
|
||
файлын системийн хүснэгт (<filename>/etc/fstab</filename>) болон
|
||
бүх ачаалалтын мэдэгдлүүдийг тус бүр хоёр хувь хэвлэх хэрэгтэй.</para>
|
||
|
||
<indexterm><primary>fix-it уян дискнүүд</primary></indexterm>
|
||
<para>Дараа нь ачаалах болон уян дискнүүд
|
||
(<filename>boot.flp</filename> болон <filename>fixit.flp</filename>)
|
||
таны бүх төхөөрөмжүүдийг агуулсан эсэхийг тодорхойлно. Хамгийн хялбараар
|
||
шалгах арга нь уян дискний хөтөчдөө ачаалах уян дискийг хийж дахин ачаалж ачаалалтын
|
||
мэдэгдлүүдийг шалгах явдал юм. Хэрэв таны бүх төхөөрөмжүүд байгаад ажиллаж
|
||
байвал гуравдугаар алхам уруу алгасаарай.</para>
|
||
|
||
<para>Эсрэг тохиолдолд та өөрийн бүх дискийг холбож таны соронзон хальсны хөтчид хандаж чадах
|
||
цөм бүхий тусгайлсан хоёр ачаалагдах уян диск бэлдэх хэрэгтэй. Эдгээр уян дискнүүд нь
|
||
<command>fdisk</command>, <command>bsdlabel</command>,
|
||
<command>newfs</command>, <command>mount</command> болон
|
||
таны ашигладаг програмуудыг агуулсан байх ёстой. Эдгээр програмууд нь
|
||
статикаар холбогдсон байх ёстой. Хэрэв та <command>dump</command>-г
|
||
ашигласан бол уян диск нь <command>restore</command>-г агуулсан байх
|
||
ёстой.</para>
|
||
|
||
<para>Гуравдугаарт нөөц соронзон хальснуудыг байнга үүсгэж байх хэрэгтэй. Таны сүүлийн нөөцлөлтөөс
|
||
хойш хийгдсэн өөрчлөлтүүд буцааж авагдах боломжгүйгээр алга болж болох юм. Нөөц
|
||
соронзон хальснууд уруу хийж болзошгүй бичилтийг хамгаалах хэрэгтэй.</para>
|
||
|
||
<para>Дөрөвдүгээрт уян дискнүүд (<filename>boot.flp</filename> болон
|
||
<filename>fixit.flp</filename> аль эсвэл хоёрдугаар үе дээр таны хийсэн
|
||
тусгайлсан хоёр ачаалагдах уян дискнүүд.) болон нөөц соронзон хальснуудыг тест хийнэ.
|
||
Процедурынхаа талаар тэмдэглэгээ хийх хэрэгтэй. Эдгээр тэмдэглэгээнүүдээ
|
||
ачаалагдах уян дискнүүд, хэвлэсэн зүйл болон нөөц соронзон хальснуудтайгаа цуг хадгалах
|
||
хэрэгтэй. Сэргээж байх үед таны анхаарал их сарнисан байж болох бөгөөд тэдгээр
|
||
тэмдэглэгээнүүд чинь таныг өөрийн нөөц соронзон хальснуудаа устгахаас сэргийлэх болно
|
||
(Яаж? <command>tar xvf /dev/sa0</command> тушаалын оронд та
|
||
санамсаргүйгээр <command>tar cvf /dev/sa0</command> гэж бичээд өөрийн
|
||
нөөц соронзон хальсыг дарж бичиж болох юм).</para>
|
||
|
||
<para>Аюулгүй байдлын нэмэгдэл арга хэмжээ болгож тухайг бүрт нь ачаалагдах уян
|
||
дискнүүд болон нөөц соронзон хальс хоёрыг бэлдэж байх хэрэгтэй. Тус бүрийг нь тусад нь алсад
|
||
өөр газар хадгалах хэрэгтэй. Тэр өөр газар нь яг тэр оффисийн байрны подвал байх
|
||
ЁСГҮЙ. Дэлхийн Худалдааны Төвийн хэд хэдэн фирм үүнийг хэцүү замаар мэдэрсэн
|
||
юм. Тэр өөр газар нь таны компьютерууд болон дискний хөтчүүдээс тусгаарлагдсан
|
||
физикийн хувьд нэлээд зайтай газар байх ёстой.</para>
|
||
|
||
<example>
|
||
<title>Ачаалагдах уян диск үүсгэх скрипт</title>
|
||
|
||
<programlisting><![ CDATA [#!/bin/sh
|
||
#
|
||
# create a restore floppy
|
||
#
|
||
# format the floppy
|
||
#
|
||
PATH=/bin:/sbin:/usr/sbin:/usr/bin
|
||
|
||
fdformat -q fd0
|
||
if [ $? -ne 0 ]
|
||
then
|
||
echo "Bad floppy, please use a new one"
|
||
exit 1
|
||
fi
|
||
|
||
# place boot blocks on the floppy
|
||
#
|
||
bsdlabel -w -B /dev/fd0c fd1440
|
||
|
||
#
|
||
# newfs the one and only partition
|
||
#
|
||
newfs -t 2 -u 18 -l 1 -c 40 -i 5120 -m 5 -o space /dev/fd0a
|
||
|
||
#
|
||
# mount the new floppy
|
||
#
|
||
mount /dev/fd0a /mnt
|
||
|
||
#
|
||
# create required directories
|
||
#
|
||
mkdir /mnt/dev
|
||
mkdir /mnt/bin
|
||
mkdir /mnt/sbin
|
||
mkdir /mnt/etc
|
||
mkdir /mnt/root
|
||
mkdir /mnt/mnt # for the root partition
|
||
mkdir /mnt/tmp
|
||
mkdir /mnt/var
|
||
|
||
#
|
||
# populate the directories
|
||
#
|
||
if [ ! -x /sys/compile/MINI/kernel ]
|
||
then
|
||
cat << EOM
|
||
The MINI kernel does not exist, please create one.
|
||
Here is an example config file:
|
||
#
|
||
# MINI -- A kernel to get FreeBSD onto a disk.
|
||
#
|
||
machine "i386"
|
||
cpu "I486_CPU"
|
||
ident MINI
|
||
maxusers 5
|
||
|
||
options INET # needed for _tcp _icmpstat _ipstat
|
||
# _udpstat _tcpstat _udb
|
||
options FFS #Berkeley Fast File System
|
||
options FAT_CURSOR #block cursor in syscons or pccons
|
||
options SCSI_DELAY=15 #Be pessimistic about Joe SCSI device
|
||
options NCONS=2 #1 virtual consoles
|
||
options USERCONFIG #Allow user configuration with -c XXX
|
||
|
||
config kernel root on da0 swap on da0 and da1 dumps on da0
|
||
|
||
device isa0
|
||
device pci0
|
||
|
||
device fdc0 at isa? port "IO_FD1" bio irq 6 drq 2 vector fdintr
|
||
device fd0 at fdc0 drive 0
|
||
|
||
device ncr0
|
||
|
||
device scbus0
|
||
|
||
device sc0 at isa? port "IO_KBD" tty irq 1 vector scintr
|
||
device npx0 at isa? port "IO_NPX" irq 13 vector npxintr
|
||
|
||
device da0
|
||
device da1
|
||
device da2
|
||
|
||
device sa0
|
||
|
||
pseudo-device loop # required by INET
|
||
pseudo-device gzip # Exec gzipped a.out's
|
||
EOM
|
||
exit 1
|
||
fi
|
||
|
||
cp -f /sys/compile/MINI/kernel /mnt
|
||
|
||
gzip -c -best /sbin/init > /mnt/sbin/init
|
||
gzip -c -best /sbin/fsck > /mnt/sbin/fsck
|
||
gzip -c -best /sbin/mount > /mnt/sbin/mount
|
||
gzip -c -best /sbin/halt > /mnt/sbin/halt
|
||
gzip -c -best /sbin/restore > /mnt/sbin/restore
|
||
|
||
gzip -c -best /bin/sh > /mnt/bin/sh
|
||
gzip -c -best /bin/sync > /mnt/bin/sync
|
||
|
||
cp /root/.profile /mnt/root
|
||
|
||
chmod 500 /mnt/sbin/init
|
||
chmod 555 /mnt/sbin/fsck /mnt/sbin/mount /mnt/sbin/halt
|
||
chmod 555 /mnt/bin/sh /mnt/bin/sync
|
||
chmod 6555 /mnt/sbin/restore
|
||
|
||
#
|
||
# create minimum file system table
|
||
#
|
||
cat > /mnt/etc/fstab <<EOM
|
||
/dev/fd0a / ufs rw 1 1
|
||
EOM
|
||
|
||
#
|
||
# create minimum passwd file
|
||
#
|
||
cat > /mnt/etc/passwd <<EOM
|
||
root:*:0:0:Charlie &:/root:/bin/sh
|
||
EOM
|
||
|
||
cat > /mnt/etc/master.passwd <<EOM
|
||
root::0:0::0:0:Charlie &:/root:/bin/sh
|
||
EOM
|
||
|
||
chmod 600 /mnt/etc/master.passwd
|
||
chmod 644 /mnt/etc/passwd
|
||
/usr/sbin/pwd_mkdb -d/mnt/etc /mnt/etc/master.passwd
|
||
|
||
#
|
||
# umount the floppy and inform the user
|
||
#
|
||
/sbin/umount /mnt
|
||
echo "The floppy has been unmounted and is now ready."]]></programlisting>
|
||
|
||
</example>
|
||
|
||
</sect3>
|
||
|
||
<sect3>
|
||
<title>Гамшгийн дараа</title>
|
||
|
||
<para>Түлхүүр асуулт бол: таны тоног төхөөрөмж амьд гарч чадсан уу? Байнгын
|
||
нөөцлөлт хийж байсан болохоор програм хангамжийн талаар та санаа зовох хэрэггүй
|
||
юм.</para>
|
||
|
||
<para>Хэрэв тоног төхөөрөмж эвдэрсэн бол компьютерийг ашиглахаасаа өмнө
|
||
эвдэрсэн хэсгүүдийг солих шаардлагатай.</para>
|
||
|
||
<para>Хэрэв таны тоног төхөөрөмж зүгээр байгаа бол уян дискнүүдээ шалгаарай.
|
||
Хэрэв та тусгайлан өөрчилсөн ачаалах уян диск ашиглаж байгаа бол ганц хэрэглэгчийн
|
||
горим уруу ачаалах хэрэгтэй (<prompt>boot:</prompt> хүлээх мөрөн дээр
|
||
<literal>-s</literal> гэж бичнэ). Дараагийн хэсгийг алгасаарай.</para>
|
||
|
||
<para>Хэрэв та <filename>boot.flp</filename> болон
|
||
<filename>fixit.flp</filename> уян дискнүүдийг ашиглаж байгаа бол
|
||
цааш нь уншаарай. <filename>boot.flp</filename> уян дискээ эхний уян дискний
|
||
хөтөчдөө хийгээд компьютераа ачаалах хэрэгтэй. Эхний суулгах цэс дэлгэц дээр гарах
|
||
болно. <literal>Fixit--Repair mode with CDROM or floppy.</literal>
|
||
тохируулгыг сонгоно. <filename>fixit.flp</filename>-г асуухад нь хийнэ.
|
||
Танд хэрэгтэй <command>restore</command> болон бусад програмууд
|
||
<filename class="directory">/mnt2/rescue</filename> санд байрлана
|
||
(5.2 хувилбараас хуучин &os;-ийн хувьд
|
||
<filename class="directory">/mnt2/stand</filename>).</para>
|
||
|
||
<para>Файлын систем бүрийг тус тусад нь сэргээнэ.</para>
|
||
|
||
<indexterm>
|
||
<primary><command>mount</command></primary>
|
||
</indexterm>
|
||
<indexterm><primary>root хуваалт</primary></indexterm>
|
||
<indexterm>
|
||
<primary><command>bsdlabel</command></primary>
|
||
</indexterm>
|
||
<indexterm>
|
||
<primary><command>newfs</command></primary>
|
||
</indexterm>
|
||
<para>Өөрийн эхний дискний root хуваалтыг <command>mount</command> (өөрөөр хэлбэл
|
||
<command>mount /dev/da0a /mnt</command>) хийхийг оролдоорой. Хэрэв bsdlabel
|
||
эвдэрсэн бол <command>bsdlabel</command> тушаалыг ашиглан дискийг дахин
|
||
хувааж таны хэвлэж хадгалсан шошготой адил тааруулж хаяглах хэрэгтэй.
|
||
<command>newfs</command> тушаал ашиглан файлын системүүдийг дахин үүсгэнэ.
|
||
Уян дискний root хуваалтыг унших-бичихээр дахин холбох хэрэгтэй (<command>mount -u -o rw
|
||
/mnt</command>). Энэ файлын системийн хувьд өгөгдлийг сэргээхийн тулд
|
||
өөрийн нөөцлөх програм болон соронзон хальснуудыг ашиглана (өөрөөр хэлбэл <command>restore vrf
|
||
/dev/sa0</command>). Файлын системийг салгана (өөрөөр хэлбэл <command>umount
|
||
/mnt</command>). Эвдэрсэн файлын систем бүрийн хувьд давтана.</para>
|
||
|
||
<para>Таны систем ажилласны дараа өөрийн өгөгдлийг шинэ соронзон хальс уруу нөөцлөх хэрэгтэй.
|
||
Сүйрэл эсвэл өгөгдлийн алдагдалд хүргэсэн тэр явдал дахин болж болох юм. Одоо зарцуулсан
|
||
нэг цаг таныг зовлонд учрахаас хожим аварч болох юм.</para>
|
||
</sect3>
|
||
|
||
<![ %not.published; [
|
||
|
||
<sect3>
|
||
<title>* I Did Not Prepare for the Disaster, What Now?</title>
|
||
|
||
<para></para>
|
||
</sect3>
|
||
]]>
|
||
|
||
</sect2>
|
||
</sect1>
|
||
|
||
<sect1 id="disks-virtual">
|
||
<sect1info>
|
||
<authorgroup>
|
||
<author>
|
||
<firstname>Марк</firstname>
|
||
<surname>Фонвил</surname>
|
||
<contrib>Дахин зохион байгуулж өргөжүүлсэн </contrib>
|
||
</author>
|
||
</authorgroup>
|
||
</sect1info>
|
||
<title>Сүлжээ, санах ой болон файл дээр тулгуурласан файлын системүүд</title>
|
||
<indexterm><primary>виртуал дискнүүд</primary></indexterm>
|
||
<indexterm>
|
||
<primary>дискнүүд</primary>
|
||
<secondary>виртуал</secondary>
|
||
</indexterm>
|
||
|
||
<para>Өөрийн компьютер уруу физикээр хийж болдог уян диск, CD-үүд, хатуу хөтчүүд гэх зэрэг
|
||
дискнүүдээс гадна бусад хэлбэрийн дискнүүд буюу <firstterm>виртуал дискнүүд</firstterm>ийг
|
||
FreeBSD ойлгодог.</para>
|
||
|
||
<indexterm><primary>NFS</primary></indexterm>
|
||
<indexterm><primary>Coda</primary></indexterm>
|
||
<indexterm>
|
||
<primary>дискнүүд</primary>
|
||
<secondary>санах ой</secondary>
|
||
</indexterm>
|
||
<para>Эдгээрт <link linkend="network-nfs">Network File System буюу сүлжээний файлын систем</link>
|
||
болон Coda зэрэг сүлжээний файлын системүүд, санах ой дээр тулгуурласан файлын
|
||
системүүд болон файл дээр тулгуурласан файлын системүүд орно.</para>
|
||
|
||
<para>FreeBSD-ийн ямар хувилбарыг ажиллуулж байгаагаас хамаарч та
|
||
файл дээр болон санах ой дээр тулгуурласан файлын системүүдийг үүсгэж
|
||
ашиглахдаа өөр өөр хэрэгслүүдийг хэрэглэх шаардлагатай болно.</para>
|
||
|
||
<note>
|
||
<para>Хэрэглэгчийн хувьд мэдэгдэлгүйгээр төхөөрөмжийн цэгүүдийг хуваарилахын тулд
|
||
&man.devfs.5;-г ашиглана.</para>
|
||
</note>
|
||
|
||
<sect2 id="disks-mdconfig">
|
||
<title>Файл дээр тулгуурласан файлын систем</title>
|
||
<indexterm>
|
||
<primary>дискнүүд</primary>
|
||
<secondary>файл дээр тулгуурласан</secondary>
|
||
</indexterm>
|
||
|
||
<para>&man.mdconfig.8; хэрэгсэл нь FreeBSD дээр санах ой дээр тулгуурласан
|
||
дискнүүд, &man.md.4;-г тохируулж идэвхжүүлэхэд хэрэглэгддэг.
|
||
&man.mdconfig.8;-г ашиглахын тулд та &man.md.4; модулийг ачаалах
|
||
хэрэгтэй, эсвэл өөрийн цөмийн тохиргооны файлдаа дэмжлэгийг нэмэх
|
||
хэрэгтэй болно:</para>
|
||
|
||
<programlisting>device md</programlisting>
|
||
|
||
<para>&man.mdconfig.8; тушаал нь гурван төрлийн санах ой дээр тулгуурласан
|
||
виртуал дискийг дэмждэг: эдгээр нь &man.malloc.9;-р хуваарилагдсан санах
|
||
ойн дискнүүд, файл эсвэл swap зай ашигласан санах ойн дискнүүд юм.
|
||
Нэг боломжтой хэрэглээ нь файлд хадгалагдсан уян эсвэл CD дүрсийг
|
||
холбох явдал юм.</para>
|
||
|
||
<para>Байгаа файлын системийн дүрсийг холбохдоо:</para>
|
||
|
||
<example>
|
||
<title><command>mdconfig</command> ашиглан байгаа файлын системийн дүрсийг холбох нь</title>
|
||
|
||
<screen>&prompt.root; <userinput>mdconfig -a -t vnode -f <replaceable>diskimage</replaceable> -u <replaceable>0</replaceable></userinput>
|
||
&prompt.root; <userinput>mount /dev/md<replaceable>0</replaceable> <replaceable>/mnt</replaceable></userinput></screen>
|
||
</example>
|
||
|
||
<para>&man.mdconfig.8; ашиглан шинэ файлын системийн дүрсийг үүсгэхдээ:</para>
|
||
|
||
<example>
|
||
<title><command>mdconfig</command> тушаал ашиглан шинэ файл дээр тулгуурласан диск үүсгэх нь</title>
|
||
|
||
<screen>&prompt.root; <userinput>dd if=/dev/zero of=<replaceable>newimage</replaceable> bs=1k count=<replaceable>5</replaceable>k</userinput>
|
||
5120+0 records in
|
||
5120+0 records out
|
||
&prompt.root; <userinput>mdconfig -a -t vnode -f <replaceable>newimage</replaceable> -u <replaceable>0</replaceable></userinput>
|
||
&prompt.root; <userinput>bsdlabel -w md<replaceable>0</replaceable> auto</userinput>
|
||
&prompt.root; <userinput>newfs md<replaceable>0</replaceable>a</userinput>
|
||
/dev/md0a: 5.0MB (10224 sectors) block size 16384, fragment size 2048
|
||
using 4 cylinder groups of 1.25MB, 80 blks, 192 inodes.
|
||
super-block backups (for fsck -b #) at:
|
||
160, 2720, 5280, 7840
|
||
&prompt.root; <userinput>mount /dev/md<replaceable>0</replaceable>a <replaceable>/mnt</replaceable></userinput>
|
||
&prompt.root; <userinput>df <replaceable>/mnt</replaceable></userinput>
|
||
Filesystem 1K-blocks Used Avail Capacity Mounted on
|
||
/dev/md0a 4710 4 4330 0% /mnt</screen>
|
||
</example>
|
||
|
||
<para>Хэрэв та <option>-u</option> тохируулгаар нэгжийн дугаарыг
|
||
зааж өгөхгүй юм бол &man.mdconfig.8; нь хэрэглэгдээгүй төхөөрөмжийг
|
||
сонгохын тулд &man.md.4; автомат хуваарилалтыг ашиглах болно.
|
||
Хуваарилагдсан нэгжийн нэр нь stdout уруу <devicename>md4</devicename>
|
||
мэтээр гарах болно. &man.mdconfig.8;-ийн тухай дэлгэрэнгүй
|
||
мэдээллийг гарын авлагын хуудаснаас лавлана уу.</para>
|
||
|
||
<para>&man.mdconfig.8; хэрэгсэл нь их ашигтай, гэхдээ энэ нь
|
||
файл дээр тулгуурласан файлын систем үүсгэхийн тулд олон тушаалын мөрийг
|
||
асуудаг. FreeBSD нь бас &man.mdmfs.8; гэж нэрлэгддэг хэрэгсэлтэй
|
||
ирдэг, энэ програм нь &man.md.4;-г &man.mdconfig.8; тушаал
|
||
ашиглан тохируулж &man.newfs.8; ашиглан UFS файлын систем түүн
|
||
дээр тавьж &man.mount.8; ашиглан түүнийг холбодог. Жишээ нь
|
||
хэрэв та дээрхтэй ижил файлын системийн дүрсийг үүсгэж холбохыг
|
||
хүсвэл ердөө л дараах тушаалыг бичээрэй:</para>
|
||
|
||
<example>
|
||
<title><command>mdmfs</command> тушаал ашиглан файл дээр тулгуурласан дискийг тохируулж холбох нь</title>
|
||
<screen>&prompt.root; <userinput>dd if=/dev/zero of=<replaceable>newimage</replaceable> bs=1k count=<replaceable>5</replaceable>k</userinput>
|
||
5120+0 records in
|
||
5120+0 records out
|
||
&prompt.root; <userinput>mdmfs -F <replaceable>newimage</replaceable> -s <replaceable>5</replaceable>m md<replaceable>0</replaceable> <replaceable>/mnt</replaceable></userinput>
|
||
&prompt.root; <userinput>df <replaceable>/mnt</replaceable></userinput>
|
||
Filesystem 1K-blocks Used Avail Capacity Mounted on
|
||
/dev/md0 4718 4 4338 0% /mnt</screen>
|
||
</example>
|
||
|
||
<para>Хэрэв та <option>md</option> тохируулгыг нэгжийн дугааргүй
|
||
ашиглавал &man.mdmfs.8; нь ашиглагдаагүй төхөөрөмжийг автоматаар
|
||
сонгохдоо &man.md.4; авто-нэгж боломжийг ашиглах болно.
|
||
&man.mdmfs.8;-ийн тухай дэлгэрэнгүй мэдээллийг гарын авлагын
|
||
хуудаснаас лавлана уу.</para>
|
||
|
||
</sect2>
|
||
|
||
<sect2 id="disks-md-freebsd5">
|
||
<title>Санах ой дээр тулгуурласан файлын систем</title>
|
||
<indexterm>
|
||
<primary>дискнүүд</primary>
|
||
<secondary>санах ойн файлын систем</secondary>
|
||
</indexterm>
|
||
|
||
<para>Санах ой дээр тулгуурласан файлын системийн хувьд
|
||
<quote>swap backing буюу swap дээрх тулгуурлалтыг</quote>
|
||
ихэнхдээ ашиглах хэрэгтэй. swap дээрх тулгуурлалтыг ашиглах нь санах ойн
|
||
диск нь анхдагчаар диск уруу swap хийгдэнэ гэсэн үг биш бөгөөд харин ердөө л санах
|
||
ойн диск нь санах ойн цөөрмөөс хуваарилагдаж хэрэв хэрэгцээтэй бол диск уруу
|
||
swap хийгдэж болно гэсэн үг юм. Мөн &man.malloc.9; дээр тулгуурласан
|
||
санах ойн дискийг үүсгэх боломжтой байдаг. Гэхдээ malloc дээр тулгуурласан
|
||
санах ойн дискнүүдийг, ялангуяа том хэмжээтэйг нь ашиглах нь цөм санах ойгүй
|
||
болох тохиолдолд системийг сүйрэлд хүргэж болох юм.</para>
|
||
|
||
<example>
|
||
<title><command>mdconfig</command> тушаал ашиглан шинэ санах ой
|
||
дээр тулгуурласан диск үүсгэх нь</title>
|
||
|
||
<screen>&prompt.root; <userinput>mdconfig -a -t swap -s <replaceable>5</replaceable>m -u <replaceable>1</replaceable></userinput>
|
||
&prompt.root; <userinput>newfs -U md<replaceable>1</replaceable></userinput>
|
||
/dev/md1: 5.0MB (10240 sectors) block size 16384, fragment size 2048
|
||
using 4 cylinder groups of 1.27MB, 81 blks, 192 inodes.
|
||
with soft updates
|
||
super-block backups (for fsck -b #) at:
|
||
160, 2752, 5344, 7936
|
||
&prompt.root; <userinput>mount /dev/md<replaceable>1</replaceable> <replaceable>/mnt</replaceable></userinput>
|
||
&prompt.root; <userinput>df <replaceable>/mnt</replaceable></userinput>
|
||
Filesystem 1K-blocks Used Avail Capacity Mounted on
|
||
/dev/md1 4718 4 4338 0% /mnt</screen>
|
||
</example>
|
||
|
||
<example>
|
||
<title><command>mdmfs</command> тушаал ашиглан шинэ санах ой
|
||
дээр тулгуурласан диск үүсгэх нь</title>
|
||
<screen>&prompt.root; <userinput>mdmfs -s <replaceable>5</replaceable>m md<replaceable>2</replaceable> <replaceable>/mnt</replaceable></userinput>
|
||
&prompt.root; <userinput>df <replaceable>/mnt</replaceable></userinput>
|
||
Filesystem 1K-blocks Used Avail Capacity Mounted on
|
||
/dev/md2 4846 2 4458 0% /mnt</screen>
|
||
</example>
|
||
</sect2>
|
||
|
||
<sect2>
|
||
<title>Системээс санах ойн дискийг салгах нь</title>
|
||
<indexterm>
|
||
<primary>дискнүүд</primary>
|
||
<secondary>санах ойн дискийг салгах нь</secondary>
|
||
</indexterm>
|
||
|
||
<para>Санах ой дээр тулгуурласан эсвэл файл дээр тулгуурласан файлын систем
|
||
ашиглагдахгүй байгаа бол та бүх эх үүсвэрүүдийг системд суллаж өгөх
|
||
шаардлагатай. Эхний хийх ёстой зүйл нь файлын системийг салгаад дараа нь
|
||
&man.mdconfig.8; ашиглан дискийг системээс салгаж эх үүсвэрүүдийг
|
||
суллана.</para>
|
||
|
||
<para>Жишээ нь <filename>/dev/md4</filename>-г салгаж түүний хэрэглэсэн
|
||
бүх эх үүсвэрүүдийг чөлөөлөхийн тулд дараах тушаалыг ажиллуулна:</para>
|
||
|
||
<screen>&prompt.root; <userinput>mdconfig -d -u <replaceable>4</replaceable></userinput></screen>
|
||
|
||
<para>Тохиргоо хийгдсэн &man.md.4; төхөөрөмжүүдийн тухай мэдээллийг
|
||
<command>mdconfig -l</command> тушаал ашиглан жагсааж болно.</para>
|
||
</sect2>
|
||
</sect1>
|
||
|
||
<sect1 id="snapshots">
|
||
<sect1info>
|
||
<authorgroup>
|
||
<author>
|
||
<firstname>Том</firstname>
|
||
<surname>Рөүдс</surname>
|
||
<contrib>Хувь нэмэр болгон оруулсан </contrib>
|
||
</author>
|
||
</authorgroup>
|
||
<!-- 15 JUL 2002 -->
|
||
</sect1info>
|
||
|
||
<title>Файлын системийн хормын хувилбарууд</title>
|
||
|
||
<indexterm>
|
||
<primary>файлын системүүд</primary>
|
||
<secondary>хормын хувилбарууд</secondary>
|
||
</indexterm>
|
||
|
||
<para>FreeBSD нь <link linkend="soft-updates">Soft Updates
|
||
буюу зөөлөн шинэчлэлтүүд</link>ийн хамт Файлын системийн хормын хувилбарууд
|
||
боломжийг санал болгодог.</para>
|
||
|
||
<para>Хормын хувилбарууд нь заасан файлын системүүдийн дүрсийг үүсгэж
|
||
тэдгээртэй файлтай ханддаг шиг хандах боломжийг хэрэглэгчид зөвшөөрдөг.
|
||
Хормын хувилбарын файлууд нь үйлдэл хийгдсэн файлын систем дээр
|
||
үүсгэгдэх ёстой бөгөөд нэг файлын системийн хувьд 20-с ихгүй хормын
|
||
хувилбаруудыг хэрэглэгч үүсгэж болно. Идэвхтэй хормын хувилбарууд нь
|
||
супер блокт бичигддэг бөгөөд ингэснээр тэдгээр нь системийн дахин ачаалалтуудын
|
||
үед салгах болон дахин холбох явцад тэсвэртэй байдаг. Хормын хувилбар нь
|
||
хэрэггүй болсон үед энэ нь стандарт &man.rm.1; тушаалаар устгагдаж
|
||
болно. Хормын хувилбарууд нь ямар ч дарааллаар устгагдаж болох
|
||
бөгөөд гэхдээ ашиглагдсан бүх зайг дахин олж авахгүй байж болох юм.
|
||
Учир нь өөр нэг хормын хувилбар чөлөөлөгдсөн блокуудын заримыг
|
||
шаардаж болзошгүй юм.</para>
|
||
|
||
<para>Өөрчлөгдөхгүй <option>snapshot</option> файл тохируулга нь
|
||
хормын хувилбарыг эхлээд үүсгэсний дараа &man.mksnap.ffs.8; тушаалаар
|
||
заагддаг. &man.unlink.1; тушаал нь хормын хувилбарын файлуудын хувьд
|
||
орхидог бөгөөд учир нь энэ нь тэдгээрийг устгахыг зөвшөөрдөг байна.</para>
|
||
|
||
<para>Хормын хувилбарууд нь &man.mount.8; тушаалаар үүсгэгддэг.
|
||
<filename>/var</filename>-ийн хормын хувилбарыг
|
||
<filename>/var/snapshot/snap</filename> файлд байрлуулахын тулд
|
||
дараах тушаалыг ашиглана:</para>
|
||
|
||
<screen>&prompt.root; <userinput>mount -u -o snapshot /var/snapshot/snap /var</userinput></screen>
|
||
|
||
<para>Өөрөөр та хормын хувилбар үүсгэхийн тулд &man.mksnap.ffs.8;-г
|
||
ашиглаж болно:</para>
|
||
<screen>&prompt.root; <userinput>mksnap_ffs /var /var/snapshot/snap</userinput></screen>
|
||
|
||
<para>Файлын систем (өөрөөр хэлбэл <filename>/var</filename>) дээр хормын хувилбарын
|
||
файлуудыг &man.find.1; тушаал ашиглан олж болно:</para>
|
||
<screen>&prompt.root; <userinput>find /var -flags snapshot</userinput></screen>
|
||
|
||
<para>Хормын хувилбар үүсгэгдсэний дараа энэ нь хэд хэдэн хэрэглээтэй
|
||
байдаг:</para>
|
||
|
||
<itemizedlist>
|
||
<listitem>
|
||
<para>Зарим администраторууд хормын хувилбарын файлыг нөөцийн зорилгоор
|
||
ашигладаг, учир нь хормын хувилбар нь CD-үүд эсвэл соронзон хальс уруу
|
||
дамжуулагдаж болдог.</para>
|
||
</listitem>
|
||
|
||
<listitem>
|
||
<para>Файлын системийн бүрэн бүтэн байдлыг шалгадаг &man.fsck.8; нь
|
||
хормын хувилбар дээр ажиллаж болдог. Файлын систем нь холбогдсон
|
||
үедээ цэвэр байсан гэж үзвэл та үргэлж цэвэр (өөрчлөгдөөгүй)
|
||
үр дүнг авах болно. Үүнийг гол нь арын &man.fsck.8;
|
||
процесс хийдэг.</para>
|
||
</listitem>
|
||
|
||
<listitem>
|
||
<para>&man.dump.8; хэрэгслийг хормын хувилбар дээр ажиллуулдаг.
|
||
Хормын хувилбарын файлын систем болон цагтай нэг янз хуулбар
|
||
хийгддэг. &man.dump.8; нь бас хормын хувилбарыг авч
|
||
нөөц дүрсийг үүсгэж чаддаг бөгөөд дараа нь хормын хувилбарыг
|
||
нэг тушаалаар <option>-L</option> тугийг ашиглан устгаж
|
||
чаддаг.</para>
|
||
</listitem>
|
||
|
||
<listitem>
|
||
<para>Хормын хувилбарыг файлын системийн хөлдөөгдсөн дүрс маягаар
|
||
&man.mount.8; хийдэг. <filename>/var/snapshot/snap</filename>
|
||
хормын хувилбарыг &man.mount.8; хийхийн тулд доор дурдсаныг
|
||
ажиллуулна:</para>
|
||
|
||
<screen>&prompt.root; <userinput>mdconfig -a -t vnode -f /var/snapshot/snap -u 4</userinput>
|
||
&prompt.root; <userinput>mount -r /dev/md4 /mnt</userinput></screen>
|
||
|
||
</listitem>
|
||
</itemizedlist>
|
||
|
||
<para>Та одоо <filename>/mnt</filename>-д холбогдсон өөрийн хөлдөөгдсөн
|
||
<filename>/var</filename> файлын системийн шатлалаар аялж болно.
|
||
Хормын хувилбар үүсгэх үе дэх төлвийн адил төлөвт бүгд эхлээд байна.
|
||
Цорын ганц өөр зүйл нь өмнөх хормын хувилбарууд нь тэг урттай файлууд
|
||
маягаар гарч ирэх болно. Хормын хувилбарын хэрэглээг хязгаарлах
|
||
үед үүнийг дараах тушаалыг ажиллуулан салгаж болно:</para>
|
||
|
||
<screen>&prompt.root; <userinput>umount /mnt</userinput>
|
||
&prompt.root; <userinput>mdconfig -d -u 4</userinput></screen>
|
||
|
||
<para><option>softupdates</option> буюу зөөлөн шинэчлэлтүүд болон
|
||
файлын системийн хормын хувилбаруудын талаар дэлгэрэнгүй мэдээллийг
|
||
техникийн баримтуудыг оролцуулаад та Маршал Кирк МкКюзикийн вэб хуудас
|
||
<ulink url="http://www.mckusick.com/"></ulink>
|
||
уруу зочлон орж үзэж болно.</para>
|
||
</sect1>
|
||
|
||
<sect1 id="quotas">
|
||
<title>Файлын системийн ноогдлууд</title>
|
||
<indexterm>
|
||
<primary>бүртгэл хийх</primary>
|
||
<secondary>дискний зай</secondary>
|
||
</indexterm>
|
||
<indexterm><primary>дискний ноогдлууд</primary></indexterm>
|
||
|
||
<para>Quota буюу ноогдол нь хэрэглэгч эсвэл бүлгийн гишүүдийн хувьд дискний зай ба/эсвэл
|
||
файлуудын тоог файлын систем тус бүрийн хувьд хуваарилж хязгаарлах боломжийг
|
||
бүрдүүлэх үйлдлийн системийн нэг нэмэлт боломж юм. Энэ нь дурын нэг хэрэглэгч
|
||
эсвэл бүлэг хэрэглэгчдийн хуваарилж болох эх үүсвэрүүдийг хязгаарлах шаардлагатай
|
||
цаг хуваалцах систем дээр ихэвчлэн хэрэглэгддэг. Энэ нь нэг хэрэглэгч эсвэл
|
||
бүлэг хэрэглэгчид бүх байгаа дискний зайг хэрэглэхээс хамгаалдаг юм.</para>
|
||
|
||
<sect2>
|
||
<title>Дискний ноогдлуудыг идэвхтэй болгохын тулд өөрийн системийг тохируулах нь</title>
|
||
|
||
<para>Дискний ноогдлыг ашиглаж эхлэхээсээ өмнө ноогдлууд нь цөмд тохируулагдсан
|
||
эсэхийг шалгах шаардлагатай. Дараах мөрийг өөрийн цөмийн тохиргооны файлд
|
||
нэмж үүнийг хийнэ:</para>
|
||
|
||
<programlisting>options QUOTA</programlisting>
|
||
|
||
<para>Анхны <filename>GENERIC</filename> цөм нь үүнийг анхнаасаа идэвхжүүлээгүй
|
||
байдаг болохоор та дискний ноогдлуудыг ашиглахын тулд тусгайлсан цөмийг тохируулж бүтээн
|
||
суулгах хэрэгтэй болох юм. Цөмийн тохиргооны талаар дэлгэрэнгүй мэдээллийг
|
||
<xref linkend="kernelconfig">-с лавлана уу.</para>
|
||
|
||
<para>Дараа нь та дискний ноогдлуудыг <filename>/etc/rc.conf</filename> файлд
|
||
идэвхжүүлэх хэрэгтэй. Дараах мөрийг нэмж үүнийг хийнэ:</para>
|
||
|
||
<programlisting>enable_quotas="YES"</programlisting>
|
||
<indexterm>
|
||
<primary>дискний ноогдлууд</primary>
|
||
<secondary>шалгах нь</secondary>
|
||
</indexterm>
|
||
<para>Өөрийн ноогдлын эхлүүлэлтэд сайн хяналт тавихад хэрэгтэй нэмэлт тохиргооны
|
||
хувьсагчууд байдаг. Ердийн үед ачаалалтын үеэр файлын систем бүрийн ноогдлын
|
||
бүрэн бүтэн байдал &man.quotacheck.8; програмаар шалгагддаг.
|
||
&man.quotacheck.8; боломж нь ноогдлын мэдээллийн бааз дахь өгөгдөл
|
||
файлын систем дээрх өгөгдлийг зөв тусгаж байгаа эсэхийг шалгаж байдаг.
|
||
Энэ нь хугацаа их шаардсан процесс бөгөөд таны систем ачаалах хугацаанд мэдэгдэхүйц
|
||
нөлөөлдөг. Хэрэв та энэ алхмыг алгасахыг хүсвэл энэ зорилгоор хувьсагчийг
|
||
<filename>/etc/rc.conf</filename> файлд тохируулах хэрэгтэй:</para>
|
||
|
||
<programlisting>check_quotas="NO"</programlisting>
|
||
|
||
<para>Төгсгөлд нь та файлын систем бүрийн хувьд дискний ноогдлуудыг идэвхжүүлэхийн
|
||
тулд <filename>/etc/fstab</filename> файлыг засварлах хэрэгтэй.
|
||
Энд та хэрэглэгч эсвэл бүлгийн ноогдлууд эсвэп хоёуланг нь өөрийн бүх файлын системийн
|
||
хувьд идэвхжүүлэх боломжтой юм.</para>
|
||
|
||
<para>Файлын систем дээр хэрэглэгч бүрийн хувьд ноогдлуудыг идэвхжүүлэхийн тулд
|
||
өөрийн ноогдлууд идэвхжүүлэхийг хүсэж байгаа файлын системийн хувьд
|
||
<filename>/etc/fstab</filename> файлын харгалзах оруулгын options буюу
|
||
тохируулгыг заах талбарт <option>userquota</option> тохируулгыг нэмж
|
||
өгөх хэрэгтэй. Жишээ нь:</para>
|
||
|
||
<programlisting>/dev/da1s2g /home ufs rw,userquota 1 2</programlisting>
|
||
|
||
<para>Үүнтэй төстэйгээр бүлгийн ноогдлуудыг идэвхжүүлэхийн тулд
|
||
<option>userquota</option> тохируулгын оронд <option>groupquota</option>
|
||
тохируулгыг ашиглах хэрэгтэй. Хэрэглэгч болон бүлгийн ноогдлуудыг хоёуланг нь
|
||
идэвхжүүлэхийн тулд оруулгыг ингэж өөрчилнө:</para>
|
||
|
||
<programlisting>/dev/da1s2g /home ufs rw,userquota,groupquota 1 2</programlisting>
|
||
|
||
<para>Анхдагчаар ноогдлын файлууд файлын системийн root санд
|
||
хэрэглэгчийн ноогдлын хувьд <filename>quota.user</filename>, бүлгийн
|
||
ноогдлын хувьд <filename>quota.group</filename> нэрээр хадгалагддаг.
|
||
Дэлгэрэнгүй мэдээллийг &man.fstab.5;-с үзнэ үү. &man.fstab.5;
|
||
гарын авлагын хуудас ноогдлын файлуудын хувьд өөр байрлалыг зааж өгч болохыг
|
||
хэлдэг боловч ноогдлын төрөл бүрийн хэрэгслүүд үүнтэй зөв ажиллаж чаддаггүй
|
||
болохоор ингэхийг зөвлөдөггүй юм.</para>
|
||
|
||
<para>Энэ үед хүрээд та өөрийн системийг шинэ цөмтэй дахин ачаалах хэрэгтэй.
|
||
<filename>/etc/rc</filename> нь таны <filename>/etc/fstab</filename>
|
||
файлд идэвхжүүлсэн бүх ноогдлуудын хувьд эхний ноогдлын файлуудыг үүсгэдэг
|
||
тохирох тушаалуудыг автоматаар ажиллуулах бөгөөд ингэснээр ямар ч тэг урттай ноогдлын
|
||
файлуудыг гараар үүсгэх шаардлагагүй юм.</para>
|
||
|
||
<para>Ердийн үйлдлүүдийн үед &man.quotacheck.8;, &man.quotaon.8;, эсвэл
|
||
&man.quotaoff.8; тушаалуудыг та заавал ажиллуулах ёсгүй юм. Гэхдээ
|
||
тэдгээрийн хийдэг үйлдлүүдтэй танилцахын тулд тэдгээрийн гарын авлагын хуудаснуудыг
|
||
уншихыг хүсэж болох юм.</para>
|
||
</sect2>
|
||
|
||
<sect2>
|
||
<title>Ноогдлын хязгаарлалтуудыг тохируулах нь</title>
|
||
<indexterm>
|
||
<primary>дискний ноогдлууд</primary>
|
||
<secondary>хязгаарлалтууд</secondary>
|
||
</indexterm>
|
||
|
||
<para>Та ноогдлыг идэвхжүүлж өөрийн системийг тохируулсны дараа тэдгээр нь
|
||
яг жинхэнэдээ идэвхтэй болсон эсэхийг шалгаарай. Үүнийг хийх хялбар арга нь
|
||
дараах тушаалыг ажиллуулах явдал юм:</para>
|
||
|
||
<screen>&prompt.root; <userinput>quota -v</userinput></screen>
|
||
|
||
<para>Та ноогдлууд идэвхжүүлэгдсэн файлын систем бүрийн хувьд дискний хэрэглээ
|
||
болон тухайн үеийн ноогдлын хязгаарлалтуудын ерөнхий нэг мөр үр дүнг харах
|
||
ёстой.</para>
|
||
|
||
<para>Та одоо &man.edquota.8; тушаал ашиглан ноогдлын хязгаарлалтуудыг
|
||
зааж өгч эхлэхэд бэлэн боллоо.</para>
|
||
|
||
<para>Хэрэглэгч эсвэл бүлгийн хуваарилж болох дискний зай болон тэд хичнээн файл
|
||
үүсгэж болох хэмжээний хязгаарлалтуудыг хүчлэн зааж өгч болох хэд хэдэн сонголт танд
|
||
байдаг. Та хуваарилалтыг дискний зай (блок ноогдлууд) эсвэл файлын тоо (inode ноогдлууд)
|
||
эсвэл хоёулангийн хослолоор хязгаарлан өгч болно. Эдгээр хязгаарлалт бүр дараа нь
|
||
хоёр зэрэглэлт хуваагддаг: энэ нь хатуу ба зөөлөн хязгаарлалтууд юм.</para>
|
||
|
||
<indexterm><primary>хатуу хязгаарлалт</primary></indexterm>
|
||
<para>Хатуу хязгаарлалтаас илүү гарч болохгүй. Хэрэглэгч өөрийн хатуу хязгаарлалтад
|
||
хүрэхэд асуудалтай байгаа файлын систем дээр хэрэглэгч ямар ч хуваарилалт хийж
|
||
чадахгүй болно. Жишээ нь хэрэв хэрэглэгч файлын систем дээр 500 кбайт хатуу
|
||
хязгаарлалттай бөгөөд 490 кбайтыг одоогоор ашиглаж байгаа бол хэрэглэгч
|
||
зөвхөн 10 кбайтыг нэмж хуваарилж чадна. 11 кбайт нэмж хуваарилахыг оролдох нь
|
||
амжилтгүй болох болно.</para>
|
||
|
||
<indexterm><primary>зөөлөн хязгаарлалт</primary></indexterm>
|
||
<para>Нөгөө талаас зөөлөн хязгаарлалтууд нь тодорхой хугацааны туршид илүү гарч
|
||
болно. Энэ хугацааг энэрэнгүй хугацаа гэдэг бөгөөд анхдагчаар нэг долоо хоног
|
||
байдаг. Хэрэв хэрэглэгч өөрийн зөөлөн хязгаарлалтаас илүү гарсан хэвээр
|
||
энэрэнгүй хугацааг өнгөрөх юм бол зөөлөн хязгаарлалт нь хатуу хязгаарлалт болж
|
||
дахин хуваарилалтыг зөвшөөрдөггүй. Хэрэглэгч зөөлөн хязгаарлалтаас доош
|
||
орвол энэрэнгүй хугацаа дахин тавигдах болно.</para>
|
||
|
||
<para>Дараах нь &man.edquota.8; тушаалыг ажиллуулах үед таны харж болох
|
||
гаралтын жишээ юм. &man.edquota.8; тушаалыг ажиллуулахад
|
||
<envar>EDITOR</envar> орчны хувьсагчид заагдсан засварлагч уруу
|
||
эсвэл <envar>EDITOR</envar> хувьсагч заагдаагүй бол
|
||
<application>vi</application> засварлагч уруу таныг оруулах бөгөөд энэ нь
|
||
ноогдлын хязгаарлалтуудыг засварлах боломжийг танд олгоно.</para>
|
||
|
||
<screen>&prompt.root; <userinput>edquota -u test</userinput></screen>
|
||
|
||
<programlisting>Quotas for user test:
|
||
/usr: kbytes in use: 65, limits (soft = 50, hard = 75)
|
||
inodes in use: 7, limits (soft = 50, hard = 60)
|
||
/usr/var: kbytes in use: 0, limits (soft = 50, hard = 75)
|
||
inodes in use: 0, limits (soft = 50, hard = 60)</programlisting>
|
||
|
||
<para>Та ноогдлууд идэвхжүүлэгдсэн файлын систем бүрийн хувьд хоёр мөрийг ердийн үед
|
||
харах болно. Нэг мөр нь блокийн хязгаарлалтад, нөгөө мөр нь inode хязгаарлалтад
|
||
зориулагддаг. Ноогдлын хязгаарлалтуудыг өөрчлөхийн тулд та ердөө л утгыг шинэчлэхийг хүсэж
|
||
байгаа утгаараа солих хэрэгтэй. Жишээ нь энэ хэрэглэгчийн блок хязгаарлалтыг
|
||
зөөлөн хязгаарлалт 50, хатуу хязгаарлалт 75 байсныг зөөлөн хязгаарлалт 500 болон
|
||
хатуу хязгаарлалт 600 болгон өсгөхийн тулд дараах:</para>
|
||
|
||
<programlisting>/usr: kbytes in use: 65, limits (soft = 50, hard = 75)</programlisting>
|
||
|
||
<para>мөрийг доорх шиг болгож өөрчлөх хэрэгтэй:</para>
|
||
|
||
<programlisting>/usr: kbytes in use: 65, limits (soft = 500, hard = 600)</programlisting>
|
||
|
||
<para>Таныг засварлагчаас гарсны дараа шинэ ноогдлын хязгаарлалтууд
|
||
байрандаа орох болно.</para>
|
||
|
||
<para>Заримдаа ноогдлын хязгаарлалтуудыг зарим UID-ийн хүрээний хувьд
|
||
зааж өгөх шаардлага гардаг. Үүнийг &man.edquota.8; тушаалд
|
||
<option>-p</option> тохируулгыг ашиглан хийдэг. Эхлээд хэрэглэгчид
|
||
хүссэн ноогдлын хязгаарлалтаа зааж өгөөд дараа нь
|
||
<command>edquota -p protouser startuid-enduid</command>
|
||
тушаалыг ажиллуулна. Жишээ нь хэрэв хэрэглэгч <username>test</username>
|
||
хүссэн ноогдлын хязгаарлалттай байгаа бол энэ ноогдлын хязгаарлалтыг
|
||
10,000-с 19,999 хүртэлх UID-уудад хувилж хамааруулахын тулд дараах тушаалыг
|
||
ажиллуулна:</para>
|
||
|
||
<screen>&prompt.root; <userinput>edquota -p test 10000-19999</userinput></screen>
|
||
|
||
<para>Дэлгэрэнгүй мэдээллийг &man.edquota.8; гарын авлагын хуудаснаас үзнэ үү.</para>
|
||
</sect2>
|
||
|
||
<sect2>
|
||
<title>Ноогдлын хязгаарлалтууд болон дискний хэрэглээг шалгах нь</title>
|
||
<indexterm>
|
||
<primary>дискний ноогдлууд</primary>
|
||
<secondary>шалгах нь</secondary>
|
||
</indexterm>
|
||
|
||
<para>Ноогдлын хязгаарлалтууд болон дискний хэрэглээг шалгахын тулд
|
||
та &man.quota.1; эсвэл &man.repquota.8; тушаалын нэгийг
|
||
ашиглаж болно. &man.quota.1; тушаалыг хэрэглэгч эсвэл бүлгийн
|
||
ноогдлууд болон дискний зайг шалгахад хэрэглэж болно. Хэрэглэгч нь
|
||
зөвхөн өөрийн ноогдол болон өөрийн гишүүн бүлгийн ноогдлыг шалгаж
|
||
чадна. Зөвхөн супер хэрэглэгч бүх хэрэглэгч болон бүлгийн ноогдлуудыг
|
||
харж болно. &man.repquota.8; тушаалыг ноогдлууд идэвхжүүлэгдсэн
|
||
файлын системүүдийн хувьд бүх ноогдлууд болон дискний хэрэглээний
|
||
ерөнхий дүнг авахад хэрэглэж болно.</para>
|
||
|
||
<para>Дараах нь хоёр файлын систем дээр ноогдлын хязгаарлалттай хэрэглэгчийн
|
||
хувьд <command>quota -v</command> тушаалын жишээ гаралт
|
||
юм.</para>
|
||
|
||
<programlisting>Disk quotas for user test (uid 1002):
|
||
Filesystem usage quota limit grace files quota limit grace
|
||
/usr 65* 50 75 5days 7 50 60
|
||
/usr/var 0 50 75 0 50 60</programlisting>
|
||
|
||
<indexterm><primary>энэрэнгүй хугацаа</primary></indexterm>
|
||
<para>Дээрх жишээний <filename>/usr</filename> файлын систем дээр
|
||
хэрэглэгч 50 кбайтын зөөлөн хязгаарлалтыг 15 кбайтаар илүүдүүлсэн
|
||
байгаа бөгөөд 5 хоногийн энэрэнгүй хугацаа үлдсэн байна. Од
|
||
<literal>*</literal> тэмдэгт нь хэрэглэгч өөрийн ноогдлын хязгаарлалтаас
|
||
илүү гарсныг харуулж байна.</para>
|
||
|
||
<para>Ердийн үед хэрэглэгч ямар ч дискний зай ашиглаагүй байгаа тийм файлын системүүд,
|
||
файлын системийн хувьд ноогдлын хязгаарлалт байсан ч гэсэн &man.quota.1; тушаалын
|
||
гаралтад харагддаггүй байна. <option>-v</option> тохируулга нь тэдгээр
|
||
файлын системүүдийг харуулах бөгөөд дээрх жишээн дээр
|
||
<filename>/usr/var</filename> файлын системийг харуулж
|
||
байна.</para>
|
||
</sect2>
|
||
|
||
<sect2>
|
||
<title>NFS дээгүүрх ноогдлууд</title>
|
||
<indexterm><primary>NFS</primary></indexterm>
|
||
|
||
<para>Ноогдлууд нь NFS сервер дээр ноогдлын дэд системээр хянагддаг.
|
||
&man.rpc.rquotad.8; демон нь NFS клиентүүд дээр өөрсдийн ноогдлын
|
||
статистикуудыг хэрэглэгчдэд үзэх боломжийг олгож ноогдлын мэдээллийг тэдгээр
|
||
машинууд дээр &man.quota.1; тушаалд бэлэн болгож өгдөг.</para>
|
||
|
||
<para><command>rpc.rquotad</command>-г
|
||
<filename>/etc/inetd.conf</filename> файлд ингэж идэвхжүүлнэ:</para>
|
||
|
||
<programlisting>rquotad/1 dgram rpc/udp wait root /usr/libexec/rpc.rquotad rpc.rquotad</programlisting>
|
||
|
||
<para>Одоо <command>inetd</command>-г дахин ачаал:</para>
|
||
|
||
<screen>&prompt.root; <userinput>/etc/rc.d/inetd restart</userinput></screen>
|
||
</sect2>
|
||
</sect1>
|
||
|
||
|
||
<sect1 id="disks-encrypting">
|
||
<sect1info>
|
||
<authorgroup>
|
||
<author>
|
||
<firstname>Лаки</firstname>
|
||
<surname>Грийн</surname>
|
||
<contrib>Хувь нэмэр болгон оруулсан </contrib>
|
||
<affiliation>
|
||
<address><email>shamrock@cypherpunks.to</email></address>
|
||
</affiliation>
|
||
</author>
|
||
</authorgroup>
|
||
<!-- 11 MARCH 2003 -->
|
||
</sect1info>
|
||
|
||
<title>Дискний хуваалтуудыг шифрлэх нь</title>
|
||
<indexterm>
|
||
<primary>дискнүүд</primary>
|
||
<secondary>шифрлэх нь</secondary></indexterm>
|
||
|
||
<para>FreeBSD нь өгөгдөлд зөвшөөрөгдөөгүй хандах хандалтын эсрэг
|
||
маш сайн шууд хамгаалалтуудыг санал болгодог. Файлын зөвшөөрлүүд болон
|
||
Mandatory Access Control (MAC) буюу Албадмал Хандалт Хяналт
|
||
(<xref linkend="mac">-г үзнэ үү) нь компьютер ассан, үйлдлийн систем
|
||
идэвхтэй байх үед зөвшөөрөлгүй гуравдагч нөхдүүдийг өгөгдөлд хандахаас
|
||
хамгаалахад тусалдаг. Гэхдээ хэрэв халдагч компьютерт физик хандалт олж аван
|
||
компьютерийн хатуу хөтчийг өөр систем уруу зөөн эмзэг өгөгдлийг хуулж шинжилгээ хийж чадах
|
||
бол үйлдлийн системийн мөрдүүлдэг зөвшөөрлүүд нь хамааралгүй болох юм.</para>
|
||
|
||
<para>Халдагч хэрхэн хатуу диск эсвэл унтраасан компьютерийг эзэмшсэнээс үл хамаарч
|
||
&os; дээрх <application>GEOM Based Disk Encryption (gbde)</application>
|
||
буюу GEOM дээр тулгуурласан дискний шифрлэлт болон <command>geli</command>
|
||
криптограф дэд системүүд нь компьютерийн файлын системүүд дээрх өгөгдлийг
|
||
бүр чухал эх үүсвэрүүд бүхий, зорилгодоо хүрэхээр ихээхэн чармайсан халдагчдаас
|
||
хамгаалж чадах юм. Зөвхөн тухайн файл бүрийг шифрлэдэг ярвигтай шифрлэлтийн
|
||
аргуудаас ялгаатай нь <command>gbde</command> болон <command>geli</command>
|
||
нь бүх файлын системүүдийг харагдаж мэдэгдэхгүйгээр шифрлэдэг. Хатуу дискний
|
||
хавтгайд цэвэр текст хэзээ ч бичигддэггүй.</para>
|
||
|
||
<sect2>
|
||
<title><application>gbde</application>-ээр диск шифрлэх</title>
|
||
|
||
<procedure>
|
||
<step>
|
||
<title><username>root</username> болно</title>
|
||
|
||
<para><application>gbde</application>-г тохируулахад супер хэрэглэгчийн
|
||
эрхүүдийг шаарддаг.</para>
|
||
|
||
<screen>&prompt.user; <userinput>su -</userinput>
|
||
Password:</screen>
|
||
</step>
|
||
|
||
<step>
|
||
<title>Цөмийн тохиргооны файлдаа &man.gbde.4; дэмжлэгийг нэмнэ</title>
|
||
|
||
<para>Дараах мөрийг цөмийн тохиргооны файлдаа нэмнэ:</para>
|
||
|
||
<para><literal>options GEOM_BDE</literal></para>
|
||
|
||
<para>Цөмөө <xref linkend="kernelconfig">-д тайлбарласны дагуу дахин бүтээнэ.</para>
|
||
|
||
<para>Шинэ цөм уруугаа дахин ачаална.</para>
|
||
</step>
|
||
|
||
<step>
|
||
<para>Цөмийг дахин бүтээхээс өөр нэг арга нь <command>kldload</command>
|
||
ашиглаж &man.gbde.4;-г ачаалах явдал юм:</para>
|
||
|
||
<screen>&prompt.root; <userinput>kldload geom_bde</userinput></screen>
|
||
|
||
</step>
|
||
</procedure>
|
||
|
||
<sect3>
|
||
<title>Шифрлэгдсэн хатуу хөтчүүдийг бэлдэх нь</title>
|
||
|
||
<para>Дараах жишээ нь таныг өөрийн систем уруу шинэ хатуу хөтөч нэмж
|
||
ганц шифрлэгдсэн хуваалтыг агуулна гэж тооцдог. Энэ хуваалт нь
|
||
<filename>/private</filename> гэж холбогдох болно.
|
||
<application>gbde</application> нь
|
||
<filename>/home</filename> болон <filename>/var/mail</filename>-г
|
||
бас шифрлэхэд ашиглагддаг боловч энэ нь энэ танилцуулгын хүрээнээс хальж
|
||
илүү төвөгтэй заавруудыг шаарддаг.</para>
|
||
|
||
<procedure>
|
||
<step>
|
||
<title>Шинэ хатуу хөтчийг нэмнэ</title>
|
||
|
||
<para>Шинэ хөтчийг систем уруу <xref
|
||
linkend="disks-adding">-д тайлбарласны дагуу нэмнэ. Энэ жишээн
|
||
дээр шинэ хатуу хөтчийн хуваалт <filename>/dev/ad4s1c</filename>
|
||
гэж нэмэгдсэн байгаа. <filename>/dev/ad0s1<replaceable>*</replaceable></filename>
|
||
төхөөрөмжүүд нь жишээ систем дээр байгаа стандарт FreeBSD хуваалтуудыг
|
||
харуулж байна.</para>
|
||
|
||
<screen>&prompt.root; <userinput>ls /dev/ad*</userinput>
|
||
/dev/ad0 /dev/ad0s1b /dev/ad0s1e /dev/ad4s1
|
||
/dev/ad0s1 /dev/ad0s1c /dev/ad0s1f /dev/ad4s1c
|
||
/dev/ad0s1a /dev/ad0s1d /dev/ad4</screen>
|
||
</step>
|
||
|
||
<step>
|
||
<title>gbde цоож файлуудыг агуулах санг үүсгэнэ</title>
|
||
|
||
<screen>&prompt.root; <userinput>mkdir /etc/gbde</userinput></screen>
|
||
|
||
<para><application>gbde</application> цоож файл нь шифрлэгдсэн хуваалтуудад
|
||
хандахад <application>gbde</application>-д шаардагдах мэдээллийг
|
||
агуулдаг. Цоож файлд хандах боломжгүй бол <application>gbde</application>
|
||
нь шифрлэгдсэн хуваалтын агуулсан өгөгдлийг хөндлөнгийн их хүч шаардсан оролцоогүйгээр
|
||
буцааж тайлж чадахгүй юм. Үүнийг програм хангамж дэмждэггүй.
|
||
Шифрлэгдсэн хуваалт бүр тусдаа цоож файл ашигладаг.</para>
|
||
</step>
|
||
|
||
<step>
|
||
<title>gbde хуваалтыг эхлүүлнэ</title>
|
||
|
||
<para><application>gbde</application> хуваалт ашиглагдаж эхлэхээсээ өмнө
|
||
эхэлж тохируулагдсан байх шаардлагатай. Энэ эхний тохируулга нь зөвхөн нэг
|
||
удаа хийгдэх ёстой:</para>
|
||
|
||
<screen>&prompt.root; <userinput>gbde init /dev/ad4s1c -i -L /etc/gbde/ad4s1c.lock</userinput></screen>
|
||
|
||
<para>&man.gbde.8; нь загварт төрөл бүрийн тохиргооны сонголтуудыг зааж
|
||
өгөх боломжийг танд өгч таны засварлагчийг онгойлгох болно. UFS1
|
||
эсвэл UFS2-той ашиглахын тулд sector_size-г 2048 гэж заана:</para>
|
||
|
||
<programlisting>$<!-- This is not the space you are looking
|
||
for-->FreeBSD: src/sbin/gbde/template.txt,v 1.1 2002/10/20 11:16:13 phk Exp $
|
||
#
|
||
# Sector size is the smallest unit of data which can be read or written.
|
||
# Making it too small decreases performance and decreases available space.
|
||
# Making it too large may prevent filesystems from working. 512 is the
|
||
# minimum and always safe. For UFS, use the fragment size
|
||
#
|
||
sector_size = 2048
|
||
[...]
|
||
</programlisting>
|
||
|
||
<para>&man.gbde.8; нь өгөгдлийг аюулгүй болгоход хэрэглэгдэх ёстой нэвтрэх
|
||
үгийг хоёр удаа бичихийг танаас хүснэ. Нэвтрэх үг нь хоёуланд нь адил
|
||
байх ёстой. <application>gbde</application>-ийн таны өгөгдлийг
|
||
хамгаалах чадвар таны сонгосон нэвтрэх үгийн чанараас бүхэлдээ
|
||
хамаарна.
|
||
<footnote>
|
||
<para>Амархан тогтоож болох аюулгүй нэвтрэх үгийг хэрхэн сонгох талаар
|
||
зөвлөгөөнүүдийг <ulink
|
||
url="http://world.std.com/~reinhold/diceware.html">Diceware
|
||
Passphrase</ulink> вэб хуудаснаас үзнэ үү.</para></footnote></para>
|
||
|
||
<para><command>gbde init</command> тушаал нь таны
|
||
<application>gbde</application> хуваалтад зориулж цоож файлыг
|
||
үүсгэх бөгөөд энэ жишээн дээр <filename>/etc/gbde/ad4s1c.lock</filename>
|
||
гэж хадгалагдсан байна. <application>gbde</application> цоож файлууд
|
||
нь <filename>/etc/rc.d/gbde</filename> эхлүүлэх скриптээр
|
||
зөв танигдахын тулд <quote>.lock</quote> гэж төгсөх ёстой.</para>
|
||
|
||
<caution>
|
||
<para><application>gbde</application> цоож файлууд нь шифрлэгдсэн
|
||
хуваалтуудын агуулгатай цуг нөөцлөгдөх <emphasis>ёстой</emphasis>.
|
||
Зөвхөн цоож файлыг устгах нь шийдсэн халдагч
|
||
<application>gbde</application> хуваалтыг буцааж тайлахаас
|
||
хамгаалж чаддаггүй бөгөөд цоож файлгүйгээр хууль ёсны эзэмшигч
|
||
нь шифрлэгдсэн хуваалт дээрх өгөгдөлд &man.gbde.8; болон түүнийг зохиогчийн
|
||
ерөөсөө дэмждэггүй, их хүч шаардсан ажиллагаагүйгээр хандаж чадахгүй болох
|
||
юм.</para>
|
||
</caution>
|
||
</step>
|
||
|
||
<step>
|
||
<title>Шифрлэгдсэн хуваалтыг цөмд залгана</title>
|
||
|
||
<screen>&prompt.root; <userinput>gbde attach /dev/ad4s1c -l /etc/gbde/ad4s1c.lock</userinput></screen>
|
||
|
||
<para>Шифрлэгдсэн хуваалтыг эхэлж тохируулж байх үед таны сонгосон нэвтрэх
|
||
үгийг оруулахыг танаас асуух болно. Шинэ шифрлэгдсэн төхөөрөмж
|
||
<filename>/dev</filename> дотор
|
||
<filename>/dev/device_name.bde</filename> гэж гарч
|
||
ирнэ:</para>
|
||
|
||
<screen>&prompt.root; <userinput>ls /dev/ad*</userinput>
|
||
/dev/ad0 /dev/ad0s1b /dev/ad0s1e /dev/ad4s1
|
||
/dev/ad0s1 /dev/ad0s1c /dev/ad0s1f /dev/ad4s1c
|
||
/dev/ad0s1a /dev/ad0s1d /dev/ad4 /dev/ad4s1c.bde</screen>
|
||
</step>
|
||
|
||
<step>
|
||
<title>Шифрлэгдсэн төхөөрөмж дээр файлын систем үүсгэнэ</title>
|
||
|
||
<para>Шифрлэгдсэн төхөөрөмж цөмд залгагдсаны дараа та энэ төхөөрөмж дээр
|
||
файлын систем үүсгэж болно. Шифрлэгдсэн төхөөрөмж дээр файлын
|
||
систем үүсгэхийн тулд &man.newfs.8;-г ашиглана. Хуучин UFS1
|
||
файлын системийг эхлүүлснээс шинэ UFS2 файлын системийг эхлүүлэх нь
|
||
хамаагүй хурдан учраас &man.newfs.8;-г <option>-O2</option>
|
||
тохируулгатай хэрэглэхийг зөвлөдөг.</para>
|
||
|
||
<screen>&prompt.root; <userinput>newfs -U -O2 /dev/ad4s1c.bde</userinput></screen>
|
||
|
||
<note>
|
||
<para>&man.newfs.8; тушаал нь төхөөрөмжийн нэрэндээ
|
||
<filename><replaceable>*</replaceable>.bde</filename> гэж
|
||
өргөтгөлөөр танигдах залгагдсан <application>gbde</application>
|
||
хуваалт дээр хийгдэх ёстой.</para>
|
||
</note>
|
||
</step>
|
||
|
||
<step>
|
||
<title>Шифрлэгдсэн хуваалтыг холбоно</title>
|
||
|
||
<para>Шифрлэгдсэн файлын системд зориулж холбох цэгийг үүсгэнэ.</para>
|
||
|
||
<screen>&prompt.root; <userinput>mkdir /private</userinput></screen>
|
||
|
||
<para>Шифрлэгдсэн файлын системийг холбоно.</para>
|
||
|
||
<screen>&prompt.root; <userinput>mount /dev/ad4s1c.bde /private</userinput></screen>
|
||
</step>
|
||
|
||
<step>
|
||
<title>Шифрлэгдсэн файлын систем байгаа эсэхийг шалгана</title>
|
||
|
||
<para>Шифрлэгдсэн файлын систем одоо &man.df.1;-д харагдаж
|
||
ашиглахад бэлэн болох ёстой.</para>
|
||
|
||
<screen>&prompt.user; <userinput>df -H</userinput>
|
||
Filesystem Size Used Avail Capacity Mounted on
|
||
/dev/ad0s1a 1037M 72M 883M 8% /
|
||
/devfs 1.0K 1.0K 0B 100% /dev
|
||
/dev/ad0s1f 8.1G 55K 7.5G 0% /home
|
||
/dev/ad0s1e 1037M 1.1M 953M 0% /tmp
|
||
/dev/ad0s1d 6.1G 1.9G 3.7G 35% /usr
|
||
/dev/ad4s1c.bde 150G 4.1K 138G 0% /private</screen>
|
||
</step>
|
||
</procedure>
|
||
</sect3>
|
||
|
||
<sect3>
|
||
<title>Байгаа шифрлэгдсэн файлын системүүдийг холбох нь</title>
|
||
|
||
<para>Ачаалалт бүрийн дараа ямар ч шифрлэгдсэн файлын системүүдийг
|
||
ашиглаж эхлэхээсээ өмнө цөмд дахин залгаж, алдааг нь шалгаж холбож болно.
|
||
Шаардлагатай тушаалуудыг <username>root</username> хэрэглэгч
|
||
ажиллуулах ёстой гэж үздэг.</para>
|
||
|
||
<procedure>
|
||
<step>
|
||
<title>gbde хуваалтыг цөмд залгана</title>
|
||
|
||
<screen>&prompt.root; <userinput>gbde attach /dev/ad4s1c -l /etc/gbde/ad4s1c.lock</userinput></screen>
|
||
|
||
<para>Шифрлэгдсэн <application>gbde</application> хуваалтыг
|
||
эхэлж тохируулж байх үед таны сонгосон нэвтрэх үгийг оруулахыг
|
||
танаас асуух болно.</para>
|
||
</step>
|
||
|
||
<step>
|
||
<title>Файлын систем дээр алдааг шалгана</title>
|
||
|
||
<para>Шифрлэгдсэн файлын системүүд нь автоматаар холбогдохын тулд
|
||
<filename>/etc/fstab</filename> файлд одоохондоо
|
||
жагсаагдах боломжгүй учир файлын системүүд дээр алдаа байгаа эсэхийг
|
||
шалгаж тэдгээрийг холбохоос өмнө &man.fsck.8;-г гараар ажиллуулах ёстой.</para>
|
||
|
||
<screen>&prompt.root; <userinput>fsck -p -t ffs /dev/ad4s1c.bde</userinput></screen>
|
||
</step>
|
||
|
||
<step>
|
||
<title>Шифрлэгдсэн файлын системийг холбоно</title>
|
||
|
||
<screen>&prompt.root; <userinput>mount /dev/ad4s1c.bde /private</userinput></screen>
|
||
|
||
<para>Шифрлэгдсэн файлын систем одоо ашиглахад бэлэн боллоо.</para>
|
||
</step>
|
||
</procedure>
|
||
|
||
<sect4>
|
||
<title>Шифрлэгдсэн хуваалтуудыг автоматаар холбох нь</title>
|
||
|
||
<para>Шифрлэгдсэн хуваалтыг автоматаар залган шалгаж холбох скриптийг үүсгэж
|
||
болох боловч аюулгүй байдлын шалтгаанаас болоод скрипт нь
|
||
&man.gbde.8; нууц үгийг агуулсан байх ёсгүй. Харин эдгээр
|
||
скриптүүдийг гараар ажиллуулж нууц үгийг консол эсвэл &man.ssh.1;-ээр
|
||
оруулахыг зөвлөдөг.</para>
|
||
|
||
<para>Өөр нэг арга нь <filename>rc.d</filename> скрипт байдаг. Энэ
|
||
скриптийн нэмэлт өгөгдлүүдийг &man.rc.conf.5;-оор дамжуулж болно,
|
||
жишээ нь:</para>
|
||
|
||
<programlisting>gbde_autoattach_all="YES"
|
||
gbde_devices="ad4s1c"
|
||
gbde_lockdir="/etc/gbde"</programlisting>
|
||
|
||
<para>Энэ нь <application>gbde</application> нэвтрэх үгийг ачаалах
|
||
үед оруулахыг шаарддаг. Зөв нэвтрэх үгийг бичсэний дараа
|
||
<application>gbde</application> шифрлэгдсэн хуваалт автоматаар
|
||
холбогдох болно. Энэ нь <application>gbde</application>-г
|
||
зөөврийн компьютер дээр хэрэглэж байгаа үед их ашигтай байдаг.</para>
|
||
</sect4>
|
||
</sect3>
|
||
|
||
<sect3>
|
||
<title>gbde-ийн ажиллуулдаг криптограф хамгаалалтууд</title>
|
||
|
||
<para>&man.gbde.8; нь 128-bit AES-ийг CBC горимд ашиглан сектор ачааг
|
||
шифрлэдэг. Диск дээрх сектор бүр өөр өөр AES түлхүүрээр шифрлэгддэг.
|
||
Секторын түлхүүрүүд хэрэглэгчийн оруулсан нэвтрэх үгээс хэрхэн гаргагддаг зэрэг
|
||
<application>gbde</application>-ийн криптограф дизайны талаар
|
||
дэлгэрэнгүйг &man.gbde.4;-ээс үзнэ үү.</para>
|
||
</sect3>
|
||
|
||
<sect3>
|
||
<title>Нийцтэй байдлын асуудлууд</title>
|
||
|
||
<para>&man.sysinstall.8; нь <application>gbde</application>-шифрлэгдсэн
|
||
төхөөрөмжүүдтэй нийцгүй байдаг. Бүх
|
||
<devicename><replaceable>*</replaceable>.bde</devicename> төхөөрөмжүүдийг
|
||
&man.sysinstall.8; эхлүүлэхээс өмнө цөмөөс салгасан байх ёстой бөгөөд
|
||
ингэхгүй бол энэ нь төхөөрөмжүүдийг шалгаж эхлэхдээ сүйрэх болно. Бидний жишээн
|
||
дээр ашиглагдсан шифрлэгдсэн төхөөрөмжийг салгахдаа дараах тушаалыг
|
||
ашиглана:</para>
|
||
<screen>&prompt.root; <userinput>gbde detach /dev/ad4s1c</userinput></screen>
|
||
|
||
<para>Мөн &man.vinum.4; нь &man.geom.4; дэд системийг
|
||
ашигладаггүйг анхаараарай, та <application>gbde</application>-г
|
||
<application>vinum</application> эзлэхүүнүүдтэй ашиглаж
|
||
болохгүй.</para>
|
||
</sect3>
|
||
|
||
</sect2>
|
||
|
||
<sect2>
|
||
<sect2info>
|
||
<authorgroup>
|
||
<author>
|
||
<firstname>Даниэл</firstname>
|
||
<surname>Гэрзо</surname>
|
||
<contrib>Хувь нэмэр болгон оруулсан </contrib>
|
||
</author>
|
||
</authorgroup>
|
||
<!-- Date of writing: 28 November 2005 -->
|
||
</sect2info>
|
||
|
||
<title><command>geli</command>-ээр диск шифрлэх нь</title>
|
||
|
||
<para>Шинэ криптограф GEOM ангилал &os; 6.0-с эхлэн
|
||
<command>geli</command> гэж орж иржээ. Үүнийг одоогоор
|
||
&a.pjd; хөгжүүлж байгаа болно. <command>geli</command> нь
|
||
<command>gbde</command>-ээс өөр бөгөөд энэ нь өөр боломжуудыг
|
||
санал болгож криптограф үйлдэлдээ өөр схемийг ашигладаг.</para>
|
||
|
||
<para>&man.geli.8;-ийн хамгийн чухал боломжууд бол:</para>
|
||
|
||
<itemizedlist>
|
||
<listitem>
|
||
<para>&man.crypto.9; тогтолцоог ашигладаг —
|
||
криптограф тоног төхөөрөмж бэлэн болоход <command>geli</command>
|
||
түүнийг автоматаар ашигладаг.</para>
|
||
</listitem>
|
||
<listitem>
|
||
<para>Олон криптограф алгоритмуудыг дэмждэг (одоогоор AES, Blowfish,
|
||
болон 3DES).</para>
|
||
</listitem>
|
||
<listitem>
|
||
<para>root хуваалтыг шифрлэх боломжийг олгодог. Шифрлэгдсэн root
|
||
хуваалтад хандахад хэрэглэгддэг нэвтрэх үгийг систем ачаалахад
|
||
асуудаг.</para>
|
||
</listitem>
|
||
<listitem>
|
||
<para>Бие биеэндээ хамааралгүй хоёр түлхүүрүүдийг ашиглахыг
|
||
зөвшөөрдөг (өөрөөр хэлбэл <quote>key</quote> болон
|
||
<quote>company key</quote>).</para>
|
||
</listitem>
|
||
<listitem>
|
||
<para><command>geli</command> нь хурдан байдаг. Энгийн сектороос сектор уруу
|
||
шифрлэлтийг хийдэг.</para>
|
||
</listitem>
|
||
<listitem>
|
||
<para>Мастер түлхүүрүүдийг нөөцлөх ба сэргээхийг зөвшөөрдөг. Хэрэглэгч
|
||
өөрийн түлхүүрүүдийг устгах хэрэгтэй болоход нөөцөөс түлхүүрүүдийг
|
||
сэргээж өгөгдөлд дахин хандах боломжтой болох юм.</para>
|
||
</listitem>
|
||
<listitem>
|
||
<para>Дискийг санамсаргүй, нэг удаагийн түлхүүрээр залгахыг
|
||
зөвшөөрдөг — энэ нь swap хуваалтууд болон түр зуурын
|
||
файлын системүүдэд ашигтай байдаг.</para>
|
||
</listitem>
|
||
</itemizedlist>
|
||
|
||
<para><command>geli</command>-ийн илүү боломжуудыг &man.geli.8;-ийн
|
||
гарын авлагын хуудаснаас олж болно.</para>
|
||
|
||
<para>Дараагийн алхмууд нь <command>geli</command>-ийн дэмжлэгийг &os; цөмд
|
||
хэрхэн идэвхжүүлэхийг тайлбарлах бөгөөд шинэ <command>geli</command>
|
||
шифрлэлт үзүүлэгчийг хэрхэн үүсгэх болон ашиглах талаар өгүүлэх болно.</para>
|
||
|
||
<para><command>geli</command>-г ашиглахын тулд та &os; 6.0-RELEASE болон
|
||
түүнээс дээшхи хувилбарыг хэрэглэж байх ёстой. Цөмд өөрчлөлтүүд шаардлагатай учраас
|
||
супер хэрэглэгчийн эрхүүд хэрэгтэй болно.</para>
|
||
|
||
<procedure>
|
||
<step>
|
||
<title>Цөмд <command>geli</command> дэмжлэгийг
|
||
нэмэх нь</title>
|
||
|
||
<para>Дараах мөрийг цөмийн тохиргооны файлд нэмнэ:</para>
|
||
|
||
<programlisting>options GEOM_ELI
|
||
device crypto</programlisting>
|
||
|
||
<para>Цөмөө <xref linkend="kernelconfig">-д тайлбарласны дагуу дахин бүтээнэ.</para>
|
||
|
||
<para>Мөн <command>geli</command> модулийг ачаалах үед дуудаж болно.
|
||
Дараах мөрийг <filename>/boot/loader.conf</filename> файлд
|
||
нэмнэ:</para>
|
||
|
||
<programlisting>geom_eli_load="YES"</programlisting>
|
||
|
||
<para>&man.geli.8; нь одоо цөмд дэмжигдсэн байх ёстой.</para>
|
||
</step>
|
||
|
||
<step>
|
||
<title>Мастер түлхүүр үүсгэх нь</title>
|
||
|
||
<para>Дараах жишээ нь түлхүүр файлыг хэрхэн үүсгэх талаар тайлбарлах бөгөөд
|
||
энэ нь <filename class="directory">/private</filename> доор
|
||
холбогдсон шифрлэгдсэн үзүүлэгчийн Мастер түлхүүрийн хэсэг болон
|
||
ашиглагдах болно. Түлхүүр файл нь Мастер түлхүүрийг шифрлэхэд
|
||
хэрэглэгдэх зарим санамсаргүй өгөгдлийг өгөх болно. Мастер түлхүүр нь
|
||
нэвтрэх үгээр бас хамгаалагдах болно. Үзүүлэгчийн секторын хэмжээ
|
||
4kB том байх болно. Мөн энэ хэлэлцүүлэг нь <command>geli</command>
|
||
үзүүлэгчийг хэрхэн залгаж түүн дээр файлын систем үүсгэх, хэрхэн түүнийг
|
||
холбож ажиллах болон төгсгөлд нь хэрхэн салгах талаар тайлбарлах
|
||
болно.</para>
|
||
|
||
<para>Илүү сайн ажиллагааг хангахын тулд секторын том хэмжээг (4kB ч юм уу)
|
||
ашиглахыг зөвлөдөг.</para>
|
||
|
||
<para>Мастер түлхүүр нь нэвтрэх үгээр хамгаалагдах бөгөөд түлхүүр файлд зориулагдсан
|
||
өгөгдлийн эх нь <filename>/dev/random</filename> байх болно.
|
||
Бидний үзүүлэгч гэж нэрлэдэг <filename>/dev/da2.eli</filename>-ийн
|
||
секторын хэмжээ 4kB байх болно.</para>
|
||
|
||
<screen>&prompt.root; <userinput>dd if=/dev/random of=/root/da2.key bs=64 count=1</userinput>
|
||
&prompt.root; <userinput>geli init -s 4096 -K /root/da2.key /dev/da2</userinput>
|
||
Enter new passphrase:
|
||
Reenter new passphrase:</screen>
|
||
|
||
<para>Нэвтрэх үг болон түлхүүр файлыг хоёуланг нь заавал ашиглах шаардлагагүй;
|
||
Мастер түлхүүрийг нууцлах аль ч аргыг тусад нь ашиглаж болно.</para>
|
||
|
||
<para>Хэрэв түлхүүр файл <quote>-</quote> гэж өгөгдсөн бол стандарт
|
||
оролтыг ашиглана. Энэ жишээ нь нэгээс олон түлхүүр файлыг
|
||
хэрхэн ашиглаж болох талаар харуулж байна.</para>
|
||
|
||
<screen>&prompt.root; <userinput>cat keyfile1 keyfile2 keyfile3 | geli init -K - /dev/da2</userinput></screen>
|
||
</step>
|
||
|
||
<step>
|
||
<title>Үзүүлэгчийг үүсгэсэн түлхүүрийн тусламжтай залгах нь</title>
|
||
|
||
<screen>&prompt.root; <userinput>geli attach -k /root/da2.key /dev/da2</userinput>
|
||
Enter passphrase:</screen>
|
||
|
||
<para>Шинэ цэвэр текст төхөөрөмж
|
||
<filename>/dev/<replaceable>da2</replaceable>.eli</filename>
|
||
гэж нэрлэгдэх болно.</para>
|
||
|
||
<screen>&prompt.root; <userinput>ls /dev/da2*</userinput>
|
||
/dev/da2 /dev/da2.eli</screen>
|
||
</step>
|
||
|
||
<step>
|
||
<title>Шинэ файлын системийг үүсгэх нь</title>
|
||
|
||
<screen>&prompt.root; <userinput>dd if=/dev/random of=/dev/da2.eli bs=1m</userinput>
|
||
&prompt.root; <userinput>newfs /dev/da2.eli</userinput>
|
||
&prompt.root; <userinput>mount /dev/da2.eli /private</userinput></screen>
|
||
|
||
<para>Шифрлэгдсэн файлын систем &man.df.1;-д харагдаж
|
||
ашиглахад бэлэн болох ёстой:</para>
|
||
|
||
<screen>&prompt.root; <userinput>df -H</userinput>
|
||
Filesystem Size Used Avail Capacity Mounted on
|
||
/dev/ad0s1a 248M 89M 139M 38% /
|
||
/devfs 1.0K 1.0K 0B 100% /dev
|
||
/dev/ad0s1f 7.7G 2.3G 4.9G 32% /usr
|
||
/dev/ad0s1d 989M 1.5M 909M 0% /tmp
|
||
/dev/ad0s1e 3.9G 1.3G 2.3G 35% /var
|
||
/dev/da2.eli 150G 4.1K 138G 0% /private</screen>
|
||
|
||
</step>
|
||
|
||
<step>
|
||
<title>Үзүүлэгчийг холбосныг салгаж залгасныг болиулах</title>
|
||
|
||
<para>Шифрлэгдсэн хуваалт дээрх ажил хийгдэж дуусаад
|
||
<filename class="directory">/private</filename> хуваалт
|
||
хэрэггүй болох үед <command>geli</command> шифрлэгдсэн
|
||
хуваалтыг холбосноо салган цөмд залгаснаа бас салгах нь зүйтэй
|
||
юм.</para>
|
||
|
||
<screen>&prompt.root; <userinput>umount /private</userinput>
|
||
&prompt.root; <userinput>geli detach da2.eli</userinput></screen>
|
||
</step>
|
||
</procedure>
|
||
|
||
<para>&man.geli.8;-ийг хэрэглэх тухай дэлгэрэнгүй мэдээллийг гарын авлагын хуудаснаас
|
||
олж болно.</para>
|
||
|
||
<sect3>
|
||
<title><filename>geli</filename> <filename>rc.d</filename> скриптийг ашиглах нь</title>
|
||
|
||
<para><command>geli</command> нь <command>geli</command>-ийн
|
||
хэрэглээг хялбаршуулахад ашиглаж болох <filename>rc.d</filename>
|
||
скрипттэй цуг ирдэг. <command>geli</command>-г &man.rc.conf.5;-оор
|
||
тохируулах жишээг дараахаас харж болно:</para>
|
||
|
||
<programlisting>geli_devices="da2"
|
||
geli_da2_flags="-p -k /root/da2.key"</programlisting>
|
||
|
||
<para>Энэ нь <filename>/dev/da2</filename>-г
|
||
Мастер түлхүүр файл нь <filename>/root/da2.key</filename>-д байрлах
|
||
<command>geli</command> үзүүлэгч гэж тохируулах бөгөөд
|
||
үзүүлэгчийг залгаж байхдаа <command>geli</command> нь
|
||
нэвтрэх үгийг ашиглахгүй (хэрэв <option>-P</option> сонголт
|
||
<literal>geli init</literal> хийгдэх үед өгөгдсөн тохиолдолд энэ нь
|
||
ашиглагдах боломжтой). Систем нь <command>geli</command>
|
||
үзүүлэгчийг цөмөөс систем унтрахаас өмнө салгах болно.</para>
|
||
|
||
<para><filename>rc.d</filename>-г тохируулах талаар дэлгэрэнгүй мэдээлэл
|
||
энэхүү гарын авлагын <link linkend="configtuning-rcd">rc.d</link>
|
||
хэсэгт байгаа болно.</para>
|
||
</sect3>
|
||
</sect2>
|
||
</sect1>
|
||
|
||
|
||
<sect1 id="swap-encrypting">
|
||
<sect1info>
|
||
<authorgroup>
|
||
<author>
|
||
<firstname>Крисчан</firstname>
|
||
<surname>Брюффэр</surname>
|
||
<contrib>Бичсэн </contrib>
|
||
</author>
|
||
</authorgroup>
|
||
</sect1info>
|
||
|
||
<title>Swap зайг шифрлэх</title>
|
||
<indexterm>
|
||
<primary>swap</primary>
|
||
<secondary>шифрлэх</secondary>
|
||
</indexterm>
|
||
|
||
<para>&os; дээрх swap-ийн шифрлэлт нь тохируулахад амархан байдаг бөгөөд
|
||
&os; 5.3-RELEASE-с эхлээд ийм боломжтой болсон юм. &os;-ийн аль
|
||
хувилбарыг ашиглаж байгаагаас хамаараад өөр өөр тохируулгууд байдаг бөгөөд
|
||
тохиргоо нь нэлээн өөр өөр байдаг. &os; 6.0-RELEASE-с эхлээд
|
||
&man.gbde.8; эсвэл &man.geli.8; шифрлэх системүүдийг swap-ийг
|
||
шифрлэхэд ашиглаж болно. Өмнөх хувилбаруудад зөвхөн &man.gbde.8;
|
||
байдаг. Энэ хоёр систем нь хоёулаа <filename>encswap</filename>
|
||
<link linkend="configtuning-rcd">rc.d</link> скриптийг
|
||
ашигладаг.</para>
|
||
|
||
<para>Өмнөх <link linkend="disks-encrypting">Дискний хуваалтуудыг шифрлэх</link>
|
||
хэсэг нь өөр өөр шифрлэх системүүдийн тухай богино хэлэлцүүлгийг агуулдаг.</para>
|
||
|
||
<sect2>
|
||
<title>Swap яагаад шифрлэгдэх ёстой вэ?</title>
|
||
|
||
<para>Дискний хуваалтуудын шифрлэлтийн нэгэн адил swap зайн шифрлэлт нь эмзэг
|
||
мэдээллийг хамгаалахын тулд хийгддэг. Нууц үгстэй ажилладаг програм байлаа гэж
|
||
бодъё. Эдгээр нууц үгс нь физик санах ойд байгаа үед бүгд зүгээр байна. Гэхдээ
|
||
хэрэв үйлдлийн систем нь бусад програмуудад зориулж зайг чөлөөлөхийн тулд санах
|
||
ойн хуудаснуудыг swap хийж эхэлбэл нууц үгс нь дискний хавтгай дээр шифрлэгдэлгүй
|
||
бичигдэж болох бөгөөд энэ нь өрсөлдөгчийн хувьд олж авахад амархан болох юм.
|
||
Swap зайг шифрлэх нь энэ тохиолдолд шийдэл болж болох юм.</para>
|
||
</sect2>
|
||
|
||
<sect2>
|
||
<title>Бэлтгэл</title>
|
||
|
||
<note>
|
||
<para>Энэ хэсгийн үлдсэн хэсэгт <devicename>ad0s1b</devicename> нь
|
||
swap хуваалт байх болно.</para>
|
||
</note>
|
||
|
||
<para>Энэ хүртэл swap нь шифрлэгдээгүй байгаа билээ. Аль хэдийн нууц үгс эсвэл бусад
|
||
эмзэг өгөгдөл дискний хавтгайнууд дээр цэвэр текстээр байж болзошгүй юм. Үүнийг
|
||
засварлахын тулд swap хуваалт дээрх өгөгдлийг санамсаргүй хаягдлаар дарж бичих
|
||
хэрэгтэй:</para>
|
||
|
||
<screen>&prompt.root; <userinput>dd if=/dev/random of=/dev/ad0s1b bs=1m</userinput></screen>
|
||
</sect2>
|
||
|
||
<sect2>
|
||
<title>&man.gbde.8; ашиглан swap шифрлэлт хийх</title>
|
||
|
||
<para>Хэрэв &os; 6.0-RELEASE болон түүнээс шинэ хувилбар ашиглагдаж байгаа бол
|
||
<literal>.bde</literal> дагаварыг <filename>/etc/fstab</filename>-ийн
|
||
тохирох swap мөр дэх төхөөрөмжид нэмэх шаардлагатай:</para>
|
||
|
||
<programlisting>
|
||
# Device Mountpoint FStype Options Dump Pass#
|
||
/dev/ad0s1b.bde none swap sw 0 0
|
||
</programlisting>
|
||
|
||
<para>&os; 6.0-RELEASE хувилбараас өмнөх системүүдэд дараах мөр нь
|
||
<filename>/etc/rc.conf</filename> файлд бас хэрэгтэй:</para>
|
||
|
||
<programlisting>gbde_swap_enable="YES"</programlisting>
|
||
</sect2>
|
||
|
||
<sect2>
|
||
<title>&man.geli.8; ашиглан swap шифрлэлт хийх</title>
|
||
|
||
<para>Өөрөөр, swap шифрлэлтэд зориулж &man.geli.8;-г ашиглах процедур нь
|
||
&man.gbde.8; ашиглахтай төстэй. <literal>.eli</literal> дагаварыг
|
||
<filename>/etc/fstab</filename>-ийн тохирох swap мөр дэх төхөөрөмжид
|
||
нэмэх шаардлагатай:</para>
|
||
|
||
<programlisting>
|
||
# Device Mountpoint FStype Options Dump Pass#
|
||
/dev/ad0s1b.eli none swap sw 0 0
|
||
</programlisting>
|
||
|
||
<para>&man.geli.8; нь <acronym>AES</acronym> алгоритмийг анхдагчаар
|
||
256 битийн урттай түлхүүртэй ашигладаг.</para>
|
||
|
||
<para>Мөн эдгээр анхдагчуудыг <filename>/etc/rc.conf</filename> файлд
|
||
<literal>geli_swap_flags</literal> тохируулгыг ашиглан
|
||
өөрчилж болно. Дараах мөр нь <filename>encswap</filename> rc.d
|
||
скриптийг <quote>detach on last close</quote> тохируулгыг зааж 4
|
||
килобайтын секторын хэмжээтэй, 128 бит түлхүүрийн урттайгаар Blowfish
|
||
алгоритм ашиглан &man.geli.8; swap хуваалт үүсгэ гэж хэлж байна:</para>
|
||
|
||
<programlisting>geli_swap_flags="-e blowfish -l 128 -s 4096 -d"</programlisting>
|
||
|
||
<para>&os; 6.2-RELEASE хувилбараас өмнөх системүүд дээр доор дурдсан мөрийг ашиглана:</para>
|
||
|
||
<programlisting>geli_swap_flags="-a blowfish -l 128 -s 4096 -d"</programlisting>
|
||
|
||
<para>&man.geli.8; гарын авлагын хуудсан дахь <command>onetime</command> тушаалын тайлбараас
|
||
боломжит тохируулгуудын жагсаалтыг лавлана уу.</para>
|
||
</sect2>
|
||
|
||
<sect2>
|
||
<title>Ажиллаж байгаа эсэхийг шалгах</title>
|
||
|
||
<para>Систем дахин ачаалагдсаны дараа шифрлэгдсэн swap-ийн зөв үйлдлийг
|
||
<command>swapinfo</command> тушаал ашиглан шалгаж
|
||
болно.</para>
|
||
|
||
<para>Хэрэв &man.gbde.8; ашиглагдаж байвал:</para>
|
||
|
||
<screen>&prompt.user; <userinput>swapinfo</userinput>
|
||
Device 1K-blocks Used Avail Capacity
|
||
/dev/ad0s1b.bde 542720 0 542720 0%
|
||
</screen>
|
||
|
||
<para>Хэрэв &man.geli.8; ашиглагдаж байвал:</para>
|
||
|
||
<screen>&prompt.user; <userinput>swapinfo</userinput>
|
||
Device 1K-blocks Used Avail Capacity
|
||
/dev/ad0s1b.eli 542720 0 542720 0%
|
||
</screen>
|
||
</sect2>
|
||
</sect1>
|
||
</chapter>
|
||
|
||
<!--
|
||
Local Variables:
|
||
mode: sgml
|
||
sgml-declaration: "../chapter.decl"
|
||
sgml-indent-data: t
|
||
sgml-omittag: nil
|
||
sgml-always-quote-attributes: t
|
||
sgml-parent-document: ("../book.sgml" "part" "chapter")
|
||
End:
|
||
-->
|